Radioreview: de dag die je wist dat zou komen

Tekst: Roeland van Zeijst

Talpa knutselt al jaren aan het post-Evers radiolandschap. Digitale speeldoos Sky Radio werkte stiekem aan een gepresenteerde ochtendshow. Toen de deal met Qmusic’s Mattie & Wietze uit elkaar viel, leek het commerciële belang al gediend met het simpelweg uit elkaar spelen van die twee.
Sky boekte desondanks de laagste score in vijf jaar en probeert nu naarstig enige menselijkheid toe te voegen aan het computerprogramma, zoals met de Top 5 Over 9. Talpa’s eerdere aankoop van Giel Beelen voor De Veronica Ochtendshow was ook voorsorteren op de troonswisseling.
Beelen ademt liefde voor live muziek, is nipt van dezelfde radiogeneratie als Evers en geeft het kavel-technisch enigszins gehandicapte station wat smoel – al leidde dat nog niet tot groei: Radio Veronica scoorde haar slechtste resultaat in vijftien jaar. Ook bij Radio 538 zelf werd het profiel alvast opgefrist, bijvoorbeeld door Wietze de Jager er veilig te laten landen en de Top 40 met bijbehorende Alarmschijf te verbannen. De tijd dringt – 538 is de toppositie in BM’s jaarlijst al kwijt.

Dubbelslag
Slecht nieuws voor wie Evers’ lachzak-gevulde ontbijtshow wat druk vond: Radio 538 heeft opnieuw een compleet smurfendorp ingehuurd, ditmaal voorgezeten door Boulevard-gezicht Frank Dane. Met zijn scherpere stijl zal hij de nodige huisvrouwen – en in ieder geval zangeres Maan – wegjagen, bijvoorbeeld naar de ochtendshow van de mildere Gerard Ekdom.
Dat laatste besefte John de Mol tijdig. Hij kocht Ekdom weg bij Radio 2 volgens Talpa’s gepatenteerde dubbelslag: steel de troefkaart van je grootste concurrent en speel hem zelf precies hetzelfde. Op Radio 10 in dit geval. Met de koffiebruine stemmen van Ekdom en de van 538 overgeplaatste Jeroen Nieuwenhuize verbrak Radio 10 alle eigen records; de goldieszender bereikte in de jongste maandmeting de top drie.

Gerard Ekdom

Intussen, bij de NPO, moesten Radio 5-luisteraars en MAX-ochtendjock Jeroen van Inkel even aan elkaar wennen. Dat lukte wonderwel en het kabelkanaal schreef voor het eerst in haar bestaan maandscores boven de 4%. Zusterzender Radio 2 opende 2018 met hét absolute radio-eeuwrecord: 17,1% marktaandeel – en wist ook gemiddeld ’s lands grootste radiozender te blijven. Radio 2-fans lijken vooralsnog stilzwijgend akkoord met de opvolging van Gerard Ekdom door het gebalanceerde duo Roodbeen & Kijk in de Vegte.

Afzeik-actie
Terwijl Radio 2 en 5 scoorden, woedde achter de schermen een ouderwetse omroep-oorlog. De NPO wil beide radiostudio’s vanuit het AKN-gebouw (‘M’) verhuizen naar het Media Park, AVROTROS blijft doorprocederen over het Radio 2-timeslot van Annemieke Schollaardt en/of Rob Stenders en KRO-NCRV verzette zich tegen de komst van Sterren.nl naar Radio 5 met een afzeik-actie waar polderpop-goeroe Daniël Dekker pislink om werd. Onder de serieuze NPO-zenders spon het al drie jaar gestaag groeiende Radio 1 garen bij de Olympische Winterspelen, terwijl het klassieke Radio 4 meermaals een recordmarktaandeeltje boekte, de cue voor zenderchef Marwil Straat om afscheid te nemen.
Het duurde even, maar 3FM lijkt vrijwel uitgebodemd – een nichezender die niet langer beschuldigd kan worden van enige concurrentievervalsing. Ochtendjock Domien ontsnapte naar de Qmusic-middag, terwijl NTR-coryfee Michiel Veenstra als laatste van zijn radiogeneratie bij 3FM het licht uitdeed, om altozender KINK digitaal te reanimeren.

Menselijke dj’s: een gat in de markt?

Aan 3FM-zendermanager Sharid Alles de taak om uit de smeulende puinhopen weer een stabiele jongerenzender te knutselen. Al te grote gekkigheid werd teruggedraaid, zo klinkt de muziek toegankelijker en mogen er weer programmanamen zijn. De Bende van Van der Lende en de ochtendshow Sanders Vriendenteam zijn meteen twee voorbeelden van eigenzinnige radio met een hart.
Hoe belangrijk de juiste vibe is, bewijst Qmusic. Het lukt daar maar niet om een werkend ontbijtprogramma te bouwen rond Mattie Valk en de reflex is telkens om iedereen behalve Valk te vervangen, terwijl het onderliggende Jack Spijkerman-imagoprobleem mogelijk onoplosbaar is. Aan de andere kant wist Q een nieuwe eerlijkheid aan te boren met de openhartigheid van Stephan Bouwman, die dapper zijn depressie belichtte, terwijl Domien Verschuuren voor zijn overstap ook al uitgeteld in bed was gebleven. Menselijke dj’s: een gat in de markt?

Mattie en Marieke

Voor geen van de kleine commerciëlen was 2018 een topjaar. BNR, Classic FM, SLAM! en Sublime bleven onderaan hun bereik hangen. SLAM! zocht het alvast verder dan radio en lanceerde een eigen kledinglijn. Sublime haalde voor het aanstaande ochtendgevecht Sander de Heer uit de mottenballen en 100%NL – dat als enige voor het zesde jaar op rij is gekrompen – toverde daarvoor vorige week Barry Paf tevoorschijn.
De regionale commerciëlen van E Power stagneerden iets onder hun maximum, terwijl de publieke ORN-regionalen echt door hun hoeven zakten en structureel buiten de top vijf dreigen te gaan vallen. Maar in de jaarlijkse cijferbrij is er één getal dat iedere radiomaker zorgen baart: de totale luisterdichtheid. Die is opnieuw dramatisch gedaald. Deze zomer luisterde amper 13% van de Nederlanders naar de radio. Het afgelopen half jaar stond het toestel nog geen tweeënhalf uur per dag aan. Zelfs Edwin Evers bekende steeds vaker naar Spotify te luisteren. Dat wordt dus een bitterzoet eeuwfeest komend jaar, daar in radioland. Ze zoeken er trouwens nog een koning.

Radioranglijst over 2018

Positie (’17) Zender Ma (2017)
1 (2) NPO Radio 2 12,5 (11,0)
2 (1) Radio 538 11,7 (12,1)
3 (3) Sky Radio 9,3 (9,8)
4 (4) ORN (regio publiek) 8,6 (9,4)
5 (5) Qmusic 8,5 (8,8)
6 (7) Radio 10 8,2 (6,1)
7 (6) NPO Radio 1 7,9 (7,6)
8 (8) E Power (regio commercieel) 5,9 (6,0)
9 (12) NPO Radio 5 3,9 (3,3)
10 (10) Radio Veronica 3,8 (4,2)
11 (11) 100%NL 3,4 (3,5)
12 (9) NPO 3FM 3,2 (5,0)
13 (13) NPO Radio 4 2,3 (2,1)
14 (14) SLAM! 1,5 (1,8)
15 (15) Classic FM 1,4 (1,7)
16 (17) Sublime 0,8 (0,8)
17 (16) BNR Nieuwsradio 0,7 (0,8)

(Marktaandelen per zender, gemiddeld over november 2017-oktober 2018. Tussen haakjes de periode 2016-2017)

Winnaars

1 Radio 10 +2,1
2 NPO Radio 2 +1,5
3 NPO Radio 5 +0,6

(Stijging in procentpunten van gemiddeld behaald marktaandeel)

Verliezers

1 NPO 3FM – 1,8
2 ORN (regio publiek) – 0,8
3 Sky Radio – 0,5

(Daling in procentpunten van gemiddeld behaald marktaandeel)

Toch niet

Het was zo’n radiojaar waarin van alles níet gebeurde, soms op het voorspelbare af. Net als vorig jaar schreven alle kranten dat Rob Stenders naar Talpa overstapte, terwijl hij een dag later toch weer een contract bij de NPO tekende. Je zou er bijna wat van denken.

Evers-nieuwslezer Henk Blok maakte ondanks een feestelijke ondertekening toch geen overstap van Radio 538 naar een verbaasd Qmusic. En net als 25 jaar geleden wilde een zender de Top 40 acuut vervangen door een eigen Top 50, maar bepaalde de rechter dat de oude lijst nog op FM uitgezonden moest worden. De Top 40 verhuisde in 1993 van 3FM naar 538 – en binnenkort noodgedwongen door naar Qmusic. Opvallendste bevinding van de kortgedingrechter in de recente zaak was dat uitzending via DAB+ geen alternatief is voor FM. Die conclusie wordt onderschreven door het Agentschap Telecom, dat de afschakeling van de FM-band daarom wil uitstellen tot pakweg 2032.

Commotie
Er was meer uitstel van executie dit jaar. Het gezicht van SLAM!-dj Kees overleefde een puberaal experiment met een iPhone in een ontploffende blender. Ruud de Wild doorstond na maanden duiktraining twee uur presenteren onder water. En het tijdsein op Radio 1 werd toch niet begraven, maar juist in een fris bedje van nieuwe vormgeving gelegd.
Ook organiseerden luisteraars in 2018 weer succesvolle reddingsoperaties. Nachtzuster met Astrid de Jong werd niet gestopt of ingekort, maar gaat naar de populaire zaterdagnacht waar AVRO Nachtdienst decennialang regeerde. Felix Meurders kreeg te horen dat hij met pensioen moest als geweten van Spijkers Met Koppen, om na veel commotie juist de jubileumeditie met als gast de premier te presenteren. En zoals gebruikelijk werd Candlelight even uitgeblazen, ditmaal bij 100%NL. Volgende maand keert Jan van Veen alweer terug, op Radio 5. Dat belooft een mooi gedicht voor Jan Slagter.

Echt gezegd

1. “Uitgerekend in deze tijden van fake news moeten we onafhankelijke berichtgeving koesteren.”
John de Mol snapt niets van alle commotie over zijn overname van het ANP, dat vrijwel al het commerciële radionieuws in Nederland verzorgt (NRC)

2. “Ik vind dit echt waanzinnig stuitend, vies en ranzig.”
Nacht-dj Vera Siemons leest tien minuten lang luisteraar Peter (50) de les nadat hij haar online seksueel intimideerde (3FM)

3. “Ik mag van Mattie nog even geen vriendje krijgen. Dat is leuker voor het programma.”
Het feminisme staat bij Qmusic nog in de kinderschoenen, lijkt ochtendstem Marieke Elsinga te zeggen (AD)

4. “Inbreuken op het privéleven en fysiek geweld tegen de toezichthouders worden niet geschuwd.”
Agentschap Telecom ziet radiopiraterij niet groeien, maar wel verharden (Staat van de Ether)

5. “Een echte radio-dj draait goede platen, geen eenheidsworst.”
Jeroen van Inkel voelde zich kort gehouden en vertrok daarom bij Talpa (Nieuwe Revu)

6. “Je bent een publieke omroepmedewerker die keurig in het gelid dient te blijven.”
Gerard Ekdom voelde zich kort gehouden en vertrok daarom naar Talpa (Playboy)

7. “Maar Fleurtje, je hóeft niet op de radio.”
3FM-nieuwslezer Fleur Wallenburg raakte overspannen van de ochtendstress en mocht van de NOS achter de schermen verder (Goed Nieuws! met Hannelore Zwitserlood)

8. “We konden er niet meer uit, we verloren drie ton per maand. Al het geld, al ons vermogen, alles was weg.”
Duncan Stutterheim zag zijn dancebedrijf ID&T bijna failliet gaan door Slam!FM (VPRO’s CV der Mislukkingen)

9. “Ze kijkt dwars door me heen, ze haat mij echt.”
Marwil Straat ontsloeg Clairy Polak bij Radio 4 en dat kwam nooit meer goed (De Perstribune)

10. “Mijn kinderen zijn er niet meer op te betrappen hoor.”
Erik de Zwart heeft zijn liefde voor het luisteren naar de radio niet overgedragen op de volgende generatie (Telegraaf)

Bericht delen

Financiële tegenvaller voor NPO door dalende luistercijfers NPO 3FM

NPO Radio 2 groeide op zijn beurt door, maar kon alleen qua luistercijfers het verlies van 3FM compenseren geeft Volmer aan bij AD. Hij voegt toe: “Maar NPO 3FM is gericht op de jonge doelgroep en die spotjes kunnen we tegen een hogere prijs verzilveren. Gelukkig zien we hoe de radiozender FunX wél steeds meer jongeren bereikt.”

Dat het minder gaat met NPO 3FM is al langer bekend. In de laatste meting van het Nationaal Luister Onderzoek (NLO) scoorde de zender slechts 2,7 procent marktaandeel. Twee jaar geleden lag dat nog bijna vier procent hoger.

Bron: BM/AD

Bericht delen

Dj’s voor Serious Request ‘nieuwe stijl’ bekend

Dit jaar is er geen Glazen Huis, maar gaan de dj’s lopend het land door om geld in te zamelen voor het Rode Kruis. Er is dit jaar niet één thema, maar drie: reanimeren in Nederland, bescherming tegen natuurgeweld en noodhulp bij oorlogen en conflicten.

De dj’s komen bij hun tocht door heel Nederland. Zo gaan Sander Hoogendoorn en Eva Koreman naar onder meer Vlieland, de Afsluitdijk, Amsterdam-Noord en Diemen. Rob Janssen en Jorien Renkema gaan naar plaatsen als Weert, Oisterwijk en Gorinchem. Mark van der Molen en Rámon Verkoeijen bezoeken onder andere Hengelo, Didam, Wageningen en Rhenen.

De tocht van alle dj’s eindigt uiteindelijk bij TivoliVredenburg in Utrecht, dat fungeert als ‘hoofdkwartier’ van de jaarlijkse actieweek. De drie teams keren pas aan het einde van de week terug in Utrecht. In de actieweek, van 18 tot en met 24 december, moeten ze zelf een slaapplek zien te vinden.

Serious Request bracht vorig jaar ruim vijf miljoen euro op voor het opsporen van kinderen. Dat bedrag was lager dan voorgaande jaren. In 2016 haalden de dj’s nog 8,7 miljoen euro op voor het terugdringen van sterfte door longontsteking.

Het record stamt uit 2012, toen in Enschede 13,8 miljoen euro werd ingezameld voor het terugdringen van kindersterfte.

Bron: NOS/BM

Bericht delen

Canon zoekt deelnemers voor de Noordkaap Challenge

Tijdens dit avontuur komen deelnemers op de meest adembenemende plekken van Scandinavië en jagen ze het Noorderlicht achterna om uiteindelijk de ijzige Noordkaap te trotseren.

Gedurende de challenge halen de teams geld op voor 3FM Serious Request (oftewel het Rode Kruis) door diverse opdrachten te volbrengen. Aan de Canon Camera Crew de taak om dit 13-daagse spektakel op de best mogelijke manier vast te leggen. Als Canon Camera Crew member krijg je de nieuwste Canon apparatuur tot je beschikking en werk je nauw samen in teamverband. De gemaakte beelden worden ter plekke op de kanalen van Noordkaap Challenge gedeeld.

Heb jij een voorliefde voor reizen, ben je een echte teamplayer en wil je als gepassioneerd foto- of videograaf mee op pad als onderdeel van de crew van vrijwilligers? Meld je dan nu aan. Ga voor meer informatie naar www.noordkaapchallenge.com.

Bron: Canon/BM

Bericht delen

NPO 3FM past programmering aan

Daarnaast verhuist Vera Siemons vanuit de nacht naar de zaterdag- en zondagavond en neemt Luc Sarneel op vrijdag en zaterdag de late avond voor zijn rekening.

Zendermanager Sharid Alles: “Bij NPO 3FM is het ontwikkelen van radiotalent een doel op zich. Ik ben dan ook erg blij en trots dat bijna de volledige programmering bestaat uit eigen 3FM-kweek. Met deze dj’s, en alle mensen achter de schermen, kan 3FM de komende tijd weer uitgroeien tot hét alternatieve radiostation van Nederland!”

Bron: NPO/BM

Er is een nieuwe dienstregeling! Met ingang van 15 oktober is dit wat je gaat horen op #3FM. ????https://t.co/rVgUaznCsv pic.twitter.com/714ZPV7FEH

— NPO 3FM (@3FM) September 28, 2018

Bericht delen

Sander Hoogendoorn krijgt ochtendshow op NPO 3FM

Hoogendoorn: “Een eigen ochtendshow op 3FM. Dit voelt een beetje als het WK van de radio waar ik aan mee mag doen! Dan wil ik wel het Kroatië worden van de ochtend: niet de populairste, maar wel de leukste.”

Peter de Vries, hoofd 3FM-programma’s BNNVARA, zegt trots te zijn de ochtend in te vullen met talent uit eigen gelderen. “Sander is voor ons de belichaming van 3FM: hij ademt muziek, is enorm creatief en heeft een bak energie. Daarbij voelt hij de luisteraar van 3FM als geen ander aan. Ik ben ervan overtuigd dat hij met zijn ochtendshow een uniek geluid gaat neerzetten.”

Hoogendoorn ontving in 2011 de Marconi Award voor aanstormend talent voor zijn bijdrage aan de Croissandershow in de weekendochtenden op 3FM. Eind 2017 zat hij samen met Domien Verschuuren en Angelique Houtveen in het Glazen Huis voor 3FM Serious Request.

Bron: BNNVARA/BM

Bericht delen

Domien Verschuuren naar Qmusic

Dave Minneboo, Zendermanager bij Qmusic, meent met Verschuuren een van de grootste radiotalenten van Nederland in huis te halen. “Domien is al van jongs af aan met radio bezig en staat goed in contact met zijn luisteraars, iets wat we bij Qmusic hoog in het vaandel hebben staan.”

Verschuuren is op zijn beurt 3FM en BNNVARA dankbaar voor alle jaren radio maken. “Ik heb met fantastische mensen mogen samenwerken. Voor mij is dit het moment om een nieuwe stap te maken en ik ben er trots op die met Qmusic te zetten. Een programma in de middagspits is al lange tijd mijn wens en ik heb zin om dit met frisse energie te gaan doen!”

Sinds 2006 is Verschuuren (30) te horen bij 3FM, waar hij verschillende shows voor zijn rekening nam. In 2007 sleepte hij de Marconi Award voor Aanstormend Talent in de wacht. In 2014 maakte hij zijn debuut in het Glazen Huis voor 3FM Serious Request. Eind 2016 volgde hij Giel Beelen na zijn vertrek op in de ochtend, waar hij nu te horen is tussen 06.00 en 09.00 uur.

Tot de komst van Verschuuren is Stephan Bouwman te horen in het middagtijdslot.

Bron: Qmusic/BM

Bericht delen

Vakvrouw Amber Brantsen: Bliksemcarrière op stoute schoenen

Tekst & fotografie: Marloes Levie

Veel studeren, hard werken en moed verzamelen om op het juiste moment op iemand af te stappen. Die optelsom bracht Brantsen via de lokale omroep in recordtempo naar ‘de Grand Prix van het nieuws’, de NOS. ‘Ik houd mijn spreekbeurt over nieuwslezen’, zei ze in groep 5 van haar basisschool in Zoetermeer. “Dat was vooral een goed excuus om aan te kunnen kloppen bij TV West. Ik was toen al heel nieuwsgierig, las vaak meerdere boeken tegelijkertijd en op die leeftijd trok ook de glamour van tv me aan.” Presentaties voor de klas, verhaaltjes schrijven, informatie opnemen, Brantsen deed het veel en graag en ging bíjna in één rechte streep op haar doel af. “Dat is íets te romantisch, want stewardess en dokter waren ook serieuze kanshebbers.”

Open en onbevangen
Na haar middelbare schooltijd koos Brantsen voor een studie Media en Cultuur, met het idee om in de journalistiek te gaan werken. “Het was een interessante, maar heel theoretische opleiding. Ik was bang dat ze op een redactie zouden zeggen: ‘Leuk dat je zoveel kennis in huis hebt, maar kun je ook een interview afnemen, of een artikel schrijven?’ Dat zou ik dan niet kunnen, dus ik ben gestopt en koos voor Bestuurskunde.”

Wie denkt dat ze daarmee haar journalistieke ambities vaarwel zegde, heeft het mis. “Ik wilde me onderscheiden door een vakgebied te kiezen dat ik interessant vind: politiek, recht, sociologie, het openbaar bestuur, het komt allemaal samen in Bestuurskunde. Die studie was voor mij een goed fundament: als journalist vertel je een verhaal, maar je spreekt met mensen die allemaal een belang hebben. Ik wil me bewust zijn van hoe die mechanismen werken, hoe de verhoudingen liggen en proberen om de samenleving te doorzien.” Haar kritische blik werd flink aangescherpt. “Als nieuwslezer moet je ook breed georiënteerd zijn. Het is de dood van de journalist als je verkokerd gaat kijken. Bij de NOS zeggen we: open en onbevangen.”

Nieuwslezen
Om ook praktijkervaring op te doen, ging Brantsen aan de slag bij de lokale omroep. “Eerst een blauwe maandag bij RTV Diemen, daar las ik de krantenoverzichten op de radio. Maar de eerste, echte stappen zette ik bij de lokale omroep in Leiden, Unity FM. Of ik kon nieuwslezen, vroegen ze. Ik keek ze glazig aan en antwoordde dat ik een stem heb en kan lezen, maar verder: géén idee.” Goed geantwoord: ze werd aangenomen. Na een gezamenlijke uitzending rondom de Leiden Marathon trok ook Brantsen een sprintje: ze maakte de stap naar Omroep West. “Ik was ontzettend op mijn plek en vond radio ook heel fijn: het gaat echt om de inhoud, om wat je zegt en de manier wáárop. Een fantastisch vakgebied.”

NOS-debuut
Aan het eind van haar studie, tijdens het schrijven van haar scriptie, meldde Brantsen zich alsnog aan voor de stagepitchdag bij de NOS – een extraatje. “Ik wilde op de valreep proefdraaien in Hilversum. Tegen mijn vriend [Rachid Finge, toentertijd nieuwslezer bij 3FM, red.] zei ik duizend keer dat hij niet mocht vertellen dat ik solliciteerde, want ik wilde niet binnenkomen als ‘het vriendinnetje van’.” Op eigen houtje hielp Brantsen zichzelf in het zadel en startte met haar stage op de binnenlandredactie. “Een drukke tijd, want ik was natuurlijk ook aan het afstuderen en freelancete bij Omroep West en Bureau Regio – het samenwerkingsverband van regionale omroepen. Bij de NOS liet ik al snel vallen dat ik zou willen blijven en raapte ik al mijn moed bij elkaar om op Raymond Serré – voor mij een grootheid in radionieuwsleesland – af te stappen. Echt, met het lood in mijn schoenen. Of hij mijn mailtje had gelezen? Of ik een keer met hem mocht meelopen?” Dat mocht zeker, en Serré vroeg Brantsen om een bandje van een nieuwsuitzending van RTV West. “Nooit meer wat van gehoord, maar zonder mijn medeweten informeerde hij de chef van de radioredactie. Ik had ingezet op blijven bij de NOS, maar ik was redacteur, achter de schermen. En opeens werd ik gevraagd als radionieuwslezer, wow.”

“Als ik iets in mijn hoofd heb, wil ik dat het lukt, links- of rechtsom”

Dat die kans niet uit de lucht kwam vallen en dat ze er hard voor gewerkt heeft, moge duidelijk zijn. “Het is ook wel een beetje faalangst misschien. Als ik iets in mijn hoofd heb, wil ik dat het lukt, links- of rechtsom. Of op z’n mínst wil ik alles eraan gedaan hebben. Op een van mijn eerste stagedagen bij de NOS zat ik op planning binnenland, waar je de items voorbereidt voor de komende dagen. Dat is in principe een kantoorbaan van negen tot vijf, maar de rest van de redactie draait 24/7 door, dus er zijn altijd mensen. Om half acht ’s avonds zat ik nog tot over mijn oren in een onderwerp toen er een redacteur naar me toekwam die bezorgd vroeg of ik het zo moeilijk vond, omdat ik het nog niet af had? Grappig, maar ik realiseerde me ook dat ik een beetje doorsloeg met opgaan in mijn werk. Dat is een kant van mij om in de gaten te houden: ik moet mijn grenzen goed bewaken.”

3FM
Nadat Brantsen een tijdje de NOS-bulletins voor de regio las, verhuisde ze naar 3FM, waar ze bij Frank van der Lende in de middagshow te horen was. Een zender met een heel eigen geluid en bijbehorende tone of voice. “Wat het spannend maakte, is dat nieuwslezers op 3FM interactie hebben met de deejays. Bij Frank heb ik een bulletin gelezen in een imkerpak, ik weet niet eens meer waarom. We hebben samen frikandellenpizza’s en sprinkhanenlolly’s gegeten. Eerder zat ik veilig in een nieuwsleeshokje en was er minutenlang niemand die me onderbrak, maar dit was een show, echt radio maken.”

De 3FM-deejays schromen niet om vragen te stellen over onderwerpen uit het nieuws en steken hun mening niet onder stoelen of banken. “Maar Amber, ik snap niet wat je vertelt, hoe zit dat? Dan moest ik wel een antwoord paraat hebben, of zeggen dat ik het niet wist en erop terug zou komen. Dat draagt wel bij aan je zelfvertrouwen, je moet best stevig in je schoenen staan. Als een instantie op de barricade stond te roepen en de deejay was het daar heel erg mee oneens, moest ik me inhouden om niet in discussie te gaan. Je wilt misschien iets er tegenover stellen, maar het beste is om het neutraal te houden, zonder het af te kappen, want het programma moet wel gezellig blijven. Een heel andere uitdaging, maar superleuk.”

Het summum
Aan haar 3FM-avontuur kwam een vroegtijdig einde toen ze na een half jaar werd gevraagd als co-host, naast Jurgen van den Berg, van het vernieuwde NOS Radio 1 Journaal. “Dat was een superkans, het summum, ik kón ‘m niet laten lopen.” Op 4 januari 2016 was de allereerste uitzending. “Het programma bestaat al heel lang en Jurgen heeft enorm veel ervaring, dus ik dacht: oeh, nu gaat het beginnen. Nu val ik óf heel hard door de mand óf het komt goed. Eng, hoor.”

Luisteraars moesten even wennen aan de nieuwe versie van ‘hun’ programma, maar al snel waren de reacties overwegend positief en de luistercijfers hoog. “Ik was erg onder de indruk van Jurgens gefocuste en vakkundige manier van presenteren, ik heb ontzettend veel van hem geleerd. Af en toe moest ik tegen mezelf zeggen: ‘Oké Amber, hij is ook je collega, dus ga er een beetje relaxed mee om.’ Ik wilde het heel goed doen, soms misschien té, waardoor het in het begin niet heel natuurlijk overkwam. Vond ik zelf. Jurgen heeft me gestimuleerd en laten groeien, die samenwerking vond ik heel prettig.”

Haar radiocollega vertellen dat ze de overstap naar televisie ging maken, was even slikken. “Hij had dat meisje van 26 jaar oud bij 3FM weggehaald en die geweldige kans gegeven. We waren anderhalf jaar lang met elkaar opgestaan en maakten dagelijks heel intensieve uren met elkaar mee. ‘Ik ga ervandoor’ zeggen, vond ik zo moeilijk! Bijna emotioneel. Hij zei – dat was zo lief – dat hij het al had zien aankomen en het mij van harte gunt. Dus no hard feelings, gelukkig.”

Screentest met succes
Na anderhalf jaar won haar nieuwsgierigheid het van de vertrouwde plek op de radio. À la Pippi Langkous – ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’ – stapte Brantsen op de hoofdredactie van het NOS Journaal af. “Ik had het nog nooit gedaan en had géén idee of ik het kon! Dat vind ik juíst leuk, het moet niet te relaxed worden. Met collega’s sprak ik over een eventuele stap en uiteindelijk trok ik de stoute schoenen aan. ‘Hoi, denken jullie dat ik ooit, misschien, over honderd jaar, naar tv zou kunnen?’ Ik kreeg de legendarische woorden ‘Geen idee, want we hebben je nog nooit gezien op tv’ terug. Daar was geen speld tussen te krijgen.”

“Nog bijna elke dienst ben ik dankbaar dat ik dit werk mag doen”

“Er volgden een paar gesprekken waarin naar voren kwam dat ze zagen dat ik ambitie en potentie had, maar nog zo jong was en niet te ongeduldig moest zijn. Kortom: rustig, rustig, rustig.” Die boodschap was aan dovemansoren gericht. “Ik heb toch een piepklein beetje gepusht en mocht uiteindelijk gaan praten met de presentatiecoach; zij neemt screentests af en begeleidt alle presentatoren, echt een ankerpunt voor ons. We kletsten over mijn ambities en hadden een heel leuke klik. Ik voelde me een beetje gegeneerd, want ik laat liever zien wat ik kan dan dat ik leur om kansen. Zij kwam met het voorstel om een screentest te doen en die pakte, wat haar betreft, goed uit.” One down, maar nu nog de hoofdredactie overtuigen én… een vacature. “Wat bleek? Ze waren nog op zoek naar een vervanger voor Rik van de Westelaken!” En hoe dit verhaal afliep, zien we bijna dagelijks op televisie. “Nog bijna elke dienst ben ik dankbaar dat ik dit werk mag doen.”

Dicht bij de kijker
“Radio is persoonlijk, ‘een-op-een’ wordt vaak gezegd, maar met tv heb ik nóg meer mogelijkheden om dicht bij de kijker te zijn. De manier waarop je in de camera kijkt, een glimlach, of juist een heel serieuze blik: dat geeft een extra dimensie aan het overbrengen van de boodschap. Ik heb het gevoel dat ik nu echt een verhaal kan vertellen, terwijl ik als nieuwslezer op de radio vaak maar enkele minuten had om wat headlines te delen.”

De conceptteksten die de maker van een item schrijft, worden niet klakkeloos in de autocue gezet. “Ik vind het heel fijn om erdoorheen te gaan en een presentatietekst eigen te maken, van boven naar beneden en dan nog een keer. Zo krijg ik ‘m in mijn systeem en blijf ik ook kritisch: klopt het wat ik zeg? Als ik iets geloofwaardig wil overbrengen, moet ik eerst zelf weten hoe het precies zit. Mijn tekst moet bovendien het beeld ondersteunen, maar niet de boventoon voeren. Voor tv geldt nog veel meer dan voor radio: het moet in één keer duidelijk zijn, dus korte zinnen, spreektaal.”

Helaas is ook haar verschijning opeens gesprek van de dag. “Natuurlijk besteden we zorg aan mijn uiterlijk: bij de NOS hebben we een stylist en visagisten, dat hoort erbij. Maar we doen ons best om inhoudelijk sterke nieuwsuitzendingen te maken en tóch gaat het altijd over mijn jurk, mijn haar, hoe ik sta en of ik niet te dik of te dun ben. Het is allemaal niet relevant en leidt af van waar het om gaat.”

Verhalen vertellen
In de ochtend en middag brengt het NOS Journaal het nieuws in behoorlijk beknopte headlines. “Een paar regels tekst, een kort filmpje en door naar het volgende onderwerp. In de uitzending van zes uur ‘s avonds, die ik sinds kort ook mag presenteren, ligt het tempo een stuk lager. Ik kan rondlopen in de studio, er hangen extra schermen voor tekst en uitleg, er is tijd voor een kruisgesprek. In die langere uitzendingen kan ik nog veel meer een verhaal vertellen en daar geniet ik enorm van.”

De presentatie van het regeerakkoord, afgelopen najaar, was voor Brantsen een krent uit de pap. “Een twee uur durend programma waarin we schakelden met zo’n zeven verslaggevers in het land, interviewtjes, er is tijd voor langere kruisgesprekken, reacties halen, draaiboeken die op het allerlaatste moment op de schop gaan; ik vond het héérlijk. Super gefocust zijn en op de toppen van mijn kunnen moeten presteren, dat vind ik tof. Geen tijd voor fouten.”

“Tijdens het proefdraaien ging zoveel mis dat het me verbaasde hoe soepel een uitzending in real life gaat”

Bang dat er tijdens zo’n grote uitzending iets misgaat, is Brantsen niet. “Voordat je überhaupt de eerste keer op zender mag, is er een aanlooptijd van een maand, waarin je met je coach oefent in de studio. In het begin is dat vrij straight forward, gewoon zoals een NOS Journaal zou gaan. En dan gaan ze klooien. Dus dan gaat er een keer een licht, scherm of autocue uit en start een filmpje niet. Tijdens dat proefdraaien ging zoveel mis dat het me verbaasde hoe soepel een uitzending in real life gaat. En als het toch een keer misgaat, schiet ik niet in de stress.”

Baas boven baas
Naast de bulletins die de NOS overdag uitzendt, presenteert Brantsen nu dus ook het Journaal van 18.00 uur, de blokjes in Nieuwsuur, het late Journaal en regelmatig evenementen, zoals op 19 mei aanstaande de uitzending rondom de bruiloft van prins Harry en Meghan. What’s next, het vlaggenschip, het Achtuurjournaal? “Ik zou het een enorme eer vinden als dat op een dag gebeurt, maar als je een jaar geleden had gezegd dat ik überhaupt het NOS Journaal ging presenteren, had ik je voor gek verklaard. Mijn leven is zo veranderd in één jaar tijd dat ik geen uitspraken meer durf te doen over de toekomst.”

Voorlopig kan de presentatrice haar “haast onverzadigbare nieuwsgierigheid” goed kwijt. “Werken bij de NOS maakt me ook een tikkeltje nederig, want er is altijd iemand die meer weet. Als ik alles over de Formule 1 denk te weten, is er altijd iemand die er een schep bovenop doet. En als ik praat over de laatste ontwikkelingen in Turkije is er toch nog een collega met contacten en een update. Dat is heel goed om elkaar scherp, en het niveau hoog te houden. Tijdens dit gesprek hebben wij al veel nieuws gemist, dus er is weer een heleboel in te halen. Dat is heel fijn voor een nieuwsjunkie zoals ik.”

Bericht delen

Radiocijfers: Eerlijk geluid

Tekst: Roeland van Zeijst

Dit Koningsdagweekend hing Radio 538 weer in top, door vast te houden aan de vertrouwde formule. Het belooft wel een spannend radiojaar te worden voor het Talpa-vlaggenschip, nu Edwin Evers zijn microfoon aan de wilgen hangt en de lachzakken in de mottenballen gaan. Dat Frank Dane het mag gaan proberen is best een scherpe keus voor de zender die het liefst doet-of-ie-stoer-is zonder echte randjes op te zoeken (zie ook Evers). Wel effent John de Mol meteen maar het hele ochtendshow-speelveld met een typische Talpa-truc: Radio 2-boegbeeld Gerard Ekdom is aldaar weggekocht en moet Radio 10 naar de topvijf stuwen. Na de overstap van Giel Beelen (en Marc Adriani) naar Talpa is er nu ineens geen enkele NPO-dj meer die boven de Balkenendenorm zit. Dat Radio 2 in het voorjaar zo dik boven de 12 procent blijft hangen is trouwens echt nieuw en kenmerkend voor de gestage opmars die de zender heeft doorgemaakt. Een nog grotere verrassing biedt Radio 1, mede dankzij een combinatie van winterspelen en verkiezingen. Het marktaandeel was niet zo hoog sinds de sportzomer van 2012; deze topdrie-notering is uniek voor de sport- en nieuwszender. De tijd zal leren of dit alles ondanks de ongevraagde ochtendmijmeringen van Dries Roelvink stand houdt.

Sfeer
Sky Radio valt net uit de topdrie door de ordeningsregels van de Radioranglijst (stijgers boven dalers). Eens in de zoveel tijd moet de jukebox opnieuw gesorteerd worden en die tijd lijkt nu wel weer aangebroken, met het magerste marktaandeel in vijf jaar tijd. De publieke regionalen bijten ook op een houtje, met een terugkeer naar de laagste score ooit. Dat heeft ditmaal natuurlijk te maken met het olympische succes van Radio 1, al blijven de vooruitzichten voor regionale radio op langere termijn ongunstig. De ORN-teloorgang contrasteert ook met de opkomst van de commerciële regionalen, veelal muziekzenders. Die E Powers, waaronder ook de middengolf-evangelisten van Groot Nieuws Radio (niet mee-gemeten) en kabelkanaal Arrow Classic Rock (tegenwoordig wel), schakelen in deze meting flink bij en lijken qua ordegrootte langzaam maar zeker een evenknie van ORN te worden – zie de grafiek. E Power heeft onlangs de website vernieuwd en daar zijn nu alle deelnemers te beluisteren, leuk om even sfeer te proeven.

Stabiel
Qmusic lijkt gestabiliseerd, niet alleen in de maand-tot-maand-meting, maar ook na de neergang die Mattiegate daar heeft veroorzaakt. Ondanks de overkomst van Igmar Felicia van SLAM! heeft Qmusic, nu het stof is neergedaald, zo’n anderhalf procentpunt nodeloos weggegeven (en een Tesla). Het zorgde mede voor de huidige tweestrijd met Radio 10. Die zender wint in deze maand van zijn dertigste verjaardag het meeste marktaandeel en lijkt klaar te staan om zijn record van 7,9 procent aan te scherpen. Radio 10 is nu bijna tweemaal zo groot als stiefzusje Radio Veronica, dat verrassend iets daalt ondanks herhaalde campagnes rond (en stunts van) Giel Beelen. Inmiddels is het vier jaar geleden dat de oldies-zender – of wat daarvoor door moet gaan – voor het laatst de vijf procent wist aan te tikken. Omgekeerd is Veronica sindsdien maar driemaal onder de vier procent gezakt. Daarmee is ze anno 2018 misschien geen grote, maar wel een stabiele speler in de top tien. Die reeks wordt gecompleteerd met de échte oldies-zender, Radio 5: minstens zo stabiel en sinds kort ontbijtend met voormalig Veronica-boegbeeld Jeroen van Inkel, waardoor het station opnieuw hogere maandmetingen neerzet dan in voorgaande jaren. Een tweestrijd met Radio Veronica ligt op de loer.

Straat
100%NL trekt weer wat bij en haalt pardoes 3FM in. Voor een deel is dat optisch bedrog: de oranje polderpoppluggers boeken zelf óók hun zwakste februari-maartmeting in tien jaar tijd. Daarvoor was 100%NL in opbouw; hopelijk is dat nu weer het geval. Ook de andere poot van het Habsburgse RadioCorp-imperium, SLAM!, blijft wat teleurstellend hangen onderin het eigen potentieel, dat historisch gezien tegen de drie procent ligt. Classic FM, tegenwoordig niet meer in de digitale ether maar alleen op de kabel, zakt terug naar het eigen dieptepunt, al komt dat niet ten goede aan concurrent Radio 4. Die publieke klassieker levert juist nipt in ten opzichte van het record van vorig maand – toch een keurig moment voor zendermanager Marwil Straat om haar vertrek aan te kondigen. In tegenstelling tot het managementmoeras bij 3FM is hier de opvolging netter geregeld, met de overstap van AVROTROS-radiochef Niels Wensing. Het jazzy Sublime FM houdt de eigen piek vast op 0,9 procent en ook BNR Nieuwsradio houdt dapper stand en verliest niets aan Radio 1. Buiten de lijst vinden we, samen stijgend, alle radiozenders die niet meedoen met ons luisteronderzoek, variërend van buitenlandse merken als Studio Brussel en WDR4 tot Nederlandse doelgroepzenders als Traffic Radio en NPO FunX.

Sleutel
Rest ons 3FM – en eigenlijk kun je daar best positief over zijn. De zender heeft eindelijk een nieuwe manager, Sharid Alles. Als je jarenlang leiding kunt geven aan een miljoenen slurpende publieke zender zonder te verklappen wat het marktaandeel is (NPO FunX), moet de verdediging van hét publieke jongerenmerk een eitje zijn. Het lijkt erop dat eindelijk de bodem qua marktaandeel in zicht is, al was het maar omdat er gewoon niet zoveel meer over is. Dat is natuurlijk zuur, maar het legt wel alle Erik de Zwart-adepten het zwijgen op, na vijftig jaar klaagzang over de vermeende marktverstoring door 3FM. Het is nu onweersproken een doelgroepzender. Nu is het zaak om de aasgieren van Radio 5, die het FM-pakket al opeisen, af te houden. Hopelijk lukt het tegelijkertijd ook om het moreel op de 3FM-werkvloer weer wat op te vijzelen, want dat klinkt door op zender en daar trek je dus luisteraars mee. Niet met de zoveelste omkat of stoelendans, maar door zelfbewust van je eigen verhaal uit te gaan. In dat laatste begint inmiddels een opvallende kentering te komen in radioland. Dappere dj’s als Stephan Bouwman (Qmusic) en Domien Verschuuren (3FM) vertelden openhartig dat ze ook maar mensen zijn, die hun werk niet altijd leuk vinden. Dat zorgt voor eerlijke radio waar af en toe de tandpasta-glimlach wordt weggepoetst en waar de lachzakken het zwijgen wordt opgelegd. Misschien ligt daar wel de sleutel.

Radioranglijst

vp ma +/-

1 (2) Radio 538 12,6 =

2 (1) NPO Radio 2 12,4 – 0,6

3 (5) NPO Radio 1 8,7 +0,2

4 (3) Sky Radio 8,7 – 0,7

5 (4) ORN (regio publiek) 8,3 – 0,4

6 (6) Qmusic 8,1 =

7 (7) Radio 10 7,8 +0,7

8 (8) E Power (regio commercieel) 6,0 +0,6

9 (9) Radio Veronica 4,0 – 0,2

10 (10) NPO Radio 5 3,5 =

11 (12) 100%NL 3,3 +0,2

12 (11) NPO 3FM 3,2 – 0,2

13 (13) NPO Radio 4 2,4 – 0,1

14 (14) SLAM! 1,5 =

15 (15) Classic FM 1,3 – 0,1

16 (16) Sublime FM 0,9 =

17 (17) BNR Nieuwsradio 0,8 =

bubbling under 6,3 (+0,4)

luisterdichtheid 14,4% (=)

luistertijd 155 min (=)

BM374 Radio Grafiek

meting: februari – maart 2018, doelgroep 10+

bronnen: CBS, GfK, Stichting NLO, MSS, NPO, RBO, SCP, archief BM

Bericht delen