Een gewaagde voorspelling was dat streaming lineaire televisie al dit jaar in marktaandeel voorbij zou streven. Het is onmiskenbaar dat deze ontwikkeling doorzet, zeker door de enorme groei van AVOD, maar de magische 50% grens is nog niet gepasseerd, niet in het minst doordat publieke en commerciële omroepen (waaronder de zich immer vernieuwende betaaltelevisie-exploitanten) zich heftig verweren in de strijd om de kijker. Goed voorbeeld is het feit dat de rechten van de Eredivisie bij ESPN blijven. De ontwikkeling van lineair naar streaming gaat dus langzamer dan ik verwachtte.
Ik voorspelde ook dat de productiemarkt een correctie zou laten zien doordat streamers zich zouden beperken in content-investeringen en ook broadcasters door de teruglopende advertentiemarkt zouden ingrijpen in hun contentbudget. Ik zat wel mis met de impact: ik verwachtte een correctie van 10%, maar de afgelopen achttien maanden liepen de investeringen nog veel harder terug. Resultaat is dat veel freelancers in grote Europese landen ineens zonder werk zitten, terwijl ruim een jaar terug de markt nog volstrekt overspannen was. Zo snel kan het gaan.
Zo snel kan
het gaan
Verder klopten de meeste voorspellingen redelijk goed. De verwachting dat AVOD een grote vlucht zou nemen, is waar gebleken. Netflix wist het abonnee-groeipad terug te vinden door AVOD volledig te omarmen. Duidelijk is dat de maatregelen voor het beperken van het illegaal delen van abonnementen ook een rol speelden, maar het feit dat een goedkoper abonnement te verkrijgen was, bleek doorslaggevend. Ook Disney ging richting AVOD en wist daarmee te scoren. Lokale streamingaanbieders volgen deze weg ook, waardoor een verstandige mix ontstaat van SVOD en AVOD. Dat gaat de ontwikkeling van streaming weer versnellen en wellicht dat we in 2024 dan wel gaan meemaken dat streaming groter wordt dan lineaire televisie.
Een andere voorspelling was dat broadcasters zich op streaminggebied veel meer op het eigen merk zouden concentreren en gezamenlijke nationale platforms het loodje zouden leggen. In het VK lanceerde ITV het nieuwe platform ITVX en ook concurrerende organisaties richtten zich steeds meer op het eigen merk. Britbox wordt steeds meer een Amerikaans platform voor Britse televisie, maar speelt in het VK nauwelijks nog een rol. Nog harder ging het in Frankrijk, waar het gemeenschappelijke platform Salto zelfs werd opgeheven. Het is dat NLZIET zich in Nederland zo duidelijk heeft gepositioneerd als ‘kabelbreker’, anders zou hetwaarschijnlijk ook het loodje hebben gelegd.
Ik voorspelde ook dat schaalvergroting van mediabedrijven een halt zou worden toegeroepen. Grote deals bleven inderdaad uit en fusies tussen omroepen (TF1 en M6 in Frankrijk en RTL en Talpa in Nederland) werden door de toezichthouders verhinderd. Die mogen daar niet erg trots op zijn: de argumentatie die de ACM in Nederland gebruikte, had men ook na zes weken kunnen opschrijven. Daarmee werd 2023 voor velen een mediajaar om niét trots op te zijn.
Oege Boonstra Oege Boonstra is internationaal media consultant en founding partner van management adviesbureau 3Rivers
Zo heeft hij verschillende posities gehad bij de EndemolShine Group als General Counsel, lid van de Management Board en CEO/Chairman Nederland en Noord Europa. Ook was hij werkzaam als CEO en Partner van indie NewBe.
Boudewijn combineert diepgaande kennis en ervaring van Strategie en M&A met een uitstekend gevoel voor talentontwikkeling en organisatie inrichting. Hijzal deze expertise in de toekomst bij 3Rivers inzetten. Oege Boonstra, partner 3Rivers: “Boudewijn’s leiderschap en managementervaring zijn een zeer welkome toevoeging aan ons team.”
3Rivers houdt zich bezig met strategische en organisatorische vraagstukken voor mediabedrijven vanuit operationeel perspectief. De consultants van het bedrijf hebben allen langjarige ervaring in de mediawereld en hebben over de gehele wereld projecten uitgevoerd met als doel mediabedrijven effectiever te laten functioneren.
IMTC 2023: “Producenten zijn rock ‘n roll-sterren geworden”
Voor gastheer Rick Nieman een gevalletje ‘sliced cook’, want in zijn vroege journalistieke jaren studeerde hij in Amerika en werkte in London voor CNN. Zijn openingswoorden zijn dan ook niet zonder enkele zenuwen: “Goedenavond! En dat is gelijk het laatste woord dat ik in het Nederlands ga zeggen.”
Enfin, de IMTC van dit jaar dus – gehost door 3Rivers, BM en Beeld & Geluid. Engelstalig, maar voor deze glossy – op wat spierbaltermen na – teruggebracht naar het Nederlands. Het event is de internationale aftrap van Dutch Media Week en richt zich ditmaal op de onstuimige groei van de creatieve sector in het Verenigd Koninkrijk. Daar blaast het kabinet Sunak met flinke, breed gedragen investeringen de traditie om groot te denken nieuw leven in.
Ziet ook één van de zogeheten IMTC-founding fathers Oege Boonstra. “Eén van de redenen waarom ze het zo goed doen, is dat ze Engels spreken.” Na een kleine grinnik: “En dat is écht een voordeel. Daarnaast hebben ze een kabinet dat de tv-business snapt en ook stimuleert. Dat zie je terug in de enorme investeringen die worden gedaan.” Boonstra, zelf mediaconsultant voor 3Rivers, licht daarnaast ook zijn perspectief op de Nederlandse markt toe. Hoe staan ‘wij’ ervoor? “We hebben gouden jaren achter de rug en ervaren nu een markt die een beetje moet afkoelen.”
TV = Fun
Terug naar de Britten, waartussen Boonstra zelf ook lange tijd verkeerde. “Ik kwam in 2010 naar Londen en werkte voor Warner Bros. In de vijf jaar dat ik er woonde, was ik onder de indruk van hun surplus aan vertrouwen. En ook hun rijke tv-erfenis is natuurlijk ongelooflijk.”
Alex Mahon, de CEO van Channel 4, is onderdeel van die erfenis. Maar voordat ze daarin grasduint, blikt ze via een live gesprek op het grote scherm eerst terug op haar toch wat zeldzame route richting media. Nieman vraagt haar dan ook hoe het toch mogelijk is dat Mahons cv een afgeronde studie Medical Physics bevat. “Hoe lang heb ik daarover heb gedaan, kun je beter vragen”, retourneert Mahon. Om daarna te vervolgen: “Televisie is veel meer ‘fun’. En dan met name het producentenleven.”
Eén ding viel haar in al die tv-jaren vooral op: omroepen zijn langzamer dan producenten. “En ze hebben sowieso de neiging veel trager te veranderen. Of zich aan te passen aan nieuwe ontwikkelingen.” Bij Channel 4 werkt dat – gelukkig voor haar – nét even anders. “We vallen niet onder staatscontrole. Dat betekent dat we nieuwe ideeën niet met een orgaan boven ons hoeven te overleggen en dus efficiënter kunnen uitwerken.”
Geen Netflix
Mahons gehele organisatie komt tot leven als het productieproces ingewikkeld wordt. Als voorbeeld geeft ze de kwestie rondom Russell Brand. De Britse komiek wordt beschuldigd van aanranding en verkrachting. Juist Channel 4, waarvoor hij Big Brother’s Big Mouth presenteerde, heeft dat onderzoek aangezwengeld.
“Dat is complex, omdat het niet alleen een zware aanklacht is, maar ook onszelf aangaat”, legt Mahon uit. “Maar we vinden het belangrijk dat wij op het gebied van gedrag onze verantwoordelijkheid nemen. Daarnaast wil ik een werkomgeving creëren waarin journalisten vrij hun ding kunnen doen. In dit geval vinden onze werknemers het zeldzaam dat zoiets kan, met name omdat er potentieel gedoe voor de werkgever op de loer ligt.”
Channel 4 is constant bezig met de balans: het maken van nieuwe content in combinatie met het uitbreiden van de meer gevestigde programma’s en series, geeft Mahon aan. “We willen zijn waar jonge mensen zich bevinden. En precies dáár moeten we slim opereren, want we kunnen niet als een soort Netflix zomaar onze eigen Originals de wereld in slingeren. Daar is ons budget niet voor.”
Dutch DNA
Mahon legt uit dat Channel 4 in de zoektocht naar content voor een groot deel ‘data driven’ werkt. “We zien op dit moment dat Engelsen vijf uur video per dag kijken. En als het om long form gaat, kiezen ze zorgvuldig wat te kijken en voelen ze positiviteit. Dat kan op een streamingdienst zijn, maar ook op tv.” Het beeld voor short form is anders. “Daarbij is het gevoel vaak negatief. Neem nou TikTok, de gebruiker voelt zich vaak slecht als hij of zij daarop gekeken heeft. Dat komt omdat ze een gevoel van controle missen, ze maken geen specifieke keuze over wat ze te zien krijgen.”
Terug naar de emotie op de eventvloer, waar Rick Nieman op zijn beurt benieuwd is naar Mahons advies aan de Nederlandse media-industrie. Een korte rits goedbedoelde clichés volgt: “If you don’t switch you’re dying.” Daarmee doelt ze op meebewegen waar je publiek zit. “Met Videoland doen jullie dat heel goed, maar je moet het blijven doen. En omroepen: investeer in de ideeën van jullie producenten. Wees niet bang.”
In Mahons slotwoord schuilt nog een specifiek compliment voor een specifiek Nederlands topproduct: De Verraders. “Dat was ook op Britse bodem een groot succes. Het laat zien dat jullie creatief zijn, ook door jullie historie. Jullie waren lange tijd leidend in nieuwe formats. Dat is de laatste jaren een beetje achteruit gegaan, maar De Verraders – en in zekere mate ook The Floor – laten zien dat het nog in jullie DNA zit.”
Oranje stropdas
Na het voorgerecht is het tijd voor de tweede spreker. Ditmaal wél in fysieke staat aanwezig: Andrew Zein. Voordat hij ook nog maar één woord geroepen heeft, is de stand toch al snel 3-0 in zijn voordeel. Zein draagt namelijk een oranje stropdas en bekent: “Mijn Nederlandse baas (de in de zaal aanwezige Ronald Goes) is onder de indruk. Maar heel eerlijk: ik heb in geen vijf jaar meer een om gehad. Hij lag toevallig vooraan in mijn kledingkast, geen idee hoe ‘ie daar belandde…”
Als creatief bij Warner Bros heeft Zein zich voorgenomen om zijn toespraak te starten met wat veren voor de zaal. “Het is een voorrecht om voor de crème de la crème van de Nederlandse televisie te spreken. De bijdrage die jullie geleverd hebben aan het volledige landschap gaat veel verder dan jullie eigen omvang. Van Big Brother tot The Voice en door naar De Verraders: onze tv is verrijkt met wat jullie bedachten.”
Een (logisch) applaus volgt. En dan de vraag die over deze avond gesluierd is, want waarom zijn de Britten zo florerend? “Onze producenten zijn creatiever, ze hebben meer budget en zijn omringd door betere mensen dan ooit. Waar de beste producenten vroeger nog weleens adviseurs, commissioners of zenderbazen werden, bleven ze de afgelopen twintig jaar juist op hun plek zitten. Producenten zijn rock ‘n roll-sterren geworden. Een heel goede ontwikkeling.”
Winnaars van de industrie
Als tweede richt Zein zich op de financiële kracht van de sector. “Die is maar blijven groeien, en zorgde er mede voor dat makers konden maken wat ze wilden maken. Het heeft ervoor gezorgd dat carrièremogelijkheden in de sector uitgebreid zijn. Ook omroepen, distributeurs en kijkers, maar vooral de Britse economie als geheel, hebben hiervan geprofiteerd.”
En wat Nederland daarvan kan leren? “We hebben er net allemaal om gelachen, maar Oege had gelijk: de Engelse taal is mega belangrijk. Dat ik hier sta en voor jullie mijn visie deel, is mogelijk omdat ik Engels spreek en jullie dat verstaan. Dat simpele feit wordt soms te snel voor lief genomen.” Zeins advies aan ons: “Ook jullie hadden echte rock ‘n roll-producenten. John de Mol, Joop van den Ende, Harry de Winter en Reinout Oerlemans zorgden voor de beste tv van de wereld.”
Zein omschrijft hen als ‘big people with big ambitions’, mensen die keuzes durfden te maken en bijgedragen hebben een compleet landschap vorm te geven. “Ik geloof niet dat dat nu écht anders is. Bij Warner Bros werken we ook met Nederlandse producenten. Denk aan Michiel van der Hoeven, Maarten van Dijk en Erwin Godschalk. Ik zie die ‘oude’ eigenschappen bij hen terug.”
Hoe onze markt weer kan herstellen? “Daarvoor moet het in een omgeving acteren waarin de beste ideeën uiteindelijk op het scherm terechtkomen. Ook moeten creativiteit en talentvolle producenten eerlijk worden beloond. Als dát gebeurt, is het aftellen tot jullie weer tot de winnaars van onze industrie horen.”
Tot slot staat ook Zein – en niet voor de laatste keer deze avond – stil bij De Verraders: “Een briljant format waar jullie je aan vast moeten houden. Een Nederlands idee, uitgewerkt en verder ontwikkeld door Nederlandse makers. Als dit soort voorbeelden niet meer tot jullie kern voor de toekomst behoren, dan riskeer je terug te vallen in de sector. Misschien wel tot een gemiddeld product. Nou, daar is weinig rock ‘n roll aan.”
Nooit bang geweeest
En dat maakt Zeins speech kogelrond. Het is de ideale interlude voor eerst het hoofdgerecht en vervolgens de slottoespraak. Die wordt verzorgd, in felrood, door Camilla Lewis, voorheen werkzaam voor BBC Factual en nu haar eigen productiebedrijf Curve Media runnend. Haar begin is daverend: “Ik beloof vrijuit te spreken over hoe ik denk over de BBC en de gehele UK. Ik heb een heel andere kijk op onze industrie. Het voelt gek om te vertellen dat het zo ongelooflijk goed met ons gaat, want in sommige opzichten gaat het dat helemaal niet.”
“Ik kan vrijuit spreken, omdat ik niet bang ben. Ook niet voor een baas die zegt wat ik moet doen of laten. Sterker nog: ik ben eigenlijk nooit bang geweest. Want één ding weet ik inmiddels: alles draait om afwijzing.” Haar showreel volgt, bomvol grote mediamerken. “Dit filmpje straalt alleen succes uit, maar er gaat een loopbaan vol afwijzingen aan vooraf.” Een compliment aan de Nederlandse markt volgt, en ook nu weer voor één titel in het bijzonder.
“De Verraders veranderde ons landschap. Het is groots. Velen zeiden dat het niet uit Nederland komt, maar ik wist dat het wel zo was.” Ze wijst naar de zaal. “Ik heb veel respect voor wat jullie doen. Ik ken veel Nederlandse producenten uit mijn Fremantle-tijd. En let op: ik ben een ‘arrogant fucker’ en er zijn maar weinig markten waar ik respect voor heb, maar Nederland is daar zeker één van.”
Donkere wolken
Het is een repeterend trucje: eerst wat veren voor de Dutchies, daarna zelf in de spiegel kijken – maar ook zeker niet nalaten om te vertellen wat goed gaat in eigen land. “Wij Britten zijn heel sterk in snel produceren”, duidt Lewis de huidige situatie. “Voor veel doelgroepen doen wij mee op het wereldtoneel. We wonnen een Emmy met kindertelevisie en we investeren in mensen die met ons werken, omdat we op die manier hopen dat ze met ons blijven werken.”
Het valt nog maar eens op hoe groot de rol van investeren speelt in het Engelse succesverhaal. Niet alleen in mensen, zoals Lewis zegt, maar ook zéker in een idee en potentieel eindproduct. “Iedereen heeft weleens te maken met een slecht verhaal. Maar als je iets goed hebt, wees dan niet bang om er geld in te steken. Dat verdienen goede verhalen. En dat is zeker een kracht van ons, het is onderdeel van ons huidige succes.”
Toch ziet Lewis ook donkere wolken boven Engeland. “Het economische klimaat in Nederland is grillig, maar zeker ook bij ons. 75% van de zelfstandigen is werkloos.” Ze laat een stilte vallen. “Dat is drie uit vier – laat dat even bezinken. Daarnaast leiden we dikke verliezen op de advertentiemarkt. Niet iedereen zal dus meegaan in het verhaal dat het zó goed gaat.”
Onderschatting
Dat heeft volgens haar ook te maken met het feit dat Britse omroepen de markt vaak niet helemaal begrijpen. “Kleine titels worden snel genegeerd. Maar dergelijke shows scoren soms geweldig in een bepaalde, hechte kijkersgroep en tellen na een paar seizoenen op tot honderden episodes. Dat is écht knap en goed, want series met zoveel afleveringen zijn en blijven zeldzaam. En tegelijk worden ze vreselijk onderschat.”
Lewis denkt dat vooral het startpunt van veel omroepen verkeerd is. “Start niet met het doel om zoveel mogelijk geld aan een format te verdienen, maar begin met het waarom deze film of serie nu moet worden gemaakt. Neem The Office: gemaakt door een vriend van me. Een gek, fucked up idee. Maar een wereldwijd succes en iedereen die eraan werkte, heeft er goed aan verdiend. In dat geval is geld dus het eindresultaat, begin er alsjeblieft niet mee.”
In haar laatste woorden van de avond staat Lewis nog eenmaal stil bij het Nederlandse visitekaartje. “Iedereen die vanavond aanwezig is, zoekt naar die ene grote hit. Iedereen wil zijn eigen Verraders. Ook ik wil die hele grote titel. Maar in het zoeken daarnaar vergeten we vaak alles wat daartoe leidt. En dát is juist de grote reis.”
Stimuleren vs. controleren
Voor het toetje van de IMTC, naast chocolademousse op iedere tafel, is Oege Boonstra weer het podium opgeklommen. Een round-up met de lessen van de afgelopen drie uren volgt. “Wat ik in ieder geval weet, is dat we een motiverende overheid nodig hebben die onze sector begrijpt. Helaas gebeurt dat nu niet. Op dit moment wordt onze industrie gecontroleerd en niet gestimuleerd.” Boonstra haalt, en nu is het écht voor het laatst, nog eens De Verraders aan: “Dat is een perfect voorbeeld van hoe iedereen samenwerkt om iets speciaals de wereld in te brengen.” Nieman heeft daar – en dat is misschien wel voor het eerst – niets tegenin te brengen. “Volgend jaar de tiende IMTC, ik hoop jullie dan allemaal weer te zien. Good night!”
Gigantische hoeveelheden ‘marketinggeld’ werden geïnvesteerd, streamers en broadcasters staken veel geld in hun eigen verticale kolom, allemaal om zoveel mogelijk consumenten te verleiden een abonnement te nemen. Dat kon natuurlijk niet goed blijven gaan, de wal zou het schip gaan keren. Content surplus, of misschien wel spillage, was het resultaat: op veel programma’s zaten consumenten niet te wachten en het financiële potentieel van de wel succesvolle programma’s werd onderbenut.
Verandering zat in de lucht en is er ook gekomen. Samenwerken is het nieuwe mantra in de internationale audiovisuele content sector. Broadcasters deden dat al een beetje door coproductie-initiatieven, maar de laatste jaren werd daar lipservice aan besteed. In Cannes, waar de MIPCOM zich toch weer als een dynamische internationale ontmoetingsplaats van media executives bewees, was de noodzaak van samenwerking dit jaar voelbaar. Dat betekent niet alleen dat men samen producties financiert, maar ook zeer actief gaat samenwerken op creatief terrein. Samen ontwikkelen wordt steeds meer gemeengoed.
Samen ontwikkelen wordt
steeds meer gemeengoed
Dat levert onverwachte combinaties op. BBC Studios werkt op creatief terrein samen met het Japanse Nippon TV en acht Europese publieke omroepen (waaronder Nederland) signeerden een groots aangekondigde samenwerkingsovereenkomst op het gebied van scripted programmering onder de titel New8. Het studiomodel wordt steeds populairder. Maarten Meijs ontvouwde me de strategie van het vernieuwde Talpa Studios, waar ook co-creatie met collega’s centraal staat. Ook een op zich sterk gefinancierd bedrijf als ZDF Studios zet vol in op coproductie-initiatieven. Samenwerking is het parool.
Ook de grote uit de media stammende streamers, die eigen productie-activiteiten in hun portfolio hebben, verkopen hun content weer graag aan concurrenten. Immers, in deze periode van scherp dalende advertentiemarkten en teruglopende consumentenbestedingen draait alles om monetizing, het te gelde maken van content. Disney is daar na de terugkomst van Bob Iger al volop mee bezig, maar andere grote mediabedrijven als WBD (de combinatie van Warner Bros. en Discovery) gaan dezelfde weg. Goede content is weer op meerdere platforms te zien en dat geeft alleen maar meer keuze aan de consument. Gerhard Zeiler, de internationale topman van WBD, ging zelfs zo ver de consument te benoemen als our North Star. Mediabedrijven zijn steeds minder B2B en steeds meer B2C.
Een ander mooi voorbeeld van co-creatie komt van Nederlandse bodem. IDTV en RTL sloegen de handen ineen bij het ontwikkelen van het geweldige format De Verraders, dat onder de internationale titel The Traitors vrijwel overal furore maakt. Producent en broadcaster slaan de handen ineen, co-ontwikkelen een topformat en werken ook samen bij het vermarkten van het programma. Een schoolvoorbeeld hoe intensieve samenwerking tot groot succes kan leiden. Hopelijk gaan we daar meer van zien en zet Nederland zich in de mediawereld weer volop op de kaart door succesvolle samenwerking.
Oege Boonstra Oege Boonstra is internationaal media consultant en founding partner van management adviesbureau 3Rivers
Het keynotes & dinner evenement, dat BM organiseert in nauwe samenwerking met Oege Boonstra van 3Rivers, had ditmaal ‘Britannia rules the media waves: why?’ als thema. Aardig was dat de Britse topsprekers zelf, vakkundig ondervraagd door host Rick Nieman, minder overtuigd waren van hun veronderstelde leidende rol en juist de Nederlandse productiesector prezen.
Alex Mahon, CEO van Channel 4, sprak de volle zaal live toe via een groot videoscherm, maar Andrew Zein, SVP Creative, Format Development en Sales bij Warner Bros International TV Production, en de flamboyante Camilla Lewis, vroeger verantwoordelijk voor factual bij BBC en tegenwoordig oprichter/producent van Curve Media, waren lijfelijk aanwezig en maakten indruk. Bijgaande videoterugblik, met ook reacties van Jacqueline Smit, Jasper Hoogendoorn, Sandra Hilster en Ronald Goes, bevestigt dat.
Opvallend is dat in Nederland op dit terrein weinig naar de toekomst wordt gekeken: via een woud van commissies blikt men vooral terug op wat in het verleden allemaal mis zou zijn gegaan. En als iets van enige importantie moet worden beslist, zoals de investeringsverplichting van streamers, komt er een resultaat uit dat op zijn zachtst gezegd mager kan worden genoemd.
Hoe anders gaat dat in het Verenigd Koninkrijk. De creatieve sector heeft daar de laatste twintig jaar een ongekende groei doorgemaakt. Het begon met de Communications Act in 2003, die onder andere regelde dat intellectuele eigendomsrechten bij de bedenkers en de makers van audiovisuele producties moeten blijven liggen. Dit, in combinatie met de investeringsdrang van meerdere broadcasters, leidde tot een ongekende hausse in audiovisuele contentproductie.
Ook op digitaal creatief terrein was het overheidsbeleid stimulerend en succesvol. Shoreditch, tien jaar terug nog een verwaarloosd gebied in het oostelijke deel van Londen, werd op basis van een lange termijnvisie van de overheid als hub ontwikkeld en trok veel creatieve, digitale bedrijven aan. De wijk bruist nu net als het aloude televisiebolwerk Soho.
Het kabinet Sunak
pakt de draad weer op
Het kabinet Johnson week af van dit stimulerende beleid en koos een ultraconservatieve, politiek beladen koers. Johnson wilde de BBC substantieel korten en Channel 4 verkopen. Merkwaardig, want het zijn juist deze twee organisaties die veel geld in de Britse creatieve sector pompen. Met het vallen van dit kabinet werden gelukkig ook deze initiatieven bij de vuilnisbak gezet en konden zowel de BBC als Channel 4 zich weer gaan richten op datgene waar ze goed in zijn: creatieve, hoogstaande programmering ontwikkelen samen met de zeer succesvolle onafhankelijke productiesector.
Het kabinet Sunak pakt dit jaar de draad weer op en gaat stevig investeren in de Britse creatieve sector. Sunak komt met een nieuw ‘moonshot’ doel, de groei van de Britse creatieve sector met vijftig miljard pond. Het programma zou tot 2030 een miljoen banen moeten scheppen in de Britse creatieve sector. De oude traditie om groot te denken wordt weer opgepakt. Interessant is dat deze ontwikkeling breed wordt gedragen en zowel door Tories als Labour wordt gesteund. Geen politieke middelmaat hier, de Britse creatieve sector is inmiddels de tweede van de wereld.
Nederland kan daar een puntje aan zuigen. Onze audiovisuele sector werd alweer een kwart eeuw terug op de kaart gezet door grootse ondernemers als John de Mol en Joop van den Ende. In hun kielzog kwam een zeer succesvolle creatieve sector tot stand. De Nederlandse overheid slaagt er maar niet in om deze uitgangspositie via concreet stimulerend beleid een boost te geven. Wij kijken achterom en niet vooruit, komen met een slappe investeringsverplichting voor streamers en hebben geen enkel gevoel voor de ‘big picture’. We zijn kleindenkers geworden.
Oege Boonstra Oege Boonstra is internationaal media consultant en founding partner van management adviesbureau 3Rivers
De eerste is een veilige: AVOD gaat dit jaar massief doorbreken. Alle grote SVOD-spelers bewegen in die richting en dat kan op den duur zomaar een derde van hun omzet opleveren. Bijzonder genoeg gaat VOD dan ook steeds meer op commerciële televisie lijken. Het toestaan van advertenties op het platform was voor Netflix een paar jaar terug vloeken in de kerk, maar de marktleider ontkomt er niet aan in een tijd, waarin de koopkracht van de consument zo hevig wordt aangetast. Co-marktleider Disney gaat AVOD ook omarmen.
De volgende voorspelling is een gewaagde. On demand maakt op dit moment zo’n 30% uit van het kijkgedrag van de consument. Ik betoogde al eerder dat het tipping point reeds voorbij is en dat de ontwikkeling naar on demand kijken aanzienlijk zal gaan versnellen. Ik denk dat grote spelers als Amazon, Apple en Google volop in sportrechten gaan investeren, terwijl DAZN ook zeer actief blijft. Sport is één van de kurken waar publieke, commerciële en betaaltelevisie op drijft: bovengenoemde trend zal traditionele televisie hard gaan raken. Aan het einde van 2023 denk ik dat meer dan de helft van de kijktijd naar online gaat.
Grote fusies
komen er
niet meer van
Omroepen hebben een paar jaar geleden het initiatief getoond om inniger te gaan samenwerken en zo met name de Amerikaanse Tech-dreiging te weerstaan. Ik denk dat deze ontwikkeling in 2023 stopt. Broadcasters hebben begrepen dat ze hun merk moeten beschermen en dat is strijdig met gemeenschappelijke VOD-activiteiten. ITV lanceerde al ITVX in het VK en zo gaat het ook met lokale mediabedrijven in andere landen. Salto en Britbox worden het komende jaar langzaam de nek om gedraaid in de eigen nationale markt.
De schaalvergroting van mediabedrijven wordt ook een halt toegeroepen. Grote fusies komen er niet meer van. Alleen in de productiemarkt zullen hier en daar nog overnames plaatsvinden, maar megadeals zoals de Discovery/Warner-fusie zijn verleden tijd. 2023 wordt het jaar van ‘operational excellence’. De fusieplannen van RTL en Talpa struikelen omdat de ACM een sta-in-de-weg is. Thomas Raabe, de CEO van RTL en Bertelsmann, kan zijn gedroomde deal in Duitsland (een fusie tussen RTL en P7S1) uit het hoofd zetten.
Tenslotte: de groei gaat uit de productiemarkt. De marketinginspanningen van VOD-spelers drogen op: de focus wordt verlegd van abonneegroei naar winstgevendheid. De productiemarkt zakt met ruim 10% in en stabiliseert op dat niveau. Op zichzelf is dat al een fantastische zaak voor producenten, aangezien dit nog altijd ruim boven de marktomvang van vijf jaar terug ligt. Een beetje hoop gloort er nog omdat TikTok in long form content gaat investeren en YouTube wel mee moet doen. Enfin, we gaan het zien…
Oege Boonstra Oege Boonstra is internationaal media consultant en founding partner van management adviesbureau 3Rivers
Hij startte de Nederlandse tak van Mediakraft, was managing director van de online tak van Medialane en gaf leiding aan de tech startup Bird. Jonatan heeft zich gespecialiseerd in social media analyses, online videoproducties en influencer marketingcampagnes op alle grote social media platforms. Hij gaat zich bij 3Rivers vooral richten op mediaprojecten vanuit een social media en online media perspectief.
Oege Boonstra, partner 3Rivers: “Wij zijn blij dat Jonatan met zijn brede kennis en ervaring op het gebied van social media ons team komt versterken. Hij heeft al vroeg in zijn carrière betekenisvolle ervaring opgedaan en kan onze klantenkring met een nieuwe service bedienen. Hij kan als geen ander social media demystificeren en klanten praktisch adviseren.”
Jonatan de Boer: “3Rivers is een prachtig bedrijf met een goede reputatie in de media, zowel nationaal als internationaal. Ik kijk ernaar uit om samen met mijn nieuwe collega’s nog meer impact te kunnen realiseren in het altijd veranderende medialandschap.”
3Rivers houdt zich bezig met strategische en organisatorische vraagstukken voor mediabedrijven vanuit operationeel perspectief. De consultants van het bedrijf hebben allen langjarige ervaring in de mediawereld en hebben over de gehele wereld projecten uitgevoerd met als doel mediabedrijven effectiever te laten functioneren.
Nu wijst een aantal andere ontwikkelingen een tegengestelde kant op. Onderzoek van het zeer gewaardeerde Digital TV Research leert dat er nog enorm veel groeipotentieel zit in de streamingmarkt. De wereldwijde groei (in keurig managementjargon CAGR) zou jaarlijks 14% bedragen. Dat zou betekenen dat de markt de komende zeven jaar gaat verdubbelen, niet in het minst door de groei van AVOD en gemengde AVOD/SVOD-klanten. Dan lijkt het toch zeer de vraag of er zoveel aanbieders gaan afvallen. Daar komt nog bij dat de meeste aanbieders onderdeel zijn van een conglomeraat met bijzonder diepe zakken.
Op korte termijn
zal het zo’n vaart
niet lopen met het
aantal bedrijfsongevallen
Het is bovendien zeer de vraag of maar één nationale aanbieder zal overleven. Alle publieke omroepen hebben zich ook als streamer ontwikkeld (denk maar aan NPO Start, BBC iPlayer, VRT Max) en financieren dat vanuit de algemene bijdrage die ze krijgen van de overheden, gemengd met een beetje AVOD. Vrijwel alle commerciële omroepen hebben ook een SVOD-dienst ontwikkeld, die vooral van waarde is omdat men dan een directe relatie met de consument/kijker ontwikkelt. Dit samengevoegd met de verwachte groei van de markt brengt mij tot de conclusie dat het op korte termijn niet zo’n vaart zal lopen met het aantal bedrijfsongevallen. In mijn ogen zullen hooguit een paar kleine partijen sneuvelen.
Op de langere termijn zou Bert natuurlijk wel gelijk kunnen krijgen. Dat zou echter weleens op een heel andere manier zijn beslag kunnen krijgen. Het is hier al vele malen betoogd: de schaalvergroting in de mediawereld zal verder doorzetten om een vuist te kunnen maken tegen Big Tech. Bij die schaalvergroting komt vanzelf rationalisatie van het aantal spelers om de hoek kijken.
Een bekend voorbeeld op dit moment is de overname van Warner door Discovery. Er moeten bij deze fusie zodanige synergievoordelen worden gerealiseerd dat ook bekende merknamen het loodje leggen. De content-investeringen in HBO Max zijn al teruggeschroefd en het wordt dan spannend of discovery+ of HBO Max de uiteindelijke merknaam gaat worden.
Het is natuurlijk wel aardig om vast te filosoferen over welke grote internationale spelers gaan overblijven. Voor Big Tech komt de financiering van SVOD uit de holle kies, dus Prime Video en Apple blijven wel doorgaan. Netflix gaat het als first mover ook wel redden, maar is wel een overname target. Viaplay heeft zijn eigen niche en gaat het wel redden. De rest? Koffiedik kijken…
Oege Boonstra Oege Boonstra is internationaal media consultant en founding partner van management adviesbureau 3Rivers
