In 2023 voor 9 jaar aan Nederlandstalige podcasts gepubliceerd

In totaal is al meer dan 35 jaar aan podcast-audio in Nederland en Vlaanderen opgenomen en online gezet. Dat blijkt uit onderzoek van journalistiek onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV) in samenwerking met onderzoekers Sahra Mohamed en Hay Kranen.

Pointer heeft alle Nederlandstalige podcasts verzameld die in de zogeheten Podcastindex (PI) staan. De PI is een organisatie die wereldwijd zo veel mogelijk nieuwe podcasts archiveert die op openbare plekken worden aangeboden. Op dit moment staan er 4,3 miljoen podcasts in de PI.

Met behulp van de supercomputer Snellius van onderwijscoöperatie SURF zijn ongeveer 150 duizend podcastafleveringen uit 2022 en 2023 omgezet van audio- naar tekstbestanden. Pointer onderzoekt de komende tijd het Nederlandstalige podcast-ecosysteem op de verspreiding van misinformatie of andere dubieuze beweringen, en hoe het gesteld is met de controle daarop.

Naast het aantal minuten groeide ook het aantal unieke podcast-titels: van 7.018 naar 7.130 stuks. het hoogtepunt was echter in 2021, toen er liefst 7.855 unieke titels bestonden. Een aantal van de podcasts die in dat jaar een aflevering publiceerden bestaan inmiddels niet meer.

Enorme groei door techniek en hitpodcasts
In 2018 werd voor het eerst meer minuten aan Nederlandstalige podcasts gepubliceerd dan je in een jaar tijd kunt beluisteren. Vanaf dat jaar groeit het Nederlandse podcast-landschap fors. Volgens podcast-expert Elger van der Wel komt dat grotendeels door de ontwikkeling van de techniek rondom podcasts.

“Toen podcasting 20 jaar geleden ontstond, was het publiek nog niet gewend aan on demand content”, legt Van der Wel uit aan Pointer. “Het kostte toen nog veel moeite om een podcast te downloaden en vervolgens te luisteren op een mp3-speler.” Nu zijn luisteraars platforms zoals Spotify en Apple Podcasts gewend, waarmee je eenvoudig op een podcast kunt abonneren en luisteren.

Ook werden vanaf eind 2017 enkele Nederlandse hitpodcasts gepubliceerd, zoals Bob, De Brand in het Landhuis, Man Man Man De Podcast en de Zelfspodcast. “Dat zorgde ervoor dat het medium ook in Nederland ging leven en steeds meer media en zelfstandige makers aan de slag gingen.” Onder meer de NPO en BNR hebben vervolgens flink geïnvesteerd en er zijn een aantal productiehuizen en podcastnetwerken opgezet. “Iedereen wil een podcast, maar komt er vervolgens achter dat het lastig is om publiek aan je te binden en geld te verdienen.”

Bekende Nederlanders
Van der Wel ziet in Nederland vooral een podcastlandschap dat sterk drijft op bekende Nederlanders. “Zij kunnen hun bestaande publiek omzetten naar podcastluisteraars. Voor onbekende makers is dat een stuk lastiger.” Tegelijkertijd worden er ook meer verhalende podcasts gemaakt, die ook nog eens duurder zijn om te maken. “Daar worstelen commerciële media mee, waardoor de NPO een belangrijke rol heeft in dat deel van het podcastaanbod. We bevinden ons in een fase waarin de echte podcasthype afloopt en de markt volwassen wordt.”

Podcastplatforms en -uitgevers zoals Spotify, YouTube en Apple Podcasts zijn inmiddels steeds meer gaan investeren in het produceren van podcasts. Daarmee zijn ook de verantwoordelijkheden voor de inhoud van deze podcasts gegroeid. “Ze keuren podcasts ook goed voordat deze beschikbaar zijn voor het publiek. In mijn ogen betekent dat ook dat je de verspreiding van haatdragende content en desinformatie moet voorkomen.”

Dat is ingewikkeld, erkent Van der Wel. Want hoe ga je die duizenden uren aan audio doornemen en beoordelen? “Kunstmatige intelligentie maakt dat gelukkig iets eenvoudiger. Ik verwacht dat platforms daar ook in gaan investeren. Maar op dit moment gebeurt het vooral op basis van meldingen van gebruikers.”

Bron: KRO-NCRV/BM