IDFA!
De afgelopen dagen stonden in het teken van IDFA, het inspirerende en altijd weer tot nadenken aanzettende International Documentary Film Festival Amsterdam. Bestaat al zo’n dertig jaar, en als je er nog nooit bent geweest, volgend jaar beslist gaan. En kies dan voor de VPRO-dag, Volkskrant-dag of Best of IDFA-dag, scheelt je een tijdrovende selectieklus. Je hoeft alleen nog maar achterover te leunen in een bioscoopstoel en gaat een dag op avontuur.
Dat avontuur viel dit jaar overigens niet mee. Afgelopen woensdag vertrok ik met een vriend uit Utrecht, tevreden constaterend dat alles zo fijn geregeld is, die enorme fietskelder een grote uitvinding, koffie van Starbucks, en dan zoeven door een ontwakend landschap op weg naar één van mooiste dagen van het jaar.
De IDFA-previewdag van de VPRO is altijd een interessante mix van indrukwekkende en vaak heftige documentaire verhalen, afgewisseld met ook interessante maar wat lichtere kost. Dit jaar was de lichtheid echter ver te zoeken. De films over The World Economic Forum in Davos (daar waar onder anderen Rutger Bregman opviel), over de oorlog in Aleppo en over Imelda Marcos waren knap gemaakte films, vulden lacunes in historische kennis op, maar voelden vooral als mokerslagen.
En ook de IDFA-openingsfilm over meisjes en moeders in Iraanse gevangenissen, veroordeeld vanwege het vermoorden van vaders/echtgenoten, bracht aan het einde van de avond geen vrolijke noot. Maar mokerslag of niet, dit soort films zet aan tot nadenken, geeft nieuwe inzichten, en zal in een enkel geval bijdragen aan verandering. En moeten dus gezien worden.
En dat is niet meer vanzelfsprekend, zoals tien, twintig jaar geleden met een overzichtelijk aantal televisiezenders en je wel ongeveer kon raden wat je vrienden, familie, collega’s hadden gezien. Die vanzelfsprekende collectieve aandacht is op enkele hits na, weg. Het medialandschap is met de komst van talloze platforms en oneindig aanbod ingrijpend veranderd, en het einde is niet in zicht.
Dat betekent dat makers, producenten, omroepen, de NPO, en zeker ook het NPO-fonds moeten nadenken en uitvinden hoe je potentieel geïnteresseerd publiek bereikt met dit soort belangwekkende verhalen. Een zorg daarbij is ook dat documentaires zoals we ze nu kennen in de toekomst voornamelijk nog een ouder publiek zullen bedienen.
Urgent is dus de ontwikkeling van documentaire verhalen voor andere platforms, met nieuwe vertelvormen, ook in het publieke domein. Zodat jongere generaties gemakkelijk toegang hebben tot voor hen belangwekkende documentaire verhalen. Het NPO-fonds introduceerde daarom een regeling voor webdocseries, en organiseerde afgelopen vrijdag tijdens IDFA een drukbezochte inspiratiesessie World Wide Webdocseries.
Tot slot een mooi nieuw initiatief: de introductie deze week van 2Doc Weekly door 2doc.nl en NPO, waarmee je op zondag niet alleen een vooraankondiging ontvangt van alle documentaires de komende week, maar je ze ook al direct online kunt bekijken.
Privé schiet er met zo’n baan nogal eens wat bij in, maar nu ga ik toch echt naar Groningen om afscheid te nemen van nichtje Lise die voor een tijdje naar het buitenland vertrekt. Tot morgen!
Kijktips
The Forum, For Sama (Aleppo), The Kingmaker (Imelda Marcos), Sunless Shadows (Iran). Wil je bovenstaande films niet missen, abonneer je dan op 2Doc Weekly via 2doc.nl. Sowieso een website om in te verdwijnen.
Hanneke Bouwsema
Algemeen secretaris NPO-fonds