Nadat Astrid Holleeder in 2016 haar spraakmakende biografie Judas publiceerde, lanceerde Videoland in 2019 de gelijknamige dramaserie. Voor actrice Rifka Lodeizen, die met onvervalste Mokumse tongval in de huid van ‘verrader’ Astrid kruipt, was die eerste serie vooral een reconstructie. In de tweede serie – de visuele vertaalslag van het tweede boek met ook elementen uit het derde boek Familiegeheimen – kruipt het psychologisch drama nog dichter op de huid van Astrid en zelfs in haar hoofd waar soms pure paniek regeert.
Ongelooflijk kwaad
Klodders speeksel spatten bijna door het scherm bij een woede-uitbarsting in de rechtbank, waar Astrid en haar broer Willem bekvechten. Rifka heeft in 25 jaar acteerervaring al veel emotie moeten etaleren, maar zo ongelooflijk kwaad was ze nog niet eerder. “Ik stond echt te trillen op mijn benen.”
Na het zien van de intrigerende trailer en het interview bij de perspresentatie van Judas, dagboek van een getuige restte mij slechts één opdracht: alles zien. De complete serie 1 en 3 afleveringen van seizoen 2 vlogen er op één lange avond doorheen, de volgende avond de drie laatste afleveringen. Lang leve bingen! Wat een afgrijselijk verhaal en bovenal: wat een acteerprestatie…
Mylène Verdurmen, hoofd drama van Videoland, zei over jou: “Rifka speelt als een beest, echt fantastisch.” Ze heeft gelijk: Je speelt ge-wel-dig, maar wat doet zo’n compliment van een andere vakvrouw met jou?
Korte pauze: “Ik heb mijn grenzen moeten verleggen, want ik heb nog nooit zo lopen schreeuwen. Mijn opdracht was min of meer om te laten zien in hoeverre Astrid lijkt op Willem, dus twee kanten van dezelfde medaille… Dat je als kijker voelt: deze vrouw had ook dit soort dingen kunnen doen, maar heeft andere keuzes gemaakt. Eigenlijk heeft iedereen een duivel in zich.”
Is dit de meest intense rol die je ooit hebt gespeeld?
“Ik ben niet zo van het vergelijken, maar het klopt wel. In het eerste seizoen ging het meer om verantwoordelijkheid – ik zoek altijd een thema waar ik op leun – en de ‘last’ die Astrid op haar schouders meedraagt. In het tweede seizoen moest ik er vooral voor zorgen dat ze niet ‘gek’ wordt en volledig doordraait onder deze loodzware omstandigheden.”
Je kruipt in haar hoofd. Als acteur kun je gevoelens van verliefdheid of andere emoties uit eigen ervaringen halen, maar dit dubbele gevoel – verraad aan de ene kant en je broer tegelijk te vriend houden – lijkt mij misselijkmakend…
“Ja, je pendelt constant tussen liefde en verraad. Na het eerste seizoen was ik he-le-maal gesloopt, ik ben zelfs naar de huisarts gegaan. Ik dacht dat er iets mis was met mijn bloed. Achteraf realiseer ik me dat ik zo erg op die angst zat. Ik geloof niet dat je lichaam snapt dat het gevaar ‘niet echt’ is, dus je ook fysiek heftig reageert. Ik lag er echt twee, drie weken af… In een hangmatje, een beetje wezenloos starend naar het groen in de natuur.”
“Je pendelt constant
tussen liefde en verraad”
Dat beklemmende gevoel bekruipt je ook als kijker: Astrid loopt zo akelig dicht langs de afgrond dat ze bijna gek lijkt te worden van angst…
“Ik vind het moeilijk om uit te leggen hoe ik acteertechnieken in de praktijk breng, want je kunt hier geen boekje met tips bij pakken. Ik probeer me voor te stellen dat het echt zo is en dan komt die beklemmende angst langzaam binnen.”
Levenslang
In de eerste serie Judas krijgen we een inkijkje in het leven van de familie Holleeder met flashbacks naar de jonge Astrid in de jaren ’70. Met zus Sonja, gespeeld door Marit van Bohemen, geeft ze kluisverklaringen af. Zo verraden ze hun oudere broer Willem (Gijs Naber) aan Justitie. Dat verhaal van een van de bekendste Nederlandse criminelen, in de zomer van 2022 tot levenslang veroordeeld, komt zo gevaarlijk dichtbij. Judas II: Dagboek van een Getuige, het vervolg op Judas uit 2019, toont hoe het leven van Astrid Holleeder er als getuige uitziet.
Heb jij contact met haar?
“Ja, voor het eerste seizoen heb ik Astrid een paar keer ontmoet. Ik hou van Astrid. Niet alleen als personage, maar ook als mens. Ik bewonder Astrid echt mateloos. Ik ben blij dat we met deze serie kunnen vertellen in welke situatie zij zich bevindt. Het is een belangrijk en uitzonderlijk verhaal, ook voor ons rechtssysteem. De serie gaat ook over moederschap en criminaliteit binnen de familie – een groot taboe. Na het eerste seizoen heb ik geen contact meer gehad. Ze gaf aan dat ze trots was en heeft ons allemaal gecomplimenteerd. Het is ook een vorm van erkenning van haar leed. In die zin denk ik dat het een beetje helend kan werken, al blijft het een kleine pleister op een gigantische wond.”
In haar hoofd
Regisseur Remy van Heugten koos bewust voor psychologisch drama in seizoen twee. Reden voor Rifka om zich nog een keer over de familiezaak te buigen. “Ik heb mij in scripts verdiept en een paar dingen uitgezocht. Hoe zat het ook alweer? Wat is waar en wat is fictief? Ik heb de eerste serie nog een keer gekeken. Als ik haar laarzen en jasje aantrek en Astrids accent oppak, dan ‘heb’ ik haar weer. Ik vond het heel interessant en spannend dat Willem nu bij haar in huis zit, ze is dus de hele dag met hem bezig. Hij zit echt in haar hoofd. Ook op scriptniveau heb ik juist dat psychologische deel veelvuldig met de regisseur besproken.”
Kop koffie
Maar na zo’n tirade tegen haar broer stond Rifka even later weer oog in oog met Gijs Naber, de acteur die de rol van Willem Holleeder angstaanjagend goed speelt. “In de scène ben je broer en zus, meteen daarna niet meer. Gijs is een vriend van mij, dan drink je gewoon samen een kop koffie.”
Hoe praten jullie over deze bijzondere rollen en bizarre setting…?
“Gek genoeg hebben we het nauwelijks over ons spel, zodat we ons op het moment zelf helemaal in onze eigen rol kunnen verliezen. Zonder gepsychologiseer of goed bedoelde tips. Gijs is een uitzonderlijk goed acteur onder wie een enorme lading zit. Hij speelt fantastisch en geeft veel terug, want we moesten samen aan die broer-zus relatie bouwen. Gijs moest vaak lang in de make-up, dus er was af en toe ook een stand-in, maar die heftige scènes waarin broer en zus elkaar verbaal afmaken konden alleen met Gijs.”
Is het ooit een overweging geweest om Astrid niet te gaan spelen vanuit de griezelige gedachte dat ze jou als actrice ook als target gaan zien?
“Jazeker. Als je Astrid Googelt… dan zie je mijn foto. Maar ik heb het niet zo ervaren dat mijn leven op het spel staat. Ik weet heel goed wiens levens hier op het spel staan.”
“Ze kon zich niks permitteren.
Pure paranoia”
“In de tweede serie heb ik ook een dochter: Victoria, gespeeld door Melody Klaver. Opeens moest ik laten zien dat Astrid moeder is van een volwassen dochter. Dat aspect van haar karakter kende ik nog niet. Bij de eerste opnamen met Victoria, moest ik nog even zoeken…
Vorig seizoen ging het in grote lijnen over de constructie en hoe het zover heeft kunnen komen. Deel twee van Judas gaat meer over haar rol als getuige: en dan? Hoe nu verder… De hele dag door doodsangst. Als Astrid dit niet redt, dan gaan ze eraan. En sleept ze iedereen in haar val mee. Zo heftig. Ze kon zich niks permitteren. Pure paranoia.”
Uitputtingsslag
“Het verhaal was gewoon nog niet klaar. Aanvankelijk dacht ik: ‘Oh god, daar gaan we weer.’ Want ik voel die heftigheid allemaal wel. Voor een actrice is het natuurlijk de rol van je leven. Bij het eerste seizoen zou je nog kunnen denken: ‘Ach, die man zit opgesloten.’ Maar wat er daarna nog allemaal komt, is zo’n mentale uitputtingsslag.”
Er zijn echte rechtbankverslagen gebruikt. Maakt dat het voor jou nog realistischer?
“Niet per se realistischer, maar het is wel bizar. Wij zagen al die rijen buiten bij die bunker en dan wil je toch weten wat zich daarbinnen afspeelde. Ik moest iedere zin goed begrijpen, want het waren transcripties waarvan ik moet snappen wat Astrid daarmee bedoelde. Of waar het gevoel vandaan komt. Daar moet je toch een beetje naar gissen. Bij gefictionaliseerde dialogen snap ik meestal wel waar de schrijver heen wil, maar dit was zoals Astrid het zelf heeft gezegd. Dat maakt het ook wel weer extra interessant.”
Het script van Thomas van der Ree lijkt in delen copy-paste van die ongepolijste verslagen. Heb jij invloed op het scenario? Het moet wel uit jouw mond komen…
“Ik mag wel twee woordjes omdraaien of iets toevoegen, maar in principe volg ik het script. Het was ook goed geschreven, de manier van praten was in seizoen 1 al sterk neergezet.”
Kun jij Judas zelf goed terugzien?
“Ik kijk op verschillende niveaus. Niet alleen technisch, maar ook: hoe zie ik eruit? Waarom heb ik van die wallen? Of: Oh ja, daar stond de catering of de make-up bus. Maar ik kijk vooral of ik het geloof. Tijdens twee seizoenen groei je natuurlijk wel in je rol, in deel twee kon ik nog meer laten zien omdat zich veel rond Astrid afspeelt.”
En nu: is er acteerleven na Astrid?
“Gelukkig wel. In december komt Modern Love, korte verhalen van een half uur over de liefde. Voor Amazone. Ik speel met Romijn Conen, een acteur die zeven jaar geleden een hersenbloeding heeft gehad en halfzijdig verlamd is geraakt. Het gaat eigenlijk over wat dit met hun intimiteit doet. Plat gezegd: ze hebben geen seks meer. En wat gebeurt er dan…? In januari ga ik beginnen met Maud & Babs, een serie over mantelzorg en dementie. Ja, dat is weer heel wat anders…”
Bron: BM
Foto’s: RTL Nederland




