Twee prachtige katers paraderen in hun harige vacht parmantig door de knusse keuken, waar haar geliefde – fotograaf Geert Broertjes – thee zet. Ik ben te vroeg voor de afspraak in hun Amsterdamse huis en het onderwerp van gesprek zit nog in de montage om voice-overs in te spreken voor Mijn vader, de gelukszoeker. Precies op tijd zwaait de deur open en stapt Nadia vrolijk binnen. “Hi! Mooi, je zit al aan onze gesprekstafel. Wat mij betreft blijven we in de keuken zitten.” Jas uit, glas water erbij, voice recorder aan en starten maar.
Mondo presenteerde je solo en Op1 met Hugo Logtenberg als duo. Welke vorm heeft je voorkeur?
“Oeh. Nou, om eerlijk te zijn, ik vind solo presenteren makkelijker. Toevallig had ik hierover gisteren een gesprek met Hugo. Mensen onderschatten duopresentatie, omdat je solo helemaal zelf de gekozen inhoudelijke lijn kunt aanhouden. Met z’n tweeën heb je nog een extra variabele op wie je moet reageren, naast je gasten – en bij ons ook nog andere gesprekspartners die zich spontaan in de discussie kunnen mengen – waardoor het gesprek soms ineens een volstrekt andere kant opgaat. Ik vind duo-presentatie dus vooral moeilijker.”
Hoe verdelen jullie de onderwerpen?
“Daar zijn we nu een beetje mee aan het ‘spelen’. Elke uitzending kent sowieso een andere opbouw. We proberen, ook omdat het de werkdruk iets verlaagt, gasten te verdelen; de actuele onderwerpen doen we samen. Door die werkwijze kan ik me meer in het item en de gast verdiepen, waarbij ik in principe de regie in de lijn van het gesprek heb.”
Dragen jullie ook suggesties aan?
“Ja, zeker. Ook gasten. Maar in alle eerlijkheid: in de hectiek en omdat Op1 intussen die geoliede machine is, bepaalt de samensteller van de dag de grote lijn met de redactie.”
Wanneer begint jouw voorbereiding?
“In het weekend. Soms al daarvoor. Neem Het verraad van Anne Frank, waarbij we het boek moeten lezen. In dit geval hebben Hugo en ik dat allebei gedaan.”
Lees jij het boek helemaal of scan je het en prepareert een redacteur die voorbereiding?
“No way!” Ze staat op, loopt naar de voorkamer, roept: “Ik ben een neuroot hoor” en komt terug met het boek boordevol briefjes en geel gearceerde op- en aanmerkingen. “Voor mij is het een must om het te lezen. In dit geval interesseert het onderwerp me ook. Het lukt niet altijd, maar dan zeg ik het altijd eerlijk tegen de schrijver, want ik vind het niet netjes. Als je elke dag presenteert, kan het gewoonweg niet. Dat is een illusie. Maar het is geen straf. hoor! We hebben fucking leuk werk.”
Mondo was klein, maar fijn voor de cultuurliefhebber. Op1 is groot, speelt in op de waan van de dag, en strijd permanent tegen alle andere talkshows eerder op de avond en met Beau – of Jinek – om de gunst van kijkers en gasten. Voel je die grotere druk?
“Ik ervaar totaal geen andere druk. Persoonlijk voel ik niet of er 200.000 of 800.000 mensen kijken. Ik heb niet echte ‘zenuwen’-zenuwen. Weet je wanneer ik het verschil heb ervaren? Ik ben begonnen bij AT5 en weet nog dat we met De Nieuwe Maan van de middag naar de avond verhuisden. Toen zei ik: ‘Oh, maar dan komt het op tv!’”
Ze lacht zichzelf even smakelijk uit. “Mijn drijfveer is: we maken dit omdat we het interessant vinden, maar dat is met Op1 wel iets anders omdat het vaak iets losmaakt en door heel veel mensen wordt bekeken. Daarvan zijn we ons bewust. Dus… moet een complex onderwerp in Jip en Janneke-taal om het zorgvuldig te introduceren? Hoe pakken we het item aan? Daar ben ik veel meer mee bezig dan dat ik denk: o jee, heel veel mensen zien mij…”
“Persoonlijk voel ik niet of er 200.000
of 800.000 mensen kijken. Ik heb
niet echte ‘zenuwen’-zenuwen”
Bij de ‘ontplofte clusterbom’, zoals jullie de rel rond The Voice typeerden – kwam Op1 pas aan de finish van een lange avondetappe in beeld waarin kijkers eerst al naar EenVandaag, Boulevard, RTL Nieuws, HLF8, NOS Journaal, VI Vandaag, Nieuwsuur, Beau en vrijwel gelijktijdig Shownieuws hebben kunnen kijken. Hoe voeren jullie de discussie om – als laatste in die rij – nog wat toe te voegen?
“Dat is een samenspel van het hele team. Redacteuren halen de gasten binnen. Op de avond zelf zitten we met de samensteller aan tafel, waar per onderwerp steeds redacteuren aanschuiven. Voor HLF8 gaat de tv aan, waarbij we Johnny de Mol meekijken. In de make-up kijk ik het NOS Journaal en gedurende de hele avond ie redactie een soort snelkookpan waarin we blijven scannen en sleutelen, want het nieuws verandert soms ook nog. Dit samenspel vind ik Op1 het moeilijkst omdat wij maar één avond per week presenteren en de redactie de hele week door draait.”
We hebben het over inhoud, maar op televisie is vorm ook beeldbepalend. Stem je kleding – en kleurcombinaties – op Hugo af?
Schaterlach: “Ja! Dat doen we. Sterker nog, we hebben dezelfde stylist! Hilde, alle credits mogen naar naar haar. Hugo heeft trouwens pech, want ik kleed me altijd als eerste om…”
Je persoonlijke interesse gaat uit naar cultuur, politiek en maatschappelijke ontwikkelingen, maar je moet allround zijn om de grote variatie in onderwerpen van Op1 te kunnen presenteren. Kun je die items nog naar eigen inzicht verdelen en dus ook een gast naar Hugo doorschuiven…?
“Als we iets lastig vinden, zeggen we dat. Maar daar wordt echt niet altijd wat mee gedaan. En onderling stemmen we het af. Ik ben best allround, maar ik heb één punt waarin ik niet zo sterk ben. Alleen weet ik niet of ik dat eerlijk moet zeggen…” Korte stilte. “Sport!”
“Ja! Ha ha. Oh wat erg. De psychologie van de sport – hoe krijgt iemand zijn hoofd leeg? – vind ik fascinerend, maar ik zie niet de lol van uren naar wielrenners kijken die van A naar B fietsen. Ik ‘voel’ die spanning niet. Daar moet een redacteur mij bijpraten en is het leuk dat Hugo sport heel interessant vindt. Ik snap er geen reet van. Ik heb zelf gevoetbald. Ik heb alleen het ‘kijken naar’ nooit begrepen. Als ik naar paardrijden kijk, denk ik: leuk, dat wil ik zélf doen!”
Waar of wanneer werd bij jou de gevoelige snaar geraakt om iets in de media te willen gaan doen?
“Het was niet gelijk zo klaar als een klontje. Ik was fan van Oprah Winfrey, groot voorbeeld voor veel vrouwen van mijn leeftijd. In haar shows zaten reportages van Lucy die mij aanspraken, zo kan ik me herinneren dat zij vanuit Bangladesh een reportage maakte over vrouwen die met zoutzuur waren overgoten. Zo! Wat heftig! Maar ook interessant om hierover verhalen te maken en te delen.”
“Aanvankelijk wilde ik ontwikkelingswerk doen. Ik studeerde sociale en culturele antropologie, maar al tijdens die studie realiseerde ik mij; voor ontwikkelingswerk ben ik niet geschikt. Ik ben te ongeduldig, maar ik wil wel verhalen vertellen. Van de universiteit heb ik voor ‘veldwerk’ een camera meegekregen. Verhalen regisseren, reportages maken. Daarna ben ik als redacteur begonnen voor Anil Ramdas. Dat hebben redacteuren nu ook vast wel bij mij. Als je een voorgesprek doet en een item hebt voorbereid, denk je vaak: waarom gaat de presentator nu die kant van het gesprek op? Ik heb korte documentaires gemaakt en bij AT5 zei Bart Barnas: jij moet ook vóór de camera! Dat ging best vloeiend.”
Je maakt Mijn vader, de gelukszoeker, een documentaire drieluik voor de VPRO. De eerste uitzending is in maart op NPO 2 te zien. Wat dit jouw idee?
“Ja, al jaren! Ik hoefde hem niet moeten overtuigen. Als jij mijn pa ziet en hoort spreken, dan had jij vast dezelfde gedachte gehad. Hij is een verteller, een charismatische man die zich niet schaamt voor zijn levensloop. Gelukszoeker, nu een negatieve term, gaan we een gezicht geven. We hebben in 2021 gedraaid, mijn vader is al ruim 45 jaar in Nederland, en we volgen zijn route terug. Hoe hij vanuit Marokko in Nederland is terechtgekomen. Via Spanje, Frankrijk en Italië; dus terug naar Parijs, waar hij in een pension in de wijk Belleville woonde. Naar Bergamo en Barcelona, terug naar Tanger en Fez, naar zijn familie. We maken dus de omgekeerde route om bij onze familie te eindigen.”
“Het viel mij tegen
hoe ‘zwaar’ het is om
dit met je vader te draaien”
Een echte overlever
“De hoofdredacteur van de VPRO-reisseries koppelde regisseur Roozbeh Kaboly, die in 2018 de Emmy Award winnende documentaire Dance or Die over een jonge Syrische danser maakte,
en researcher Hassnae Bouazza aan dit project. Het viel mij tegen hoe ‘zwaar’ het is om dit met je vader te draaien. Ik ben dochter én maker én gewend aan televisie. Let op: hij was een jochie van 17, helemaal alleen! Het besef dat deze stadsjongen op deze jeugdige leeftijd al dit avontuur aanging, kwam pas tijdens de trip in volle omvang bij mij binnen. Behoorlijk streetwise al, dat zul je wel zien. Een echte overlever. Op straat geleefd, uit prullenbakken gegeten. Het was echt zwaar. Hij ging voor vrijheid, een beter leven. Avontuur!”
Andere kant
“In Belville was het heftig, een melting pot voor migranten. Toen vol met armzalige pensions voor Noord-afrikanen. Nu wonen er veel Aziatische migranten. Hij legt uit hoe je landgenoten zoekt en aanspreekt. Hij had geen geld, werd ziek, belandde in een vechtpartij omdat hij in het pension eten had gestolen. Uiteindelijk haalde een vriend hem naar Italië. Voor mij zitten er veel belangrijke elementen in. Ik wilde Nederland graag een andere kant laten zien: mijn Marokkaanse pa met wie ik gewoon gezellig een wijntje drink, een sociale amicale vent. Open minded. Ik wil dat negatieve beeld doorbreken. Hij zat niet in die klassieke golf gastarbeiders. Nee, in z’n uppie. Illegaal. Natuurlijk was het economisch gedreven, maar hij was ook een avonturier op zoek naar geluk.”
Emotionele reis
“Mijn bril kan ik nooit afzetten omdat het mijn vader en zijn verhaal is. Als ik nu naar Algerijnse sigarettenverkopers in Parijs kijk – of Senegalese tasjesverkopers op de Ramblas – zie ik mijn pa. Ik ben me superbewust van de parallelle werelden die naast elkaar bestaan in Europa. Hoe random dat Rad van Fortuin is, het maakt zoveel uit waar je geboren bent. Het was een emotionele reis. We hebben overal ontmoetingen. In de ruige wijken van Parijs kwamen we in contact met gevaarlijke gasten. Jochies doen meteen mee omdat mijn vader zo charismatisch is. Ze vertellen dat ze dealen, omdat mijn vader betrouwbaar overkomt. Ik wil het woord gelukzoekers een andere lading geven en tonen wat migratie betekent. Migratie is universeel, maar betekent altijd heel veel voor familie. Soms is het een economische verbetering, maar ook heimwee, verdriet en afstand. Waar wil je worden begraven? Mijn vader is daarin ook veranderd. Hij wil nu – voor mij en mijn zusjes – in Nederland worden begraven, terwijl Marokko zijn geboorteland is.”
Smaakt dit naar meer?
“Hell ja! Absoluut. Mijn gelukkigste combinatie is radio – dat mis ik nu best – live in de tv-studio interviewen en voor series op pad!”
Droom eens hardop…
“Ik zou graag een eigen show willen hebben met een mix aan interessante onderwerpen: cultuur, optredens zoals bij On Stage goede gesprekken, internationale gasten én urgentie. Dat je hier je eigen draai aan kunt geven.” Lacht: “Een mix van On Stage, Mondo, Op1, Buitenhof en Zomergasten. Niet de actualiteit schuwen, maar iets minder erbovenop. Iets meer beschouwend.”
Jij zou nu toch ook eens Zomergasten kunnen presenteren…
“Lijkt me hartstikke leuk, maar dat mag ik niet uitspreken natuurlijk. Meer een Nadia onderzoekt, zoals Bram Vermeulen met Frontberichten. Stacey Dooley van de BBC die van alles onderzoekt. Bij ons wankelen de pilaren van onze democratie, van de journalistiek en de politiek. Daarover zou ik graag reportages maken. De ontwikkelingen in Bosnië Herzegovina. Abortus in de VS. Ja, Nadia onderzoekt… Drie maanden op pad. Ik hoef geen miljoenenpubliek, maar wil wel impact.”
“Ik hoef geen
miljoenenpubliek,
maar wil wel impact”
Behalve presentator ben je vooral programmamaker. Je kunt regisseren en dus ook achter de schermen werken. Of heeft voor de schermen toch de voorkeur?
“Ik vind op televisie interviewen ook leuk en geniet van interviewen, dus dat ook overkomt op camera is mooi meegenomen. We got work to do, daarin wil ik een rol spelen. Nu de pilaren onder de democratie wankelen, is het een spannende tijd met Forum voor Democratie. Ze komen niet eens opdagen in de kamer. Ik vind het een enge tijd. We moeten ons vak serieus nemen. Altijd al, maar nu helemaal, zeker voor mensen die denken dat het allemaal nep is en wij worden aangestuurd.”
“Er zit een extreem rechtse partij in de Kamer. We moeten lef tonen, want grenzen vervagen. In Het verraad van Anne Frank lees je ook over de voedingsbodem voor facisme. Waarom werden er zoveel Joden in Nederland afgevoerd? Echt veel meer dan in andere Europese landen. Waarom liepen mensen achter het nationaal-socialisme aan? Dat is exact dezelfde reden waarom mensen nu op Baudet stemmen. Ken je de term Kopgeld – het bedrag dat mensen kregen als je een Joods persoon aangaf? Kopgeld! Neem nu kopvoddentax… Je mag het zogenaamd niet zeggen – omdat we ongelooflijk bang zijn voor de vergelijking met de oorlog – maar ik vind het knap griezelig. Gaan wij mensen – die denken dat wij fake nieuws ‘maken’ – nog bereiken. Lukt ons dat nog? Het zijn spannende tijden.”
Bron: BM
Foto’s: Wessel de Groot, Merlijn Doomernik
