Papa
Als kind word je vaak geïnspireerd door de mensen dicht om je heen. Dat kan een leraar geschiedenis zijn, de heer De Graaf in mijn geval die zo geweldig kon vertellen over Napoleon. Of de kampioen van je tennisclub, Jan Koolen, die jouw talent onderkent en echt tijd in je investeert om die backhand nog harder en strakker over dat net heen te jagen
Mijn lieve opa ook, die als oud-marinier en kapitein de hoogste golven overwon op oceanen hier ver vandaan, daar nog zwart wit foto’s van had en me meenam naar die tijden, zo goed dat je de storm voelde, de zee rook en de zon voelde branden.
Het grappige is dat het in een tijd was waarin Google niet bestond. Dat was toen de Winkler Prins, een lange rij dikke, dikke boeken waarin je alles op kon zoeken. Maar gek genoeg ook was er niet eens zoveel belangstelling om dingen op te zoeken, maar je dus eerder vooral te laten inspireren door je naaste omgeving. Mensen die ergens goed in waren, ergens voor stonden of je dingen leerden. Overzichtelijk best eigenlijk, zeker als 10-12-jarige, want daar heb ik het over, eind jaren ’70 dus.
Al heel jong wist ik ook welke richting ik op wilde qua werk. Ook dat kwam door een inspirator die heel dichtbij me stond en nog altijd staat: mijn papa. Mijn papa, inmiddels 83 jaar oud, was professor in de humane genetica, arts en onderzoeker ook. Een liefhebbende vader bovendien, met gevoel voor muziek en sport. Genen, ze bestaan. En ze werken. Althans voor die laatste twee zaken, want van wetenschap weet ik niets.
En toch inspireerde mijn vader me op het vlak van beroepskeuze, dat van tv-maker, door zelf het voorbeeld te geven. Hij was namelijk een veelgevraagd gast/duider in televisieprogramma’s. En later bedacht hij zelfs hele series en thema’s voor tv en film die zeer succesvol waren en veel bekeken werden. Met als gevolg dat mijn vader een bekende Nederlander werd. Bekend van radio en tv, zoals ze zo mooi zeggen. Wij vonden dat een wonderlijk fenomeen voor een man die verreweg het grootste deel van zijn tijd doorbracht in laboratoria. Ver buiten het gezichtsveld van de massa.
Maar leuk was het ook, zeker als mensen zich vergisten, lagen wij als kinderen in een deuk. Zo liepen we een keer door een klein dorp in de buurt van Cambridge toen er plotseling een schuifdeur van een bestelwagen openschoof en er een man zittend op een klapstoel tevoorschijn kwam. We schrokken ons helemaal kapot. En de man riep met iets te luide stem: “Heee, ben jij niet die gast van de fietsclub in Dordt?” Zo bekend dus ook weer niet.
En toch. Mijn papa werkte mee aan het zeer populaire discussieprogramma Een Groot Uur U, gepresenteerd door Koos Postema. En ik mocht mee. Stilletjes liep ik achter hem aan, door de studio, de regie waar legende Leen Timp zat. Ik keek mijn ogen uit. Al die lampen, camera’s, mensen. Het publiek en de gasten op de tribune, die luisterden of dapper hun verhaal deden over best delicate onderwerpen. Ja, dat was toen al. Eind jaren ’70.
Later ging ik mee naar de radiostudio als hij te gast was bij Met het Oog op Morgen, of als hij moest opdraven bij de door hem zelf bedachte VARA-serie Alle mensen zijn ongelijk. Waar ook een boek van zijn hand van was verschenen. Met bewondering keek ik naar de VPRO-serie Beter dan God, waar mijn vader als een van de wetenschappers zijn licht liet schijnen over de maakbaarheid van het leven en de samenleving, genetische manipulatie van mensen.
Wat was ik trots op mijn papa, die niet alleen veel wist van zijn vakgebied, maar dat ook zo goed en helder onder woorden wist te brengen. En daarmee vaak ingewikkelde informatie beschikbaar en begrijpelijk wist te maken voor grote groepen mensen. Het had dus ook nog betekenis en belang. En wekte mijn belangstelling, toen al. Want hoe interessant is het om via een medium als tv informatie te kunnen delen, discussies te entameren, nuance aan te brengen of simpelweg te amuseren? Ik vond het geweldig en wist wat ik wilde. En deed dat dus ook bijna dertig jaar in totaal.
Dit jaar stopte ik, overtuigd dat ik weer een andere weg moest kiezen na ruim 22 jaar RTL. Maar los van de andere weg wilde ik ook meer tijd maken voor de mensen dicht om mij heen. Zij die mij inspireren. Want Google bestond inmiddels wel, en hoe. Net als Netflix, de iPhone, e-mail, Insta. En dus houdt de info nooit op en wordt je wereld groter en groter.
Maar groeit de inspiratie dan voldoende mee ? Of bloeien andere creatieve uitingen als muziek maken, schrijven en bedenken op en geven die de nieuwe weg aan? Juist daarom was deze keuze zo goed. Even vrij kunnen denken, tijd hebben ook dus, denktijd en doetijd. Dichtbij mijn papa ook weer. Samen op de fiets, deze prachtige zomer belevend. Gesprekken voerend over de grote en kleine wereld. Terug- en vooruitkijkend. Met een grote glimlach.
Erland Galjaard
Voormalig programmadirecteur RTL