Commissariaat: Kijkwijzer voldoet aan de voorwaarden
De bevindingen zijn gebaseerd op het door het NICAM aangeleverde rapport ‘Kijkwijzer – Interne Kwaliteitsbewaking 2022’. Uit het rapport blijkt dat Kijkwijzer in de meeste gevallen door mediabedrijven goed wordt toegepast. Kijkwijzer wordt door een groot deel van het publiek als zinvol ervaren en daadwerkelijk gebruikt voor het sturen van het kijkgedrag van jongeren.
Daarnaast zegt het Commissariaat erop te vertrouwen dat het NICAM de uitdagingen van toekomstige mediaontwikkelingen het hoofd zal weten te bieden. De verdere ontwikkeling van Kijkwijzer Online en het initiëren van een onderzoek naar een geschikte manier voor het beschermen van gebruikers van TikTok en Instagram zijn in dat opzicht veelbelovend.
NICAM en Kijkwijzer
Het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) is verantwoordelijk voor het beheer en de verdere ontwikkeling van Kijkwijzer, het instrument waarmee aanbieders van audiovisuele media hun content kunnen classificeren. Met behulp van pictogrammen kan content worden voorzien van een leeftijdsadvies en van informatie over mogelijk schadelijke inhoud (bijvoorbeeld geweld, seks of grof taalgebruik). Ouders kunnen deze informatie gebruiken om te bepalen of content geschikt is voor kinderen. Het NICAM is verantwoordelijk voor de correcte naleving van de Kijkwijzerregels door aangeslotenen en waarborgt dit op verschillende manieren.
Metatoezicht
Het Commissariaat is belast met het uitoefenen van metatoezicht op de activiteiten die het NICAM ontplooit om het effectief functioneren van het Kijkwijzersysteem te waarborgen. Na afloop van ieder kalenderjaar rapporteert het NICAM aan het Commissariaat over een aantal specifieke punten. Het Commissariaat brengt op zijn beurt verslag uit aan de staatssecretaris voor Cultuur en Media.
Schram is boos dat hij door NICAM, de organisatie die de Kijkwijzer monitort, op geen enkele manier betrokken is bij de ‘herkeuring’ van zijn film nadat er klachten waren binnengekomen. Bovendien snapt hij niets van de nieuwe classificatie van 9 jaar en ouder.
“Pietje Bell gaat over een jongetje met een moreel kompas voor goed en kwaad”, schrijft hij in zijn klacht. “De film heeft een goede balans tussen humor, realiteit en overdrijving en is voor de hele familie. Hoe schadelijk is dan een tik van vader Bell of een onderwijzer – de slechterik – die liniaal-slagen geeft? Bij elkaar nog geen tien seconden op 112 minuten.”
De keuring van Pietje Bell, die in 2002 bijna een miljoen bezoekers trok in de bioscopen, werd vlak voor de kerstdagen na enkele klachten bij de Kijkwijzer veranderd naar 12 jaar en ouder. Dit zadelde de NPO, die de film traditiegetrouw in de kerstvakantie uitzendt, op met een probleem. De film stond geprogrammeerd bij NPO Zapp, waar geen programma’s voor 12 jaar en ouder worden vertoond.
NICAM boog zich in de dagen na kerst over de nieuwe klachten die waren binnengekomen over de herkeuring en oordeelde dat de classificatie niet 12 jaar, maar 9 jaar en ouder moest zijn. De klagers vonden het raar dat de familiefilm nu dezelfde classificatie kreeg als recente actiefilms als de Bondfilm No Time To Die en Spider-Man.
De organisatie overwoog hun besluit en oordeelde dat de classificatie niet twaalf jaar, maar negen jaar en ouder moest zijn. Schram gaat hier dus niet mee akkoord. Directeur Tiffany van Stormbroek van NICAM laat weten dat “de procedure over de film Pietje Bell nog loopt”.
Pietje Bell, die rond de kerstdagen van 2002 bijna een miljoen bezoekers naar de bioscopen trok, staat ter discussie sinds de leeftijdskeuring van de film na twintig jaar is veranderd van ‘alle leeftijden’ in ‘12 jaar en ouder’. Dit gebeurde nadat de Kijkwijzer, die de leeftijdskeuring monitort, meerdere klachten ontving dat kinderen angstig werden van bepaalde scènes in de film.
De NPO liet zaterdag weten te onderzoeken of de film nog kan worden uitgezonden en zo ja, of er aanpassingen moeten worden gedaan. De NPO heeft als richtlijn dat er in de jeugdprogrammering geen producties worden uitgezonden die voor 12 jaar en ouder zijn gekeurd. Pietje Bell, over een Rotterdams straatschoffie dat avonturen beleeft, heeft nu dezelfde keuring als recente actiefilms als No Time To Die of Spider-Man.
Doodsteek
Producent Dave Schram zegt te snappen dat de keuring na twintig jaar wellicht verhoogd moet worden naar 6 of 9 jaar. “Maar 12 jaar en ouder is bizar”, stelt hij. “De film is nooit bedoeld voor kinderen van 12 jaar en ouder. Deze nieuwe keuring is de doodsteek voor Pietje Bell.” Volgens de producent had de NPO hem al op de hoogte gesteld dat de film vanwege de nieuwe keuring uit de programmering was gehaald op oudejaarsdag.
Schram zegt bereid te zijn een of twee scènes in te korten of te verwijderen als de NPO op die manier de film wel wil uitzenden. Overigens heeft de Kijkwijzer afgelopen weekend een ‘aanzienlijk aantal klachten’ ontvangen van mensen die vinden dat de nieuwe keuring van 12 jaar en ouder niet klopt. NICAM, de organisatie waar de Kijkwijzer onder valt, zegt dat de klachten zorgvuldig behandeld worden binnen de termijn die daarvoor staat, namelijk drie weken.
Leeftijdsadvies film Pietje Bell aangepast naar 12 jaar na klachten over geweld
Producent Dave Schram overweegt juridische stappen tegen Kijkwijzer, de organisatie die de leeftijdsgrenzen vaststelt. De makers, cast en crew lijden financiële schade onder het besluit, zegt de filmmaker.
Nieuwe richtlijnen
Directeur Tiffany van Stormbroek van Nicam, de organisatie waar Kijkwijzer onder valt, zegt tegen het ANP dat er meerdere klachten zijn binnengekomen over Pietje Bell. Kijkwijzer meldde eerder nog dat het om één klacht ging. De klagers zeggen volgens Van Stormbroek dat jonge kinderen nachtmerries kregen door scènes in de film waarin geweld tegen kinderen te zien is.
Schram denkt dat een van de klachten kan gaan over een scène waarin Pietje Bell een tik krijgt van zijn vader. Het jongetje zegt vervolgens dat zijn vader hem eerder nooit had geslagen. “Maar het gaat niet om een harde klap, het is eerder opvoedkundig. Het lijkt me dus sterk dat ze daarom het leeftijdsadvies aanpassen.” De Kijkwijzer was zaterdag niet bereikbaar om uit te leggen in welk deel van de film geweld zou voorkomen.
Na de aanpassing van de leeftijdsclassificatie die gisteren werd bekendgemaakt, komen vandaag veel klachten binnen van mensen die het raar vinden dat de familiefilm niet meer is goedgekeurd voor kinderen.
Schram zegt dat Kijkwijzer zich mogelijk heeft vergist. “Dan is er natuurlijk niets aan de hand en onderneem ik uiteraard geen stappen.” Vandaag hoort hij naar eigen zeggen of er sprake is van een vergissing. “Ik kan me niet voorstellen dat er een moment in de film is waar iemand aanstoot aan kan nemen. Het is zo’n lieve en leuke familiefilm.”
James Bond Pietje Bell werd twintig jaar geleden uitgebracht en trok in de bioscopen bijna een miljoen bezoekers, onder wie veel kinderen. De hoofdrollen worden vertolkt door Quinten Schram, Angela Groothuizen en Katja Herbers. Zij en de crew ontvangen nog steeds geld voor het aantal keer dat de film wordt bekeken op online streamingdiensten zoals Netflix.
Voorheen was de film volgens Kijkwijzer geschikt voor alle leeftijden. Filmmaker Schram vindt het raar dat zijn film nu hetzelfde leeftijdsadvies heeft als gewelddadige films zoals James Bond of Spider-Man.
Schram wil weten wat er na twintig jaar “opeens” mis is met zijn film. Hij vindt het ook vreemd dat Kijkwijzer geen contact met hem heeft gezocht voordat het leeftijdsadvies werd aangepast. “Dat lijkt mij wel een normale gang van zaken.”
Tijdens de innovatiedag op 3 oktober wordt in Beeld & Geluid onder andere een (gratis) Media Expoplein ingericht, waar circa twintig bedrijven hun baanbrekende producten en services tonen. Daarnaast is ook een zaalprogramma te volgen met lezingen van belangrijke nationale en internationale sprekers, zoals medisch bioloog en praktisch filosoof dr. Ellen ter Gast, Jamie Allen van NVIDEA, Carlo van Lienden en iemand van Meta. De ochtend wordt afgesloten met een paneldiscussie met vertegenwoordigers van toonaangevende mediabedrijven zoals NPO (Egon Verharen), RTL, FD (Lara Ankersmit) en Talpa (Arno Otto).
In de middag gaat het zaalprogramma verder met diverse bedrijven die in keynotes van een half uur alles vertellen over hun laatste innovaties. Onder andere Planet X, Amberscript, Kijkwijzer, Medialab, Broadcast Rental en Splashtop zullen daaraan meewerken. Parallel verzorgt NPO Innovatie een uitgebreid programma met diverse showcases en Victor Knaap (MediaMonks) sluit de middag plenair af met een Q&A onder leiding van George Freriks.
Vakbroedersavond
Van 19.30 tot 23.00 uur wordt op maandag ook weer de befaamde Vakbroedersavond georganiseerd. Eduard Huis in ’t Veld riep vakgenoten op hun leukste, slechtste, grappigste of meest spraakmakende tv-fragment te delen die samen met Rob Kamphues worden besproken.
Op dinsdag 4 oktober (Business Day) wordt samen met Media Perspectives in verschillende talkshows en sessies de zakelijke kant van de media-industrie belicht. Zo leer je wat er komt kijken bij het opzetten van een succesvol tv-format, wordt geschetst hoe van het Media Park een bruisende creatieve campus wordt gemaakt en is er een nieuwe editie van het Cross Media Café.
Onder druk van de grote internationale techbedrijven is een internet ontstaan waar gebruikers niet weten wat er gebeurt met de data zij achterlaten na het consumeren van media. Wat is daarop het antwoord van de Nederlandse mediasector? Hoe brengen we de data terug bij de gebruiker? Hoe organiseren we privacy by design, de bestrijding van fake news en duiding van fake content? De Nederlandse mediabedrijven nemen het voortouw in het zoeken naar een oplossing.
En welke ondernemers zien mogelijkheden die niemand anders ziet? In het tweede deel van het Cross Media Café vertellen drie succesvolle ondernemers over hun activiteiten, plannen en visie op het veranderende medialandschap.
Talent Day
Op woensdag 5 oktober organiseren Mediastages en BMYoung een bomvol programma voor studenten en jonge mediaprofessionals. Zo vinden weer live matchmakingsessies plaats tussen aansprekende mediabedrijven en stagezoekende studenten, aanstormende talenten en jonge professionals. Studenten gaan bovendien in groepen langs bij bedrijven op het Media Park om een kijkje achter de schermen te nemen, ter oriëntatie op een mogelijke toekomstige werkplek.
Aansluitend is er opnieuw de BMYoung Creative Cup, waar studenten en jonge mediamakers de kans krijgen om hun idee voor een televisieformat, YouTube-serie, podcast, radioshow of andere mediaproductie te pitchen aan de grootste mediabazen van Nederland. De jury bestaat dit jaar uit niemand minder dan Peter van der Vorst (RTL), Suzanne Kunzeler (BNNVARA), Paul Römer (Talpa Network), Mascha van Erven (Disney+) en Jacomien Nijhof (Amazon Prime Video).
Voor het eerst vindt het Dutch
Media Week Award Dinner plaats
Gedurende de dag organiseert Beeld & Geluid ook het Remix Fest, een studium generale voor studieleiders en studenten van film- en kunstacademies. Remix Fest geeft praktische inzichten, inspirerende voorbeelden en onderzoekende vergezichten. De dag bestaat uit onder meer colleges, workshops, exposities van werk van studenten en pitches. Auteursrecht, research, data stories en veel voorbeelden, alles komt aan bod. Tussen 17.30 en 22.00 uur is het vervolgens de beurt aan het eerste Dutch Media Week Award Dinner. Een gezellige avond en ideale netwerkmogelijkheid, waar onder leiding van Helen Meijer een juryprijs wordt uitgereikt aan de meest impactvolle mediamaker van het afgelopen jaar. De jury bestaat uit radiopresentator, verslaggever en documentairemaker Mischa Blok, hoogleraar Mediastudies Mark Deuze en Len Maessen, redacteur met een specialisme in tech, games, tv en film.
Game Day
Samen met Control en de Dutch Game Association organiseert Dutch Media Week op 6 oktober de eerste editie van de Dutch Game Day. Een dag die geheel in het teken staat van de Nederlandse game-industrie, met onder andere een centrale expo waar bedrijven hun games en producten kunnen showcasen, of op zoek kunnen naar klanten, partners, werknemers of stagiairs. Verder host DGA-voorzitter Derk de Geus enkele live podcast-uitzendingen. Daarin gaan experts dieper in op actuele onderwerpen in de industrie. ‘s Avonds is er de feestelijke uitreiking van de Dutch Game Awards.
Journalism Day
Vrijdag 7 oktober staat in het teken van de journalistiek, met als centraal thema: hooggeëerd publiek. De dag wordt geleid door journalist Ernst-Jan Pfauth, voorheen De Correspondent, nu onder andere mediacolumnist NRC en presentator van POM, een podcast over media, cultuur, technologie en ondernemen. Er worden aannames getackeld, ingespeeld op geuite behoeftes en over de grens gekeken om te leren van collega’s. Hoe gaan zij om met publiek? Je krijgt de mogelijkheid zélf te kijken en te onderzoeken wat jij nodig hebt om beter te worden in je vak.
Bovendien vindt tussen 10.00 en 16.00 de vijfde editie van de MOJO conference plaats in De Vorstin in Hilversum. Hoe maak je een goed verhaal en film je dit vervolgens met je telefoon? Je leert hier over Transmedia Storytelling, XR technologie, NFT, Metaverse, podcasts en nog veel meer. Ruud van Gessel is weer verantwoordelijk voor de invulling.
Diverse activiteiten
Tijdens Dutch Media Week vindt dagelijks ook de talkshow Social Hour plaats, verzorgd door RauwCC. Hier worden de trending topics op het gebied van sociale en digitale media besproken. Diverse omroepen verzorgen talkshows, zoals Omroep Zwart, maar er zijn ook talkshows over games. Elke dag wordt afgesloten met het Dutch Media Week Café (16.00 – 20.00). Daar volgt je eerst een korte kennissessie en aansluitend is er een borrel. Op vrijdag 7 oktober is er een XXL Dutch Media Week Café in de vorm van de Worst & Whiskey Borrel.
Nieuw dit jaar zijn de Dutch Media Week Xperience Days, het speciale weekendprogramma waarbij het grote publiek een kijkje mag nemen achter de schermen van het Media Park. Zaterdag 8 en zondag 9 oktober gooien talloze mediabedrijven hun deuren open, van omroep tot producent en van decorbouwer tot technisch facilitair bedrijf. Zo kan een kijkje worden genomen bij onder andere Omroep MAX, Viaplay, NPO, NEP en EMG.
Recordpoging podcasts maken
Tijdens Dutch Media Week staan een week lang alle vormen van media centraal: van radio en tv tot games en social media. Een nog relatief nieuw medium dat de laatste jaren enorm in populariteit is toegenomen, is de podcast.
Dit medium wordt uitgebreid in de spotlights gezet door middel van een recordpoging podcast maken waarbij, met de hulp van bekende en onbekende podcasters, in totaal zo’n tweehonderd uur onafgebroken podcasts worden gemaakt. De recordpoging begint op zaterdagochtend 1 oktober en wordt afgesloten door cabaretier en schrijver Vincent Bijlo op zondagmiddag 9 oktober. De podcasts die worden opgenomen tijdens de recordpoging zijn gratis bij te wonen en vinden plaats op diverse bijzondere locaties binnen Hilversum.
Tot degenen die meedoen, behoren Bastiaan Meijer van de PodBast, de Lesbische Liga Podcast, VINK, Televisië, Content Wars, televisiekenners Ron Vergouwen en Bjorn Bouwens met hun podcast Daar bleef je voor thuis!, Bert Kranenbarg met zijn podcast RadioReuzen en de Boer Zoekt Podcast over het populaire tv-programma Boer Zoekt Vrouw. Vincent Bijlo is op de eerste dag te horen met een podcast over de geschiedenis van podcast maken en zal de recordpoging (hopelijk succesvol) afsluiten op 9 oktober.
Dutch Media Week biedt elk jaar veel ruimte aan jong mediatalent en zo ook tijdens de recordpoging podcast maken. Zowel doorgewinterde veteranen als podcasters in spé die hun skills willen laten zien en een uitzending van minimaal dertig minuten kunnen produceren, kunnen zich opgeven via de website van Dutch Media Week. Na een selectie maken zij vervolgens kans op hun eigen timeslot tijdens de recordpoging podcast maken.
Populaire vloggers mogen geen producten meer aanprijzen
De nieuwe regels volgen op de per 1 november gewijzigde Mediawet. Het zou betekenen dat het verdienmodel van deze vloggers onderuitgehaald wordt. ‘Hobbyvloggers’ zouden buiten schot blijven.
Volgens de nieuwe regels mogen de grote vloggers hun kijkers niet meer aansporen om iets te kopen en een product ‘overmatige aandacht’ geven is straks ook taboe, aldus de krant. Als voorbeeld in het bericht wordt Enzo Knol (2,5 miljoen volgers) genoemd: vissticks van een bepaald merk mag hij in beeld eten, maar hij mag ‘niet drie keer zeggen hoe lekker hij ze vindt’.
Als vloggers een product in beeld brengen, moet aan het begin en aan het slot worden vermeld dat het gaat om reclame. Die praktijk is nu nog zeldzaam. In vlogs bedoeld voor kinderen onder de 12 jaar mogen helemaal geen gesponsorde producten meer voorkomen.
Vloggers krijgen een aantal plichten die ook voor televisieprogramma’s gelden. Zo zullen ze onder meer een jaarlijkse bijdrage van 400 euro moeten gaan betalen voor beoordeling door Kijkwijzer en ieder jaar 220 euro afdragen voor toezicht door het Commissariaat voor de Media.
Dat YouTubers zich net als tv-producenten moeten gaan aansluiten bij de Kijkwijzer, staat in een nieuwe wet die in september ingaat. De filmpjes krijgen dan een leeftijdsaanduiding en pictogrammen die meer over de inhoud van het filmpje vertellen. Bijvoorbeeld of er geweld in zit, seks of drugsgebruik.
Niet elk filmpje dat op YouTube staat, krijgt een Kijkwijzer. Alleen vloggers met een groot publiek en de grote YouTube-kanalen moeten straks een lijst met vragen over de content invullen. “Uit die gegevens rolt dan een Kijkwijzer die te zien is bij het filmpje”, licht minister Arie Slob toe.
Het ministerie van OCW gaat nog precies uitwerken voor welke video’s de Kijkwijzer gaat gelden. Het Commissariaat van de Media gaat erop toezien dat grotere YouTube-kanalen zich aansluiten bij de Kijkwijzer.
Bij de behandeling van de mediabegroting in de Tweede Kamer pleitte hij voor een kijkwijzer op YouTube, maar er zijn vragen over de haalbaarheid daarvan. Al was het maar omdat op YouTube 400 uur video per minuut wordt geüpload.
Van der Molens inbreng komt een maand nadat in Brussel een richtlijn is aangenomen die onder meer voorschrijft dat EU-lidstaten zo’n kijkwijzer moeten implementeren. Maar YouTube zelf ziet daar weinig in, zegt woordvoerder Rachid Finge. “We doen al heel wat andere dingen. Zo kun je aangeven of een video alleen geschikt is voor kijkers van 18 jaar en ouder.”
Finge laat ook weten dat YouTube Kids begin volgend jaar naar Nederland komt. Dit is een aangepaste versie van het videoplatform, gericht op kinderen. Ouders hebben daar ook meer controlemogelijkheden. Overigens is YouTube Kids ook niet volledig waterdicht: vorig jaar bleek dat ook daar schokkende beelden te zien waren.
Een kijkadvies komt er wel, als het aan de politiek in Nederland en in de EU ligt. Er zijn twee scenario’s denkbaar. Het eerste is dat de gebruikers, bij het uploaden van hun materiaal, aangeven wat voor content ze willen delen. Op basis van een aantal vragen wordt vastgesteld of de video geschikt is voor alle leeftijden of alleen voor 16+.
Een ander scenario is dat YouTube kunstmatige intelligentie inzet om de video’s te labelen. De systemen van het bedrijf bekijken al video’s om bijvoorbeeld terroristische propaganda tegen te houden.
