YouTube bepaalt wat jij ziet, of toch niet?

Maart t/m mei 2017 staat in het geheugen van veel YouTube-videomakers gegrift. Na controverse rondom YouTuber PewDiePie (die zich volgens de Washington Post antisemitisch had uitgelaten in zijn video’s) trokken veel grote partijen en masse hun advertentiebudgetten terug. Met als resultaat dat YouTube door de knieën moest en strenger ging optreden tegen ‘mogelijk ongepaste’ video’s.

Vele honderdduizenden video’s werden op basis van gebruikte titels, tags en thumbnails demonetized (ze verloren – op basis van YouTube’s aangescherpte Community Guidelines – de mogelijkheid om overheen te adverteren en dus geld mee te verdienen). Vaak ten onrechte. Een video over borstvoeding kwam opeens niet meer in aanmerking voor monetization. Terwijl het onderwerp enkel werd besproken en er niks in beeld werd gebracht. De door menig YouTuber gehate periode staat bekend als Adpocalypse.

YouTube beloofde beterschap aan de makersgemeenschap. Het zelflerende algoritme zou beter leren herkennen wat voor video’s wel of niet door de beugel konden. Het werd gedurende de tijd inderdaad beter, maar veel makers hebben nog dagelijks met demonetization te maken. Zeker als hun video’s gaan over onderwerpen die tegen het randje van wat YouTube toestaat aanschurken.

Het is een paradox. YouTube wil zoveel mogelijk views en watchtime op het platform genereren om zo veel mogelijk advertentieruimte te creëren en zo omzet te maximaliseren. Video’s met de meeste views en watchtime zijn doorgaans video’s van grote YouTubers met veel vaste kijkers, video’s van kleinere makers die viral gaan en video’s die gaan over juist die prikkelende onderwerpen en thema’s. Onderwerpen waarvoor mensen YouTube als platform zijn gaan gebruiken en waarderen. Tegelijkertijd is YouTube genoodzaakt tegen haar eigen community op te treden om adverteerders op het platform te behouden.

Nog recenter verscheen er een onderzoek in de Volkskrant in samenwerking met De Correspondent, waarin het search & discovery algoritme van YouTube onder de loep werd genomen. Het ging met name over de opkomst van van alt-right beweging op YouTube. Dat als men eenmaal een video over een alt-right onderwerp of van een alt-right maker heeft gezien, door het algoritme een soort rabbithole van rechts extremisme wordt ingezogen en er niet meer uitkomt. Het stuk was in principe meningloos en puur gestoeld op onderzoeksresultaten, maar het legde in mijn optiek te veel verantwoordelijkheid bij YouTube als katalysator van de rechtse beweging.

Een grote misvatting over het YouTube algoritme is dat het de kijker zaken voorschotelt zonder dat hij/zij daar invloed op heeft. De waarheid is precies het tegenovergestelde: het algoritme volgt het publiek. Het algoritme is er om kijkers op basis van hun kijkhistorie, kijkgedrag, demografische gegevens et cetera video’s aan te bevelen die ze mogelijk interessant vinden. Om zo weer kijksessies te verlengen en uiteindelijk meer geld te verdienen.

In de basis is het algoritme dus een sterk democratisch systeem. Gevoed door kijkers en hun gedrag. Ik moet wel toegeven dat het regelmatig wordt aangepast door YouTube om partijen tegemoet te komen. In het geval van de recente controverse rondom door gebruikers gecreëerde seksualisering van minderjarigen uiteraard een goede zet (meer hierover in dit stuk van De Correspondent.
Maar hoever moet YouTube hierin nog gaan? Waar wordt de grens getrokken? YouTube is allang niet meer de vrijplaats die het ooit was. En ergens is dat wel jammer.

Naar mijn mening mag er best weer wat meer verantwoordelijkheid neergelegd worden bij de kijker, gebruiker, maker. Een meer self moderating systeem, met vertrouwen als basis. Zoals Airbnb, Tripadvisor en Uber. Het is waarschijnlijk een utopie, maar mooi lijkt het me wel. Hier meer over YouTube’s Community Guidelines.

Daniël Büchner
Oprichter van tubelift.
http://tube-lift.com