Een nieuwe code, AI-ethiek in de journalistiek

Toch wordt kunstmatige intelligentie vooralsnog spaarzaam ingezet vanwege praktische, maatschappelijke én ethische uitdagingen. Op veel redacties leven vragen over de manier waarop AI zich verhoudt tot journalistieke waarden en worstelen ze met kennis op het vlak van technische mogelijkheden en beperkingen, evenals wet- en regelgeving.

Om de mogelijkheden en randvoorwaarden van AI in de journalistiek in kaart te brengen, organiseerde de Regionale Publieke Omroep (RPO) in samenwerking met Fontys Hogeschool Journalistiek bij MindLabs in Tilburg een dagvullend congres: ‘Een nieuwe code, AI-ethiek in de journalistiek’.

“De aanleiding hiervoor gaat eigenlijk terug naar vorig jaar, toen we met een delegatie omroepbestuurders op mediareis waren in Amerika die helemaal in het teken stond van AI”, vertelt RPO-directeur Jan Müller. “We zijn bij wel twintig bedrijven langs geweest, maar we begonnen met een bezoek aan Pieter Abbeel, een Belgische AI-specialist die hoogleraar is aan de universiteit van Berkeley in Californië.”

“Text to text met ChatGPT en text to image via bijvoorbeeld Midjourney waren inmiddels bekende fenomenen en hij voorspelde dat ook text to video eraan zat te komen, dat je op basis van een prompt een complete videoclip kon laten maken. Het zal drie tot zes maanden duren, maar dan zul je ook daar de eerste resultaten van zien, zei Abbeel. Ik kan wel zeggen dat we daar behoorlijk ontdaan van waren.”

Eén dag
“De volgende dag zaten we bij NVIDIA, de chipprocessorfabrikant die ‘onder de motorkap’ van veel games zit maar vooral ook bij ChatGPT. Het gesprek met de directie begon wat te laat, want ze hadden net een persconferentie achter de rug waarin was aangekondigd dat vanaf nu met AI video kon worden geproduceerd… Dus in plaats van drie tot zes maanden zat er welgeteld één dag tussen.”

“Dat was voor mij wel echt een eyeopener, qua hoe razendsnel het allemaal gaat. We werken natuurlijk al met allerlei AI tools, hebben software die voorspelt welke koppen het best werken en data-analyse op basis waarvan we nieuws scherper geprofileerd kunnen brengen. Maar de volgende stap, de ethische kanten van die voortschrijdende technologie, daar moeten we iets mee.”

“Laten we nu eerst vooral
behoedzaam experimenteren”

En dus werd samen met Fontys Journalistiek op 8 februari een congresdag georganiseerd, met presentaties, workshops en gesprekken over de journalistiek-ethische kant van AI. Jan Müller: “Onder de circa tweehonderd deelnemers waren journalisten, makers, studenten en leraren, maar ook trendwatchers, vertegenwoordigers van het ministerie van OCW en mensen met een juridische achtergrond om onder meer de nieuwe Europese wetgeving hieromtrent te belichten. Het gaat er in eerste instantie om dat we ons bewust worden van de kansen en risico’s. Gaandeweg zullen we kaders moeten formuleren, waarbinnen we in de journalistiek AI kunnen gebruiken. Zo ver zijn we nog niet, het is nog te vroeg. Laten we nu eerst vooral behoedzaam experimenteren.”

De Geïllustreerde Kunstmatige Intelligentie
Dat geldt niet alleen voor de regionale omroepen, maar voor alle journalistieke organisaties, benadrukt Müller. “Als we relevant willen blijven, moeten we innoveren en transformeren tot digitale organisaties. Daarin speelt AI beslist een rol. We moeten blijven denken vanuit de mediaconsumenten. Hoe gaan die ermee om? Begrijpen ze het als wij AI gebruiken voor producties? Moeten we erbij zeggen als beeld met behulp van AI tot stand is gekomen? Je hebt het in ons geval over onafhankelijke, publieke journalistiek waarbij waarden als betrouwbaarheid en vertrouwen hoog in het vaandel staan, dus dat zijn cruciale vragen.”

“We hebben een maatschappelijke taak, moeten de samenleving informeren met correcte, waarheidsgetrouwe berichten. Er bestaat nu al een nieuwssite die volledig door AI wordt gemaakt, zonder redactie: De Geïllustreerde Kunstmatige Intelligentie. Er zit af en toe een foutje in, maar het ziet er werkelijk fantastisch uit. En dat is precies waar we het over moeten hebben: hoe ver wil je dit laten gaan?”

Waarmee meteen de conclusie van de congresdag is getrokken, aldus Müller. “Blijf investeren in de dialoog, ga regelmatig met elkaar in gesprek over AI vanuit het journalistieke product en help elkaar om kaders, die nieuwe code, te ontwikkelen. En laten we vooral wendbaar blijven, want het is ongetwijfeld onhaalbaar om zaken vast te leggen, simpelweg omdat je over een half jaar alweer met een hele andere realiteit te maken hebt. Het klinkt misschien flauw en filosofisch, maar we weten niet wat we niet weten. De ontwikkelingen gaan zo snel, dat we echt nog met AI moeten leren omgaan. We gaan dus in elk geval verder met dit onderwerp, over een half jaar organiseren we weer een congres. Dan is de ontwikkeling van AI ongetwijfeld weer een stap verder en kunnen we meer zicht hebben op ethische kaders.”

Bron: BM
Foto: Nathan Reinds

Bericht delen

Lokale en regionale omroepen bundelen krachten met journalistieke alliantie

Hoewel lokale en regionale omroepen nadrukkelijk van elkaar verschillen in schaal, focus en functies, delen ze een belangrijke gemeenschappelijke publieke taak en kennen vergelijkbare uitdagingen. Zo staat de onafhankelijke pluriforme nieuwsvoorziening op zowel lokaal als regionaal niveau al jaren onder druk.

Met de alliantie beogen beide omroeplagen deze uitdagingen beter het hoofd te bieden, onder meer door samen te werken aan een duidelijker onderscheidend regionaal en lokaal media-aanbod, meer journalistieke diversiteit en kwaliteit in de nieuwsverslaggeving, het vergroten van het bereik en een sterkere verbinding met het publiek op het lokale en regionale niveau.

Versterking van het journalistieke proces
De alliantie tussen de NLPO en de RPO gaat verder dan het uitwisselen van journalistieke producties en (nieuws)verhalen. Zij richt zich op samenwerking aan de voorkant van het journalistieke proces, inclusief het vergaren, onderzoeken en produceren van nieuws. Door middel van zogenoemde proeftuinen experimenteren lokale en regionale omroepen bovendien met de gezamenlijke organisatie van trainingen en opleidingen en het delen van infrastructuur. Dat moet bijdragen aan de versterking van de onderlinge band en verdere verduurzaming van de samenwerking.

Lessons learned
Met de alliantie bouwen de partijen verder op de ervaringen die reeds zijn opgedaan binnen een groot aantal tijdelijke initiatieven. Zo werkten een aantal lokale en regionale omroepen de afgelopen jaren al projectmatig samen aan een gezamenlijke nieuwsgaring en productie, het delen van journalistieke capaciteit en de ontwikkeling van talent. De versterking en hervorming van het lokale omroepbestel die sinds enkele jaren is ingezet, biedt nu bovendien een goede aanleiding om de onderlinge samenwerking tussen beide omroeplagen verder te vernieuwen en verduurzamen, met gebruikmaking van elkaars ervaringen en capaciteiten.

NLPO-directeur Marc Visch: “Door de extra investeringen in de lokale journalistiek groeit ook de professionaliteit en kwaliteit van de lokale omroepen. Daar heeft iedereen baat bij en deze nieuwe alliantie is daar een goed voorbeeld van. De mogelijkheden voor inhoudelijke samenwerking zijn groot, met veel onderwerpen die op verschillende bestuurlijke niveaus spelen. Door deze samenwerking dragen de RPO en de NLPO bij aan een goed functionerende democratie en de aanwezigheid van een sterke publieke omroep overal in Nederland.”

Jan Müller, directeur van de RPO: “Vanuit deze alliantie onderzoeken we onder andere of we bij elke regionale omroep een Bureau Lokaal kunnen oprichten, naar voorbeeld van Bureau Regio bij de NOS. Op die manier kunnen lokale en regionale omroepen op planmatige wijze hun journalistieke samenwerking vormgeven. Het draagt bij aan de verrijking en verdieping van elkaars materiaal. Daarnaast geeft het ruimte aan uitwisseling van onderwerpen en content tussen de omroepen. De Regionale Publieke Omroepen sloten twee jaar geleden al een soortgelijke alliantie met de NOS. Nu ook de alliantie met de NLPO een feit is zijn de drie publiek journalistieke lagen in Nederland met elkaar verbonden en daarvan is het publiek de winnaar.”

Vervolgstappen
In het verlengde van de alliantie werken de NLPO en de RPO aan een modelovereenkomst voor omroepen om te gebruiken bij nieuwe samenwerkingsinitiatieven. Ook zal verspreid over het land een aantal bijeenkomsten worden georganiseerd om de betekenis en voordelen van de alliantie toe te lichten en goede praktijkvoorbeelden van onderlinge samenwerking te delen.

Bron: RPO/NLPO/BM

Bericht delen

BMYoung Matchmaking Sessies op 5 oktober

Studenten en jonge mediamakers kunnen zich via speeddates voorstellen aan deelnemende mediabedrijven. Van 10.00 tot 12.00 uur kun jij mediabedrijven ontmoeten en zij jou! Maak in 7 minuten kennis met IDTV, Argus Productions, Beeld & Geluid, Fremantle, Regionale Publieke Omroep, EMG, NEP of Talpa Network. Aanmelden voor de sessies kan via de site van Mediastages.

Tijdens de BMYoung Talent Day 2023 wordt ook het Mediatalent van het Jaar bekend gemaakt en is er een mogelijkheid om de Creative Cup te winnen.

Bron: BMY

Bericht delen

Judith Meeng nieuw lid raad van toezicht RPO

Op voordracht van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is Meeng bij Koninklijk besluit benoemd voor een periode van vijf jaar. Judith Meeng maakt zich al jaren sterk voor gendergelijkheid en inclusiviteit, zowel in haar werk als in haar nevenactiviteiten. Ze komt uit het internationale bedrijfsleven waar ze jarenlang als HRM-manager heeft gewerkt.

“Ik ben vereerd dat ik een bijdrage mag leveren aan de ambities van de RPO en daarmee de dertien regionale publieke omroepen”, zegt Judith Meeng over haar benoeming. “Ik heb altijd grote affiniteit gehad met journalistieke nieuwsgaring. Dat gaat terug tot mijn studententijd waar ik actief was in studentenjournalistiek als hoofdredacteur van een verenigingsblad. Er is veel veranderd in het digitale tijdperk, maar het staat voorop dat goede informatie van groot democratisch belang is.”

Maria Henneman, voorzitter van de raad van toezicht van de RPO: “We zijn blij met de komst van Judith als nieuw lid van de raad van toezicht. De RPO heeft voor de toekomst onder andere ingezet op diversiteit en inclusie. Bovendien vergen alle plannen uit het Concessiebeleidsplan gedegen kennis van verandermanagement. Haar ervaring op die terreinen zijn van grote waarde voor het bestuur en de raad van toezicht.”

Judith Meeng (1961) volgt Babette Aalberts op, die op eigen verzoek in haar tweede termijn terugtreedt als lid van de raad van toezicht. Meeng heeft gewoond en gewerkt in de Verenigde Staten, Noorwegen, Roemenië, Papoea Nieuw Guinea en Taiwan. Zij studeerde Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Meeng is ook toezichthouder bij de Design Academy in Eindhoven, het Leger des Heils en bij PC Uitvaart.

De RPO is op basis van de Mediawet het samenwerkings- en coördinatieorgaan voor de uitvoering van de publieke mediaopdracht op regionaal niveau. De regionale publieke omroepen brengen regionale journalistiek en zijn cultuurdragers. De omroepen zien wat er in de haarvaten van de regio gebeurt, controleren de macht en dragen bij aan een sterkere verbondenheid in de regio. Met hun publieke media-aanbod bereiken zij een groot en breed publiek.

De raad van toezicht van de RPO bestaat nu uit Maria Henneman (voorzitter), Roeland Stekelenburg en Judith Meeng.

Bron: RPO/BM
Foto: Anette Brolenius/RPO

Bericht delen

Samenwerking AVROTROS met Philip Bloemendal Prijs

Ook de Regionale Publieke Omroep, een kweekvijver voor jong presentatietalent, heeft zich verbonden aan de prijs. AVROTROS besteedt aandacht aan de prijs en de uitreiking daarvan op radio, die plaatsvindt op 8 december.

Bart Barnas, mediadirecteur AVROTROS, hoefde niet lang na te denken over deze samenwerking: “Deze prijs stimuleert alle jonge journalisten om hun eigen geluid te vinden en te laten horen. Als een van de grootste publieke omroepen hebben we de taak om talenten te herkennen en op te leiden tot professionals. Op die manier dragen we bij aan de ontwikkeling van het journalistieke vak dat een onmisbare bijdrage levert aan onze samenleving.”

De prijs is vernoemd naar Philip Bloemendal die, met zijn karakteristieke stemgeluid, bekend werd als presentator en directeur van het Polygoonjournaal. Zijn weduwe Mieke Bloemendal is initiatiefnemer van de prijs: “Wij zijn ongelooflijk blij dat AVROTROS de Philip Bloemendal Prijs omarmt door het belang te zien van zorgvuldig taalgebruik in de media en daarnaast ook jong journalistiek presentatietalent wil helpen bij een verdere professionele ontwikkeling.”

Stimuleringsprijs
De Stichting Philip Bloemendal Fonds vindt het belangrijk dat het kwaliteitsbesef door wordt gegeven aan nieuwe generaties journalistieke presentatoren. De prijs dient als springplank voor de carrière van jonge presentatietalenten.

De aangemelde kandidaten worden door een vakjury onder meer beoordeeld op het zorgvuldig en doelmatig gebruik van de Nederlandse taal, hun stem, spraak, formulering en aspecten van persoonlijke presentatie. De winnaar krijgt een geldprijs, zodat hij/zij zich verder kan ontwikkelen op zijn/haar vakgebied.

Oud-winnaars
Eerdere winnaars zijn Sosha Duysker (2020), Saskia Houttuin (2018), Eva Cleven (2016), Arman Avsaroglu (2014), Luuk Ikink (2012), Ajouad el-Miloudi (2010), Sofie van den Enk (2008), Wouter Zwart (2006), Lucella Carasso (2004) en Brecht van Hulten (2002).

Bron: AVROTROS/BM

Bericht delen

Akkoord over nieuwe omroep-cao

Mede dankzij de grote steun vanuit deze vakbonden kon er donderdag een handtekening worden gezet onder het akkoord, dat zorgt voor een passende structurele loonsverhoging voor werknemers en een code ‘Goed Opdrachtgeverschap’ die betrekking heeft op zzp’ers. De FNV kreeg van haar leden geen mandaat om tot deze nieuwe cao toe te treden. Wel is de FNV partij in de Code Goed Opdrachtgeverschap.

De nieuwe cao is afgesloten voor drie jaar en gaat (met terugwerkende kracht) over de jaren 2019, 2020 en 2021. De cao geldt voor 4900 mediamakers: 3600 werken voor de NPO en 1300 voor de Regionale Publieke Omroep (RPO). Afgesproken is onder meer een structurele loonsverhoging van 5% over 3 jaar. Het gaat om een structurele verhoging van 2,6% per 1 januari 2020, een structurele verhoging van 1% per 1 juli 2020 en 1,4% structureel per 1 april 2021.

De nieuwe cao werd afgesloten dankzij grote steun onder de achterban van de CNV en de grootste vakbond in medialand, de NVJ. Met de steun van maar liefst 97% van alle uitgebrachte stemmen ging de journalistieke vakbond akkoord met het cao-voorstel, dat eind vorige maand na een intensief onderhandelingsproces op tafel kwam. Van de FNV stemde uiteindelijk een derde van de achterban voor het voorstel, waardoor die vakbond niet akkoord kon gaan.

Werkgeversonderhandelaar Gerard Schuiteman: “We zij blij dat we met vakorganisaties een Fair Practice Code voor de inzet van flexibele medewerkers zijn overeengekomen. Dat past bij de publieke omroep als goed opdrachtgever. Net als goede cao-afspraken voor onze werknemers horen er ook goede afspraken te zijn voor de inzet van zelfstandigen bij de publieke omroep. Met dank aan de NVJ en CNV ligt de code er nu. Al met al zijn we tot een evenwichtig pakket aan afspraken gekomen, waaruit ook de waardering van de omroepen blijkt voor onze flexibele medewerkers.”

Een ander belangrijk onderdeel van de nieuwe cao is om het nabestaandenpensioen van ‘opbouwbasis’ te wijzigen in ‘risicobasis’. Deze aanpassing is noodzakelijk om te voorkomen dat de pensioenpremie onevenredig stijgt, waardoor er geen loonruimte meer zou zijn. Dit is een minder gunstige regeling, omdat het nabestaandenpensioen met ingang van 1 januari 2021 voortaan alleen verzekerd is tijdens het dienstverband. Het opgebouwde nabestaandenpensioen tot 31 december 2020 blijft echter staan. In de loop van 2021 wordt er verder gesproken over mogelijke aanvullende afspraken, want dan komt er op dit onderwerp meer duidelijkheid vanuit politiek Den Haag over de uitwerking van het Pensioenakkoord.

Wat betreft medezeggenschap is afgesproken dat omroepen (die dat nog niet hebben) een redactieraad instellen, die vanuit het oogpunt van redactionele onafhankelijkheid gaat adviseren over het media-aanbod van die omroep.

Bron: NPO/BM

Bericht delen

Mark Minkman ad interim bestuurder bij Regionale Publieke Omroep

Mark Minkman is adviseur van Andersson Elffers Felix en een zeer ervaren bestuurder. Hij heeft een lange periode (eind)verantwoordelijkheid in de cultuur- en mediasector gedragen. Hij was jarenlang directeur van het Amsterdamse poppodium Paradiso. Daarvoor was hij acht jaar zakelijk directeur bij de publieke omroep VARA.

Mark Minkman gaat de functie van bestuurder op interim basis vervullen. In de tussentijd start de procedure voor de werving van een nieuwe vaste bestuurder.

Bron: RPO/BM

Bericht delen

Extra ondersteuning voor getroffen lokale en regionale media

“Zeker in deze tijd is het belangrijk dat mensen weten wat er in hun nabije omgeving speelt. Lokale media zijn hiervoor cruciaal en moeten daarom goed kunnen functioneren. Daarom help ik waar de nood het hoogst is”, aldus minister Slob.

Lokale media zijn vaak grotendeels afhankelijk van reclame-inkomsten en die lopen nu fors terug. Dit kunnen zij moeilijk opvangen omdat ze tegelijkertijd vaak zeer beperkte reserves hebben. De bijdragen uit het steunfonds helpen dan ook de lokale informatievoorziening op peil te houden. Het kabinet trekt hierbij samen op met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Minister Slob: ”Gemeenten zijn primair verantwoordelijk voor de lokale media. Ik ga er daarom van uit dat gemeenten een bijdrage leveren door bijvoorbeeld geld te geven of door advertenties in te kopen. Ook heb ik de provincies gevraagd te helpen.’’

Huis-aan-huiskranten en lokale publieke omroepen kunnen van 11 april tot en met 19 april een eenmalige bijdrage uit het steunfonds aanvragen bij het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. Deze bijdrage geldt met terugwerkende kracht vanaf 15 maart voor drie maanden. Een lokale publieke omroep die zo’n 20.000 huishoudens bereikt, kan rekenen op 6.600 euro. Een omroep met een bereik van 50.000 huishoudens ontvangt 16.500 euro. Huis-aan-huiskranten met eenzelfde oplage krijgen een bijdrage van 13.200 euro, respectievelijk 33.000 euro.

De regeling komt bovenop de generieke maatregelen die het kabinet al eerder nam om bedrijven te ondersteunen. Landelijke mediaorganisaties en journalisten kunnen daarvan gebruikmaken. Het gaat dan onder meer om extra ondersteuning voor zzp’ers en uitstel van het betalen van diverse belastingen. Daarnaast komt er vanuit Regionale Publieke Omroep 2 miljoen euro beschikbaar om de regionale en lokale journalistiek een impuls te geven.

Huis-aan-huiskranten en lokale omroepen zitten in geldnood door het wegvallen van advertenties. Minister @arieslob komt nu met 11 miljoen euro aan noodsteun. #Nieuwsuur liep mee met @dtvoss en @arenalokaal, in het hart van de #corona-uitbraak. pic.twitter.com/f2blm7wbDt

— nieuwsuur (@Nieuwsuur) April 7, 2020

Bron: Rijksoverheid/BM

Bericht delen

Regionale Publieke Omroep gaat samenwerken met MAX Ouderenjournaal

Het MAX Ouderenjournaal biedt handvatten, maar bezorgt ook een glimlach. Jan Slagter: “Ondanks dat we zoveel mogelijk thuisblijven, gebeurt er op dit moment van alles in ons land. Denk bijvoorbeeld aan de vele hartverwarmende initiatieven in dorpen en steden. Bij het MAX Ouderenjournaal laten we dit soort initiatieven zien aan de rest van Nederland. De regio heeft altijd de aandacht van MAX en ik ben blij dat we dat met deze samenwerking nog maar eens onderstrepen.”

De omroepen die onderdeel zijn van koepelorganisatie Regionale Publieke Omroep maken dagelijks bijzondere verhalen over grote en kleine initiatieven in de regio. De mooiste verhalen krijgen vanaf maandag 6 april 2020 ook een plek in het MAX Ouderenjournaal. Edwin de Kort, voorzitter van het overleg van hoofdredacteuren van de RPO: “De redacties van de regionale omroepen draaien op volle kracht tijdens deze coronacrisis. Naast de journalistieke en informerende berichtgeving spelen de regionale omroepen ook een verbindende rol. Wij brengen mensen bij elkaar, vertellen bijzondere verhalen die hoop en troost bieden. Het is belangrijk om samen te werken in het publieke bestel met Omroep MAX om zo het publiek in deze moeilijke tijden zo goed mogelijk te kunnen bedienen.”

Het MAX Ouderenjournaal wordt gepresenteerd door Jan Slagter en is van maandag tot en met vrijdag om 16.40 uur te zien op NPO 1.

Bron: Omroep MAX/BM

Bericht delen