Zware criminelen over hun gruweldaden in AVROTROS-podcast Daders
In open, directe en confronterende gesprekken werpt EenVandaag-journalist Cas de Jong een blik in het brein van mensen die tot het ergste in staat bleken te zijn. Daders is vanaf donderdag 21 november te beluisteren via radio1.nl/podcasts en populaire podcast-apps als Apple Podcasts, Spotify en Stitcher.
Wesley Zippro is zestien jaar oud wanneer hij een brute roofmoord pleegt: “Ik kreeg een adrenalinerush en in één keer kwam al die woede eruit en stak ik hem met tien messteken neer. Daarna wist ik wel dat ik een grens over was gegaan en mijn leven nooit meer hetzelfde zou zijn.” Bijna twintig jaar brengt Wesley door in gevangenissen en tbs-klinieken.
Gerrit Stanneveld is amper twintig jaar oud wanneer hij op koelbloedige wijze zijn schoonvader om het leven brengt. Hij zit vast, komt vrij en gaat vervolgens opnieuw de fout in wanneer hij bij een verkeerscontrole twee agenten neerschiet. Het stempel moordenaar raakt hij nooit meer kwijt: “Voor de maatschappij ben ik al lang afgeschreven, eens een moordenaar altijd een moordenaar. Ik ben game over.”
Voormalig drugsbaron Joop Gottmers verdient in zijn hoogtijdagen als crimineel ‘met gemak 25.000 euro per uur’. Maar zijn ruige leven heeft ook een enorme keerzijde en bereikt een dieptepunt als een andere drugsbende zijn 1-jarige dochtertje onder schot neemt. “Ze hadden een pistool tegen het hoofdje van mijn dochtertje gezet. Ik was zo woedend en heb meteen contact gelegd met hitteams uit Joegoslavië om deze gasten te laten liquideren.” Inmiddels heeft Joop al het geweld afgezworen en geeft hij voorlichting aan jongeren over de gevaren van drugs.
Iedere week verschijnt er een nieuwe aflevering, waarin één levensverhaal centraal staat. Naast Zippro, Stanneveld en Gottmers komen drie andere criminelen aan het woord. Willeke Meijer, die de verkrachter van haar dochter vergiftigde en doodstak. Ex-tbs’er Ganimet Hendrison, die tijdens een zeer gewelddadige psychose verschillende mensen aftuigde. En Wilfred Kols, die met grof geweld drugsschulden incasseerde.
“Eigenlijk had niemand verwacht dat ik zo ver zou komen. Een vriend zei: ‘Laten we wel wezen, je bent gewoon niet de slimste’. Ook mijn ouders waren iedere keer verrast dat ik door was. Maar iedereen vond het prachtig. Ik heb zoveel leuke reacties gehad.”
Ook Rob zelf had het niet echt zien aankomen. “Ik was al nerveus voor de oefenvragen in het voorgesprek”, vertelt hij. Maar in de studio kon de oud-topsporter zijn zenuwen goed onder controle houden. “In de finales bleef ik rustig en ik viel niet stil. Maar het is uiteindelijk ook gewoon het goede antwoord geven op de vragen.”
Rob won een aantal spannende finalerondes en werd twee keer de ‘slimste van de dag’. Maar hij had natuurlijk ook wel eens een vraag fout. “Ik schaamde me wel voor een van de allereerste vragen die ik kreeg: Waarom viel kabinet Kok II? Dan heb je geschiedenis gestudeerd én je bent journalist en dan weet je dát niet.”
Rob heeft nog wel even getwijfeld of hij mee wilde doen aan De Slimste Mens. “Het kan wel een knauw geven aan je geloofwaardigheid als je niets weet. Maar het is een leuk programma en Maarten van Rossem en Philip Freriks zijn een heerlijk komisch duo. En uiteindelijk is het natuurlijk ook maar een spelletje.”
De Slimste Mens had vrijdag 1.504.000 kijkers en was daarmee het best bekeken programma. The Voice Senior op RTL 4 was goed voor 1.467.000 kijkers.
Quizvraag: wie kan de drie actualiteitenrubrieken noemen die in 1993 opgingen in – toen nog – 2Vandaag? Het antwoord: Aktua (Tros), Tijdsein (EO) en Nieuwslijn (Veronica). Nu zijn we 25 jaar verder. Misschien is het niet verkeerd dat er gesnoeid is in het woud aan actualiteitenrubrieken dat het bestel ooit kende, maar inmiddels zou je toch wel kunnen spreken van kaalslag – met Brandpunt+, Zembla en Tegenlicht als meest recente slachtoffers. René van Brakel ziet het met lede ogen aan. “Ik heb compassie met mijn collega’s van Brandpunt+ en andere programma’s die het slachtoffer zijn van de bezuinigingen. De NPO spreekt dan van vernieuwing, maar uit een recent onderzoek van de EBU blijkt dat Nederland matig scoort als het gaat om de hoeveelheid zendtijd die wordt ingeruimd voor journalistieke programma’s. Landen als Oekraïne, Roemenië en Bulgarije scoren beter dan wij, dat is toch vrij beschamend.”
Van Brakel zou ook kunnen denken: hoe minder concurrentie, hoe beter. “O nee, ik vind juist dat je kijkers zo veelzijdig mogelijk moet bedienen. We profileren onszelf allemaal op onze eigen manier en dat is goed.”
House of Cards
Met dagelijks een steady aantal van de rond de één miljoen kijkers zal EenVandaag niet zo snel van het scherm verdwijnen. Toch ontkomt ook dit programma niet aan de vernieuwingsdrift van Frans Klein. De NPO-directeur wil de succesvolle actualiteitenrubriek verplaatsen naar NPO 2 en het gat op NPO 1 opvullen met drama. Want, zo zei Klein in de Volkskrant, met drama kun je meer impact hebben op het publiek dan met actualiteiten. “Kijk naar House of Cards, over machinaties in de Amerikaanse politiek. Via Nieuwsuur zouden nooit zoveel mensen daarmee in aanraking zijn gekomen.”
“Dan zeg je dus eigenlijk
tegen die kijkers: we
nemen jullie niet serieus
De knoop over de verplaatsing van EenVandaag is nog niet doorgehakt, zegt Van Brakel. “De gesprekken lopen nog, maar het moge duidelijk zijn dat we het oneens zijn met de NPO. EenVandaag is een programma dat heel duidelijk verbinding zoekt met mensen over wie het gaat, we doorkruisen het hele land om te luisteren naar hun vragen en zorgen, we maken lange reportages en zijn buitengewoon succesvol voor een breed publiek. Bij ons staat de gewone mens centraal. Dan zeg ik tegen de NPO: als je dát verhuist naar NPO 2, wat zo nadrukkelijk geprofileerd is voor een ander kijkerspubliek, dan kun je niet bepaald spreken van een natuurlijke match. Ze zeggen nu: de vooravond van NPO 2 is niet goed, dus zetten we EenVandaag daar neer en we vinden het niet erg als een deel van het publiek afhaakt. Dan zeg je dus eigenlijk tegen die kijkers: we nemen jullie niet serieus.”
Van Brakel en de AVROTROS zijn het hartgrondig oneens met Klein, maar desondanks blijft Van Brakel zich constructief en collegiaal opstellen. “Frans Klein houdt er natuurlijk van om de discussie lekker stevig aan te zetten. Wij hebben hem na zijn House of Cards-uitspraak uitgenodigd op de redactie, want we zijn wel benieuwd naar zijn ideeën over nieuwe vertelvormen, wie weet sluiten die aan bij de onze. Binnenkort komt hij langs, samen met netmanager Gijs van Beuzekom. Dan voeren we een leuk gesprek en parkeren we die andere discussie even. We gaan heus niet rollebollend over straat, zoals sommigen wel beweren.”
Verhaalgestuurd werken
René van Brakel is ruim anderhalf jaar hoofdredacteur van het best bekeken actualiteitenprogramma van de publieke omroep. Daarvoor werkte hij een aantal jaar bij de NOS. Past EenVandaag beter bij hem? “Ik voel me hier wel erg op mijn plek. Dat heeft ook met de signatuur van het programma en AVROTROS te maken. De overeenkomst is dat de NOS en EenVandaag allebei een breed publiek willen bereiken. Daarnaast had ik het geluk dat de NOS al vroeg begon met crossmediaal en verhaalgestuurd werken, ik heb daar enorm van geleerd en probeer die lijn door te trekken bij EenVandaag. Het verhaal moet het uitgangspunt zijn, vervolgens ga je kijken via welk kanaal je dat verhaal verspreidt. We maken tv, radio, hebben een website en social media-kanalen. Voor al die platforms moet je passende verhalen maken.”
Daarbij is het zaak om vernieuwing niet te schuwen. Doe je dat wel, dan is de kans groot dat je de boot mist. Van Brakel: “De wereld verandert zo snel dat je mee moet. Je kunt niet afwachten tot je zeker weet of iets gaat lukken, zo werkt het vandaag de dag niet meer. Het is trial and error. Twee dagen nadat Instagram Stories er was, zijn wij er al mee gaan experimenteren: wat kun je ermee? Past het bij ons? Nu denken we in NPO-verband na of we iets willen met de smart speaker. Je moet snel keuzes durven maken, maar het uitgangspunt is en blijft het verhaal. Want een goed verhaal vindt altijd zijn weg naar het publiek.”
Snippergroen
Gevraagd naar een item of uitzending die een typische EenVandaag-signatuur draagt, buitelen de voorbeelden over elkaar heen. Van Brakel: “In de zomer van 2017 hadden we een rubriek over kleine ergernissen, ‘Holland op z’n smalst’ heette die rubriek. Een van de items ging over ‘snippergroen’, kleine stukjes groen waar je mee omgaat alsof ze van jou zijn, maar eigenlijk is het gemeentegrond. Je wilt niet weten hoeveel reacties dat item heeft losgemaakt. Bijvoorbeeld van mensen die er met veel liefde een mooi tuintje van hadden gemaakt – totdat het groen weg moest van de gemeente. Dan kun je zeggen: waar hebben we het over? Maar dit gaat natuurlijk over iets groters: over bureaucratie en mensen die hun eigen overheid niet snappen. Typisch EenVandaag dus.”
Van Brakel noemt verder de politieke debatten die EenVandaag organiseert (“waarbij we altijd de verbinding proberen te maken tussen de politici die beslissingen nemen en de mensen over wie het gaat”), de aandacht die EenVandaag heeft besteed aan klokkenluiders en de uitzendingen over vaccineren. Van Brakel is ook trots op het recente gesprek met de ouders van Anne Faber. “Bij ons deden ze voor het eerst hun persoonlijke verhaal. Wij maken daar dan twintig minuten voor vrij.”
En dan is er natuurlijk het Opiniepanel, dat is uitgegroeid tot een van de pijlers van het programma. Van Brakel: “Dat idee is na de moord op Pim Fortuyn ontstaan. De media hadden niet door dat er wat sluimerde, zo was toen het gevoel. In 2004 is toen het panel opgericht en inmiddels hebben we ruim vijftigduizend actieve deelnemers. Stuk voor stuk mensen die zonder er een cent voor te krijgen graag meepraten over allerlei actuele thema’s. Op die manier kun je echt die peilstok in de samenleving steken, precies wat we willen.”
Beter samenwerken
De televisieavond begint met het Journaal van zes uur, gevolgd door EenVandaag. Sinds René van Brakel de overstap van NOS naar EenVandaag maakte, is er dagelijks afstemming. “Twee keer per dag is er overleg over de onderwerpen, invalshoeken en quotes die we hebben. We zorgen dat er geen dubbelingen zijn en dat we elkaar goed aanvullen: zij het eerstelijns nieuws en wij de verdieping.” Met andere programma’s is er geen afstemming, zegt Van Brakel. “Op de NPO Radio 1 gebeurt dat veel meer en ik vind dat goed. Je moet niet samenwerken, want dan creëer je eenheidsworst, zeggen critici. Maar in mijn ogen gebruik je die afstemming juist om je beter te kunnen onderscheiden.”
Gevraagd: beter tijdslot
Radio EenVandaag zendt iedere dag tussen twee en vier uit op NPO Radio 1. Het programma verdient een beter tijdstip, vindt René van Brakel. “Het is eigenlijk raar dat wij als best bekeken actualiteitenrubriek het slechtst beluisterde slot van NPO Radio 1 hebben. Maar goed, de NPO kent onze wensen.”
Generalist
René van Brakel (1975) begon zijn loopbaan bij Omroep Brabant. Daarna maakte hij de overstap naar de NOS, waar hij onder andere nieuwslezer (op de radio), presentator (NOS op 3) en eindredacteur was. Begin 2017 werd Van Brakel hoofdredacteur van EenVandaag. “Het leuke is dat iemand ooit tegen me zei: jij doet zoveel dingen, er is maar één functie waarin dat samenkomt en dat is die van hoofdredacteur. Toen vond ik dat onzin, maar inmiddels begrijp ik die uitspraak veel beter.”
Dat heeft presentator Jeroen Latijnhouwers gemeld in het programma Keur in de Middag.
Hallo Nederland trekt elke werkdag iets meer dan 100.000 kijkers en dat is wel erg weinig voor een nieuwsprogramma. “Het is ook geen gelukkig tijdstip, half zeven op NPO 2. Dan zit je en met Editie NL en met EenVandaag als grote concurrent”, zegt Latijnhouwers.
Hallo Nederland stopt in december. Het contract van Latijnhouwers loopt nog tot mei 2019. Hij verwacht dat MAX hem nog wat andere klussen geeft tot die tijd.
Rik van de Westelaken gaat Wie is de Mol? presenteren
Bij deze laatste vervangt hij presentator Pieter Jan Hagens, die voor een langere periode op wereldreis gaat.
Bart Barnas, mediadirecteur AVROTROS: “De komst van Van de Westelaken voelt als een puzzelstuk dat op zijn plaats valt. Met zijn journalistieke achtergrond is hij een waardevolle aanvulling op het EenVandaag-presentatieteam en met hem als presentator van Wie is de Mol? vertrouwen wij erop het succes van het programma voort te zetten. Daarnaast is Van de Westelaken een multi-inzetbaar talent die wij alle ruimte geven om zich nog verder te ontwikkelen als presentator en daarmee ook als een vaste waarde voor AVROTROS.”
Rik van de Westelaken: “Ik heb ontzettend veel zin om voor AVROTROS te gaan werken. Bij EenVandaag kan ik mijn journalistieke ziel en zaligheid kwijt en dieper op de achtergronden van het nieuws ingaan. En Wie is de Mol? presenteren vind ik een grote eer: ik was al enthousiast fan, kandidaat, winnaar, en presentator van MolTalk. Dit is een fantastische volgende stap, die heel natuurlijk aanvoelt. Onder de bezielende leiding van Art Rooijakkers is het programma alleen maar populairder geworden – en ik ga heel erg mijn best doen om het ook komend seizoen tot een succes te maken. Na de NOS kreeg ik bij Net5 en SBS6 de kans om mij verder te ontwikkelen als presentator. Dat maakt dat ik me klaar voel voor deze nieuwe stap.”
Wie is de Mol?-presentator Art Rooijakkers gaat per 1 april aan de slag bij RTL. Hij tekende een driejarig contract en wordt ingezet op zowel studioprogramma’s als op locatie.
Ria Bremer na 35 jaar terug met onderzoek naar zwangerschap
In 1983 presenteerde Ria Bremer de resultaten van een uniek onderzoek. Duizenden vrouwen deelden hierin hun ervaringen met hun zwangerschap en bevalling. Nu, 35 jaar later, maakt Bremer de balans op met een nieuw onderzoek. Hoe ervaren vrouwen tegenwoordig hun zwangerschap? Hoe kijken ze terug op hun bevalling? Destijds werd het onderzoek uitgevoerd via papieren enquêtes, dit keer zijn de vragen gesteld via het online EenVandaag Opiniepanel. Nieuw dit keer zijn de ervaringen van vrouwen die proberen om zwanger te worden.
“Er is in 35 jaar zo ontzettend veel veranderd. En het gaat maar door. Soms heb ik het gevoel dat onvruchtbaarheid straks niet meer bestaat en dat kinderen in plaats van in de slaapkamer in het laboratorium worden gemaakt”, aldus Bremer. Het driedelige programma is op 5, 12 en 19 september te zien op NPO 1. Vrouwen kunnen vanaf maandag meedoen aan het online onderzoek. Vorig jaar maakte de presentatrice nog De anatomische les met Ria Bremer.
Gijs Rademaker van het EenVandaag Opiniepanel presenteert in Hoe Bevalt Nederland de resultaten: “Er is veel in het nieuws over zwangerschap in Nederland, dit onderzoek biedt een unieke kans om te horen wat vrouwen zélf te vertellen hebben”.
Snippergroen
