Magic & Loss (part 2)

De schoonheid van het bestaan. Dat je nu nog niet weet wat de coronacrisis ons over vijf jaar zal hebben gebracht. Of we met weemoed en verlangen terugkijken. Of met walging en haat. Of onverschillig.

Peter van Bueren schrijft een script voor zijn eigen afscheid. Maar het scenario wordt afgewezen door de coronakeuring. Waar naast een groot aantal figuranten uit journalistiek en filmwereld een hoofdrol is toebedeeld aan filmregisseurs uit Zuid-Korea en Japan, lopen nu naaste familie en twee intieme vrienden achter de kist. De Aziaten mogen niet vliegen en de figuranten zijn in social distancing.

Ik zou een van die figuranten zijn geweest. Door een speling van het lot. Want het eerste telefoontje voor de Timmermans-documentaire De Europeaan is met EU-woordvoerder Saar van Bueren, die ik nog heb gekend als persvoorlichter van Ajax. Pas veel later, in december 2015, begrijp ik dat bij haar vader kanker is geconstateerd en dat haar vader de vermaarde en gevreesde filmcriticus Peter van Bueren is. Vanaf dat moment voelt het alsof een schim meekijkt tijdens het filmen op de Brusselse burelen.

Ik heb het ziekteproces van Peter van Bueren via Saar goed kunnen volgen. Hoop & Vrees. Vaak gaat het richting einde, maar hij reageert opmerkelijk goed op chemotherapie. Het wordt november 2016. Voor een bezoek aan la grande première op het IDFA in een uitverkocht Carré is Peter te zwak. Hij blijft thuis. Ik wil dat hij de film waaraan zijn dochter zoveel heeft bijgedragen ziet voordat hij in Carré draait.

Dus bestijg ik op een regenachtige donderdagmiddag met knikkende knieën in het oude westen van Amsterdam de trap naar driehoog. De notoire brombeer doet hartelijk open. Ik betreed een kamer vol mist. Hoewel ik al een tijdje niet meer rook, biets ik een ritueel sigaretje bij de beroemde criticus. We praten kort, we gaan kijken. Hij zwijgt anderhalf uur lang. Lacht af en toe. Gromt zo nu en dan.

Als ik de tv uit zet en hem aankijk, lacht hij: “Dat hebben jullie goed gedaan.” Ik ontspan en voel vochtige oksels. Van Bueren is geen slijmbal, dus het compliment is oprecht. Volgt een lange analyse waarin ik ook de moeilijke keuzes in de montage met hem bespreek. Een Masterclass, zo voelt het.

We nemen afscheid als de aan terminale kanker lijdende filmcriticus naar buiten wil om verse sigaretten te kopen. In de deuropening zegt vader Van Bueren met liefdevolle blik nog iets over zijn dochter: “Saar is een sterke vrouw, maar ook een gevoelig meisje. En ze zegt nog steeds papa tegen me.”

Terug naar gisteren. Het filmscript blijkt niet helemaal vernietigd. Een geschenk uit Yerevan, Armenië wordt bij het graf geopend: ARARAT, de favoriete brandy van Peter van Bueren. En volgens plan zingt Jim Morrisson This is the End, de openingsmuziek van Apocalypse Now, een van Van Bueren’s favoriete films.
Milde zon, toespraak van achtjarige kleindochter, lege fles brandy naast boeket witte rozen, overweldigende stilte op straat en zijn ligging nabij mede-Ajacied Eberhard van der Laan is sterke cinema. ’s Avonds laat bedacht, schrijvend aan de keukentafel, met een sigaretje in de mondhoek en een goed glas binnen handbereik. My main man.

Dirk Jan Roeleven
Documentairemaker/eindredacteur/schrijver