Worstelen
Afgelopen weekend werd ik door het bestuur van de studentenvereniging uit mijn studietijd gevraagd of ik eens met hen wilde meedenken. Ze hadden namelijk een issue met de media en gezien mijn ‘jarenlange’ ervaring zou mijn input van meerwaarde kunnen zijn. De casus zette mij aan het denken en van die gedachte maak ik jullie vandaag graag onderdeel.
Het geval wil namelijk dat de vereniging onder vuur ligt over haar introductie voor nieuwe studenten. Niet dat er iets verkeerds gebeurt. Er is de loop der jaren een verhaallijn neergezet in de media waar menig scenarioschrijver jaloers op zou zijn en dat ook nog eens aan alle eisen van de tijd voldoet. Sterker nog, ieder element van de hele ‘ontgroening’ is doordacht, uit te leggen, besproken en goedgekeurd door de opleiding, psychologen, pedagogen, artsen en voedingsdeskundigen. Kortom, er gebeurt niets waardoor ik mijn dochter er niet naar toe zou willen sturen. En toch zit mijn oude kluppie in de hoek waar de klappen vallen. Hoe dan?
Het gevaar zit hem in de beeldvorming die zonder al te veel moeite gecreëerd kan worden (en in dit specifieke geval dus ook gecreëerd is). Als Rambam onder het motto van ‘een journalistiek project’ met een knoopcamera langskomt, gaat snijden in de beelden, de teksten van deelnemers uit context haalt en er geschreeuw op de juiste plekken onder plakt, kan het er behoorlijk fout uitzien. Zeker als er dan ook nog eens (stoere) verhalen van mensen die niet weten dat ze worden opgenomen, als feiten zijn gebracht. Dan kan de opleiding op straffe van een mediaschandaal, niet anders dan zich distantiëren en op z’n minst acuut de geldkraan dichtdraaien.
Ik deel dit uiteraard niet om ontgroeningen te promoten. Dat moet iedereen lekker zelf weten. En Rambam is ook niet de boosdoener die achter mijn oude kluppie aan zit. Maar wel omdat ik geloof dat dit voorbeeld veel breder te trekken is. Dit soort berichtgeving wordt als snel voor feit aangenomen en als het maar genoeg kijkers of clicks genereert wordt het massaal overgenomen. Het publiek smult ervan en de veroordeling heeft dus al plaatsgevonden. Uiteraard ontstaat zo’n mediacircus niet als de rectificatie maanden later wordt verzonden. Dat is een klein berichtje in de hoek. Geen primetime programma of journaalbulletin dat daar aandacht aan schenkt.
In dit licht bezien komt #Fakenews toch echt ergens vandaan. Dat gaat natuurlijk niet enkel over de blonde baas van de wereld die de media in een hoek wilt zetten. Het mag ook best, en moet eigenlijk zelfs, een thema zijn binnen onze eigen branche. Natuurlijk is de druk om te scoren, betere kijkcijfers te halen, nieuws te brengen en een publiek te bereiken groot. Maar hijgerige journalistiek is daarop niet het antwoord. Die tast enkel de geloofwaardigheid van onze eigen branche op de langere termijn aan.
In mijn rol, waarin ik verantwoordelijk ben voor de zakelijke kant van de business, wil ik mezelf dit in ieder geval blijven realiseren. Want de korte termijncijfers zijn belangrijk om te laten zien dat we bestaansrecht hebben, maar clickbait titels en #fakenews zorgen niet voor een sustainable businessmodel. Zie daar mijn dagelijkse worsteling. Worstelt u mee?
Boudewijn Smals
Zakelijk Manager RTL MCN