Paradox
Als je de grootste paradox van de afgelopen decennia voor de journalistiek zou moeten benoemen, dan is het misschien wel de komst van social media.
Het heeft onze beroepsgroep onmiskenbaar veel gebracht. Nieuws, beelden, contacten, toegang tot bronnen, artikelen en data: onvoorstelbaar hoe je in korte tijd via social kanalen informatie kan verzamelen. Maar die snelheid is tegelijkertijd ook het gevaar, zeker bij ‘breaking news’. De hitte van de nieuwsdynamiek, opgepookt door razendsnelle reacties, opinies en meningen op social media, zorgen nogal eens voor een klimaat waarin het moeilijk is het journalistieke hoofd koel te houden.
Neem nou de Iran/VS-crisis, zo’n typisch ‘breaking news’ moment begin januari. Velen waren zeker van hevige escalatie. Er waren zelfs Europese media die de Amerikaanse actie tegen de Iraanse generaal Soleimani vergeleken met de aanslag in Sarajevo in 1914 op de Oostenrijkse troonopvolger, prelude voor de Eerste Wereldoorlog. Inmiddels zijn we ruim een week verder en ziet de situatie er anders uit dan velen in eerste instantie met grote zekerheid verkondigden.
Amerikaanse media schreven afgelopen weekend reconstructies die een genuanceerd beeld schetsten: in het geheim stonden de VS en Iran met elkaar in contact om de situatie juist niet verder te laten escaleren. Als we dat destijds hadden geweten, had ook Nieuwsuur vast anders bericht. Wijsheid achteraf natuurlijk. En toch blijft het goed om te reflecteren, iets wat er in de journalistiek nog wel eens bij inschiet.
Hadden we beter moeten doseren, meer slagen om de arm moeten houden, minder stelligheden brengen, meer vragen open laten? Dat laatste is niet iets waar journalisten van houden. Alles moet nú bekend zijn, de analyses moeten vijf minuten geleden af, geen enkele journalist houdt ervan om tegen zijn publiek te zeggen: ‘Het spijt ons, maar wij weten het óók nog niet precies’.
Toch zou dat bij veel nieuwsgebeurtenissen geregeld het eerlijkste antwoord zijn. Dit is waar we ons als nieuwsmedia anno 2020 in bevinden: balanceren tussen verantwoord je werk doen en het gevoel mee te moeten in de steeds sneller wordende ratrace.
Wie zei ooit dat journalistiek een makkelijk vak was?
Joost Oranje
Hoofdredacteur Nieuwsuur