CvdM rondt onderzoek naar Ongehoord Nederland in 2023 af

Het CvdM reageert hiermee op de oproep van de NPO en de omroepen om ‘zo snel mogelijk’ antwoord te geven op de vraag of Ongehoord Nederland de Mediawet heeft overtreden. Het gaat om een al eerder aangekondigd onderzoek naar de betrouwbaarheid van journalistieke producties. Totdat het onderzoek is afgerond, doet het Commissariaat geen mededelingen over de bevindingen.

Het racisme-item in Ongehoord Nieuws, waarover maatschappelijke discussie is ontstaan, bestond uit een collectie video’s waarin zwarte mensen witte mensen aanvielen. Er werd geen enkele context gegeven, behalve dat het om incidenten met een racistisch motief zou gaan. Maar volgens onderzoek van journalistiek platform Pointer is er bij geen van de incidenten bewijs voor een racistisch motief te vinden.

De NPO meldde vorige week na de Ongehoord Nieuws-uitzending dat ‘de grens van redactionele vrijheid is bereikt’ en vroeg de mediawaakhond om een oordeel over het item. NPO deed het verzoek ‘in het licht van artikel 2.88 lid 5 van de Mediawet: een publieke media-instelling neemt passende maatregelen om te voorkomen dat het aanbod van haar mediadiensten aanzet tot geweld of haat jegens een groep of lid van een groep’.

Het beoordelen van die passende maatregelen is een taak van het Commissariaat, laat een woordvoerder van de mediawaakhond weten. “Maar de beoordeling of er al dan niet sprake is van haat zaaien is onderdeel van het strafrecht en daarmee geen taak voor het Commissariaat. Daarin is een rol voor het Openbaar Ministerie weggelegd”, legt de toezichthouder uit. “Wij beoordelen de inhoud van programma’s niet. Wel beoordelen wij de processen en maatregelen die worden genomen door omroepen.”

Bron: Nu.nl/BM

Bericht delen

Jort Kelder overtrad geen regels toen hij bemiddelde tussen cameraman en Baudet

Dat stelt het Commissariaat voor de Media (CvdM) maandag na een onderzoek. Ook de omroepen AVROTROS en WNL waar Kelder voor werkt, zijn niet de fout in gegaan.

Het CvdM startte het onderzoek een jaar geleden toen Kelder ervan werd verdacht mee te hebben geholpen aan campagnefilmpjes voor Forum voor Democratie. De zaak kwam aan het licht nadat partijleider Thierry Baudet in een podcast Kelder bedankte voor zijn steun. Het blijkt dat Kelder alleen een oud-medewerker van het programma Hoe heurt het eigenlijk? in contact bracht met Baudet. Deze zou de politicus gaan volgen tijdens zijn voorbereidingen voor de eerste verkiezingen waar zijn partij aan meedeed.

Het CvdM zegt dat er wel vraagtekens zijn te plaatsen ‘of ook naar de geest van de wet is gehandeld’. Publieke media-instellingen hebben volgens de mediawaakhond namelijk ‘een ruime zorgplicht om redactionele onafhankelijkheid te waarborgen’, maar hier wordt volgens het onderzoek maar minimaal invulling aan gegeven. Het Commissariaat stelt dat dit ook voor andere omroepen geldt en noemt dit ‘zorgelijk en een duidelijk punt van aandacht voor de toekomst’.

Kelder is tevreden dat het Commissariaat heeft geconcludeerd dat hij geen regels heeft overtreden. Hij laat aan ANP weten dat het “terugblikkend wellicht wat onhandig moge zijn geweest”, om te bemiddelen tussen de cameraman en Baudet. “Maar mijn bemoeienis was minimaal en kwam voort uit een goed hart. Belangrijker: er is geen dubbeltje publiek geld in het geding geweest.”

Kelder maakt voor de NPO diverse programma’s. Zo is hij presentator van Op1 en maakt hij voor AVROTROS het radioprogramma Kelder & Co. De presentator stelde vlak na de aankondiging van het onderzoek al dat hij geen enkele financiële connectie met Forum voor Democratie had.

Bron: Nu.nl/BM

Bericht delen

Amma Asante nieuwe voorzitter Commissariaat voor de Media

Amma Asante is een ervaren professional met ruime inhoudelijke kennis van het sociaal domein en ervaring in uiteenlopende rollen, zoals voorzitter, manager, onderzoeker en adviseur. Zij beschikt over veel politieke en bestuurlijke ervaring.

Peter Eijsvoogel en Steven Flipse, beiden lid van het college van commissarissen, zijn verheugd over de benoeming van Amma Asante. Eijsvoogel: “Amma is bestuurlijk, politiek en maatschappelijk sensitief en heeft natuurlijk gezag. Zij weet maatschappelijke ontwikkelingen te vertalen naar concrete acties. In een tijd waarin onze taak relevanter is dan ooit door onder andere een steeds groter en complexer wordend mediabestel is deze kwaliteit van grote waarde voor ons.”

Flipse: “Amma is doordrongen van het belang en de meerwaarde van pluriformiteit. Ook in de media. Ik zie in haar een krachtig voorzitter en prettige collega om samen de uitdagingen waar het Commissariaat voor staat aan te gaan. Wij bedanken Renate Eringa-Wensing voor haar grote inzet voor onze organisatie.”

Amma Asante was van 1998 tot 2006 lid van de gemeenteraad van Amsterdam. Van 2016 tot 2017 was zij Tweede Kamerlid en voerde het woord over hoger onderwijs en laaggeletterdheid. Daarnaast heeft zij ervaring als bestuurder en toezichthouder bij maatschappelijke organisaties. Door haar politieke en bestuurlijke werkzaamheden beschikt Amma over een breed zakelijk netwerk op landelijk niveau.

Bron: CvdM/BM

Bericht delen

Commissariaat voor de Media onderzoekt processen ter voorkoming van belangenverstrengeling

Het gaat daarbij in het bijzonder om de processen die (de schijn van) belangenverstrengeling moeten voorkomen, waar het persoonlijke- en werkrelaties betreft tussen beleidsbepalende functionarissen van de NPO en de landelijke publieke media-instelling enerzijds en personen in relevante functies buiten de publieke omroep anderzijds, waaronder begrepen persoonlijke- en werkrelaties met (top)ambtenaren van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het zogenoemde arm’s length principe.

Het Commissariaat betrekt de uitkomsten van het onderzoek dat de Auditdienst Rijk op verzoek van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft ingesteld naar de feiten rondom concrete issues, waar passend. In het onderzoek wordt relevante casuïstiek meegenomen. Het resultaat van het onderzoek wordt na afloop bekendgemaakt. Gedurende het onderzoek worden geen uitspraken gedaan over het verloop daarvan.

Bron: CvdM/BM

Bericht delen

Ook bestaande omroepen willen nieuwe criteria voor nieuwe omroepen

In dat rapport constateert de waakhond dat het omroepbestel moet veranderen om toekomstbestendig te worden. Het College van Omroepen gaat hierover in gesprek met de onafhankelijke onderzoekscommissie die staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media) dinsdag heeft aangekondigd. Het is niet duidelijk wanneer deze commissie exact wordt aangesteld.

“De omroepen zijn volop in gesprek om na te denken over de toekomst van het publieke bestel”, aldus Lock. “Het uitgangspunt is dat we een publieke omroep willen zijn die over de volle breedte in verbinding staat met de samenleving. Dat dit altijd beter kan en dat we daarbij moeten aansluiten bij de maatschappelijke en technologische ontwikkelingen, staat vast.”

De omroepen beloven het gesprek met de onafhankelijke onderzoekscommissie “open en constructief in te gaan vanuit de overtuiging dat het unieke pluriforme bestel van waarde is”.

Het College van Omroepen stelt verder dat “in de oplossingsrichtingen” die de mediawaakhond noemt, “afslagen worden gemaakt die haaks staan op wat de maatschappij van ons vraagt en wat het meest bijdraagt aan de verbinding met de samenleving, de creativiteit van onze makers en de impact van de content”. Een nadere toelichting op deze uitspraak kon Lock dinsdagmiddag niet geven.

Bron: Nu.nl/BM

Bericht delen

Reactie NPO op CvdM-rapport over toekomst omroepbestel

Reactie Frederieke Leeflang, voorzitter Raad van Bestuur NPO: “Dat er iets moet veranderen aan het publieke bestel, vinden wij ook. Het is nu niet beheersbaar. Staatssecretaris Uslu zal in navolging van het regeerakkoord binnenkort een onafhankelijke commissie instellen om te adviseren over de verantwoordingscriteria en toetredingscriteria.

We gaan nu eerst samen met de omroepen en andere betrokken partijen praten over hoe we het publieke bestel beheersbaar en duurzaam naar de toekomst krijgen, om daarna met een open mind de dialoog aan te gaan met de onafhankelijke commissie.

Vanzelfsprekend werken we samen met de omroepen ook nu al aan het toekomstbestendig maken van ons bestel. We benadrukken in dit kader het unieke karakter van ons bestel en het belang van externe pluriformiteit. We zijn het aan ons publiek verplicht om onze gezamenlijke publieke mediaopdracht ook in de toekomst optimaal te kunnen blijven realiseren.

De NPO is het met het Commissariaat voor de Media eens dat een publieke omroep essentieel is voor het functioneren van onze democratie. De maatschappelijke waarde van de publieke omroep is nog altijd onverminderd groot.”

Bron: NPO/BM

Bericht delen

‘Publieke omroepbestel moet op de schop’

Volgens het commissariaat heeft het huidige systeem lang goed gewerkt, maar sluit de inrichting ervan niet meer aan bij de maatschappij. Een van de gevaren daarvan is dat het draagvlak onder de bevolking afbrokkelt en jongeren afhaken.

Geen zuilen en stromingen meer
Het CvdM wijst erop dat het omroepbestel in feite nog de opbouw heeft van honderd jaar geleden, toen iedere ‘zuil’ in de samenleving een eigen omroep had. Nog altijd vertegenwoordigen omroepen bepaalde stromingen in de maatschappij.

Probleem is echter dat groepsvorming zich niet meer laat kenmerken door een overzichtelijk aantal stromingen, zegt het commissariaat. ‘De vraag is of het hebben van een relatief beperkt aantal leden voldoende legitimeert dat omroepverenigingen stromingen representeren, terwijl de samenleving geen duidelijke stromingen meer kent.’

Het huidige publieke omroepbestel is bovendien verouderd omdat het niet voldoende is ingericht op ontwikkelingen in de technologie en het medialandschap. Het commissariaat wijst bijvoorbeeld op de groei van on-demand kijken, waardoor het tv-toestel een steeds minder belangrijk medium wordt om een massapubliek te bereiken.

Lage drempel voor aspirant-omroepen
Het CvdM wil af van de praktijk dat de organisaties zelf centraal staan in het bestel, en niet de content die ze maken. Daar komt bij dat voor aspirant-omroepen de lat voor toetreding tot het bestel vrij laag ligt, terwijl er geen ‘achterdeur’ is. ‘Afscheid nemen van omroepverenigingen is geen onderdeel van het normale functioneren van het bestel’, zegt het commissariaat.

In het rapport staan enkele ‘denkrichtingen’ om het omroepbestel te hervormen. Zo zou er een bestel moeten komen met een meer directe vorm van maatschappelijke binding. Daarbij zouden burgers een rol kunnen spelen, bijvoorbeeld door hen te consulteren over bepaalde content of makers.

Verder zou de verantwoordelijkheid voor de publieke mediaopdracht volgens het CvdM centraal moeten komen te liggen, dus bij de NPO. Dat zou een einde moeten maken aan de ‘moeizame afstemming’ tussen de NPO en de afzonderlijke omroepen. ‘Ook kan een centrale regisseur besluitvaardiger reageren op ontwikkelingen en veranderende behoeftes in de samenleving.’

Rol van de NOS
Het commissariaat ziet overigens geen aanleiding tot wijziging van de rol van de NOS, die als taakomroep verantwoordelijk is voor de nieuwsvoorziening. Het CvdM wijst in dat kader op ‘het grote belang’ van vrije meningsvorming. ‘Daar komt bij dat de NOS een hoog vertrouwen geniet en jongere doelgroepen goed weet te bereiken.’

Voormalig mediaminister Arie Slob vroeg in 2021 om de analyse van het publieke omroepbestel nadat hij twee nieuwe aspirant-omroepen toeliet tot het bestel: Omroep Zwart en Ongehoord Nederland. De concrete vraag van Slob was of de huidige criteria om nieuwe omroepen toe te laten nog wel voldoen.

Het rapport Kijk samen verder! is hier te lezen.

Bron: NOS/BM

Bericht delen

Vertrouwen in nieuws iets gedaald

Interesse in nieuws is gedaald, zowel in Nederland als wereldwijd. Na twee jaar met veel nieuws over de coronapandemie is de interesse in en het gebruik van nieuws afgenomen; met name onder jongeren. Nog altijd checkt 82 procent van de Nederlanders minstens dagelijks het nieuws.

De groep Nederlanders die actief het nieuws mijdt, is klein. Die groep is sinds 2017 wel toegenomen. Vooral jongeren tot 35 jaar mijden het nieuws actief. Maar de toename van nieuws mijden, is zichtbaar onder alle leeftijdsgroepen. Ook de motieven om nieuws te mijden, zijn vergelijkbaar onder de verschillende leeftijdsgroepen.

Zo is teveel aandacht voor onderwerpen als politiek en het coronavirus de belangrijkste reden om nieuws te mijden. Er is één verschil tussen de leeftijdsgroepen: 19 procent van de jongeren die het nieuws mijden, vindt het moeilijk het nieuws te begrijpen of te volgen, in de oudste leeftijdsgroep (de 55-plussers) is dit maar 2 procent.

Gebruik traditionele media voor nieuws daalt
De daling van het gebruik van televisie en dagbladen voor nieuws zet in 2022 door. Afgezien van de oudste leeftijdsgroep zijn inmiddels in alle andere leeftijdsgroepen nieuwssites en -apps de meest gebruikte bron van nieuws. Ook het eerste nieuws van de dag wordt in toenemende mate online gebruikt. Sociale media wordt steeds meer als voornaamste bron van nieuws genoemd. Onder jongeren is dat ruim een kwart.

Hoewel meer gekozen wordt voor sociale media als voornaamste nieuwsbron, neemt het totale gebruik van sociale media voor nieuws niet toe. Ruim de helft van de Nederlanders neemt nieuws via sociale media waar. Met name Facebook wordt gebruikt voor nieuws. Vooral onder jongeren wordt Instagram steeds populairder voor het gebruik van nieuws. Van de 18 tot en met 24-jarigen wordt 35 procent door Instagram op de hoogte gehouden.

Online toegang steeds indirecter
De meeste Nederlanders gaan online rechtstreeks naar een nieuwsapp of -site. Wel is er een trend te zien dat rechtstreekse toegang afneemt en men steeds meer in aanraking komt met nieuws via indirecte toegang, zoals nieuwsverzamelsites, meldingen en zoekmachines. Deze verandering is met name zichtbaar onder jongeren.

De toegang tot nieuws wordt dus langzamerhand steeds meer bepaald door gepersonaliseerde meldingen of door de tussenkomst van een aanbevelingssysteem. Jongeren schatten in dat op sociale media ongeveer de helft van hun nieuwsfeed afkomstig is van nieuwsorganisaties. Oudere leeftijdsgroepen denken dat dit een kwart is.

Online is een groeiende aandacht voor individuele makers, zoals content creators, podcasters en influencers. Toch richten Nederlanders zich online vooral op nieuwsmerken en niet zozeer op individuele journalisten of commentatoren. Jongeren staan hier wel meer voor open. 22 procent van de jongeren richt zich bij online nieuws op specifieke personen en niet op nieuwsmerken.

Podcastgebruik toegenomen
Het podcastgebruik is in 2022 verder toegenomen. Maandelijks gebruikt bijna een derde van de Nederlanders podcasts; vooral jongeren. Driekwart van de jongeren luistert maandelijks naar podcasts. In de groep 55+ slechts een op de tien.

Betalen voor nieuws
17 procent van de Nederlanders betaalt voor nieuws. Dit is een toename ten opzichte van 2019, maar een stagnatie ten opzichte van 2021. Dit komt omdat men in 2022 minder voor afzonderlijke artikelen is gaan betalen en meer voor abonnementen op online nieuwsdiensten. In totaal geeft 11 procent aan geabonneerd te zijn op een online nieuwsdienst. Dit is vooral op landelijke dagbladen (79 procent), maar ook op regionale dagbladen (39 procent). In Nederland is de bereidheid om te betalen voor online nieuws gelijk aan andere landen. Alleen in Noorwegen is dat al geruime tijd meer dan dubbel zo groot.

Een derde van de Nederlanders heeft zich inmiddels geregistreerd voor een nieuwsdienst om toegang te krijgen tot exclusieve en gepersonaliseerde content. Nederlanders vertrouwen erop dat nieuwsorganisaties zorgvuldig met hun persoonsgegevens omgaan. Slechts 17 procent vertrouwt dit niet. Wantrouwen over de omgang met persoonsgegevens is bij socialemediawebsites en online verkopers veel hoger. In andere landen vertrouwt men nieuwsorganisaties minder met hun persoonsgegevens. Dit sluit aan bij het hoge vertrouwen dat nieuwsmerken in Nederland genieten.

Vertrouwen in nieuws iets gedaald
56 procent van de Nederlanders vertrouwt het merendeel van het nieuws. Het vertrouwen in het nieuws is wisselend per jaar. Tijdens de coronapandemie steeg het vertrouwen en begin 2022 is dit weer iets gedaald. Het vertrouwen is vooral gedaald in de jongste leeftijdsgroep. Ook in de meeste andere landen is het vertrouwen gedaald. Nederland is daardoor in vergelijking met andere landen nog steeds het land waar een sterk vertrouwen is in het merendeel van het nieuws.

Vertrouwen in nieuwsmerken stabiel
Waar het vertrouwen in het nieuws in het algemeen daalt, blijft het vertrouwen in de nieuwsmerken stabiel. Het aandeel Nederlanders dat een merk helemaal niet vertrouwt, is over het algemeen klein. Het wantrouwen onder jongeren is ten opzichte van nieuwsmerken iets groter. Zorgen over foutieve of misleidende informatie online nemen echter niet toe. De zorgen nemen in alle leeftijdsgroepen af en opnieuw zijn zorgen over mis- en desinformatie in Nederland klein in vergelijking met andere landen.

Zorgen over des- en misinformatie hangen dus niet sterk samen met vertrouwen. Wat wel met vertrouwen samenhangt, is de waardering van de onafhankelijkheid van Nederlandse nieuwsmerken. Dus als mensen van mening zijn dat nieuwsmedia onafhankelijk zijn, worden de nieuwsorganisaties ook vertrouwd.

Bijna de helft van de Nederlanders vindt dat nieuwsmedia meestal onafhankelijk zijn van oneigenlijke overheids- of politieke invloeden. 44 procent vindt nieuwsmedia meestal onafhankelijk van oneigenlijke zakelijke of commerciële invloeden. Dit is sinds 2016 nauwelijks veranderd. Vergeleken met de andere landen oordelen Nederlanders positief over de onafhankelijkheid van nieuwsmedia. Met name als het gaat om onafhankelijkheid van politiek of overheid.

Webinar over het Digital News Report Nederland 2022
Op woensdag 15 juni 2022 van 10.30 tot 12.00 uur vindt er een webinar plaats over het Digital News Report Nederland 2022, gepresenteerd door mediaspecialist Elger van der Wel. Dit webinar is te volgen via deze link.

Bron: CvdM/BM

Bericht delen

EO beboet wegens overtreden Mediawet in De Boomhut Battle

De Boomhut Battle is een spelprogramma van de EO dat begin 2019 werd uitgezonden in de zendtijd van NPO Zapp op NPO 3. In het programma worden boomhutten op vakantieparken gebouwd. Deze boomhutten zijn direct na de finale van het programma in de verhuur gegaan. In het programma is op verschillende manieren te herleiden op welke vakantieparken de boomhutten staan. Hiermee heeft de EO via het programma een platform geboden om de verhuur van deze boomhutten onder de aandacht te brengen en zo meegewerkt aan een (commercieel) voordeel voor derden.

De EO heeft een zware verantwoordelijkheid om te zorgen dat zij het niet-commerciële karakter van de publieke omroep waarborgt. Ook moet de omroep duidelijkheid geven over financiële bijdragen aan het tot stand komen van een programma. Het Commissariaat benadrukt daarbij dat het aan de omroep is om over de naleving van de Mediawet stevige afspraken te maken met haar contractpartners.

Het is van bijkomend belang dat kinderen worden beschermd tegen commerciële beïnvloeding. Nu het programma is uitgezonden op de jeugdzender NPO Zapp, had de EO hier extra aandacht voor moeten hebben.

Het Commissariaat heeft vastgesteld dat de EO op bovengenoemde punten is te kort geschoten. Hiermee hebben zij de regels van de Mediawet overtreden, in het bijzonder regels over vermijdbare uitingen, sponsoring en dienstbaarheid.

Het Commissariaat kan voor deze overtredingen tezamen maximaal een boete van € 435.000 opleggen. Op grond van een zorgvuldige belangenafweging heeft het Commissariaat de EO in plaats van de maximale boete een boete van € 164.500 opgelegd.

Bij het ANP noemt een woordvoerder van de EO de boete “buiten alle proporties”. “We zijn teleurgesteld in de hoogte van deze boete. Uiteraard kijken we naar onze eigen processen en hoe dat beter kan. Ook zijn we in gesprek met de producent over zijn verantwoordelijkheid hierin.” De omroep overweegt bezwaar te maken tegen de uitspraak van het Commissariaat.

Bron: CvdM/BM

Bericht delen