Tekst en fotografie: Marloes Levie
Ze werd geboren in Beër Sjeva in Israël en groeide op bij haar adoptieouders in Wageningen. Daar ging ze zingend en dansend door het leven. “Ik was graag op de voorgrond en helemaal niet verlegen. Me uiten in beweging was een uitlaatklep voor me.” Na het halen van haar havodiploma ging ze de wijde wereld in: ze kwam door de strenge selectie van de Dansacademie en verhuisde naar Amsterdam.
“Jazz-musicaldans leek mij op het lijf geschreven, maar na twee jaar kwam ik erachter dat ik geen zin had om in een musical terecht te komen en jarenlang, avond na avond, dezelfde voorstelling te spelen. Ik was aan de opleiding begonnen omdat ‘ie zo divers was. Confronterend dat je dan in een vak terechtkomt waarin je elke dag hetzelfde doet.”
Lege handen
Met haar hbo-propedeuse op zak bladerde Cleven door de studiegids van de UvA. Muziekwetenschappen sprong eruit, dat móest te gek zijn. “Dat viel dus tegen. Het is een toffe studie, maar niet voor mij. Ik was alleen maar aan het leren en nadenken over muziek, terwijl ik er juist iets mee wilde dóen.” Na twee jaar gooide ze de handdoek in de ring. “Na vier jaar studeren stond ik nog steeds met lege handen, superslecht.” Een studiekeuzetest bood uitkomst. “Ik meldde me aan voor Nieuws en Media aan de Hogeschool van Amsterdam. Omdat er ook ruimte was voor muziek en andere onderwerpen waarvoor ik warmloop; in de journalistiek kun je nog alle kanten op. In één keer haalde ik mijn propedeuse en ik had er veel plezier in.”
Door afleidingsmanoeuvres zette ze haar studie toch op een lager pitje. “Tijdens mijn stage bij Radio 6 had ik ontdekt dat een radiostudio voor mij een fijne plek was om te zijn. Ik ging in de nacht radio maken bij FunX en werd gecast voor Like ADAM, een realityserie van BNN over een meidenbandje. Ik switchte van een voltijd- naar een deeltijdstudie. Ondertussen had ik een management en zij stuurden een vacature door: Het Klokhuis was op zoek naar een nieuwe presentator. Ik plakte de leukste fragmenten van Like ADAM en een aantal YouTubefilmpjes achter elkaar en stelde mezelf voor in een showreel.”
Drie telefoontjes
In diezelfde periode, de zomer van 2016, kreeg haar management A Million Faces een head’s up: de VPRO zocht presentatoren. “Ik mocht een festivalreportage maken om te kijken hoe dat ging. In september zou ik weer beginnen met mijn studie, maar er tussendoor kwamen drie telefoontjes: ik kon bij Het Klokhuis beginnen, FunX had me toegevoegd aan de dagprogrammering en de VPRO wilde met me verder.”
“Het Klokhuis vraagt om een andere Eva dan FunX”
En haar studie? Hoppa, het raam uit. “Tsja, maar ik had bereikt waarom ik überhaupt aan de opleiding was begonnen: werken in het vak.” Waarvan akte: in datzelfde jaar sleepte Cleven de Philip Bloemendal Prijs voor jong journalistiek presentatietalent in de wacht.
Met een camera of microfoon voor haar neus voelde Cleven zich onmiddellijk op haar gemak. “De eerste shows als radiodeejay vond ik wel heel spannend, maar dat had voornamelijk met de techniek te maken die ik nog onder de knie moest krijgen. Maar ik merkte meteen: ik beperk mezelf niet, ik kan volledig mezelf zijn op radio en televisie. Verschillende versies van mezelf, want Het Klokhuis vraagt om een andere Eva dan FunX, maar in alles wat ik presenteer, kan ik iets van mezelf kwijt.”
Programmapakket
De keuze tussen radio en tv heeft ze nooit hoeven maken: vanaf het begin doet Cleven en-en. “Ik ben freelance presentator en daar ben ik hartstikke gelukkig mee. Ik doe voornamelijk klussen voor de publieke omroep, maar ben als kandidaat af en toe te zien op een commerciële zender.”
Het programmapakket dat ze in die zomer van 2016 in handen had, is grotendeels nog intact: still going strong met Het Klokhuis en FunX. “Voor de VPRO deed ik verslag van Best Kept Secret, Down The Rabbit Hole, WOO HAH!, Lowlands en Pinkpop. Maar bijna alle festivals zijn helaas geskipt door NPO 3. Op Pinkpop ben ik nog wel, inmiddels namens de NTR, en op WOO HAH! zijn we met FunX.”
In de zomer meldde BNNVARA zich als nieuwe opdrachtgever. “Ik presenteerde Trippers, de opvolger van Spuiten en Slikken op Reis. Om die verhalen te kunnen vertellen, vond ik echt heel gaaf.” Of haar werk voor BNNVARA een vervolg krijgt, weet ze nog niet, maar: “Ze mogen me altijd bellen. Hahaha.”
Thuis bij FunX
Bij FunX voelt Cleven zich als een vis in het water. “Daar leerde ik radio maken, FunX voelt voor mij als thuis. Het is een zender met veel verschillende mensen, invalshoeken, onderwerpen en muziek. En echt te gek: een heleboel artiesten voelen zich er kind aan huis. Voor sommigen is FunX het station dat ze als eerste draaide en waar ze altijd welkom waren.” De dynamiek van radio vindt ze fijn. “Het zijn prettige werkdagen, heel erg in het nu. Op het moment dat het moet gebeuren, gebeurt het. Je gaat naar huis en de volgende dag heb je een nieuwe kans om een show te maken. Het is een spanningsboog van één dag en dat past goed bij mij.”
“Het is een spanningsboog van één dag en dat past goed bij mij”
Elke week maakt ze ook een nieuwe podcast, FunX WorX. “Op zondag spreek ik op de radio mensen die uitblinken in wat ze doen, maar vanzelfsprekend worden die gesprekken onderbroken door muziek. De podcast is in het leven geroepen zodat die verhalen niet alleen maar snackjes van drie keer vijf minuten zijn. We kunnen dieper in het onderwerp duiken en dat maakt het een heel fijne aanvulling op de uitzendingen.”
Expeditie Robinson
Dit seizoen is Cleven te zien in Expeditie Robinson. Op het moment dat deze editie van BM naar de drukker gaat, zit ze nog volop in de race. Voordat ze het avontuur aanging, heeft ze best even gewikt en gewogen. “Over mijn deelname aan It Takes 2 hoefde ik geen seconde na te denken, maar dit was anders. Dit kan echt effect hebben op het beeld dat mensen van me hebben.”
“Van tevoren wist ik ook niet wat het leven op het eiland met mij zou doen. De doorslag gaf dat ik volmondig ‘ja’ had gezegd als het programma niet zou worden uitgezonden. Ik hou van reizen, avonturen beleven en uit mijn comfort zone stappen. Dat zijn de momenten waarop je iets over jezelf kunt leren en iets niet-alledaags kunt ervaren. De spanning die ik voelde over de gevolgen, nam ik uiteindelijk voor lief.”
Tijdens de expeditie leerde ze dat ze zichzelf soms onderschat. “Het is me, gek genoeg, alles meegevallen. Ik heb me goed voorbereid, met name mentaal: dagelijks herhaalde ik mantra’s, zoals: je kunt dit, je bent sterk genoeg en als je een probleem tegenkomt dan vind je wel een oplossing, heb daar vertrouwen in. Dat heeft me ontzettend geholpen, op het eiland dacht ik: laat maar weten wat ik moet doen, ik ben hier, ik ben oké. Eén ding was zeker, binnen zes weken was ik weer thuis. Tot die tijd moest ik genieten en het beste ervan maken en dat is gelukt. Van tevoren was ik bang dat ik er na twee dagen finaal af zou liggen. Nu weet ik dat ik dit kan en dat is een fijne constatering.”
Niet zwart-wit
Die mantra’s toverde Cleven vooral voor de gelegenheid uit de kast, maar: “Als ik écht spannende dingen moet doen, kan ik mezelf goed toespreken, tot de orde roepen, ervoor zorgen dat ik inzie dat het tijdelijk is en dat ik er niet aan doodga.” Live tv is een van die dingen die ze “écht spannend” vindt. “Dat is heel kwetsbaar. Live radio daarentegen vind ik helemaal niet spannend, die radiostudio is mijn comfort zone. Ik zit zelf achter de knoppen en heb letterlijk de controle.”
Ook bepaalde onderwerpen kunnen bij haar een lichte vorm van zenuwen teweegbrengen. “In Turkije maakten we voor Trippers bijvoorbeeld een item over traditioneel versus modern. Ik weet dat veel Turkse Nederlanders dat zien en ben dan bang dat zij zich niet herkennen in wat wij vertellen. Het is soms lastig om in de beperkte tijd en ruimte die je hebt alle nuances mee te nemen. Het is niet zwart-wit, daarvan ben ik me heel bewust en dat probeer ik altijd mee te nemen.”
“Ik ben niet op de hoogte van kijk- en luistercijfers”
Precies die overweging maakt dat Cleven niet altijd ‘ja’ zegt als ze wordt gevraagd aan te schuiven in een praatprogramma. “Ik vind het belangrijk dat een onderwerp niet een snack is, maar dat alle kanten ervan belicht worden. Talkshows bellen een dag van tevoren of op de dag zelf: ‘Heb je zin om te praten over het nieuwe album van blablabla?’ Het is nog niet eens verschenen, wat kan ik erover zeggen? Dubbel hoor, want ik voel me vereerd als ze aan mij denken, maar ik moet wel het gevoel hebben dat ik iets kan bijdragen en dat daarvoor voldoende gelegenheid is.”
Onderwerpen ontrafelen
Haar bekendheid nam door haar deelname aan Expeditie Robinson een vlucht. “Maf. Mensen op straat lachen opeens zo vriendelijk naar me. Ik vind het een beetje raar, awkward zelfs, maar krijg zoveel positieve reacties dat het ook leuk is. Hoewel, voor zowel de radio- als tv-programma’s die ik maak, geldt dat ik ze evengoed zou maken als er níet naar geluisterd of gekeken wordt. Ik ben ook niet op de hoogte van kijk- en luistercijfers. De totstandkoming, het maakproces, dát is waarom ik blij ben met mijn baan. Ik vind het heel tof om zoveel verschillende onderwerpen van dichtbij te kunnen zien en ontrafelen.”
Ook bij Het Klokhuis is Cleven aan het juiste adres. “Vroeger was ik zelf een trouwe kijker, dus ik weet precies voor wat voor nieuwsgierige kids ik het maak. Meestal zijn de opnamen op bijzondere plekken, maar het programma is zó’n instituut dat de deuren altijd wel opengaan en we met open armen worden ontvangen. Iedereen weet voor wie het gemaakt wordt en waarom. Mooi aan de formule: van hoe een banketbakker een taart bakt tot het leven van kinderen in een vluchtelingenkamp, alles nemen we onder de loep.”
Oprechte connectie
Van een interview voor de radio tot een klik met een artiest op een festival, Cleven geniet het meest van haar werk als ze een oprechte connectie voelt tussen haar en degene die ze spreekt. “In Turkije sprak ik voor Trippers een meisje waar eerwraak op was genomen. Zij voelde zich vrij om mij alles te vertellen en ik durfde haar alles te vragen. Als ik voel dat ik mijn werk goed kan doen omdat iemand mij volledig vertrouwt, ben ik in mijn element. Ik zoek geen sensatie, ik wil het echt weten. Die oprechtheid, over en weer, vind ik heel belangrijk.”
Maakt dat haar een goede presentator? “Ik hoop het. En daarnaast maak ik ook makkelijk contact met andere mensen, van de geluidsman tot de gast. Ik wil graag meedenken, kom met eigen ideeën, schuw moeilijke onderwerpen niet, kan goed interviewen en probeer me in mijn werk nederig op te stellen. Zodra ik in gesprek of opname zit, sta ik daar niet voor mijn eigen ego. Als mensen een programma van mij hebben gezien of gehoord, wil ik dat het onderwerp ze bijblijft. Niet dat het door mij werd gepresenteerd, dat vind ik helemaal niet belangrijk: het is niet De-Grote-Eva-Show.”
Blik verbreden
Trippers, haar eerste reisprogramma, smaakt naar meer. “Ik ben een behoorlijk reislustig type, maar voor mijn wérk naar het buitenland gaan, is helemáál te gek. Ik vind het de taak van de publieke omroep om de wereld inzichtelijker te maken. Televisie is zo’n mooi medium om te laten zien wat ergens anders gebeurt, hoe dat in elkaar zit en hoe ik daar met mijn westerse blik naar kijk. Doordat we tegenwoordig toegang hebben tot zo veel informatie denken we alles te kunnen doorgronden, maar eigenlijk hebben we geen flauw idee. Dat zet mij altijd wel met twee benen op de grond; niemand heeft de waarheid in pacht. De enige manier om erachter te komen hoe iets zit, is door in gesprek te gaan, het onderzoeken en zelf ervaren. Ik ben heel dankbaar dat ik dat door mijn werk kan doen en doorgeven.”
“Tot nu toe is bij elk project een voorwaarde voor mij dat ik mezelf kan ontwikkelen”
Cleven is blij met haar leerproces tot nu toe. “Er is geen opleiding voor presentator, je leert het door te doen. Een spelletjesshow zou niet per se mijn voorkeur hebben. Tot nu toe is bij elk project een voorwaarde voor mij dat ik mezelf kan ontwikkelen. De programma’s en onderwerpen krijgen een steeds journalistieker karakter.”
In die categorie heeft ze nu een fonkelnieuw NTR-programma op stapel staan: Bodem in Zicht. “In elke aflevering staan we stil bij delf- en grondstoffen die we gebruiken, maar waarvan niemand precies weet waar en hoe het gewonnen wordt. Kunnen we het oneindig gebruiken en wat voor sociale problemen brengt het met zich mee? Naar die antwoorden ga ik op zoek, in binnen- en buitenland. Ik heb nu één draaidag gehad en kan niet wachten op het vervolg.”
Here to stay
“Lange tijd dacht ik dat mijn werk een tijdelijk karakter had. Dat mensen me op een gegeven moment zat zouden zijn, de telefoon niet meer zou gaan en het dan klaar zou zijn. Maar inmiddels durf ik te geloven dat ik blijf. Ook omdat ik dat wíl. Ik denk ook na over een programma dat ik zelf wil maken. Ik ga niet over één nacht ijs, daar groei ik langzaam naartoe. Ik heb ideeën en mensen om me heen die meedenken. Verder zie ik wel wat er gebeurt. Het leven van een freelancer draait vooral om de projecten die nu spelen en er op korte termijn aankomen. Verder valt er weinig te plannen. Die onzekerheid hoort er een beetje bij en dat vind ik oké.”
