Frederieke Leeflang (52) is momenteel managing partner bij Deloitte Legal. Zij heeft zeer ruime bestuurlijke ervaring, onder meer als voorzitter van de raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ), vicevoorzitter van de raad van toezicht van KWF Kankerbestrijding, voorzitter Audit Advisory Committee Algemene Rekenkamer en lid van de raad van toezicht van het RadboudUMC.
Leeflang noemt het een voorrecht om voorzitter te worden van de NPO: “De publieke omroep heeft een sterke positie in het Nederlandse medialandschap, maar het is een dynamische omgeving waarin de NPO zich bevindt. Juist in deze tijden met veel maatschappelijke vraagstukken is een heldere positionering en pluriformiteit van de publieke omroep voor de toekomst van groot belang, zowel organisatorisch als qua inhoud. Ik wil er als voorzitter van de NPO zijn voor de hele publieke omroep en samenwerken met onze omroepen, makers en het bredere maatschappelijke speelveld. Ik zie er enorm naar uit om daaraan mijn steentje bij te dragen.”
De nieuwe voorzitter is benoemd op voordracht van de raad van toezicht van de NPO, onder voorzitterschap van Tjibbe Joustra. De vacature werd opengesteld wegens het einde van de maximale termijn van de huidige voorzitter per 1 januari 2022.
Raad van toezicht-voorzitter Joustra roemt de bestuurlijke kwaliteiten van Frederieke Leeflang: “Ze heeft geen directe ervaring in de mediawereld, maar brengt ruime bestuurlijke ervaring, verbindend leiderschap en een onbevangen vernieuwende blik mee wat de raad van toezicht als belangrijkste criteria had gesteld. De NPO is een passievolle en professionele organisatie met zeer sterke teams op Audio en Video. Leeflang is analytisch sterk en vertaalt dit in concrete acties en verbindt door haar leiderschap. Bovendien heeft ze duidelijk oog voor intermenselijke verhoudingen, hecht aan dialoog en heeft een sterke affiniteit met de publieke omroep.”
Shula Rijxman wil een klimaatjournaal bij de publieke omroep
Met een vast programma, zoals een journaal, hoopt Rijxman dat het onderwerp duurzaamheid en klimaat structureel aandacht krijgt. Dit hoeft niet per se dagelijks te zijn, benadrukt de NPO-baas.
Het programma moet volgens Rijxman niet alleen maar beschrijven hoe het klimaat onder druk staat, maar ook de waarheden en onwaarheden daarover aan het licht brengen. Met name nepnieuws en niet-feitelijke onderzoeken krijgen volgens de voorzitter nu te veel aandacht. Ze wil zich er hard voor maken dat zaken van beide kanten worden belicht.
De Raad van Bestuur van de NPO roept publieke omroepen op voorstellen te doen voor een klimaatjournaal. Rijxman realiseert zich dat de NPO niets mag zeggen over de inhoud van programma’s, maar het thema is volgens haar zo belangrijk dat het structurele aandacht verdient. “Informeren is een belangrijke taak van de NPO”, aldus de voorzitter.
“Het integraal programmeren, waarbij de inhoud leidend is, is een eerste stap. Het is belangrijk dat we als publieke omroep snel méér stappen zetten. Bijvoorbeeld door meer onderdelen te integreren, vaker faciliteiten te delen, door écht samen op te trekken in onze marketing. Want dáár zit de ware kracht van het omroepbestel. Samen zijn we meer dan de som der delen”, aldus Rijxman.
Frans Klein, directeur Video bij de NPO, sprak in beeld een uitgebreide videocompilatie – de programmering kent 95 nieuwe titels – aan elkaar. “Samen met de omroepen gaan we in 2022 naar een nieuwe manier van programmeren. De programma’s staan centraal en programmagenres zijn het uitgangspunt. Wat we willen bieden aan genres als drama, journalistiek of human interest is het startpunt. En pas daarna de vraag wat er past bij NPO 1, 2 of 3 of NPO Start. In Hilversums jargon heet dat van netmanagement naar integraal programmeren.”
In bijgaande video’s vertellen Rijxman en Klein meer over hun visie.
Shula Rijxman in speech: “Onafhankelijkheid is ons grootste goed”
“Dat is ons grootste goed”, zei ze dinsdag tijdens de NPO-presentatie in Instituut Beeld en Geluid. Het was haar laatste seizoensopening als voorzitter van de raad van bestuur. “Het is belangrijk dat onze journalisten en programma’s onafhankelijk zijn – en blijven. De NPO gaat over de programmering en stelt omroepen in staat om op tv, radio en online programma’s te maken in volledige onafhankelijkheid. Het Commissariaat voor de Media gaat sinds juli dit jaar over het toezicht op onze governancecode, die mede tot doel heeft de onafhankelijkheid van het bestel te borgen.”
Volgens Rijxman gaat het Commissariaat hier nu een onderzoek naar doen; ook naar de zaken die de laatste tijd onderwerp van discussie waren. “We wachten dat onderzoek af. Als daar uiteindelijk reden toe is, zal ik niet nalaten om als NPO in te grijpen, door bijvoorbeeld die gedragscode weer aan te passen. En ik ben hierover sowieso al in gesprek met de omroepen. Zodat we ook als NPO eventuele gaten in het borgen van die onafhankelijkheid kunnen dichten. Al valt of staat dat natuurlijk met het gedrag en de alertheid van omroepen en hun medewerkers.”
Meer onderdelen integreren
Shula Rijxman zei verder trots te zijn op de nieuwe programmering voor het komende seizoen: “Complimenten aan alle omroepen en makers die de afgelopen maanden mooie, nieuwe, relevante programma’s hebben ontwikkeld.” Wel liet ze weten dat er nog uitdagingen liggen voor het publieke omroepbestel: “Het integraal programmeren, waarbij de inhoud leidend is, is daarbij een eerste stap. Het is belangrijk dat we als publieke omroep snel méér stappen zetten. Bijvoorbeeld door meer onderdelen te integreren, vaker faciliteiten te delen, door écht samen op te trekken in onze marketing. Want dáár zit de ware kracht van het omroepbestel. Samen zijn we meer dan de som der delen”, sprak ze voor het in Beeld en Geluid aanwezige publiek, bestaande uit onder meer mediajournalisten, omroepdirecteuren en programmamakers.
Project
Ook maakte Rijxman bekend dat de NPO, als vervolg op de themadag van vorig jaar, het komende jaar gaat onderzoeken welke maatschappelijke rol de hele publiek omroep kan spelen als het gaat om vraagstukken rond discriminatie, racisme en kansenongelijkheid. Doel is bewustwording van de uitdagingen waar we als Nederland nog voor staan op dit gebied; een debat over de mogelijke oplossingen en uiteindelijk bestrijding van discriminatie in al zijn facetten.
Shula Rijxman neemt eind dit jaar afscheid van de NPO als voorzitter van de raad van bestuur. De raad van toezicht van de NPO is op dit moment bezig met de zoektocht naar een opvolger.
Met de benoeming van de voormalig fractieleider van D66, tegenwoordig directeur van het CBR, zou de NPO zichzelf geen dienst bewijzen, aldus Van Westerloo. ‘De grote uitdagingen waarvoor de NPO staat, schreeuwen om iemand uit de praktijk zonder al te stellige politieke voorkeuren’, vindt hij.
We zullen zien. Arjan Lock, EO-directeur en voorzitter van het College van Omroepen, schijnt ook goede papieren te hebben. Maar ik denk dat het opnieuw een vrouw gaat worden. Sta niet verbaasd als voormalig VVD-Tweede Kamerlid Laetitia Griffith straks wordt benoemd. Bekijk BM #Shorts met Jeroen te Nuijl hier.
Op het YouTube kanaal van BM (Broadcast Magazine) vind je al onze video’s: BM90, BM Talk, BM Review, BMY en BM Reportage. Altijd op de hoogte blijven van onze nieuwste video’s? Abonneer dan gauw en houd broadcastmagazine.nl in de gaten.
Publiek beoordeelt NPO in ‘coronajaar’ 2020 met 8,1
De uitkomsten staan vermeld in de dinsdag gepubliceerde Terugblik 2020, het jaarlijkse document waarin de NPO verantwoording aflegt over de invulling van zijn publieke media-opdracht.
Shula Rijxman, voorzitter van de Raad van Bestuur: “Het effect van de programma’s van de publieke omroep was ook in 2020 duidelijk te merken. Nieuws- en opinieprogramma’s leidden tot maar liefst 354 Kamervragen van politici. SchoolTV zag het aantal gebruikers met 28% toenemen naar ruim 1 miljoen per schoolmaand. In totaal werd vorig jaar 86% van de Nederlanders (13+) wekelijks bereikt met onze radio-, televisie- en online-programmering.”
Volgens de NPO-voorzitter was het een zeer bijzonder jaar voor iedereen, vooral als gevolg van de coronapandemie. “Een jaar vol verdriet en afscheid, maar ook een jaar waarin we als samenleving hebben geknokt om de omstandigheden de baas te blijven. Als NPO toonden we ons flexibel en deden we waartoe we op aarde zijn: ons publiek zo snel en accuraat mogelijk informeren, maar óók ontspanning bieden in moeilijke tijden.”
Er werden in 2020 in totaal 107 nieuwe titels geprogrammeerd en 22 pilots gemaakt. Ook op andere gebieden was er oog voor vernieuwing. Afgelopen jaar werden 37 talenten begeleid door NPO Campus en werden er 34 innovatieprojecten bij omroepen toegekend en 26 binnen de NPO-organisatie.
Onafhankelijk en betrouwbaar
De NPO wil dat alle programma’s van de omroepen publieke waarde hebben. In het Concessiebeleidsplan 2016-2022 zijn daarbij de volgende waarden geformuleerd: Onafhankelijk, Betrouwbaar, Pluriform, Divers, Met impact, Geëngageerd, Authentiek en Eigenzinnig. Over ongeveer 300 titels heen beoordeelde het publiek het NPO-aanbod met een gemiddelde score van 8,1, vrijwel dezelfde score als in het voorgaande jaar. Van de mensen die wekelijks naar een publieke radiozender luisteren, gaf twee derde aan dat de aan hen voorgelegde publieke waarden van toepassing waren op de zender, bij een norm van 60%. Alle zes de radiozenders voldeden aan deze norm.
NPO Start
Het gratis en voor iedereen beschikbare NPO Start is met een gemiddelde van rond de 2,3 miljoen gebruikers per week online het meest gebruikte Nederlandse on demand-platform en voorzag juist vorig jaar in een enorme behoefte. NPO Plus, de extra streamingservice met meer en langer beschikbare content, zag het aantal gebruikers ook flink toenemen. NPO Radio 2 bleef de best beluisterde zender van het land, terwijl NPO FunX haar bereik onder stadsjongeren opnieuw flink zag toenemen.
In een brief, in handen van het AD, vraagt ze omroepen daar per direct mee te stoppen. ‘We hebben er begrip voor dat programmaleiding en makers zich uitspreken over bepaalde keuzes’, schrijft Rijxman in de brief. ‘Maar dat daarvoor zendtijd van de publieke omroep wordt ingezet om een interne discussie over de hoofden van ons publiek met publieke privileges (geld, zendtijd en distributie) uit te vechten overschrijdt naar onze overtuiging de grens van het betamelijke. Zo kunnen en moeten wij niet met elkaar samenwerken.’
Rijxman zegt dat ze BNNVARA heeft aangesproken op het gebruik van zendtijd bij Kassa ‘om de kijker in deze discussie te betrekken’. BNNVARA en AVROTROS zijn furieus over het voornemen van de NPO om het programma’s Kassa en Radar zowel in te korten als te verplaatsen. In de nieuwe plannen van de publieke omroep voor 2022 zouden de consumentenprogramma’s afwisselend op één avond worden uitgezonden: de maandag. Als reactie op de plannen opende Kassa zaterdag de uitzending met het nieuws. Ongebruikelijk, ‘maar bovendien viel er inhoudelijk het nodige op aan te merken’, meent Rijxman.
‘Gesteld wordt dat journalistieke programma’s zoals Kassa en Radar wel eens door de NPO vervangen kunnen worden door amusement. Dit is pertinent onjuist en kwalijk. Wij zullen geen consumenten- of journalistieke programma’s vervangen door amusement en dat is ook nooit gezegd in de gesprekken met de omroepen.’ De NPO-bestuursvoorzitter stelt vervolgens voor om meningsverschillen ’met elkaar intern te bespreken en niet via het scherm uit te vechten.’
Shula Rijxman en Frans Klein: ‘gastvrouw’ en ‘gastheer’ Eurovisie Songfestival
Dat vinden ze vooral eervol en spannend, maar vervult hen ook met onverholen trots. Als officiële gastvrouw en gastheer hebben ze zich achter de schermen financieel en organisatorisch hard gemaakt om dit prestigeproject te realiseren. Shula Rijxman: “Geven we het uit handen of gaan we dit regelen? Dat hebben we dus meteen opgepakt. In mijn hart was ik supertrots op Nederland.”
Neem ons nog eens mee terug naar die glorieuze avond in Tel Aviv twee jaar geleden…
Shula Rijxman: “We wisten dat Duncan Laurence een goede kans maakte. Daar hebben we ook wel grappen over gemaakt, want als Nederland wint, komt er veel op ons af. Dat betekent naast een enorme organisatie ook een flinke financiële investering. Als lid van de EBU worden alle DG’s – Director Generals – in Tel Aviv uitgenodigd en Frans zat ook nog eens in de TV-Comittee. Omdat Duncan als een serieuze kanshebber werd gezien, was het extra spannend. Voor mij persoonlijk was het ook bijzonder omdat het in Israël was (Shulamith is haar Joodse naam, red.) en ik het jaar ervoor een tijdje uit de running was vanwege ziekte en ik in Tel Aviv weer helemaal alive and kicking was.”
Frans Klein: “Het is toch wel bijzonder om onderdeel te zijn van die Europese familie. Ik zat inderdaad in dat TV-Commitee, een clubje tv-directeuren die de centrale agenda van de EBU voert. De geruchten ging al dat we kanshebber waren. Omdat Nederland zo hoog stond bij de bookmakers kwamen tijdens een informele bijeenkomst vlak voor de finale allerlei tv-collega’s ons met een knipoog alvast feliciteren en meteen ook veel sterkte wensen met de organisatie en financiering. Dat gaf een dubbel gevoel: je maakt kans om te winnen, maar torst ook die loden last.”
Eurovisie Songfestivalfans en Team NL ontploften van vreugde, maar was er bij jullie ooit een spoor van twijfel om zo’n kostbaar project te moeten willen organiseren? Of was de focus: projectteam inrichten en aan de slag?
SR: “Je hebt droom en werkelijkheid. De droom is natuurlijk om het ooit een keer te mogen organiseren, maar de werkelijkheid was ook dat er geen financiën beschikbaar waren. Dus voordat wij formeel ‘ja’ zeiden – want anders pakt bijvoorbeeld Duitsland het graag over – hebben wij als relatief rijk Westeuropees land wel die afweging moeten maken: geven we het uit handen of gaan we dit regelen? Dat hebben we dus meteen opgepakt. In mijn hart was ik supertrots op Nederland.”
Ook om de wereld te tonen dat wij écht goed zijn in televisie maken…?
SR: “Dit gebeurt in ‘onze periode’ bij de NPO. Voor Nederland is dit uniek.”
FK: “En dat in een land waarmee jij echt wat hebt. Wij hebben ooit, in 1980, het Eurovisie Songfestival georganiseerd omdat Israël dat niet meer wilde. Daarom was het juist zo symbolisch dat Nederland uitgerekend in Israël won.”
“Voor Nederland
is dit uniek”
Dan begint de taakverdeling tussen NPO, NOS en AVROTROS en eerder al de lobby in Den Haag om het financieel rond te krijgen. Hoe is dat omroeppolitieke proces – ook in jullie onderlinge rolverdeling – verlopen?
SR: “Dat is voor een deel natuurlijk mijn werk; in de coproductie zien wij een belangrijke rol voor de NOS, traditioneel sterk in evenementen. Maar we moeten ook AVROTROS eer bewijzen, want zij hebben – vooral in de jaren dat het Eurovisie Songfestival minder populair was – enorm geïnvesteerd. Voor het financiële deel heeft de NPO via Den Haag steun gekregen, met name dankzij OC&W en het kabinet, waarbij ook de gemeente Rotterdam flink heeft geïnvesteerd.”
FK: “Als voorzitter van de publieke omroep heeft Shula dit goed geregeld.”
SR: “Den Haag zegde gelukkig geld toe en we leveren ook zelf een bijdrage. Dat was onze eerste uitdaging. Vervolgens hebben we met Sietse Bakker een ervaren coördinator in dienst genomen en met die drie omroepen een projectorganisatie opgezet, waarbij Frans Klein, Gerard Timmer vanuit de NOS en Eric van Stade van AVROTROS nauw betrokken zijn. Over de voortgang hoor ik natuurlijk veel via Frans.”
FK: “Nog even voor alle duidelijkheid: toen wij in Tel Aviv begrepen dat we kansrijk waren, wilden we ook winnen. Die realiteit komt dan de volgende dag wel weer. Niet alleen financieel, maar ook met de omroepen in ons ingewikkelde bestel. Laten we eerlijk zijn: AVROTROS heeft het Eurovisie Songfestival weer groot gemaakt. Maar toch vonden wij de NOS de aangewezen partij om dit te produceren.”
Was dat niet een lelijke mededeling richting AVROTROS?
FK: “Nou… lelijk niet. Ik heb als programmadirecteur ook ooit aan de andere kant van de tafel gezeten, dus ik kan me goed voorstellen dat AVROTROS, die al zo lang met dit project bezig is, het leuk had gevonden om dit te produceren.”
In deze projectorganisatie komen alle partijen in hun natuurlijke kracht?
FK: “Ja, die projectorganisatie komt wekelijks bijeen onder voorzitterschap van de NPO. Overigens worden alle grote besluiten voorgelegd aan de Raad van Bestuur. En sommige voorstellen zelfs aan onze Raad van Toezicht, zeker als het gaat over aanwending van de kosten. Wij doen geen gedetailleerde mededelingen over de begroting, maar dit gaat inderdaad wel om vele miljoenen.”
Voor het inhuren van grotere leveranciers komen jullie in het traject van Europese aanbestedingen terecht – want het gaat wel om publiek geld – en dan moet je ver weg blijven van vriendjespolitiek.
FK: “Klopt. Overigens is de NPO ook de formele partner van de EBU. Of het nu gaat over veiligheid – zeker in coronatijd – of logistiek. De productie is weliswaar uitbesteed aan een projectorganisatie, maar uiteindelijk draagt de Raad van Bestuur van de NPO de eindverantwoordelijkheid. Als het misgaat, wordt de NPO ter verantwoording geroepen.”
Naast ‘gewone’ veiligheidsmaatregelen, variërend van terrorismedreiging tot cybercrime, kwam hier in 2020 nog de Covid-ellende en onafwendbare afgelasting achteraan. Hoe zijn jullie met die teleurstelling omgegaan?
SR: “Op de dag zelf was dat diepe teleurstelling, maar iedereen zag het wel aankomen. Als we alle experts mogen geloven, lukt deze versie nu wel, maar die volle bak publiek zoals we gewend zijn van eerdere edities, wordt het niet meer.”
Een jaar langer bouwen aan het concept en de organisatie betekent inhoudelijk extra kansen en meer verdieping, want de structuur stond al. Toch is een groot deel van die tijd ook opgesoupeerd aan het uitwerken van vier verschillende scenario’s vanwege Covid. Is die voorsprong in tijd vrijwel gesmolten door dit extra werk?
SR: “Klopt voor honderd procent. Niet in de laatste plaats omdat je overal weer opnieuw akkoord voor moet krijgen. Vorig jaar hadden we bijvoorbeeld nog de kaartopbrengst, dit valt grotendeels weg. Het zijn dus gedeeltelijk andere modellen.”
Hebben jullie naast Europe Shine a Light in 2020 als verbindend Europees evenement tussendoor nog iets anders gedaan als doekje voor het bloeden? Een speciale brief aan medewerkers of andere opkikker?
FK: “Nee, geen brief. Iedereen wist dat we diep in de corona crisis zaten – want alles werd stilgelegd – en dus ook dit gigantische evenement. Het projectteam heeft goed gekeken hoe we afschalen en opnieuw opstarten na de zomer. We hebben die handschoen meteen weer opgepakt. Het projectteam heeft op weergaloze wijze vier scenario’s in beeld gebracht. Dit wordt het meest complexe Songfestival ooit, want we moeten gedurende de rit steeds bijsturen. Met minder publiek en wel invliegende delegaties hebben we nu voor deze variant gekozen, maar in theorie kan het over drie dagen anders zijn. Dat maakt het buitengewoon lastig.”
SR: “Via Field Lab mag er toch publiek bij en kunnen zo toch een iets groter evenement neerzetten. Maar uiteindelijk beslist de politiek. Frans en ik zijn optimistische mensen en Europa heeft hier zin in, maar Covid blijft een grillige factor.”
FK: “Shula zei tijdens de NPO-seizoenspresentatie ook iets over waarom we dit doen als publieke omroep. In zekere zin nemen we een groot risico om dit te organiseren, maar die vloeit voort uit onze intrinsieke motivatie.”
SR: “Het Eurovisie Songfestival staat symbool voor eenheid, vriendschap en vrede. Een uniek Europees feest dat ons allemaal verbindt, juist in deze moeilijke omstandigheden kunnen we dat goed gebruiken. Na de bevrijding door de geallieerden was dit het eerste symbool voor vrede en samenzijn in Europa.”
Ein Bisschen Frieden van Nicole won dan ook in 1982!
FK: “Zo is het! Mensen denken ook: moet dat nou, zo’n groot liedjesfestijn? Het kost natuurlijk veel geld. Maar je kunt ook zeggen: vriendschap verbindt. Laten we onze energie aanwenden om creatief te zijn.”
SR: “Dat maakt het voor mij ook zo interessant een eervol, zeker in mijn laatste jaar als NPO-voorzitter.”
FK lacht: “Dat wordt een mooi afscheidscadeau! Even serieus, wij hebben in de voorbereiding al veel gezien. Onze makers laten de wereld echt zien waartoe wij in staat zijn als televisieland. Daar mogen we ongelooflijk trots op zijn.”
Hoe gaan jullie het zelf beleven?
SR: “Ik zit in de zaal. In mijn vorige baan bij idtv organiseerde ik zelf ook evenementen, dus ik heb hier wel affiniteit mee. Af en toe heb ik wel eens iets inhoudelijks geroepen, maar tegelijkertijd is Sietse zo’n talentvolle vent en is het Executive Team zo sterk dat ik op gepaste afstand ben gebleven. Als oud-maker vind ik dit evenement fantastisch. Ik zit er ook als vertegenwoordiger van het winnende land. Weliswaar met een FTP-masker, want we worden voortdurend getest, en dat voelt anders dan dat je eens gezellig een arm om iemand heenslaat, maar over all overheerst een gevoel van trots.”
“We schrijven natuurlijk
ook in alle opzichten
geschiedenis”
FK: “Ik deel dat gevoel van trots zeker. We schrijven natuurlijk ook in alle opzichten geschiedenis: het is de eerste editie in twee delen waarop we zo lang hebben moeten wachten. De adrenaline is eerst opgepompt, toen afgeschaald en nu gaan we er weer volledig voor. Rotterdam is toch wel een speciale stad – laten we dat nog eens onderstrepen – met die daadkrachtige ‘can-do’-mentaliteit. Zonder het al te hoogdravend te maken in een tijd waarin Europa zo veel en vaak ter discussie staat – kijk alleen al naar de Brexit – vind ik het persoonlijk ontzettend fijn om dit feest met de Europese familie te kunnen vieren. Wij zijn onderdeel van Europa en het is mooi dat we juist onze creatieve talenten kunnen uitwisselen. In ons vakgebied is dit één van de grootste events ter wereld.”
Gekamde haartjes
SR: “Hoewel ik in deze bestuursfunctie op afstand sta, gaat mijn makershart toch sneller kloppen als ik een beetje bij dat maakproces betrokken ben. Toen ik jong was, zat ik in mijn pyjama met gekamde haartjes op de bank. Voor de oudere generatie was de oorlog nog niet helemaal uit het systeem, maar het gevoel van vrede en veiligheid was in die beginjaren sterk gekoppeld aan het Eurovisie Songfestival. Ook om die reden keken wij graag. Dat gevoel van die beginjaren is wel naar de achtergrond verdwenen. Pas veel later heeft AVROTROS het Songfestival weer als fenomeen opgepikt.”
FK: “Destijds had ik ook nog haar om te kammen, maar ik ben gewoon veertig jaar doorgegaan met kammen. Ik zat ook elk jaar op de bank: met cola en een zak chips. Ik maak ook onderdeel uit van de gay scene.” Lacht: “Het Eurovisie Songfestival is daar niet bepaald aan voorbij gegaan. Dat is nog een extra dimensie. Ik vind dat mensen overdrijven als ze zeggen dat het uitsluitend een gay event is, maar het heeft wel een duidelijke relatie.”
Vrede en veiligheid, vrijheid van meningsuiting, het gevaar dat journalisten nu soms lopen als ze verslag willen doen: gaan jullie dit moment aangrijpen om een symbolisch statement te maken?
SR: “Daar kun je alleen maar heel hard ‘ja’ op zeggen. Nog los van diversiteit – jong, oud, de mix aan culturen – zagen we recent aanvallen op tv-journalisten. Dat is een grof schandaal. De intolerantie en polarisatie neemt toe, daar hamer ik al jaren op in mijn nieuwjaarsspeech. Dit benoem ik ook. Tijdens het Eurovisie Songfestival is iedereen helemaal gelijk.”
FK: “Het is ook met recht en reden waarom we ‘Open Up’ als slogan hebben gekozen. Kijk vooral met een open blik naar de wereld, gun elkaar een eigen rol, inclusief vrijheid van meningsuiting.”
SR: “Het thema ‘Open Up’ is ook in 2021 nog altijd actueel. Ik ben oprecht dankbaar voor het feit dat we achter de schermen ongehoord veel hebben kunnen regelen. Dankzij OCW, Raad van Toezicht, gemeente Rotterdam, het kabinet en de drie organiserende omroepen staat er een projectorganisatie met een fantastisch team makers in de startblokken voor drie dagen tv-feest in Ahoy.”
FK: “Er is altijd wel discussie – zeker in het begin: over wat zo’n Songfestival kost – maar dit gaat ook over de waarde van verbinding. Pan Europees. Als voorzitter van de NPO staan Shula, en ik in haar kielzog, pal voor zo’n groots, meeslepend en verbindend evenement.”
‘Evenementen als Eurovisie Songfestival brengen Nederlanders dichter bij elkaar’
Dat vinden 6 op de 10 Nederlanders, zo blijkt uit een onafhankelijk GfK-onderzoek onder ruim 3000 mensen van 13 jaar en ouder, in opdracht van NPO. Dit soort mega-evenementen geven volgens de ondervraagden ‘een gevoel van verbondenheid met de samenleving’ (54%) en zorgen voor ‘meer saamhorigheid in Nederland’ (60%).
Binnenkort is het dan echt zover: het Eurovisie Songfestival (ESF) in Rotterdam. Voor een internationaal publiek van rond de 180 miljoen mensen laat Nederland zien waar het in uitblinkt: entertainment van het hoogste niveau.
“Uit het onderzoek blijkt dat het ESF wordt gezien als hét evenement dat samen met andere huisgenoten of gezinsleden wordt beleefd: 6 op de 10 mensen geven aan er gezellig sámen naar te gaan kijken”, stelt Shula Rijxman, bestuursvoorzitter van de NPO. “De uitkomsten geven vooral aan dat dit soort grote evenementen heel belangrijk zijn voor veel Nederlanders; ze zorgen voor een gevoel van saamhorigheid in de samenleving. En dat kunnen we nou juist zo goed gebruiken in deze uitdagende tijden.”
Begrippen die men het meest vindt passen bij het ESF zijn Divers (61%), Voor iedereen (56%), Positief (55%) en Gezellig (54%). Liefhebbers van het festijn vinden bovendien dat het ESF positief bijdraagt aan maatschappelijke discussies en acceptatie van verschillen. Voor tweederde (68%) is het ESF vooral ook even een ontsnapping uit de dagelijkse ‘corona-realiteit’.
Van alle Nederlanders geeft nu bijna 30% aan zeker te zullen gaan kijken naar het Eurovisie Songfestival. Bij de sportevenementen wordt vooral uitgekeken naar de Olympische Spelen (38%) en het EK Voetbal (34%) en ook de Tour de France is geliefd. Dit wielercircus leent zich ook goed om alleen te kijken, zo geeft 40% van de ondervraagden aan.
Publieke omroep
Nederland weet het ESF bovendien goed te verbinden aan de publieke omroep. Tweederde (67%) weet dat de NPO het ESF uitzendt en meer dan de helft (55%) vindt dat het ESF ook goed bij de NPO past. Rijxman: “Het Eurovisie Songfestival staat symbool voor eenheid, vriendschap en vrede. Een uniek Europees feest dat daarom ook zo goed past bij de publieke omroep. Het evenement verbindt ons allemaal en juist in deze moeilijke omstandigheden kunnen we dat goed gebruiken.”
Veel mensen zien de organisatie van het ESF ook als stimulans voor meer cultuur op tv en radio bij de publieke omroep (42%). Met het Actieplan NPO Cultuur wordt daar sinds begin dit jaar reeds flink gehoor aan gegeven.
‘Meer begrip voor elkaar’
Tenslotte dragen grote evenementen zoals het ESF, het EK en de Spelen volgens een groot deel van de ondervraagden (40%) bij aan iets meer begrip in Nederland en kunnen deze ook tegenstellingen tussen verschillende bevolkingsgroepen in Nederland verminderen. Shula Rijxman: “Als publieke omroep gaan we de komende maanden enorm ons best doen om deze evenementen bij de mensen thuis te brengen, zoals we dat al jaren doen, maar dit jaar voelt dat toch relevanter en urgenter dan ooit.”
De uitzendingen van het Eurovisie Songfestival in Nederland zijn op 18, 20 en 22 mei 2021, allemaal op NPO 1. De wedstrijden van het EK 2021 worden gespeeld vanaf 11 juni 2021 tot en met zondag 11 juli 2021. De 108ste Tour de France start op zaterdag 26 juni 2021 in Brest, Bretagne, en finisht op zondag 18 juli op de Champs-Élysées in Parijs. De Olympische Spelen zijn te volgen van 23 juli tot en met 8 augustus.
