Vertrouwen in de journalistiek

In die Werkgroep hebben we ons afgelopen periode gebogen over de vraag hoe we het vertrouwen in de journalistiek kunnen behouden of terugwinnen.
Recent kwam het Digital News Report naar buiten. De breed gedeelde conclusie luidde dat het vertrouwen stabiel was. Met mooie scores voor de NOS, gevolgd door RTL, NU.nl, AD en de Volkskrant.

Zorgelijke trend: vertrouwen neemt wel af
Maar wie dieper inzoomt op het rapport – en dat hebben we met de werkgroep gedaan – ziet een tendens die zorgelijker is. Want het vertrouwen is gedaald onder nieuwsconsumenten die hun nieuws van social media halen, vooral jongeren.

Tegelijkertijd stijgt het gebruik van social media de komende jaren fors. En het gebruik van traditionele media loopt terug, zo zegt het rapport. Kortom: er groeit dus een ‘social generatie’ op met fundamenteel minder vertrouwen in of bekendheid met nieuwsmedia.

Het stille midden
Ook is sprake van het zogenaamde ‘stille midden’: een grote groep mensen (jong en oud) die zich betrekkelijk stilhoudt op social media. Ze lezen wel de posts en reacties, maar reageren bijna niet. Toch worden ze beïnvloed door alles wat er in hun timeline voorbijkomt. Dus er is absoluut werk aan de winkel om deze groepen van gedegen journalistiek te voorzien.

Bijdragen aan een gezonde democratie
Het is namelijk de taak van de sectorbrede journalistiek bij te dragen aan een gezonde democratie. Redacties en journalisten verzamelen, controleren, rapporteren en analyseren het nieuws. Onafhankelijk, onpartijdig en onbevooroordeeld. Evenwichtig en pluriform. Er is een duidelijke scheiding tussen feit, mening en opinie. Door waarheidsvinding kan het publiek een eigen mening vormen. En daardoor de juiste keuzes maken.

Maar: dan moet het publiek – jong, oud en ook het stille midden – de journalist wel vertrouwen. En daarom slaan we sectorbreed de handen ineen en werken we aan een plan om ‘pre-competitief’ dit tanende vertrouwen te herstellen.

Nieuwswijsheid
De onderzoekers van het Digital News Report doen drie aanbevelingen: meer onderzoek naar nieuwsgebruik onder jongeren, nieuwswijsheid blijven bevorderen en de juiste taal spreken in de online én offline omgevingen waar de jongeren zich bevinden. Die nemen we als werkgroep ter harte. Binnenkort meer daarover.

Tot slot, wat betreft nieuws- en mediawijsheid: de publieke omroep maakt daar al veel verhalen over. Op NPO.nl hebben we daar een overzicht van gemaakt.

Kris Sloot
Genrecoördinator NPO Journalistiek & Sport en Cluster Online