Proberen is leren, en falen moet!

Zo begint mijn LinkedIn profiel en dit is waar ik voor sta in het Hbo, als docent en onderzoeker. Ik coach momenteel ICT-studenten op onderzoekend vermogen en help hen zo structuur aan te brengen in hun verhaal, en dat maakt hun scriptie leesbaar en navolgbaar. Het is jammer dat het bijna altijd geschreven moet, dat hbo afstuderen. Maar dat terzijde.

Ik ben in het hbo beland door een onderzoeksopdracht bij een lectoraat en heb daarna vele functies verkend bij zeven hbo-scholen en elf verschillende opleidingen. Ik was graag tijdelijk in dienst om nieuwe dingen uit te proberen; onderzoeksopdrachten, leerwerkbedrijven, labs, evenementen in het onderwijs en studenten op evenementen inzetten, echt van alles. Het geld was hiervoor altijd tijdelijk, want geen structureel onderwijs. Dus hield het altijd weer op en ging ik naar een volgende uitdaging.

Ergens op dat pad werd ik relatiemanager bij Hogeschool Rotterdam, en besprak opdrachten met de praktijk, die studenten in het onderwijs uitvoerden. Met een inspanningsverplichting, geen resultaatsverplichting. In zowat elke opdracht wisten de studenten communicatie, media en ICT de opdrachtgever te verrassen met denkrichtingen en oplossingen die zij zelf niet konden verzinnen. Of simpele heroverwegingen; want ‘waarom doe je dat eigenlijk zo?’ Een groot plezier om mee te maken!

En ergens op dat pad werd ik docent, en in de klas, een paar jaar verder, werd ik de docent die ik wil zijn en elke dag weer doorontwikkel. Ik ben liefst een coach – ik wijs de weg, maar laat de student zelf uitvinden wat zíj́n beste weg is. Ik leg graag uit, ik vertel graag, maar heb door mijn studenten geleerd ook te luisteren. Je moet begrijpen hoe zij iets benaderen in hun hoofd,, om hen andere mogelijkheden voor te kunnen houden. Nieuwe kennis is immers nieuwe opties zien en die kunnen verbinden aan wat je al wist, of wat je ter plekke leert begrijpen; dan heeft het een houvast in je hersenen en blijft het je bij.

Een mens leert het beste door te doen, liefst door proberen, falen, en nog eens proberen, dan leer je het meest. Ik zie dit bij al mijn studenten, maar ik zie ook de twijfel en angst om iets fout te doen. Dat is zo jammer! Sir Ken Robinson is mijn goeroe wat onderwijs betreft: we worden allemaal geboren met een enorme capaciteit om allerlei mogelijkheden te zien. Divergent vermogen heet dat. En we leren het allemaal af op school omdat daar alleen goed of fout bestaat. In de praktijk zit daar van alles tussen. En je mag niet spieken, terwijl dat in de praktijk samenwerken heet. De magie van leren gebeurt juist bij uitstek in groepswerk! En in echte opdrachten, in samenspraak met de praktijk. Daar leidt het hbo en mbo toch ook voor op?

Ik ben erg enthousiast over de ontwikkeling in het onderwijs waar uitgegaan wordt van individuele ontwikkeling, in groepswerk, met praktijkopdrachten. Door te proberen en te mogen falen. Waarbij niet de algemene meetlat geldt, maar de eigen doorontwikkeling wordt bekeken. Zodat iedereen zo ver kan gaan als hij zelf kan en wil. Ik vind Communication & Multimedia Design in Leeuwarden het beste voorbeeld hiervan in het hbo, met van jaar 1 tot en met afstuderen opdrachten uit de praktijk in het onderwijs.

Maar wil jij, lezer, nu echt eens verder kijken omdat je wilt blijven ontwikkelen als bedrijf, zeker ook in de media, vraag dan een eens groep hbo’ers om te kijken naar je kwestie. Waar jij geen mensen, geld of tijd voor hebt, wat op de plank blijft liggen: biedt dat een hbo- of mbo-school aan! Ik kan je niet garanderen dat je een pasklare oplossing krijgt; het blijft onderwijs. Ik garandeer je wel dat de studenten je zullen verrassen met hun ongekaderde, frisse inzichten.

Ik zou nog een heel hoofdstuk kunnen wijden aan de onfrisse financieringsprikkel van ons hoger onderwijs of de coronaperikelen nu we weer mogen opstarten, maar onze planningscollega’s zwaar overbelast zijn en we de roosters amper voor elkaar krijgen, waardoor we waarschijnlijk nog wel even aan online onderwijs vast zitten. Maar nee, ik houd het positief vandaag. Misschien morgen…

Lisette Derksen
Docent Onderzoek, School of Creative Technologies & ICT @NHL Stenden Hogeschool, Leeuwarden
Buitenpromovendus @mediaonderzoeksschool ICOG, @Rijksuniversiteit Groningen