Article header image
Article header image

Journalistieke Code geschonden door Ongehoord Nederland

Voor de beoordeling van klachten die stellen dat één van de onderzochte programma’s racistisch en discriminerende inhoud bevatte, geeft de Journalistieke Code geen normatief kader. Dan is mogelijk wel de vraag of de publieke omroep als waardengemeenschap en op grond van de volgens de Mediawet uit te dragen gezamenlijke waarden dergelijke inhoud wenst te faciliteren. Daarop ziet de ombudsman niet toe.

Ombudsman Smit stelt: “Niet alles dat juridisch mag, hoeft altijd gedaan te worden. De oudste bestaande journalistieke code stelt als regel ‘do no harm’ als dat voor het grote goed niet strikt noodzakelijk is. Wie probeert dat te framen als politieke correctheid zit er stevig naast. Het is simpelweg een kwestie van professionele ethiek.”

Opiniërend programma
Het programma Ongehoord Nieuws wordt door omroep Ongehoord Nederland een opiniërend programma genoemd. Ruimte voor de mening van en het gesprek met gasten is daarin leidend, stelt de omroep. Maar ook opiniërende journalistieke programma’s horen volgens de normen van de Journalistieke Code gemaakt te worden.

De Journalistieke Code stelt onder meer dat gedeelde informatie betrouwbaar moet zijn en gecheckt moet worden. De code is door alle omroepen onderschreven, ook door Ongehoord Nederland. Alle journalistieke producties vallen eronder. Ook in een opinieprogramma zal een journalistiek presentator beweringen van een gast op betrouwbaarheid moeten checken en de gast daarop bevragen. Die journalistieke rol wordt door ON-presentatoren nog steeds te weinig ingevuld. Smit: “Wie iets beweert, moet in een journalistiek programma naar bewijs gevraagd worden.”

Discriminatie en racisme
Smit startte een onderzoek naar aanleiding van ruim 1700 klachten over racistisch en discriminerend beeld- en taalgebruik in een Ongehoord Nieuws-uitzending van 15 september 2022. De Journalistieke Code bevat geen concrete normen voor een oordeel over discriminatie en/of racistisch taalgebruik. Wel stelt de code dat beeldmateriaal in de juiste context gebruikt moet worden. Dat was hier niet het geval, wat dat beeldgebruik betreft is de code geschonden.

Aantoonbaar onjuiste informatie
In journalistieke programma’s van ON wordt ruimte gegeven aan aantoonbaar onjuiste informatie: meestal passief wanneer een presentator op aantoonbaar onjuiste beweringen geuit door gasten niet doorvraagt, soms actief in eigen teksten van presentatoren.

Omroep: lessen geleerd
De ombudsman vroeg Ongehoord Nederland om toelichting op gemaakte journalistieke afwegingen en redactionele voorbereiding, of en zo ja hoe informatie gecheckt is en waarom bepaalde als onjuist bekende informatie toch als feitelijk juist in uitzendingen is gedeeld. In de uitleg van de omroep werd meermaals aangegeven dat wat betreft informatiegebruik door de redactie lessen geleerd zijn.

Ook is een factchecker aangesteld en een correctiepagina aangemaakt. In hoeverre door een omroep of programma voorgestelde maatregelen om schending van de journalistieke code tegen te gaan tot verbetering leiden, kan alleen worden vastgesteld als uitzendingen systematisch worden gemonitord.

Smit: “Om te kunnen volgen of een omroep een eventuele uitgesproken intentie tot verbetering omzet in journalistieke praktijk, zal binnen de keten van journalistieke verantwoording systematische monitoring moeten worden opgezet. Die is er nu niet.”

Het onderzoek
De ombudsman onderzocht programma’s van omroep Ongehoord Nederland naar aanleiding van klachten vanuit het publiek tussen 16 augustus en 1 november 2022. Sinds het programma Ongehoord Nieuws aan een tweede reeks begon, kwamen 1936 mails binnen bij de ombudsman. Daaronder waren ook complimenten, bij 1852 betrof het klachten. De meeste klachten gingen over ‘racisme en discriminatie’, ‘onjuiste informatie’, ‘gebrek aan onpartijdigheid of onafhankelijkheid’ en schokkende beelden.

Bron: Ombudsman voor de publieke omroepen/BM

Bericht delen
Article header image
Article header image

Zeer veel klachten bij Ombudsman over item van Ongehoord Nederland

In het item liet omroep Ongehoord Nederland naar eigen zeggen anti-wit racisme zien. Bewijs voor een racistisch motief is er niet, bleek zaterdag. Niet eerder kreeg de Ombudsman zoveel klachten in korte tijd. Het aantal van 1689 is bijna twee keer zoveel dan ze over het gehele vorige jaar binnenkreeg.

Klagers melden onder meer dat ze het omstreden item uit de uitzending van donderdag racistisch en discriminerend vinden. Ook zijn er bij de Ombudsman meldingen gedaan van het aanzetten tot haat. De Ombudsman laat weten dat alle klachten, zoals gebruikelijk, worden doorgestuurd naar de betreffende omroep. “Ik ben uiteraard benieuwd naar hun antwoorden aan klagers”, zo stelt ze. “Net zoals ik benieuwd ben of de toezichthouders – dat zijn de NPO, het Commissariaat voor de Media en het ministerie – zich hier verder over zullen buigen.”

Het item was een collectie video’s waarin zwarte mensen – in onbekende landen, met onbekende aanleidingen – witte mensen aanvielen door te schoppen of te slaan. Volgens presentatrice Raisa Blommstijn van het programma ging het om “toenemend geweld tegen witte mensen”. De presentatrice noemde de zwarte mensen “negers”. Ongehoord Nederland ligt sinds de uitzending van donderdag van verschillende kanten onder vuur. Zo veroordeelden alle andere omroepen die deel uitmaken van de NPO het item en stelden ze dat het “onwaardig” was voor de publieke omroep.

De Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme vond dat het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft gefaald in zijn toezicht op de gang van zaken rond Ongehoord Nederland.

Bron: Nu.nl/BM

Bericht delen
Article header image
Article header image

Arnold Karskens blijft achter uitzendingen ON! staan

Ombudsman Margo Smit voerde het onderzoek uit nadat er klachten over het programma waren binnengekomen met betrekking tot het verspreiden van onjuiste informatie.

“We staan pal achter de uitzendingen die tot nu toe zijn gemaakt. Wel begrijpen we dat het voor sommigen even wennen is dat er met onze intrede andere meningen en feitelijke interpretaties te zien en horen zijn in het publieke bestel”, aldus Karskens. “Wij tonen en interpreteren immers de andere zijde van de nieuwsbol.”

De voorman van ON! zegt dat de programma’s “met de grootst mogelijke zorgvuldigheid en redactionele betrokkenheid” worden gemaakt. “Dat blijven we doen”, besluit hij zijn verklaring.

De NPO laat weten de uitspraak van de Ombudsman te gaan bestuderen om te beoordelen of er aanleiding is om ON! een maatregel op te leggen. Daar wordt in de week van 13 juni meer over bekend.

Meerdere uitzendingen van ON! raakten in opspraak. Op 10 mei werd de zogeheten omvolkingstheorie besproken, waarbij wordt gesteld dat de westerse samenleving langzaam wordt vervangen door immigranten met een niet-westerse achtergrond. De presentatoren van het programma grepen niet in toen de Vlaamse politicus Filip Dewinter die theorie verkondigde. Daarop werden er Kamervragen over gesteld.

Bron: ON!/Nu.nl/BM

Bericht delen
Article header image
Article header image

Journalistieke Code geschonden in publicaties van omroep Ongehoord Nederland

Ook wordt onjuiste informatie niet gecorrigeerd en worden meningen niet voldoende gescheiden van feitelijke informatie. Ombudsman Smit: “Journalistieke programma’s bij de publieke omroepen zijn geen open podium en de presentator is geen doorgeefluik. Dat is bij omroep ON nu met regelmaat wel zo.”

Ongehoord Nederland
De Journalistieke Code stelt dat informatie betrouwbaar moet zijn en gecheckt moet worden. In journalistieke programma’s van ON wordt ruimte gegeven aan aantoonbaar onjuiste informatie: passief wanneer een presentator niet doorvraagt of aantoonbaar onjuiste informatie geuit door gasten niet tegenspreekt, en actief in eigen teksten van presentatoren of in reportages met aantoonbaar onjuiste opmerkingen en niet-bevraagde aantijgingen.

In de onderzochte ON-programma’s zitten vooral meningen van gasten. Dat stelde omroep Ongehoord Nederland zelf in zijn uitleg over afwegingen en journalistieke keuzes, en meningen zijn vrij, stelde men ook. Maar het is de vraag of de programma’s dan dat doen waarvoor ze binnen de journalistieke programmering een plek en geld gekregen hebben.

Meningen kunnen in journalistieke producties zeker geuit worden, maar journalisten moeten dan dóórvragen naar de onderbouwing van opvattingen. Die journalistieke rol wordt door ON-presentatoren te weinig ingevuld. Smit: “Het maken van een opiniërend programma is geen vrijbrief voor het uit het oog verliezen van journalistieke normen en afspraken.”

Smit: “In een journalistieke productie moet het bij de publieke omroepen niet om ‘het prettige gesprek’ gaan of om het vrij baan geven aan meningen. Wel om het betrouwbaar informeren van het publiek op basis van feiten. Van omroepen mag geëist worden dat ze zich houden aan de afgesproken normen in Journalistieke Code, die hebben ze allemaal onderschreven. En ze moeten zich houden aan de in de Mediawet beschreven én gezamenlijk aanvaarde uit te dragen waarden. Betrouwbaarheid hoort daar ook bij.”

Andere omroepen
De ombudsman constateert dat programma’s van andere omroepen zich de kritiek ook moeten aantrekken. Smit: “Ik kan niet één geval, bij één bepaalde omroep veroordelen als het publiek dezelfde dingen signaleert bij andere programma’s, ook al gebeurt het daar dan minder frequent of systematisch. Om die reden raakte dit onderzoek ook journalistieke producties van andere publieke omroepen. Onafhankelijkheid moet merkbaar zijn in de wijze waarop je vragen stelt, aan alle bronnen en gasten: met kennis van zaken, je weegt en duidt, spreekt aantoonbaar onjuiste informatie tegen en laat patronen zien. Dat moet gelden voor alle journalisten, van alle omroepen.”

Systeem niet transparant
De ombudsman toetst en doet alleen een uitspraak over inhoudelijke klachten over journalistieke producties. Andere organisaties zoals de NPO en het Commissariaat voor de Media kunnen bij overtreding wel sancties opleggen. Die route is voor het publiek niet transparant en weinig begrijpelijk. Smit: “Voor het publiek moet helder gemaakt worden wat de journalistieke normen en waarden zijn, welke consequenties er zijn als die genegeerd worden, en wie sancties kan opleggen. Zo wordt duidelijk hoe er vóór het publiek en met publiek geld journalistiek bedreven wordt.”

Het onderzoek
De ombudsman onderzocht programma’s van omroep Ongehoord Nederland naar aanleiding van klachten vanuit het publiek. Sinds de toetreding van Ongehoord Nederland tot het omroepbestel kreeg de ombudsman bijna 150 mails met opmerkingen. Tien ervan waren complimenten, de rest betrof klachten over ‘onjuiste informatie’, ‘gebrek aan onpartijdigheid of onafhankelijkheid’, ‘desinformatie’ en ‘racisme’.

Niet alle klachten bij de ombudsman waren gegrond. Een publieke omroep mag – ook in journalistieke programma’s – een standpunt innemen. De keuze voor sprekers en gasten was zeker qua politieke achtergrond eenzijdig, maar dat is niet te voorkomen als gasten met andere overtuigingen niet willen komen. Veronderstelde (politieke) afhankelijkheid of belangenvermenging kon níet worden onderbouwd. Bepaalde beelden in een reportage waren niet eenduidig als racistisch te labelen.

Het volledige onderzoek van 49 pagina’s is hier te downloaden.

Bron: Ombudsman voor de publieke omroepen/BM

Bericht delen
Article header image
Article header image

Kamer uit zorgen over ‘omvolkings-uitzending’ Ongehoord Nederland

Het gesprek met Dewinter was vorige week in het programma Ongehoord Nieuws. “Ons volk wordt vervangen door een ander volk”, zei Dewinter in de uitzending van 10 mei. En ook: “Samen met die bevolkingsruil komt ook een beschavingsruil. Onze manier van leven wordt vervangen door de immigranten.”

Een Kamermeerderheid van D66, VVD, PvdA, GroenLinks, PvdD, ChristenUnie, Denk, Volt en Lijst Gündogan heeft vragen gesteld aan staatssecretaris van Cultuur en Media Gunay Uslu en minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz. De negen partijen wijzen er in hun vragen op dat dergelijke theorieën als rechtvaardiging van terreurdaden van aanslagplegers hebben gediend.

‘Vals narratief’
Ongehoord Nederland-voorzitter Arnold Karskens zegt in een reactie dat een “vals narratief” wordt geschetst door de partijen. Er werd volgens Karskens gesproken over de “negatieve gevolgen van immigratie”. Karskens noemt Dewinter hierin een “legitieme gast”.

Dat Dewinter de ruimte kreeg om de omvolkingstheorie te duiden, terwijl die ook als rechtvaardiging van aanslagen wordt gebruikt, vindt Karskens niet terecht. “We gaan D66 als pro-immigratiepartij toch ook niet de schuld geven van iedere islamitische aanslag in Europa of de Verenigde Staten? We stoppen het niet in het extremisme. We hebben het op een hele nette manier gedaan.”

Steeds dominantere theorie
Sjoerd Sjoerdsma van D66 zegt in het NOS Radio 1 Journaal dat in de uitzending “levensgevaarlijke complottheorieën” werden verspreid. “En ook nog onweersproken en zonder enige kritiek.”

Om het gevaar van dergelijke theorieën te illustreren wijst het Kamerlid ook op de recente aanslag in de Amerikaanse stad Buffalo, waarbij een 18-jarige nationalistische extremist tien zwarte mensen doodschoot. De schutter gelooft ook in de omvolkingstheorie, is naar voren gekomen.

De partijen in de Kamer vragen ook om een onderzoek van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). “Ook de AIVD is bezorgd”, zegt Sjoerdsma. “In het jaarverslag van 2021 wordt ook gewaarschuwd dat rechtsextremisten een aanslag zullen plegen en dat deze omvolkingstheorie steeds dominanter wordt.”

De partijen willen verder een toetsing aan de Mediawet, zegt Sjoerdsma. “Voldoet het daar aan, voldoet het aan het redactiestatuut van Ongehoord Nederland en aan de voorwaarden die gesteld zijn bij de toetreding van Ongehoord Nederland dat ze zich aan de journalistieke code van de NPO houden?”

De politiek gaat niet over de inhoud van programma’s, maar volgens Sjoerdsma begeven de partijen die de Kamervragen ondertekenden zich niet op glad ijs. “Absoluut niet. De negen partijen die deze vragen hebben ingediend, staan voor persvrijheid. We zijn opgekomen voor journalisten, en dat ze alles kunnen zeggen wat ze willen zeggen. Maar als je naar de Mediawet kijkt zitten daar wel grenzen aan wat publieke omroepen kunnen en mogen doen.”

Reactie NPO en Ombudsman NPO
Een NPO-woordvoerder zegt dat onderzoek van de Ombudsman van NPO naar klachten over Ongehoord Nederland wordt afgewacht. Begin juni moet dat onderzoek zijn afgerond. “De Ombudsman is het onderzoek begonnen naar aanleiding van klachten. De NPO is wel verantwoordelijk voor integriteit van het omroepbestel, we wachten daarom met veel belangstelling op het onderzoek. Aan de hand daarvan bepalen we wat we gaan doen.”

Ombudsman Margo Smit kan alle klachten die binnenkomen meenemen tot het moment van publicatie. Smit zei in maart “een heel aantal” klachten te hebben gekregen over het ON!-programma Ongehoord Nieuws. “Veel mensen die me schrijven, beginnen over onjuiste informatie, desinformatie, gebrek aan onpartijdigheid, en racisme. Ook is gezegd dat het de publieke omroep onwaardig is”, zei ze toen.

Bron: NOS/BM

Bericht delen
Article header image
Article header image

Omroepen breiden positie NPO-ombudsman uit

Op dit moment houdt ombudsman Smit, die in 2017 werd aangesteld, zich bezig met twee grote dossiers. Allereerst behandelt ze klachten over de nieuwe omroep Ongehoord Nederland en ten tweede kijkt ze naar klachten die zijn ingediend over de ‘klimaatjournalistiek’ van de NPO.

Dat laatste dossier ligt sinds begin deze maand op het bordje van de ombudsman, toen XR Nieuwsmedia, een groep die voortkomt uit actiegroep Extinction Rebellion, een klacht indiende dat de NOS “onvoldoende aandacht aan nieuws en actualiteit over de klimaat- en ecologische crisis” besteedt. Smit is momenteel bezig met een onderzoek hiernaar, dat naar verwachting over iets meer dan twee maanden afgerond is.

“Het toenemende aantal klachten dat binnenkomt bij de ombudsman bewijst dat het instituut wordt omarmd en dus waarde heeft”, aldus Lock namens de omroepen. “Daarom gaan we op zoek naar een extra kracht. Dat moet Margo Smit de ruimte geven voor meer onderzoek.” Het is de bedoeling dat de versterking voor de zomer aan de slag gaat.

Het toenemende aantal klachten bij de ombudsman is volgens de omroepen ook een bevestiging van de “polarisatie in de samenleving”. “De toon van de reacties is soms ook pittig. Maar juist in die disputen fungeert de ombudsman als een onpartijdige scheidsrechter”, aldus Lock.

Bron: Nu.nl/BM

Bericht delen
Article header image
Article header image

Ombudsman NPO doet onderzoek naar klimaatjournalistiek NOS

XR Nieuwsmedia vindt dat de NOS ‘onvoldoende aandacht aan nieuws en actualiteit over de klimaat- en ecologische crisis’ besteedt. Ombudsman Margo Smit zegt de zaak nu verder te gaan onderzoeken, omdat XR Nieuwsmedia niet tevreden is met de reactie daarop van NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff. “XR Nieuwsmedia was niet overtuigd en dan zal ik ernaar gaan kijken”, zegt Smit. Ze verwacht dat het onderzoek zo’n drie maanden gaat duren.

XR Nieuwsmedia, een uit actiegroep Extinction Rebellion voortgekomen groep ‘bezorgde burgers en journalisten’, stelde enkele weken geleden dat de NOS ‘in gebreke blijft ten opzichte van de journalistieke code van NPO’ en in het bijzonder op het vlak van klimaatjournalistiek. Volgens de groep werken er bij de NOS te weinig mensen aan klimaatjournalistiek en wordt er bij de verhalen die de omroep wél brengt te weinig context geboden.

Gelauff schreef in zijn reactie onder meer dat niet alleen de redacteuren die klimaat onder hun hoede hebben over het onderwerp schrijven, maar ook redacteuren van andere redacties. Ook zegt Gelauff eraan te twijfelen of Extinction Rebellion wel echt geïnteresseerd is in de werkwijze van de NOS, omdat die de klacht zonder wederhoor bij de ombudsman heeft neergelegd.

De NOS laat weten de uitkomst van het onderzoek van de ombudsman af te wachten.

Bron: Nu.nl/BM
Foto: Stefan Heijdendael/NOS

Bericht delen
Article header image
Article header image

NPO-Ombudsman onderzoekt Ongehoord Nederland na klachten

Ombudsman Margo Smit wil niet zeggen hoeveel klachten ze kreeg, maar spreekt over “een heel aantal”. “Veel mensen die me schrijven, beginnen over onjuiste informatie, desinformatie, gebrek aan onpartijdigheid, en racisme. Ook is gezegd dat het de publieke omroep onwaardig is.”

Smit gaat de uitzendingen toetsen aan de Journalistieke Code van de NPO, die voor haar aantreden in 2017 is opgesteld. Daarin staat dat journalistieke programma’s en producties betrouwbaar, nauwkeurig en zorgvuldig, onafhankelijk, onpartijdig en onbevooroordeeld, en evenwichtig en pluriform moeten zijn. “Ik zeg altijd: foutloos, feitelijk en fair”, aldus Smit.

Ongehoord Nederland en ook de nieuwe omroep Zwart, die per 1 januari werden toegelaten tot het omroepbestel, hebben de code bij hun toetreding onderschreven. “Het is dus niet zo dat ik even een maatstaf verzin. Nee, die is van de makers zelf.” Smit weet niet hoe lang het onderzoek zal duren, maar ze mag er maximaal drie maanden over doen.

Als blijkt dat Ongehoord Nederland zich niet aan de journalistieke code houdt, kan de NPO “in een uiterst geval besluiten het programma uit de programmering te halen”, laat voorzitter Frederieke Leeflang weten. “Dit gebeurt uiteraard pas na overleg met de betrokken omroep. Als een dergelijk besluit genomen is, zijn er nog bezwaar- en beroepsmogelijkheden.”

Asielzoekers
De NPO wacht de uitkomst van het onderzoek af en gaat ondertussen de klachten, die ook bij de NPO bekend zijn, met de directie van Ongehoord Nederland bespreken. “Het is belangrijk om altijd met elkaar in gesprek te blijven”, aldus Leeflang.

Een deel van de klachten gaat over de berichtgeving over de Russische invasie in Oekraïne. De klachten over racisme waren naar aanleiding van een fragment waarin asielzoekers werd gevraagd hoe ze aan hun fietsen kwamen en of ze die “met geld” hadden gekocht.

De voorzitter van Ongehoord Nederland, Arnold Karskens, kon nog niet bereikt worden voor een reactie. Tegen het AD zei hij dat het “allemaal niets voorstelt”.

Bron: NOS

Bericht delen
Article header image
Article header image

Onafhankelijkheid documentaire Kaag niet in gevaar geweest

De ombudsman voor de publieke omroepen heeft haar bevindingen naar aanleiding van het onderzoek naar de totstandkoming van de documentaire Sigrid Kaag: Van Beiroet tot Binnenhof gepubliceerd.

De ombudsman heeft in haar rapport minutieus alle kritiekpunten getoetst aan de Journalistieke Code van de NPO. Op basis daarvan concludeert zij dat beïnvloeding die de journalistieke grondregels schendt niet is gebleken. De makers hebben hun zeggenschap niet weggegeven en hebben de documentaire gemaakt die hen vanaf het eerste plan voor ogen stond, aldus het rapport.

Een belangrijke vaststelling en een waar we blij mee zijn. We hebben vanaf het begin gesteld dat deze documentaire een onafhankelijke film is en dat de keuzes, ook in de allerlaatste fase van de montage na de zogeheten ‘viewing’, steeds die van de maker zelf zijn geweest. Dat de ombudsman dit nu zelf ook vaststelt verheugt ons en ook de makers van de VPRO, die autonomie en onafhankelijkheid hoog in het vaandel hebben staan. We hebben het rapport zojuist grondig gelezen, en natuurlijk gaan we met de aanbevelingen en lessen aan de slag.

Bevindingen
De contacten die er tijdens het maken van de documentaire waren, en de aanpassingen die in de eindversie van de documentaire zijn aangebracht, zijn correct verlopen volgens de breed aanvaarde Journalistieke Code.

Ook concludeert de ombudsman dat de minister de insteek van de documentaire niet mede heeft bepaald. Er ligt een duidelijk (film)plan aan de documentaire ten grondslag. Het filmplan is tijdens het maken niet gewijzigd. De opnames zijn gestopt op de dag van de verkiezing van Kaag tot lijsttrekker. Makers en Filmfonds wilden expliciet geen verkiezingsfilm. Er is geen sprake van een campagnefilm.

De ombudsman stelt vast dat er veel, hoofdzakelijk productioneel, contact is geweest tijdens het draaien en in de eindfase, gebruikelijk bij een ingewikkeld proces als dit. Beïnvloeding die de journalistieke grondregels schendt is daarbij niet gebleken. De suggesties voor aanpassingen van het ministerie en de partij die zijn verwerkt, ‘hebben het beoogde eindproduct niet fundamenteel van karakter of inhoud doen veranderen’ volgens de ombudsman.

Het rapport onderschrijft het standpunt dat de VPRO steeds naar voren heeft gebracht dat de documentaire onafhankelijk tot stand is gekomen en dat de makers autonoom hebben kunnen werken. Van beïnvloeding is geen sprake geweest zoals dat ook steeds aan Minister Slob is meegedeeld. Dat is belangrijk omdat de minister onterecht heeft gezegd dat de VPRO hem onvolledig zou hebben geïnformeerd en de suggestie heeft gewekt dat D66 de documentaire zou hebben beïnvloed.

Advies
De ombudsman geeft wel aan dat het makersteam te lang het idee heeft laten bestaan dat aan shots of inhoud nog gesleuteld kon worden, waardoor het beeld kon ontstaan dat minister Kaag, ministerie en partij de ruimte hebben gekregen. Dat ontstane beeld is volgens de ombudsman geen “feitelijke vaststelling van een foutieve taakopvatting”. Met andere woorden: hier is geen fout gemaakt maar de schade van zelfs maar de schijn is er. Daarom is grotere transparantie over journalistieke afspraken nodig en verdient de Journalistieke Code aanscherping om duidelijker te maken wat wel en niet kan qua afspraken met bronnen.

Onafhankelijkheid
We zijn tevreden met het oordeel van de ombudsman dat de film onafhankelijk tot stand is gekomen. De harde kritiek van vorige week trekken we ons aan en we nemen deze serieus. We vinden het van groot belang dat we films kunnen blijven maken over mensen in het hart van de macht. Dat is een belangrijke taak van de journalistiek. We gaan aan de slag met de aanbevelingen van de ombudsman en werken die verder uit in ons eigen onderzoek.

De VPRO ziet de aanbevelingen ook in het licht van trends die het onafhankelijk werken aan documentaires onder druk zetten. Meer in het bijzonder de groeiende polarisatie in de samenleving, de medialisering waarbij steeds meer partijen zelf via met media de beeldvorming beïnvloeden, de mogelijke openbaarmaking van alle correspondentie met overheden en bestuursorganen en de gevolgen daarvan voor het maken van afspraken, de noodzaak om publieke verantwoording af te leggen over mediaproducties, de groeiende druk op de integriteit van makers en journalisten.

Algemeen directeur Lennart van der Meulen en hoofdredacteur Stan van Engelen

Bron: VPRO/BM

Bericht delen