Jeroen Spitzenberger noemt naderend einde van Oogappels ‘bitterzoet’
“Het is een bitterzoet, dubbel gevoel”, zegt de 49-jarige acteur. “We zijn vergroeid met de rollen en met elkaar, als ensemble. Maar je moet ook in de gaten houden of je op een gegeven moment uitverteld bent.”
In Oogappels worden ouders gevolgd bij de opvoeding van hun kinderen. In 2023 won de serie van BNNVARA de Gouden Televizier-Ring. De makers maakten eind vorig jaar bekend dat de serie na het komende, zevende seizoen stopt.
De serie is de afgelopen jaren meegegroeid met de kijkers en de acteurs zelf, vertelt Spitzenberger. “Dingen lijken een wonderlijke parallel te hebben met onze eigen levens. We voeden allemaal kinderen op en maken allemaal dingen mee in het leven. De scripts gaan daar ook over.”
Behalve Spitzenberger hebben onder anderen Bracha van Doesburgh, Malou Gorter, Beppie Melissen en Ramsey Nasr vaste rollen in de serie. Het is nog niet bekend wanneer het zevende en laatste seizoen van Oogappels is te zien, maar dat zal in het najaar zijn. De producent is ITV Studios Netherlands en Will Koopman en Zip Wertwijn zijn de regisseurs. Oogappels is geschreven door Roos Ouwehand en Lex Passchier.
Tim Broers: “Dit blijft een grillig en onzeker bestaan”
Als 6-jarig jongetje kreeg Tim al een wegwerpcamera in zijn handen gedrukt. “Dan sta je daar op een kinderboerderij foto’s van geiten te maken.” Dat was tijdens de vakantie, maar onder schooltijd veranderde dat beeld niet. “Op de middelbare had ik mijn eerste mobieltje met daarin een camera. Ik maakte de hele tijd foto’s en filmpjes mee, ook in de jaren daarna.”
Tim denkt dat in die jaren de kiem is gelegd voor wat uiteindelijk zijn ultieme passie blijkt: audiovisueel werken, of beter: in mooie beelden denken. “Het frame van de camera dwingt me – en dat merk ik zeker als ik op reis ben – om goed naar de omgeving te kijken. Ik ben dan constant bezig met waar ik moet staan om dat ene mooie uitzicht vast te leggen. Zo ben ik veel bewuster van de situatie dan dat ik ‘gewoon’ door een stadje slenter.”
Afraffeltaakje
Tussen 2011 en 2016 studeert Tim journalistiek aan de Hogeschool Windesheim in Zwolle. Al is deze studie volgen allesbehalve zijn eerste keuze. “Ik wilde audiovisuele media aan de Hogeschool van de Kunsten in Utrecht doen, met name om verder te gaan in de filmwereld. Maar eigenlijk bedacht ik me dat net iets te laat. Ik viel af in de tweede gespreksronde, simpelweg omdat mijn motivatie niet doortastend genoeg was. Ik moest het afleggen tegen kandidaten die veel gepassioneerder en strijdlustiger waren. Toen dat dus niks werd, ben ik gaan kijken bij welke opleiding ik óók iets met filmen kon doen. Een vriend van mijn zus tipte toen de studie journalistiek.”
Deze studie draait om veel meer dan alleen filmen, hoe beviel dat?
“In Zwolle kwam ik er steeds meer achter dat het vele schrijven en het razende reportergedeelte niet voor mij was weggelegd. Ik ontwikkelde me steeds meer tot een soort cameraman van de hele klas. Zeker in de laatste 2 jaren van de opleiding. Toen draaide ik niet alleen mijn eigen, maar ook de afstudeeropdrachten van klasgenoten.”
Hoe ontstond dat?
“Ik zat sowieso dieper in die materie in vergelijking met de rest. Waar zij het monteren een beetje als een afraffeltaakje zagen, vond ik dat juist heel leuk. Ik hield van prutsen met de kleuren waardoor de witbalans klopte. Of een lasje net een paar frames verplaatsen waardoor de overgang beter werd.”
“Ik zat sowieso dieper
in die materie in
vergelijking met de rest”
Geen netwerk
Een combi van veel anderen helpen én meer in beeld dan in inhoud denken, zorgt er uiteindelijk voor dat Tim een half jaar vertraging oploopt. “Drones kwamen steeds meer in het nieuws, dus daar zat wel iets in, dacht ik. Maar op dat moment viel er verder nog niet zoveel over te zeggen. Terwijl ik naar een interessant haakje zocht, kwam de deadline voor mijn afstudeeropdracht steeds dichterbij. Tot ik geen tijd meer had.”
Met een productie over zelfrijdende auto’s studeert Tim begin 2015 alsnog af. Vrij snel daarna begint hij als cameraman bij de Kennis van Nu en daar weer na voor Koffietijd. “Eigenlijk ben ik pas in die jaren, toen ik tv-items draaide, er achter gekomen wat ik nou qua camerawerk wilde. En dat was niet dat.”
Wat vond je daar niet leuk aan?
“Hoe het resultaat eruit zag, maakte niet zoveel uit. Zolang het ‘er maar op stond’, er een paar snijshots overheen lagen en het te verstaan was. Dan vonden ze het allang goed. Het was nooit het doel om écht eens uit te pakken en er iets moois van te maken. Daar was ook geen tijd voor en dat vond ik jammer.”
Hoe kwam je erachter wat je wél wilde?
“Dat heeft wel een aantal jaren geduurd. Ik verlangde naar film, maar omdat ik nog nooit in die wereld had gewerkt, wist ik ook niet wat ik daar dan precies moest. In de zomerstops van Koffietijd had ik tijd om dat beter te ontdekken. Via stages en junior-functies. Toen ik ergens als een soort 3e camera-assistent mee mocht draaien, kon ik zien wat er allemaal kwam kijken op zo’n set. Zo rolde ik er vrij natuurlijk in.”
Klinkt bijna alsof je na journalistiek nog een opleiding gedaan hebt.
“Zo is het ook wel. Alleen was dit meer uitdagend. Vanuit je studie neem je vaak adresjes mee waar je later nog eens terecht kan. Of je leert mensen kennen die je later ook weer tegenkomt en aan werk helpen. Maar dat had ik in de filmwereld niet. Ik had geen netwerk en moest in zekere zin vanaf nul beginnen.”
Onzeker
Via-via komt Tim steeds vaker aan klussen die hem meer aanspreken, sowieso meer fictiewerk. Hij is actief achter de schermen bij titels als Oogappels, Het Verhaal van Nederland en Smeris. Voor sommige producties vervult hij meerdere rollen. Van camera-assistent tot datahandler en van licht tot grip. “Via een vriend, die wél op de HKU studeerde, werd ik op een gegeven moment gevraagd om de focus te doen. In die rol werk je nauw samen met de director of photography, zeg maar de hoofd-cameraman. Hij bepaalt het plaatje en jij zorgt er dan voor dat de lens scherp afgesteld staat. Ik had dat nog nooit gedaan, maar het ging me van nature hartstikke goed af.”
Hoe verklaar je dat?
“Ik had natuurlijk in de jaren daarvoor, maar ook toen ik nog niet studeerde, al heel veel camera’s in mijn handen gehad. Dus een draai aan een ring geven als iets in beeld dichterbij komt en daarmee het beeld scherpstellen, ging bijna vanzelf. En vrij snel daarna viel ook het kwartje en dacht ik: moet ik niet gewoon als focus puller doorgroeien? Dat is vanaf dat moment het doel geworden.”
“Ik heb ook gratis producties
gedraaid, simpelweg om zo
meer mensen te leren kennen”
Wat heb je daar vervolgens mee gedaan?
“Op zoek gaan naar meer klussen, en dat is nog best een uitdaging. In de filmwereld, en dan vooral het cameradepartement, zijn er amper vacatures waarop je kan solliciteren. Dat gaat allemaal via-via. Ze vragen bijna altijd iemand die ze bij een andere klus ook al hadden. Aangezien mijn netwerk nog niet groot is, is dat soms lastig. En je kan moeilijk zomaar op iemand afstappen en zeggen: Hé, ik ga vandaag jouw assistent worden. Zo gaat dat niet.”
En hoe dan wel?
“Ik moet het bijvoorbeeld van afstudeeropdrachten hebben waarbij ze een focus puller zoeken. Of van last minute afzeggingen. Ik heb ook gratis producties gedraaid, simpelweg om zo meer mensen te leren kennen. Als zij zich doorontwikkelen, hoop ik dat ze me later herinneren en bij betaalde klussen weer vragen.”
Klinkt als een onzekere basis.
“Dat is het ook, het is een onzeker bestaan. Je moet er ook een beetje geluk mee hebben. En erop vertrouwen dat je vanzelf weer wordt benaderd.”
Grillig
Ook Tim maakt meermaals mee dat het qua klussen een poos stil blijft. Het is volgens hem ‘een way of life’ dat je soms wekenlang niet in je favoriete werkveld actief bent. Zeker in het najaar droogt het aanbod vaak op. “De dagen zijn dan korter, dus je hebt gewoon niet zoveel daglicht om in te filmen.” Hij ziet vakgenoten in deze periode dan ook op andere manieren hun geld verdienen.
Zelf besloot Tim dat vorig jaar ook te doen, door een periode voor Picnic boodschappen te bezorgen. “Ik heb dat 2 maanden gedaan. Ik zocht iets waarin je niet lang ingewerkt hoefde te worden, iets wat redelijk vrij in te plannen was en wat je ook makkelijk weer van de hand kon doen. Want als er wél een cameraklus voorbij zou komen, wilde ik daar meteen op in kunnen springen.”
Hoe kijk je op die periode terug?
“Ik vond het wel lastig hoor. Ik weet nog dat ik vaak maar thuis zat, te wachten tot de telefoon eens ging. Dat was best deprimerend. Veel branchegenoten krijgen te maken met die onzekerheid van wel of niet gevraagd worden. Het ligt aan jezelf hoe je daarmee omgaat. Ik ben van nature een piekeraar. Als ik een periode geen uitzicht op camerawerk heb, dan ga ik met mijn handen in het haar zitten. Inmiddels raak ik er steeds meer aan gewend en is het stresslevel wel prima. Maar ja, het blijft een redelijk grillig bestaan.”
In hoeverre is die onzekerheid het uiteindelijk tóch waard?
“Ja, het maakt het ook wel heel leuk. Ik werk met allemaal mensen die dagen van 10, 12, 13 uur maken. Collega’s die niet de absolute hoofdprijs betaald krijgen en ook nog eens onder allerlei, soms zware omstandigheden hun klus moeten klaren. Soms sta je midden in de nacht te draaien, soms sta je buiten urenlang in de regen. Maar uiteindelijk komt daar wel een product uit: een film of een serie waar je naar kan kijken. En dan denk je: ‘Oh, maar het is wel echt heel vet geworden!’ Daar gaat zwoegen en afzien aan vooraf, maar uiteindelijk kijk je allemaal naar de monitor en ben je blij met hoe iets geworden is.”
Een volle zaal in Beeld & Geluid was op 29 januari getuige van een feestelijke bijeenkomst, waarin BM terugblikte op 2024 en Sven Sauvé, CEO van RTL en de Mediapersoon van 2023, zijn opvolgster onthulde en in het zonnetje zette. In BM 422 komt Will Koopman uitgebreid aan het woord. Ze siert ook de cover van het blad, dat eenmalig verkrijgbaar is in de losse verkoop. Behalve voor de Mediapersoon van het Jaar heeft BM ook plaats ingeruimd voor onder andere 8 programma-top tienen over 2024, een special over AI en een interview met Roy Aalderink (Concept Street).
In bijgaande videoterugblik komen behalve Will Koopman zelf ook Lex Passchier (scenarioschrijver), Sven Sauvé, Marlin Mastenbroek (Paramount), Yvonne von Mach (MachOriginals) en Marjolein van der Linden (RTL) aan het woord. En in deze link is onder voorbehoud van rechten een fotocollage te vinden.
Op 9 december, als we elkaar treffen in haar opvallend onopvallende rijtjeshuis in Amsterdam West voor het traditionele interview, komt ze nog even terug op haar reactie. “Tina Nijkamp had in haar podcast of op de site die ze heeft, gezegd: Mediapersoon Will Koopman. Dat had ik doorgeappt naar Rogier, de partner met wie ik werk, en daar moesten we hard om lachen, zo van: moet je kijken wat ze nu weer bedenkt. Nou ja, en toen belde jij. Dus ik dacht: iemand heeft dat gelezen en haalt een grap met me uit. Maar het is dus waar. Echt ontzettend leuk.”
Om maar gewoon bij het begin te beginnen: je studie aan de Filmacademie. Wilde je dat graag of was dat eigenlijk toeval?
“Toeval. Ik kwam iemand tegen die daar zat en een beetje moeite had met cameratechniek. Dus ik keek ernaar en zei: ik begrijp het ook niet helemaal, maar ik kan het proberen. Waarop ik vroeg: wat doe je eigenlijk? De Filmacademie, zei ze, daar kun jij je ook gewoon voor aanmelden. Waar zit die dan, vroeg ik. ‘Op de Overtoom’. Nou, daar woonden mijn ouders letterlijk om de hoek, dus visueel ingesteld was ik totaal niet want ik had nooit gezien dat het daar was… En dan ga je ’s avonds uit, wordt het 04.00 uur op het Rembrandtplein en bedenk je: o ja, ik moet dat aanmeldformulier invullen, even een pasfoto maken in zo’n hokje, dat kon toen nog. Die gekke uitgaansfoto heeft 4 jaar lang bij de Filmacademie gehangen.”
Sprekende dieren
Want Koopman mag inderdaad langskomen voor wat ze “een wonderlijk gesprek” noemt. “Omdat ze lang hebben getwijfeld of ik wel de waarheid sprak.”
En dat was niet zo?
“Nee. Ze vroegen aan mij wat ik wilde worden en toen zei ik: scenarioschrijfster. Ik wist gewoon niet zo goed wat er allemaal kon. Waarom heb je dan je werk niet ingeleverd, was de volgende vraag. ‘Ik wil niet dat iedereen mijn werk leest’, heb ik toen geantwoord, terwijl ik gewoon helemaal niks had! Anton Koolhaas zat ook in de toelatingscommissie en die hield van sprekende dieren, wist ik uit zijn boeken die ik wel had gelezen. Dus toen me werd gevraagd om wat uit mijn werk te vertellen, begon ik over een konijn, een fietser en kernenergie maar verder wist ik het niet meer. Vervolgens kreeg ik 2 dagen later een brief dat ik was aangenomen. Ja, geestig hè? In het eerste jaar zeiden ze wel tegen me: je moet naar de Toneelschool want we denken dat je daar misschien beter tot je recht komt. Ik ben er toen een paar dagen gaan kijken, maar hoewel ze het gevoel hadden dat ik best kon spelen, wilde ik dat zelf niet en ben ik teruggekomen.”
Koopman gaat productie doen op de Filmacademie, geen regie. “Maar ik ben na mijn studie wel meteen aangenomen als scriptgirl bij Te gek om los te lopen en Joep Meloen. Dus dan zit je toch een beetje aan de regiekant. Uiteindelijk heb ik veel gecombineerd, was ik vaak zowel uitvoerend producent als regisseur. Beide kanten begrijp ik heel goed. Ik weet: als de regisseur 80 figuranten wil, dan moet de producent dat ergens anders compenseren om binnen budget te blijven.”
“Dat geschreeuw vind ik
helemaal niet kunnen, ik ben
daar zelf ook nooit van geweest”
De tijden zijn enorm veranderd sinds jij op de Filmacademie zat. Ben jij zelf ook veranderd of draag jij bij aan die verandering?
“Toen ik begon, was het echt een mannenwereld. Onder de 22 studenten in mijn eerste klas zaten slechts 4 vrouwen. Toen meer leerlingen werden aangenomen – eerst 40, nu zijn het er 70 – kwamen er ook meer vrouwen bij; niet alleen voor productie en regie, maar ook hele goede licht- en cameravrouwen. Op mijn set lopen nu meer vrouwen dan mannen rond en dat vind ik alleen maar leuk.”
Dialoog
“Natuurlijk heb ik ook onder regisseurs gewerkt die echt behoorlijk konden schreeuwen. Als je als assistent in de fout ging, dan werd er wat van gezegd en maakte je die fout niet nog een keer, als je begrijpt wat ik bedoel. Die tijden zijn echt veranderd en dat is maar goed ook. Dat geschreeuw vind ik helemaal niet kunnen, ik ben daar zelf ook nooit van geweest. Ik snap heel goed dat jonge actrices het moeilijk vinden om een seksscène te spelen als daar niemand bij staat om hen te beschermen. Bij mij was en is er altijd dialoog, alles wordt vooraf uitgebreid doorgesproken, er gebeuren nooit onverwachte dingen op de set. Wat wil ik en hoe zien de acteurs het zelf? Het lijkt misschien een beetje opschepperig en zo bedoel ik het niet, maar voor mijn gevoel heb ik me niet erg hoeven aanpassen en altijd al gewerkt zoals het hoorde. Ja, ik was in feite mijn eigen intimiteitscoördinator.”
2 jaar geleden was je te gast in BM Talk, in gesprek met Joost Koning. Zijn eerste vraag luidde: ‘Jij maakt heel veel. Leef jij om te werken of werk je om te leven?’ Weet je nog wat je antwoordde? “Ik vermoed het eerste. Ik denk dat het met elkaar verband houdt. Ik werk heel graag en hou van dingen bedenken, maar daarbuiten heb ik echt nog wel een ander leven hoor”, zei je. Toch las ik in Volkskrant Magazine in juli afgelopen jaar dat als jouw man nog had geleefd (haar partner Lex Wertwijn, scenarist en cameraman, overleed in 2017 aan kanker, JtN), je al was gestopt met werken. “In 2002 hebben we een huis in Frankrijk gekocht, dat hij eigenhandig heeft verbouwd. Dan zouden we daar nu veel zitten, met z’n tweeën of met vrienden.”
“Ja, maar dan moet iedereen in mijn omgeving heel hard lachen. Die zeggen: nou echt niet, je was gewoon nooit gestopt. Ik weet het gewoon niet, het leven is gelopen zoals het is gelopen. Ik heb met mezelf afgesproken: zolang ik het leuk vind, blijf ik het doen. Gelukkig heb ik allemaal jonge mensen om me heen, dan hou je toch de tijd een beetje bij en snap je wat er leeft, wat een term als fierce betekent bijvoorbeeld (lacht). Ja, de veranderingen gaan tegenwoordig veel sneller dan ik gewend was. Ik heb nu een iPhone 11 maar nummer 16 is al op de markt.”
Naar de keuken Jij bent altijd kijker en consument gebleven, wat betekent dat je sommige dingen ook niet kan of wil zien.
“Nee, nog steeds niet, dat blijft. Ik heb hier weleens naar Sleepers of Mocro Maffia zitten kijken, maar dan loop ik soms even naar de keuken hoor. Of die scène uit The Deer Hunter met dat Russische roulette, echt verschrikkelijk. Het ergste voorbeeld is Marathon Man, waarin Dustin Hoffman onder handen wordt genomen met een tandartsboor. Ik weet hoe het afloopt, hoe het is gemaakt, dat het maar geluid is, maar ik verdraag het gewoon niet.”
“Het is iets dwangmatigs,
anders kan ik gewoon
niet rustig slapen”
Kijk jij veel terug wat je hebt gemaakt?
“Nooit. Als het klaar is, is het klaar.”
Je bereidt je altijd wel ongelooflijk goed voor, dat is een cruciaal onderdeel van je werkwijze.
“Ja. Neem Oogappels dat we nu draaien. Afgelopen zomer heb ik dat al helemaal gedecoupeerd (het verknippen of opdelen van een scène in kleine stukjes of shots, wat wordt uitgedacht in de draaiboekfase, JtN). Woensdag ga ik weer naar de set, dus toen ik gisteravond thuiskwam na het draaien, heb ik het weer nagelopen en blijf ik erover nadenken, moeten we het toch niet zus of zo doen? Ja, zo heb ik altijd gewerkt. Zodra ik scripts binnenkrijg die definitief zijn, ga ik meteen decouperen. Dan heb ik het al een beetje in mijn hoofd en krijg ik steeds beter in de vingers hoe ik het wil. (Lachend) Sommige schrijvers sturen hun scripts daarom niet naar me op. ‘Dan ga je meteen beginnen en je bent nu met iets anders bezig, dus dat doen we maar even niet’. Ik kan het inderdaad niet wegleggen en denken: komt volgende week wel. Zo werkt het niet, het moet meteen af. Het is iets dwangmatigs, anders kan ik gewoon niet rustig slapen.”
Smoes Zie jij gelijk of een script goed is?
“Ja. Als je regieassistent of scriptgirl bent geweest, dan leer je niet alleen om goed, maar vooral ook filmisch, beeldend te lezen. En door dat heel veel te doen zoals ik heb gedaan, leer je ook dat je van een drol geen taartje kunt maken. Je kunt echt nog wel dingen veranderen of herschrijven, maar de basis moet goed zijn. Wat dat betreft heb ik natuurlijk het grote geluk om met Roos Ouwehand, Lex Passchier en Frank Houtappels te werken, dat zijn wel mijn steun en toeverlaten in het hele schrijverstraject. Dat klikt gewoon nog steeds, er valt eigenlijk nooit een onvertogen woord. En we werken behoorlijk snel, dat is ook fijn. Kijk, schrijvers hebben altijd wel een smoes paraat, dat de computer stuk was of de brug open stond. Dat is bij ons niet het geval.”
Ben jij ook een binger als tv-kijker?
“Nee, helemaal niet zelfs. Wel bij documentaires. De Belgen hebben een even geweldige als verschrikkelijke film gemaakt over de Rooms-Katholieke kerk onder de hele goeie titel Godvergeten. Dat heb ik in één keer uitgekeken. En datzelfde geldt voor 1985, ook Vlaams bij de NPO, over de Bende van Nijvel. Die serie kijk ik dan gek genoeg wel in 2 dagen tijd uit omdat ik het zo goed vond.”
Nooit de aanvechting gehad om zelf een documentaire te maken?
“Nee. Ook nooit bij stilgestaan, zeg ik eerlijk. Het is gewoon een heel andere stiel, met ook veel research. Ik vind een goede documentaire heerlijk om naar te kijken, maar ik denk niet dat ik dat kan. Ik beweeg me liever aan de fantasiekant, zullen we maar zeggen.”
Herkenbaar Toen jij in 2022 een Gouden Kalf voor de Filmcultuur kreeg, was dat ook een erkenning voor het samenbrengen van twee werelden, de zogeheten artistieke en de commerciële.
“Ja, zo stond het ook in het rapport. Ik snap het wel, Oogappels is natuurlijk iets heel anders dan Gooische Vrouwen. Ik vind het juist zo grappig en leuk dat het is gelukt om voor de NPO succesvol iets herkenbaars te maken over opvoeden en het struggelen met het leven, en voor de commerciëlen iets over the top in een totaal ander genre. Ik denk dat de schrijvers en ik weten wat de kijker wil en dat is eigenlijk wel belangrijk. Die humor in Gooische Vrouwen herken ik gewoon. Ik had zelf een tante Cor en Peter Paul Muller als Martin Morero is een beetje gebaseerd op mijn ome Gerrit.”
“Linda de Mol heeft mij
absoluut beter gemaakt”
Heb je getwijfeld om toch weer Gooische Vrouwen te doen?
“Nee, want ik had het zelf al eerder bij Linda aangekaart. Ik vond het wel moeilijk, zeker de eerste week moest ik echt even zoeken. We zijn wel ouder geworden, maar je moet toch dezelfde sfeer erin brengen. Vinden mensen dit nog steeds leuk? Dat maakt het toch best ingewikkeld omdat het gewoon heel goed was, en weer ís, blijkt nu. Ja, dat is fijn hoor. Als ik bijvoorbeeld zie wat er allemaal gebeurt op TikTok. Jongeren die alles letterlijk naspelen, filmpjes van kappers die Jari imiteren met de doedelzak, echt niet normaal. Er is weer een heel nieuw publiek bij gekomen en dat vind ik ontzettend leuk.”
Waarom klikt het zo goed met Linda de Mol?
“Laat ik voor mezelf spreken: zij heeft mij absoluut beter gemaakt. Zonder twijfel. Omdat zij zo ambitieus is, wat ik een goede eigenschap vind, dacht ik: nou, dat kan ik ook en nog beter. (Lacht) Dat is niet gelukt hoor, helemaal niet, maar dat is het eigenlijk wel. En verder vind ik het gewoon een hele fijne vriendin.”
Vooruitgegaan Zijn er collega’s of series waar jij jaloers op bent, wat je zelf graag had geregisseerd?
“O nee, dat gevoel ken ik niet, ik vind het alleen maar mooi dat er zoveel wordt gemaakt en vooral ook zoveel goeds. We zijn echt ontzettend vooruitgegaan, sinds eigenlijk al tientallen jaren. De Joodse Raad bijvoorbeeld, daar heb ik echt van genoten.”
Wat is de reden van die stijgende kwaliteit?
“Ik denk omdat er veel meer kan dan vroeger, we hebben de computer die ons kan helpen. Zoals in mijn laatste film, Neem me mee, waarin 6 oudere acteurs in een busje worden gezet. Ik zei gelijk: laten we dat maar in een studio opnemen, want op locatie wordt het lastig, met al dat plassen onderweg. Dus toen heb ik allemaal plates opgenomen in Frankrijk, die weergegeven op de studiowall en daar de bus voor gezet. Dat werkt als een trein, je ziet het niet. Dus we zijn veel verder, waardoor je meer kunt bedenken en doen. Ik vind dat we in Nederland technisch heel erg sterk zijn en datzelfde geldt voor regie. Ik kan er echt van genieten als mensen mooie dingen afleveren, ik ken geen jaloezie.”
Je hebt een lange lijst met hoogtepunten op je naam. Zijn er ook producties die je achteraf minder geslaagd vond?
“Jazeker. Hart tegen Hard had beter gekund en datzelfde geldt voor Love Hurts. Maar er was gewoon te weinig tijd en geld. Dan moet het toch snel worden uitgezonden en gaat het net niet goed. Dat is dus de les.”
Niet op peil De laatste jaren zijn de streamingplatforms er nadrukkelijk bij gekomen. Heeft dat jouw vak veranderd?
“Er moet per aflevering meer met cliffhangers worden gewerkt zodat mensen door willen kijken. Baantjer, dat waren gewoon afgeronde delen, dus dat is wel veranderd. De streamers hebben het wel echt groter gemaakt allemaal, dat vind ik goed, maar we het moet natuurlijk wel gewoon worden geproduceerd en dat is nog niet zo makkelijk. Goed drama is echt duur en die budgetten zijn in Nederland niet op peil. Dat was al zo in de tijd van Baantjer: een immens succes, maar van de zender kregen we steeds hetzelfde bedrag terwijl alles en iedereen duurder werd.”
“Als ik dat vergelijk met de situatie in bijvoorbeeld Frankrijk, dan doen wij het echt vaak voor een appel en een ei. De Fransen hechten ook veel meer aan hun eigen cultuur. Zo hebben ze daar hun eigen Franse filmavond, op vrijdag. In het dorp in de Bourgogne waar ik een huis heb, hoef je dan niet af te spreken hoor. ‘Nee, vanavond niet, dan is de Franse film’. Dan denk ik: wat leuk dat ze zo cultuurbewust zijn, dat hebben wij toch minder. Ik vind dat we echt wel trotser mogen zijn op de mooie dingen die we maken.”
“Ik vind dat we echt wel
trotser mogen zijn op de
mooie dingen die we maken”
Is coproduceren met buitenlandse partners dan wellicht een (financiële) oplossing?
“Jazeker, dat kan. Neem me mee heb ik met de Fransen gecoproduceerd omdat het daar voor een groot deel is gedraaid, maar dat is niet zo simpel en helemaal afhankelijk van het onderwerp of project. De humor van Gooische Vrouwen is nu eenmaal heel anders dan ze in Duitsland of België gewend zijn, dat maakt het best ingewikkeld. Dus als ik dan toch nog even een pleidooi mag houden: laten we voor sommige producties nou gewoon iets meer betalen. Want ik denk best vaak: Jezus jongens, het is voor primetime, come on!”
Toneel Heb jij alles uit je carrière gehaald?
“Dat geloof ik wel ja. Ik denk nooit: had ik maar dit of dat. Ik kwam laatst iemand tegen met wie ik op de Filmacademie had gezeten. Hij zei: jij bent echt een van de weinigen die er zo uit is gesprongen. (Lachend) Dat had ik ook nooit verwacht hoor, toen ik daar begon. Maar ja, het blijft gewoon leuk werk, zoals het ook hartstikke leuk is om weer een prijs te krijgen. En als ik op een gegeven moment denk: nou, het is wel goed zo, tijd voor een andere generatie, dan kan ik altijd nog mensen begeleiden of helpen met scripts lezen. Ik ga ook veel naar toneel, dat is ook prettig voor ons vak. Daar ontdek je vaak heel andere types dan via de bekende castingbureaus. Neem Malou Gorter, die Merel speelt in Oogappels. Ze had een rol als de jonge Annie in de tv-serie over Annie M.G. Schmidt en toen zag ik haar in de hoofdrol in de Nederlandse toneelversie van Borgen. Daarin liep ze 9 uur lang op hoge hakken en dacht ik: tjee, wat een dijk van een vrouw. En zo komt dan Merel op, daar waren Roos en ik het snel over eens.”
Aan het eind van het gesprek in BM Talk met Joost Koning 2 jaar geleden stelde hij ook jou zijn vaste slotvraag: wat is het beste advies dat jij kan geven over je weg vinden in de creatieve wereld…
“Springen, springen!”
Donker Nou, je gaf een ander antwoord dat ik heel opvallend en leuk vond, namelijk: niet met je ellebogen werken, altijd jezelf zijn en je realiseren dat het altijd donker wordt. “Ja, dat is ook zo. Ik weet nog dat Vivian Pieters mij belde voor Bureau Kruislaan en vroeg: zou je dat kunnen? En ik zei: ja natuurlijk. Dus de dagen ervoor liep ik echt geultjes hier in huis. Waarom zeg je dat nou weer, ik kan het helemaal niet, regisseren. De eerste dag vond ik ook echt heel moeilijk, maar ja, op een gegeven moment wordt het donker en dan kun je geen dagscènes meer draaien. Dan ga je naar huis en denk je: zo, deze dag heb ik alvast gehad. Daar komt dus die uitdrukking ‘het wordt altijd donker’ vandaan. Maar ik vind ook dat je moet springen. En durven. En doen. Ik ben niet bang om het niet goed te doen, maar ik ben wel heel erg veeleisend voor mezelf.”
“De zelftwijfel blijft, altijd”, zei je in de Volkskrant.
“Tja, dat gaat gewoon nooit over. Tijdens een première zit ik niet in de bioscoop, dan ga ik wandelen. Heb ik bij Gooische Vrouwen ook gedaan. Dat wil ik allemaal niet meemaken, stel je voor dat mensen niet klappen… Nee, dat komt nooit meer goed en hoort erbij, je moet wel scherp blijven. En dit is mijn manier om dat te doen. Als je altijd blijft denken: is het goed, dan is het goed. Maar het kan niet altijd goed gaan. En je moet ook dingen proberen. Want als je dat niet doet, dan kom je niet verder.”
“Tijdens een première zit
ik niet in de bioscoop,
dan ga ik wandelen”
Wat nu? Ik las over een project waarvoor je geld hebt gekregen van het NPO-fonds.
“Ja, dat is iets waar mijn man Lex ook nog aan heeft meegeschreven, samen met Lex Passchier en Roos Ouwehand. Het speelt zich af in de Napoleontische tijd en gaat over 5 kijvende vrouwen in een kasteel die zich doodvervelen. Het wordt behoorlijk grof en er is een lange preproductietijd; de kostuums en pruiken, de acteurs, de locatie, het geld, het moet allemaal nog definitief rond worden gemaakt, dus dat gaat pas ergens in 2026 allemaal gebeuren denk ik. Ik heb daar ontzettend veel zin in, dus van mij ben je voorlopig nog niet verlost.”
Will’s Wikipedia
Will Koopman (Amsterdam, 12 oktober 1956) studeert aan de Nederlandse Filmacademie, om vervolgens jarenlang achter de schermen te werken bij films als Ik ben Joep Meloen (1981), Moord in extase (1984) en Te gek om los te lopen (1981). In 1992 besluit ze zich op het regiewerk te richten en neemt ze voor de VARA de politieserie Bureau Kruislaan voor haar rekening. Later in de jaren negentig regisseert Koopman de RTL-reeks Vrouwenvleugel, die in 1994 wordt bekroond met een Gouden Televizier-Ring, en Unit 13 (1996-1998).
Vervolgens is Koopman met enkele anderen verantwoordelijk voor de succesvolle dramaserie Baantjer (1998–2004) en in 2005 begint ze met de opnamen van Gooische Vrouwen. Op 23 oktober 2009 komt die serie ten einde omdat het steeds moeilijker wordt om de cast bij elkaar te houden. Op diezelfde avond neemt Koopman haar tweede Gouden Televizier-Ring in ontvangst.
Andere televisieseries die Will Koopman regisseert: Grijpstra & De Gier (2004-2005), Hart tegen Hard (2011), Iedereen is gek op Jack (2011–2012), Wat als? (2012), Villa Morero (2012), Komt een man bij de dokter (2012–2014), Divorce (2012–2015), Danni Lowinski (2013–2015), Love Hurts (2013), Ik ook van jou (2013), Doris (2013), De man met de hamer (2013), Gouden Bergen (2015), Familie Kruys (2015–2016), De Jacht (2016), Centraal Medisch Centrum (2016), Oogappels (2019-heden), Diepe Gronden (2022), Eén grote familie (2023–heden), PATTY (2024). Samen met schrijvers Lex Passchier en Roos Ouwehand wordt Koopman in 2023 voor Oogappels opnieuw onderscheiden met de Televizier-Ring, haar derde grote publieksprijs.
Gouden Kalf
In 2009 gaat haar eerste bioscoopfilm in première: Terug naar de kust. Daarna volgt een imposante reeks filmproducties: Gooische Vrouwen (2011), De verbouwing (2012), Assepoester: Een Modern Sprookje (2014), Gooische Vrouwen 2 (2014), Sneeuwwitje en de zeven kleine mensen (2015), De Prinses op de Erwt: Een Modern Sprookje (2016), Trots en verlangen (2016), Roodkapje: Een Modern Sprookje (2017), All You Need Is Love (2018), April, May en June (2019), Alles op tafel (2021) en Neem me mee (2023).
Tijdens het Nederlands Film Festival in 2022 wordt Will Koopman onderscheiden met het Gouden Kalf voor de Filmcultuur, sinds 1981 uitgereikt aan personen of instanties die zich op uitzonderlijke wijze verdienstelijk hebben gemaakt voor de Nederlandse filmcultuur. ‘Als icoon heeft ze vele bezoekers weten te trekken naar haar brede publieksfilms waarin de vrouw excelleert’, aldus de motivatie. Afgelopen jaar wordt ze opnieuw geëerd met de zogeheten Media Oeuvre Award, een prijs van NLZIET en Spreekbuis.
Waarom Will Koopman?
De eerste aflevering van het nieuwe seizoen van Gooische Vrouwen breekt een record op Videoland. Nooit eerder kijken zoveel mensen naar een Nederlandse dramaserie in de eerste 24 uur na de release, aldus RTL dat daar helaas geen exact cijfer aan hangt. Maar hoe dan ook een mooi compliment aan regisseur/bedenker Will Koopman, die met ‘haar’ Oogappels (BNNVARA) bovendien verantwoordelijk is voor de op één na meest gestreamde serie van 2024 op NPO Start en die ook lineair steevast tussen de 1,5 en 2 miljoen kijkers scoort.
De risicovolle maar zeer geslaagde terugkeer van Gooische Vrouwen en het voortdurende succes van Oogappels, dat zijn 7e en laatste seizoen beleeft, zijn voor BM reden genoeg Will Koopman te eren als Mediapersoon van het Jaar, voor de 34e keer in de historie van dit mediavakblad. Er is geen andere regisseur die de afgelopen decennia zo’n groot stempel heeft gedrukt op Nederlands televisiedrama als zij.
Als Oogappels in 2023 de Gouden Televizier-Ring wint, constateert de Volkskrant over haar: ‘Ze zal het niet willen horen, maar ze is een bruggenbouwer van formaat. Tussen entertainment en topdrama, tussen de commerciëlen en de publieken, tussen de wereld van Ramsey Nasr en die van Linda de Mol’. En als ze in 2022 het Gouden Kalf voor de Filmcultuur ontvangt, luidt de motivatie: ‘Will Koopman heeft haar interesses, haar passies en haar humor als regisseur weten vorm te geven in films en series, die veelal vrouwelijke personages en verhaallijnen kennen, en die daarmee de harten van miljoenen, zéér verschillende Nederlanders heeft weten te veroveren. Niet alleen heeft haar oeuvre beeldbepalende karakters opgeleverd, maar ze is zelf op onnadrukkelijke wijze het icoon van succes geworden. Iemand die weet wat ze wil vertellen, die niet alleen kennis heeft van Gooische vrouwen én mannen, maar weet wat film maken voor een breed publiek betekent’. Daar hebben we helemaal niets aan toe te voegen.
Bron: BM/Jeroen te Nuijl
Foto’s: Dirk-Jan van Dijk
De eerste aflevering van het nieuwe seizoen van Gooische Vrouwen breekt een record op Videoland. Nooit eerder kijken zoveel mensen naar een Nederlandse dramaserie in de eerste 24 uur na de release, aldus RTL dat daar helaas geen exact cijfer aan hangt. Maar hoe dan ook een mooi compliment aan regisseur/bedenker Will Koopman, die met ‘haar’ Oogappels (BNNVARA) bovendien verantwoordelijk is voor de op één na meest gestreamde serie van 2024 op NPO Start en die ook lineair steevast tussen de 1,5 en 2 miljoen kijkers scoort.
De risicovolle maar zeer geslaagde terugkeer van Gooische Vrouwen en het voortdurende succes van Oogappels, dat zijn 7e en laatste seizoen beleeft, zijn voor BM reden genoeg Will Koopman te eren als Mediapersoon van het Jaar. Er is geen andere regisseur die de afgelopen decennia zo’n groot stempel heeft gedrukt op Nederlands televisiedrama als zij.
De winnaars
De lijst met Mediapersonen van het Jaar ziet er in chronologische volgorde als volgt uit:
1991 Boudewijn Paans
1992 Aart Geurtsen
1993 Freddy Thyes
1994 Lejo Schenk
1995 Paul Witteman
1996 Fons van Westerloo
1997 Joop van den Ende
1998 Burny Bos
1999 John de Mol
2000 Frits Barend & Henk van Dorp
2001 Arthur Valkieser
2002 Cathy Spierenburg
2003 Peter R. de Vries
2004 Gerard Timmer
2005 John de Mol
2006 Paul de Leeuw
2007 Ton F. van Dijk
2008 Tina Nijkamp
2009 Linda de Mol
2010 Erland Galjaard
2011 John de Mol
2012 Matthijs van Nieuwkerk
2013 Bert Habets
2014 Jan Slagter
2015 Humberto Tan
2016 Floortje Dessing
2017 Eva Jinek
2018 Beau van Erven Dorens
2019 Jeroen Pauw
2020 Frans Klein
2021 André van Duin
2022 Arjen Lubach
2023 Sven Sauvé
2024 Will Koopman
In BM 422 komt Will Koopman uitgebreid aan het woord. Ze siert ook de cover van het blad, dat eenmalig verkrijgbaar is in de losse verkoop. Behalve voor de Mediapersoon van het Jaar heeft BM ook plaats ingeruimd voor onder andere 8 programma-top tienen over 2024, een special over AI en een interview met Roy Aalderink (Concept Street).
Hij is onder andere medeverantwoordelijk voor Oogappels en Gooische Vrouwen. Hoe verklaart Lex het voortdurende succes van die laatste serie, ook na 15 jaar? “Het is heel leuk om de huidige tijdgeest te plakken op de karakters die uit het verleden komen, maar in het nu voor ons weer doorleven.” Met welke Engelse term omschrijft Lex de grote kracht van Oogappels en waarom wilde hij daar aanvankelijk niet aan meewerken?
De gesprekken in de BM Media Lounge zijn ook te beluisteren als podcast via Spotify.
De jury bestond dit jaar uit AD-columnist Angela de Jong en Spreekbuis-uitgever Richard Otto. Koopman is alweer bijna een halve eeuw actief in de tv-wereld en heeft al heel wat kijkcijferkanonnen op haar naam staan, zoals Gooische Vrouwen, Divorce en Familie Kruys. Tijd om op haar carrière terug te kijken lijkt ze nog niet te hebben, want afgelopen maanden is zij alweer druk met de nieuwe opnames van Gooische Vrouwen en Oogappels.
Angela de Jong meldt in het juryrapport: ‘Er is geen andere regisseur die met series als Bureau Kruislaan, Unit 13, Baantjer, Vrouwenvleugel, Danni Lowinski, Gooische Vrouwen, Divorce, Familie Kruys, Patty en Oogappels afgelopen decennia zo’n stempel heeft gedrukt op het genre televisiedrama als zij.’
Over de Media Oeuvre Award
De Media Oeuvre Award is een jaarlijkse prijs van vakplatform Spreekbuis.nl en streamingdienst NLZIET voor de mediaprofessional, die in zijn of haar carrière van grote invloed is geweest op het Nederlandse medialandschap. Voorgaande winnaars waren Jan Slagter, André van Duin, Tineke de Nooij, Antoinette Hertzenberg en Floortje Dessing. De winnaar wordt geselecteerd door de jury, bestaande uit Angela de Jong (AD) en Richard Otto (Uitgever Spreekbuis.nl). De Media Oeuvre Award wordt mogelijk gemaakt door NLZIET.
NPO blokkeert opvolger van populaire serie De Joodse Raad, makers boos
“We hebben vorige week gehoord dat de NPO niet geïnteresseerd is in de serie”, zei Ouwehand. “Dat is een heel bittere pil en daar is het laatste woord nog niet over gezegd. De NPO vond de serie te ingewikkeld, omdat er te veel hoofdpersonages zouden zijn. Dat zou de kijker niet snappen.” De Terugkeer zou tien personages volgen. De hitserie Oogappels, die Ouwehand ook schrijft, volgt er meer dan twintig.
De NPO wil niet zeggen waarom de serie er niet komt. “We doen geen mededelingen over interne processen”, zegt een woordvoerder. Wel zegt de NPO deze makers “zeer te waarderen”.
De Terugkeer zou worden gemaakt door vrijwel hetzelfde team als De Joodse Raad. Die serie trok eerder dit jaar wekelijks anderhalf miljoen kijkers. Burgemeester Femke Halsema verwees in haar toespraak op de Dam naar een van de hoofdpersonages, Virrie Cohen. De verzetsstrijdster redde honderden baby’s vanuit de crèche tegenover de Hollandse Schouwburg, waar Joodse mensen werden samengebracht voor transport.
“Tijdens het maken van De Joodse Raad kwam ik veel verhalen tegen die ik steeds interessanter ging vinden”, zei Ouwehand in het radioprogramma. “Nederland lag in puin, het was een grote chaos. Ik wilde een mozaïekvertelling maken over allemaal personages die terugkeren naar Nederland. Mensen die te werk gesteld waren in het buitenland bijvoorbeeld.” Paula van der Oest zou de opvolger, net als De Joodse Raad, gaan regisseren.
Ouwehand en Van der Oest hebben De Terugkeer ontwikkeld in overleg met de NTR, terwijl De Joodse Raad werd uitgezonden door de EO.
ITV Studios Netherlands maakt zevende seizoen van Oogappels
Op dit moment worden de opnames afgerond van de zesde reeks, die komend najaar bij BNNVARA te zien zal zijn. “Maar dit wordt niet het laatste seizoen. Er komt nog een zevende”, zei Gorter tegen presentator Hijlco Span. “Al weet ik niet of ik dat al mag zeggen.”
Oogappels volgt vier gezinnen waarvan de ouders worstelen met de opvoeding van hun puberkinderen. Naast Gorter spelen onder anderen Bracha van Doesburgh, Ramsey Nasr, Jeroen Spitzenberger en Eva van der Gucht hoofdrollen in de serie.
Vorig jaar werd Oogappels bekroond met de Gouden Televizier-Ring. Het was de eerste keer in negen jaar dat de televisieprijs naar een fictieserie ging. De serie wordt geregisseerd door Will Koopman en Zip Wertwijn en is een coproductie van BNNVARA en ITV Studios Netherlands. Oogappels is geschreven door Roos Ouwehand en Lex Passchier.
Smoes
