Hoe is het? Twee weken in De Avondshow en vanaf dag drie een oorlog in je nek.
“Ja, dat is natuurlijk heel pittig. Maar die redactie is heel goed bezig, die vindt ergens nog ruimte om grapjes te maken over dat loodzware onderwerp. De toon en de energie… Je merkt ook aan het succes dat de mensen het heel fijn vinden om ergens nog iets leuks te horen.”

En voor jou zelf? Je moet een bedrijf leiden en je bent ondertussen ook nog getrouwd met de minister van… (Defensie, Kajsa Ollongren, red.)
“Ja, dat is een combinatie die je nooit in je leven zou kunnen bedenken. En dat is best ingewikkeld. Vooral omdat het buiten nogal guur is. Mensen veroordelen je heel snel. Daarom ben ik bij De Avondshow inhoudelijk helemaal niet betrokken.”

Ongeveer alles wat er bij jullie op de keukentafel komt, is een potentieel onderwerp voor satire. Dan zou je per keer moeten kijken: dat komt nu niet goed uit of dat gaat te ver.
“Nee, dat kan helemaal niet. De redacties van alle programma’s die we hier maken, zijn totaal onafhankelijk. Dat is het keurmerk van ons bedrijf. Maar je wordt zo snel beticht van dingen, dat is niet prettig voor de makers. Dus je kunt maar beter een stap opzij zetten.”

“Je wordt zo snel beticht van
dingen, dat is niet prettig voor
de makers. Dus je kunt maar
beter een stap opzij zetten”

Is dat moeilijk?
“Ja, da’s best lastig. Want ik vind het ook prettig om iets bij te dragen. Maar door de positie van Kajsa doe ik dat heel bewust.”

Wat doet die oorlog jou zelf?
“Ik vind het super eng en super bedreigend en zó verdrietig dat we in 2022 nog op dit level met elkaar bezig zijn. Dat we nu ook denken: we moeten meer wapens gaan kopen. Je hebt juist een ontwikkeling doorgemaakt waardoor je begrijpt hoe dom het is om allebei steeds meer wapens te kopen. En onze slechte eigenschappen worden ook weer zo zichtbaar. Iedereen wil nu de Oekraïners helpen. Maar Syrië en Afghanistan…”

En Soedan en Jemen.
“Ja. Ik ga zeker storten op Giro 555, maar dat voelt ook weer hypocriet. Heb ik al die andere keren wel wat gegeven? Als je ouder wordt, word je kritischer op jezelf omdat je meer hebt meegemaakt. En je denkt ook: hoe sta ik er zelf in? Wij hebben twee zonen van 19 en 21. Moeten die dan…”

De telefoon gaat. De oudste zoon. Ze gaat later terugbellen. Een mooie onderbreking om te beginnen bij het begin. Geldrop, 1965.

Als jij nu achterom kijkt wat voor pad zie je dan: een kronkelend zoekend weggetje of een rechte lijn naar deze stoel waar je nu op zit?
“Het is heel typisch voor de generatie waaruit ik kom. Je deed gewoon van alles, dat was allemaal niet zo gepland. Het enige is, dat ik op m’n twaalfde al wist dat ik naar Amsterdam wilde. De zus van m’n moeder woonde daar en daar ging ik één keer per jaar op bezoek en dan voelde ik: hier moet je terecht komen. Dat had waarschijnlijk ook met m’n gay zijn te maken.”

Wat voor gezin hadden jullie?
“Ik kom uit een groot gezellig gezin met vijf kinderen. Mijn vader was chirurg en m’n moeder huisvrouw, geen Brabanders.”

Je hoort altijd dat chirurgen een specifiek gevoel voor humor hebben. Die kunnen heel mooi een lever blootleggen terwijl ze commentaar leveren op de politiek.
“Oh ja?”

Herken je daar iets in?
“Nee.”

Het was een hele saaie man?
“Het was een hele lieve man. In een groot gezellig gezin. En ik was de vierde, dus dan heb je wat speelruimte.”

En toen moest je de kast uit. Was dat makkelijker met die speelruimte?
“Nee, dat was wel heel ingewikkeld. Eigenlijk het totaal klassieke verhaal. Uiteindelijk – en dat vind ik nu nog steeds, we hebben met Margriet ook How to be Gay gemaakt – blijft het hartstikke ingewikkeld. Het was helemaal niet dat mijn familie dat niet wilde accepteren, want het zijn hele lieve mensen. Maar ze hadden geen clou wat het was en ik had zelf ook geen clou. Je kent niemand; iedereen krijgt een vriendje en ik voel iets heel anders.”

“En daar ontdekte ik:
die kant wil ik nooit
van m’n leven op!”

Een paar jaar later naar Amsterdam.
“Ik was echt zoekende. Ik wist niet precies wat ik wilde. Ik ben HEAO gaan doen want die opleiding was alleen in Amsterdam, dus dan wist ik zeker dat ik daar terecht zou komen. Maar wat ik er later mee moest? Dus toen werd het Politicologie en Communicatiewetenschap. Met twee gave stages. In Londen bij een tapijtfabrikant en in New York bij een pr-bedrijf. En daar ontdekte ik: die kant wil ik nooit van m’n leven op!”

Hele nuttige stage dus.
“Ja. In New York kreeg ik een bruut telefoontje van m’n moeder dat m’n oudste broer was overleden. Hij was 29 en ik toen 24 en dat is echt een keerpunt. Je weet eigenlijk al dat je in je leven moet doen wat je moet doen, maar toen was er geen ontkomen meer aan. Was ik terug in Nederland aan het solliciteren en dan dacht ik al tijdens het gesprek: ik wil hier nooit werken. En toen zei een vriendinnetje van me, die zag dat het niet goed met me ging: ik weet een leuk baantje. Catering bij John de Mol Producties. Bij een dramaserie. Ik was afgestudeerd en ik ging broodjes smeren voor het programma De Dageraad. En binnen een maand zat ik op het productiekantoor. Ik kwam in een omgeving die ik heel leuk vond, die ik helemaal niet kende, met allerlei soorten mensen waar ik me heel erg op m’n gemak voelde. Ook door de combinatie van technische mensen, creatieve mensen.”

Een bijzondere familie.
“Ja.”

Je hebt daarna onder andere bij René Stokvis gewerkt en bij TV Holland. Wat is het eerste dat je hebt gemaakt waar je echt trots op was?
“Dat was eigenlijk pas na 2001, toen Human Factor begon. Toen pas voelde ik: dat heb ik mede eh…”

…Mede mogelijk mogen maken.
“Ja! Dit komt ook een tikje door mij. Maar de aanloop was ook belangrijk. Van René Stokvis heb ik leren pitchen en programma’s budgetteren en bij TV Holland maakten ze de dagelijkse show Catherine met Catherine Keyl.”

En al die kennis heb je naar binnen geharkt.
“Ja. In 2000 kreeg ik ons eerste kind en iedere ochtend zette ik het mandje met onze zoon in de Saab cabrio en dan reed ik naar de crèche in Hilversum en om vijf voor zes haalde ik hem geheel gestresst weer op.”

Meestal nam je het goede kind mee. Ook wel eens fout gegaan?
“Nee, nee, nee; en dan moest ik terug in Amsterdam nog een half uur naar een parkeerplaats zoeken. Toen dacht ik: dit ga ik dus niet doen.”

En toen werd het Human Factor.
“Iedereen zei: je bent gek. Je hebt zo’n goed salaris en je hebt een auto van de zaak. Maar ik wilde dat gewoon niet.”

“Ik merkte ook vaak
in gesprekken met
mijn bazen dat ik dacht
dat ik het beter wist”

Dat is wel een rode draad in jouw leven. Jij weet heel goed wat je niet wil.
“Ja. Ik merkte ook vaak in gesprekken met mijn bazen dat ik dacht dat ik het beter wist. Dus toen dacht ik: doe het dan ook zelf.”

Koefnoen, Zondag met Lubach, M, documentaires. Wat was je missie-statement? Wat wilde je gaan doen?
“Ik wilde programma’s ontwikkelen met talenten. Dat klinkt heel obligaat, maar ik wilde met mensen omgaan die heel erg een drive hebben. Die heb ik zelf ook. En Human Factor klonk gewoon heel mooi. En het klopt ook, want het is heel erg ons bedrijf. Pieter Klok is nu mede-eigenaar geworden en samen met Jos (van Genderen, red.) en Saskia (van Driel, red.), wij vieren zijn echt Human Factor.”

Nu dik twintig jaar onderweg. Bijzondere programma’s, bij M aan tafel veel vrouwen- en diversiteits-onderwerpen. Was dat een reden om die club ooit te beginnen?
“Jazeker, ik vind het echt super fijn als wij het andere ook laten zien. Tachtig procent van wat wordt uitgezonden, is mainstream. Ik zal er altijd voor vechten dat dat andere gehoord blijft. Qua leeftijd en ervaring heb ik nu de kanalen, ik weet hoe het werkt en ik wil dat heel graag wil blijven doen. Ik vind het echt gevaarlijk als alles hetzelfde wordt.”

Twintig jaar kwaliteit en eigenheid, een solide, klein bedrijf en dan nu De Avondshow. Hoe belangrijk is dat programma voor jullie?
“Heel belangrijk, want dat is natuurlijk wel een groot project.”

Twee keer per jaar tien weken lang veertig afleveringen. Dat is een enorme belasting.
“Het is zo goed voorbereid en er is zo goed over nagedacht. De VPRO en de NPO zitten er ook vol in, dus ik kan niet anders dan denken dat we daar nog jaren mee doorgaan. En 25 minuten Avondshow, ik denk dat veel mensen dat fijn vinden.”

Heb je met je eigen bedrijf genoeg zoden aan de dijk gezet?
“We zijn een hartstikke leuk bedrijfje. Natuurlijk vormen de NPO en de omroepen een ongelooflijk ingewikkeld landschap, die slokken als producent vrij veel van je tijd op. Daar kan ik weleens niet tevreden over zijn, zoveel is ergens verstopt geraakt, maar de smaak en de kleur die wij maken, daar ben ik heel trots op.”

“De smaak en de kleur
die wij maken, daar
ben ik heel trots op”

Twee vrouwen met allebei nogal verantwoordelijk werk. Hoe hou je thuis de balans in jullie leven?
“Die is er niet. Die is er echt totaal niet. Wij kennen elkaar dertig jaar en we zijn heel dol op elkaar en…”

Nee, wacht even. Dat vind ik een hele fijne opmerking.
(Lacht) “Dat is onze redding. Wij gunnen elkaar het beste.”

Maar hoe doe je het dan? Heb je een groot zwart bord in de keuken met een krijtje?
“Nee, oh nee. De tijd die we hebben, gaan we lekker naar buiten.”

Dat is zondagochtend.
“Eh…”

Dat is bij iedereen zo. Die dikke tassen met stukken komen mee naar huis.
“Haha, wij proberen af en toe even naar het strand te gaan.”

Een paar uurtjes in de week, daar moet je het mee doen.
“Ik ben al heel lang geleden opgehouden dat zo te benoemen. Net als vorige week, toen zouden we in Lapland gaan wandelen en brak de oorlog uit. Daar kan ik natuurlijk af en toe ook heel chagrijnig van worden. Onze zonen zijn het huis uit, dus nu zouden we eigenlijk wat meer tijd hebben. Maar ik ben ook heel blij dat er mensen zijn zoals zij die dat werk doen.”

Wat staat er op de verlanglijst van het bedrijf de komende jaren?
“We gaan voor Amazon een fantasy comedy maken. Drama was altijd wel aan het lonken, maar dat is echt een andere tak van sport. Ook financieel, daar moet je een beetje body voor hebben, want je moet veel voorfinancieren. Dromen doe ik eigenlijk niet, dan ben ik ineens heel zakelijk. Tikje groeien is goed, dat we echt drama kunnen maken.”

Wat heb je geleerd in je leven over de wereld en de mensheid?
“Dat mensen in wezen hele leuke figuren zijn. Van de buitenkant lijkt het alsof de mensheid heel slecht is, maar zo gauw je met mensen in contact komt, zie je dat dat niet zo is. En ik heb een tikje een autoriteitsprobleem. Ik kan er niet zo goed tegen als iemand zegt wat ik moet doen. Daarom vind ik het nu zo prettig om dingen met een vaste groep te doen en dat we echt aardig tegen elkaar zijn. Want in wezen kun je altijd jezelf blijven. Wat je ook doet en waar je ook eindigt.”

Bron: BM/Harm Edens
Foto’s: Dirk-Jan van Dijk