Op 1 januari 2022 start een nieuwe concessieperiode, dat is de periode waarvoor de overheid vergunningen verleent aan landelijke publieke omroepen. Op verzoek van demissionair minister Slob heeft het Commissariaat een advies over de ingediende erkenningsaanvragen uitgebracht. Ook de Raad voor Cultuur en de NPO brengen een advies uit.
Het Commissariaat onderstreept het unieke karakter van het Nederlandse publieke omroepbestel, dat ruimte biedt aan alle stromingen en geluiden in de samenleving en openstaat voor toetreding van nieuwe omroepen, waaronder omroepen met een scherpe profilering, zoals Omroep Zwart en Ongehoord Nederland.
Wel benadrukt het Commissariaat de zware verantwoordelijkheid van alle omroepen om dit unieke omroepbestel met elkaar in stand te houden. Daarin is geen ruimte voor desinformatie en andere zaken die het publieke omroepbestel kunnen ondergraven. Het Commissariaat heeft daarom met zorg kennisgenomen van ingezonden brieven en video’s die op de website van aspirant-omroep Ongehoord Nederland zijn gepubliceerd over de (vermeend onjuiste, discriminerende en misleidende) berichtgeving van de NOS. Het Commissariaat heeft geen aanwijzing dat het media-aanbod van de NOS niet betrouwbaar zou zijn of niet op onafhankelijke wijze tot stand komt.
In het advies aan de minister heeft het Commissariaat enkele aanbevelingen gedaan voor verbetering van het toelaten van omroepen tot het publieke omroepbestel en om de Mediawet voor de volgende concessieperiode op een aantal belangrijke punten aan te passen.
Het Commissariaat meent dat de Mediawet momenteel onvoldoende kaders biedt om een betekenisvol advies uit te brengen over de erkenningsverleningen en dat het uitblijven van deze kaders op termijn het publieke omroepbestel zou kunnen ondermijnen. Bijvoorbeeld omdat er wettelijk gezien geen mogelijkheden bestaan om partijen die onvoldoende bijdragen aan het publieke omroepbestel of daaraan zelfs afbreuk dreigen te doen niet toe te laten tot het bestel.
Het Commissariaat adviseert om een toetsingskader op te stellen met heldere criteria voor de beoordeling van het programma-aanbod. De begrippen ‘maatschappelijke, culturele, godsdienstige of geestelijke stroming’ en ‘vertegenwoordiging van de identiteit’ zijn nu namelijk niet in de Mediawet uitgewerkt. Daarom heeft het Commissariaat de erkenningsaanvragen hierop alleen marginaal kunnen toetsen.
In de Mediawet staat expliciet de verplichting dat het media-aanbod van de publieke omroepen moet voldoen aan hoge journalistieke en professionele kwaliteitseisen. Daarom moet iedere omroep een redactiestatuut hebben. De criteria waaraan een goed werkend redactiestatuut moet voldoen, ontbreken in de Mediawet. Het Commissariaat adviseert de minister om deze criteria nader uit te werken. Het Commissariaat heeft wel vast kunnen stellen dat alle omroepen over een redactiestatuut beschikken, maar geen conclusies kunnen trekken over de kwaliteit en de borging daarvan in de praktijk.
Het Commissariaat denkt graag mee over de uitwerking van de aanpassingen van de Mediawet.
Vervolgstappen
Op basis van de adviezen van het Commissariaat voor de Media, de Raad voor Cultuur en de NPO besluit de minister vóór 1 augustus welke omroepen een erkenning en welke een voorlopige erkenning krijgen. Als de minister besluit geen erkenning te verlenen, kan daartegen bezwaar worden gemaakt en vervolgens beroep worden ingesteld.
In de Mediawet is bepaald dat aspirant-omroepen alleen een volwaardige erkenning kunnen krijgen als zij een samenwerkingsomroep vormen met een van de huidige omroepen in het omroepbestel. Nadat de minister een besluit heeft genomen of HUMAN, PowNed en WNL in het omroepbestel mogen blijven, moeten zij met de omroep met wie zij gaan samenwerken gezamenlijk een herziene aanvraag indienen voor een erkenning als samenwerkingsomroep. Het Commissariaat adviseert op een later moment over die herziene aanvraag.
Bron: CvdM/BM
