De Nieuws BV is iedere werkdag van 12.00 tot 13.30 uur te horen op NPO Radio 1, te zien op televisie via NPO 2 en online op nporadio1.nl/live. Patrick Lodiers, één van de vaste presentatoren, liet via het begeleidende persbericht weten: “We gaan de dynamiek en intimiteit van de radio combineren met de kracht en impact van het beeld. Die kruisbestuiving van radio en tv is een bijzonder project. Is het visuele radio, of radio met visie? Ik denk dat het beide is, waarbij 1 en 1 zeker 3 gaat zijn. En waar ik ook blij om ben: als mensen mij vragen, wat doe je liever, radio of tv? Dan kan ik nu zeggen: De Nieuws BV!”
Patrick Lodiers
Het programma leent zich inderdaad bij uitstek voor dit experiment, dat geldt als pilot tot eind dit jaar. De Nieuws BV biedt een mix van nieuws, achtergronden en vertier en komt zo dicht bij de levendige talkshowopzet die we kennen van televisie. Het bevat columns van ‘Druktemakers’ als Pieter Derks, Ellen Deckwitz en Marcel van Roosmalen, de politieke watchers Peter Kee en Francisco van Jole analyseren wekelijks het Haagse nieuws en elke maand wordt de beste speech gekozen. De Nieuws BV biedt opvrolijk-items in coronatijd, met cabaret, maar ook leuke stukjes tv en radio uit de oude doos. En in de wekelijkse rubriek ‘Nooit meer hetzelfde’ vertellen wisselende beroepsgroepen over een gebeurtenis die hun leven veranderde.
Klaske Tameling
Nieuw genre
Klaske Tameling, die tot voor kort bij BNNVARA werkte maar inmiddels zendermanager van NPO Radio 1 is, kreeg vanuit de NPO het verzoek eens na te denken over een crossmediale constructie rond De Nieuws BV. “Dat hebben we van harte omarmd. Radio 1 kende natuurlijk al Visual Radio, maar we wilden dat naar een hoger niveau tillen, ook aantrekkelijk maken voor de televisie- en online kijker. We zijn gaan kijken bij RTBF in Brussel en Omroep Brabant en de belangrijkste les daar was: audio moet leading zijn. Als het een compromis wordt, dan weet de radioluisteraar niet wat hij hoort en de tv-kijker niet waar hij naar kijkt. Onderweg moesten we dat ook heel vaak tegen elkaar roepen. We zijn echt een nieuw genre aan het ontwikkelen. Dan ontstaan altijd vragen en dilemma’s, maar daar hebben we met elkaar een succesvolle eerste stap gezet die nu elke dag zicht- en hoorbaar is.”
“We zijn echt een nieuw genre aan het ontwikkelen”
Ook Bas Redeker, samensteller van De Nieuws BV, was gelijk enthousiast over het pilotproject. “Daar moet ik wel bij zeggen dat ik naast radio al televisie had gedaan, onder andere Na het Nieuws (de actualiteitenrubriek die op het digitale kanaal NPO 1 Extra werd uitgezonden na het NOS Achtuurjournaal, red.). Maar er waren genoeg collega’s, echte radiodieren, die wel even overtuigd moesten worden. En nu valt me juist bij hen weer heel erg het enthousiasme en het tempo op waarin ze meegaan met de veranderingen. De grootste radiofans denken actief na over wat ze met een bepaald item kunnen doen om het ook op beeld aantrekkelijker te maken, echt heel positief.”
Bas Redeker
Geen logo’s
Worden nu ook bepaalde kledingeisen gesteld? Ik denk te zien van niet…
Klaske Tameling glimlacht: “Daar is wel veel over gegrapt. Het persoonlijke karakter en de intimiteit van radio wil je ook in de nieuwe opzet waarborgen. De insteek is steeds geweest: er moet iemand met het laatste nieuws binnen kunnen stormen en die heeft niet altijd in de make-up gezeten of een strak kostuum aan. Ik vind dat BNNVARA er heel goed in slaagt mensen daar ‘naturel’ te laten zitten; het gaat uiteindelijk wel om de inhoud en de gesprekken. Het is voor de kijker toch ook leuk om te zien hoe zo’n radioprogramma tot stand komt en wie die stemmen zijn die je anders alleen hoort. Mensen weten nu hoe nieuwslezer Jan van de Putte eruit ziet.”
“Er zijn overigens wel redacteuren naar een visagiecursus geweest, voor een poedertje tegen het glimmen, maar dat is nog niet aan de orde geweest”, vult Bas Redeker aan. “En we briefen de gasten wel dat ze zich bewust zijn ook op televisie te komen en of ze rekening willen houden met geen duidelijk zichtbare logo’s op hun kleding.”
Het was eigenlijk de bedoeling dat het crossmediale experiment met De Nieuws BV in maart van start zou gaan, maar corona doorkruiste dat voornemen. Het gaf de makers wel de gelegenheid uitgebreid te oefenen en na te denken over keuzes. Tameling: “Televisiemensen zeiden bijvoorbeeld: moeten die grote microfoons op tafel? Ja dus, want je kijkt naar radio! Autocue was ook zo’n punt van aandacht, er is heel bewust voor gekozen dat niet te doen. Als je autocue leest, krijg je toch een andere toon en manier van praten, dat hoor je op de radio. De presentatoren kijken wel meer in de camera, dat doen ze heel goed.” Redeker: “Het betekent ook creatiever omgaan met teksten, geen ellenlange epistels meer.”
Muziek
Eveneens voer voor discussie: wat te doen met muziek? “Qua radio is het voor de flow van De Nieuws BV gewoon lekker om af en toe een plaat te draaien, maar op televisie werkt dat natuurlijk totaal anders”, beseft Tameling. “Het is niet voor niets dat in DWDD zelfs live muziek vaak werd beperkt tot een minuut. De oplossing nu is dat we wel een plaat draaien, maar daar fun facts onder zetten en dat je de studio nog kunt zien.”
“En mensen worden steeds enthousiaster om die feitjes te maken”, constateert Redeker lachend. “Onze regisseur leeft zich daar helemaal in uit. Kijk, dat spanningsveld blijft; je kunt niet alle elementen van radio eruit gooien omdat je ineens tv gaat maken. Het mantra blijft: audio is leading. Maar je kunt in beeld wel bepaalde slimme toevoegingen doen of verwijzingen plaatsen waardoor mensen eerder blijven hangen.”
“Wat voor radio logisch is, werkt voor tv precies andersom”
Die flexibiliteit van de redactie is ook gevraagd aan de technische kant, benadrukt Alain Dikken, Solutions Consultant bij NEP. “Want wat voor radio logisch is, werkt voor televisie precies andersom. Dat begint met beeld en de geluidsman volgt dat proces, hij loopt in feite ‘achter het beeld aan’. Maar hier voert de geluidsman min of meer de regie, zijn fader gaat open en een instart volgt; vanuit tv-perspectief moest alles opnieuw worden bedacht en dat technisch inrichten, is wel echt anders.”
Alain Dikken
Datahotel
“We zijn klein begonnen met testjes in de cloud, om bijvoorbeeld te zien hoe dat met vertragingen zit. Voor televisie is dat eigenlijk geen issue, maar bij radio moet dat veel kritischer worden bekeken. Al met al was het ook voor NEP een vuurdoop. Er werd niet tegen ons gezegd: kijk maar hoe je er tv van maakt. Nee, het moest echt NPO 2-waardig zijn en dat bracht nogal wat eisen met zich mee.”
In de met acht camera’s uitgeruste studio is de hoeveelheid zichtbare techniek bijvoorbeeld opvallend bescheiden. Dikken: “Als je alles op locatie moet inrichten, zit je vast aan de beschikbare ruimte. Daarom staat op de redactie alleen een kast met techniek die direct met de productie te maken heeft en is ervoor gekozen om alle technische ‘ballast’, drie racks aan apparatuur, op afstand in ons datahotel te plaatsen. Ook qua licht is er goed over nagedacht dat de studio zo flexibel mogelijk moet blijven en datzelfde geldt voor de setting. Ik heb tot ’s avonds laat met de decorbouwer aan de lijn gehangen over het formaat van de schermen en in hoeverre ze konden worden verzonken in de desk…”
Dikken herinnert zich zijn eerste ‘stagedag’, om mee te beleven hoe radio wordt gemaakt, nog goed. “Als je zoals ik de ‘klassieke televisieschool’ hebt doorlopen, waarbij je tijdens de lunch al weet hoe het avondprogramma er tot in detail uit ziet, dan is de sfeer bij radio zoveel losser… Dat redacteuren tijdens een nieuwsitem nog de foto’s erbij aan het zoeken waren, dat was echt schrikken. (Lacht) Ik moest echt even bijkomen, hoe gaan we dit in Godsnaam aanpakken? Los van die maximale flexibiliteit heb je ook te maken met niet door de wol geverfde gebruikers; mensen met veel inhoudelijke, maar weinig technische kennis. Normaal leveren we als NEP voor een programma als dit een busje vol mensen die alle apparaten bedienen, maar nu moest de redactie dat zelf kunnen.”
Meer beeld
Klaske Tameling: “Dat is inderdaad wel bijzonder, met de bestaande crew wordt ook televisie gemaakt. Er is maar één persoon extra bij gekomen, de schakeltechnicus. We hebben wel echt twee werelden bij elkaar gebracht. Iemand van NEP schakelt naast iemand van Red Bee Media, twee culturen die elkaars vak wat beter hebben leren kennen.”
Bas Redeker: “De grote vraag was natuurlijk: zou de tv-kijker met de ogen dicht radio horen? En zou de radioluisteraar als ‘ie al een keer voor de tv zit, denken: hee, dat is grappig, het klinkt hetzelfde maar ik zie ineens allerlei dingen erbij. Een van onze redacteuren zei de eerste week: ik ben een enorme radiofreak, maar er moet meer beeld bij! Dat vind ik dan erg leuk om te horen.” Tameling: “Het is een hele mooie manier om Radio 1 te ontsluiten voor een breder publiek.”
Groei
Dat leidt meteen tot de vraag: wat doet dit crossmediale experiment met het bereik van De Nieuws BV? De tot 6 juli uitgestelde start was wat dat betreft niet ideaal, constateert ook Tameling. “We begonnen toen Nederland eindelijk weer naar buiten mocht en mensen met vakantie gingen, maar er wordt redelijk goed gekeken. Dat schommelt van 20.000 tot een piek van 60.000 kijkers en online zitten we gemiddeld ook op circa 20.000 views. Er zijn geen targets, maar die cijfers kunnen natuurlijk nog een stuk hoger; we gaan sowieso tot eind dit jaar door met deze pilot. Als in september het leven weer echt begint, hoop ik in elk geval dat er groei zichtbaar zal zijn. We hebben nu ook een mooie dedicated televisiestream die we kunnen delen op onze socials en we zitten met De Nieuws BV in NPO Start, dat helpt allemaal mee.”
Komen meer programma’s voor een dergelijke aanpak in aanmerking?
Klaske Tameling: “De studio is daar in elk geval wel voor gebouwd en ook heel bewust gelokaliseerd in het Radiohuis van de NPO. De omroepen en de NPO werken daar prima samen en er was nog ruimte, dus het zou gek zijn geweest daar geen gebruik van te maken. Patrick Lodiers heeft op zondag 12 juli tijdens de themadag over het slavernijverleden van Suriname al een Nieuws BV extra vanuit de studio gemaakt die op NPO 1 is uitgezonden. Ik kan me zo voorstellen dat meer programma’s of after talks zich daarvoor lenen. We gaan er in elk geval over nadenken, maar eerst eens de resultaten van deze pilot afwachten en evalueren.”
Bron: BM/Jeroen te Nuijl
Foto’s: BNNVARA/Jeroen te Nuijl
