Het DNA van Herrijzend Nederland

Vandaag staat voor mij geheel in teken van dit evenement in de theaterzaal van Beeld & Geluid. Het zaalprogramma is meteen de opname voor aflevering 10. Lange tijd werkten we met een klein team aan de research en opname van de podcast. Zo’n zaalprogramma komt tot stand dankzij veel meer collega’s, van techniek tot catering en productie tot PR.

Mijn rol vandaag is de voorbereiding en ervoor zorgen dat het allemaal soepel verloopt. Het  echte werk doet podcastmaker Peter de Ruiter. Hij spreekt met verschillende gasten met als thema  ‘Wat je niet horen kon’.  Dichteres Rosa Knorringa (1932) is overleefde de oorlog, terwijl een groot deel van haar Joodse familie is omgekomen. Op de radio bleef het tijdens de oorlog akelig stil over de Jodenvervolging. Willy van Loenen (1937) vertelt over haar ervaringen tijdens de Hongerwinter. Ze is vanuit Voorburg naar Friesland gebracht bij een kinderloos echtpaar, dat na de oorlog vroeg of ze haar kon blijven.

De hedendaagse equivalenten van radio Herrijzend Nederland bespreekt Peter met Reber Dosky en Geert van Asbeck. De film Radio Kobani van Dosky noemde ik gisteren al. Geert van Asbeck vertelt over radiostations die hij opzette in vluchtelingenkampen in Afrika en Azië. Tussen de gesprekken door draagt Ruth van Rossum passende gedichten voor.
Op het podium staan de radiotoestellen met ‘Herrijzend Nederland’ op de stemmingsregelaar. Tot de verbeelding spreekt ook de tentoongestelde ‘Hitler-fles microfoon’ die bij Herrijzend Nederland in gebruik is geweest. En wat te denken van de Moffenzeef, een apparaatje tegen de stoorsignalen van de Duitse bezetter. Het doel was om ongestoord naar Radio Oranje of Herrijzend Nederland te luisteren. 

Blij verrast was ik dat ik gisteren naar aanleiding van Spraakmakers een bericht kreeg van de dochter van Karel Nort. Als verslaggever was hij te horen in fragmenten over de bevrijding van Tilburg in november 1944 en van Hilversum in mei 1945. Nort is de geschiedenis ingegaan als de presentator die de capitulatie van het Duitse leger aankondigde op Herrijzend Nederland. De motor achter de radiozender was Henk van den Broek, zonder hem was de zender niet van de grond gekomen. In 1947 stichtte hij de Wereldomroep. Vol trots lanceren we de eerste 5 afleveringen met het DNA van Henk van de Broek! Het is zijn zoon Paul van den Broek (1935) die op gepaste wijze de afleveringen online zet.

Bas Agterberg
Conservator Beeld & Geluid