Virtuele revolutie begint niet in Hilversum, maar bij de maker thuis

Dennis Kleyn trapt de bijeenkomst af met een blik op VP’s praktische kracht. Met een team van 35 tot 40 man en een studio in Duivendrecht leidt hij Nederland in deze technologie. “We zijn de meest geavanceerde en populaire Virtual Production studio van het ons land”, stelt hij, wijzend op successen van lokale commercials tot internationale Netflix-series.

De VP-techniek combineert fysieke sets met virtuele achtergronden, vaak weergegeven op reusachtige LED-walls, aangestuurd door game-engines zoals Unreal Engine. “Het is een innovatietak van ons bedrijf”, legt Dennis uit. “De ideeën zijn niet nieuw, de technische mogelijkheden enorm verbeterd. Denk terug aan Cary Grant die in North by Northwest wegduikt voor een vliegtuig – destijds met projectieplaten, nu doen we dat met LED-technologie die real-time meebeweegt met de camera.”
Het resultaat? Een naadloze illusie, direct gefilmd als ‘final pixel’, met minder afhankelijkheid van postproductie. En dat is precies wat er gebeurt in het productieproces: met Virtuele Productie verschuift het werkproces voor het eindproduct naar voren in de keten; meteen bij de opnamen is veelal het eindresultaat al te zien op de set.

Albert Heijn
De voorbeelden uit zijn eigen praktijk spreken boekdelen. Eén van de krachtigste is Albert Heijn. “Bijna alle commercials van de afgelopen 2 jaar zijn bij ons in de studio gedraaid”, onthult Dennis. “Geen gedoe meer met het afhuren van winkels, spiegelen van producten, Tl-buizen vervangen of weggooien van brood na een draaidag.”

ReadySet scande een flagshipstore van Albert Heijn met zogenoemde LiDAR technologie en fotografie, bouwde een virtuele supermarkt en past deze voor iedere nieuwe uiting real-time aan – van kerstthema’s tot productplaatsing. “Als we in een echte supermarkt één keer alles tot in detail hebben gescand, zijn de mogelijkheden daarna ongekend groot met wat we dan digitaal in het schap hebben liggen. We kunnen live producten aanpassen of het licht wijzigen. Dit biedt niet alleen efficiency, maar ook duurzaamheid en ongekende creatieve controle.”

Ook voor locaties die niet of nauwelijks beschikbaar zijn voor meerdaagse opnamen biedt VP ongekende mogelijkheden. Een indrukwekkend staaltje daarvan is iHostage, de eerste Nederlandse Netflix-feature over de Apple Store-gijzeling. Omdat filmen in de Amsterdamse Apple Store onmogelijk was, creëerde de productie een replica in een hangar in Katwijk, omringd door een 60 meter lange LED-wall, destijds de grootste van Europa. Als test werd het Leidseplein al maanden daarvoor volledig gescand met camera’s en drones, en in Unreal Engine Virtuele Productie nagebouwd, inclusief trams en voorbijgangers. “De regisseur kon zelfs ter plekke op commando een tram laten langsrijden”, vertelt Dennis. De nieuwe techniek maakte de complexe productie haalbaar zonder (locatie)beperkingen.

Geen wondermiddel
Voor televisie noemt hij De Ring, een NPO-serie met 10 tot 15 minuten aan autorijshots. “Die draaiden we in zeer korte tijd, zonder lowloaders (trucks met diepladers waarop de auto zo dicht mogelijk op het wegdek staat, en de camera dicht bij de grond kan worden geplaatst, BK) of problemen vanwege het weer. Het scheelt kosten, maar alleen als de schermtijd groot genoeg is.” Geen logistieke nachtmerries meer, VP biedt snelheid en flexibiliteit.

Toch is VP geen wondermiddel. Dennis waarschuwt: “In een ‘pop-up’-setting zoals bij iHostage zijn de startkosten hoog. Het opzetten van een studio, LED-walls en assets vraagt dan een flinke investering, wat het minder geschikt maakt voor korte scènes. In een permanente opstelling, zoals onze ReadySet-studio’s, vallen die kosten een stuk lager uit. Voor één shot van 30 seconden zou ik VP niet optuigen. Dan is echt draaien of postproductie vaak goedkoper.” Hij adviseert klanten te kijken naar schermtijd: “Bij 5 minuten materiaal in één draaidag wordt het rendabel.”

Andere workflow
Voor praatprogramma’s met beperkte budgetten blijft traditioneel draaien vaak praktischer. Daarnaast vereist Virtuele Productie technische expertise; niet ieder facilitair bedrijf heeft dat. “Je hebt niet alleen specifieke Grafische Processors (GPU’s) nodig, maar ook een team dat weet hoe je scènes in Unreal Engine optimaliseert. Preproductie is essentieel en vanaf het begin bij een productie betrokken zijn, is cruciaal. Produceren met VP vraagt een andere workflow dan de traditionele ‘we fiksen het wel in postproductie-mentaliteit’.”

Voor de omroepwereld ziet Dennis kansen, vooral bij series of realityshows met meerdere locaties. “Stel, je moet voor een programma in het buitenland shots met meerdere mensen op verschillende locaties draaien, dat kan in één dag in Amsterdam.” Budgetten blijven weliswaar een uitdaging, maar de voordelen – geen locatieafhankelijkheid, weersinvloeden, eindeloze aanpasbaarheid – maken VP aantrekkelijk voor producenten die efficiëntie en duurzaamheid zoeken. “Het is niet altijd goedkoper”, sluit hij af, “maar het gaat om méér dan kosten. Het gaat om controle en creatieve mogelijkheden die je anders niet hebt.”

Zolderkamer-revolutie
Jasper Vis van Headcandy verschuift de focus naar toegankelijkheid van Virtual Production, en hoe VP de spelregels voor producties verandert voor de volgende generaties. Hij betoogt dat deze techniek niet langer het domein is van grote studio’s. “De manier van maken verandert razendsnel en wordt beschikbaar voor meer creatieve makers”, zegt hij. Met AI-tools en game-engines zoals Unreal ontstaat een toekomst waarin iedereen met een laptop kan produceren. “Wat een half jaar geleden experimenteel was, is nu volwaardig inzetbaar. Wat eerst nog in goed geoutilleerde studio’s moest worden gemaakt, gebeurt binnenkort op een zolderkamer.”
Jasper voorspelt een golf van nieuwe makers. “Dat meisje met de laptop kan een blockbuster maken”, constateert hij met een verwijzing naar zangeres Meau, die zelf haar muziek produceerde en zonder platenmaatschappij of radioplugger via een belletje naar NPO 3FM doorbrak. Maar hij tempert ook: “Je krijgt parels én slechte content.” Hilversum blijft achter, constateert Jasper. “Maar weinig omroepen durven te experimenteren met VP, en als ze dat doen, betrekken ze ons te laat.” Zijn oproep: “Speel met deze tools, want de toekomst is er al.”

Twitch-experiment
Zijn voorbeelden onderstrepen die visie en variëren van experimenteel tot laagdrempelig. Een VPRO ‘proof-of-concept’ koppelde een LED-wall aan het gamersplatform Twitch: kinderen vormden woorden online die live in de set verschenen, waarop acteurs reageerden. “Het gebeurde allemaal op een ander kanaal dan de traditionele lineaire tv, met directe interactie op een platform dat niet eerder door omroepen werd bediend”, legt hij uit. “De digitale wereld heeft ongekende nieuwe mogelijkheden. Dit Twitch-experiment laat zien hoe VP nieuwe platforms of distributiekanalen ontsluit. Iedereen kan dit opzetten.”

Zo toont hij ook een voorbeeld waarbij een foto van een zaal van het kasteel van Versailles met AI werd omgezet in een 3D-ontploffingsscène. “Het is inmiddels iets wat je thuis kunt op je laptop kunt doen.” En met tools zoals LTX Studio pitch je in 24 uur een volledig storyboard. “Van script naar visuals, zonder technische rompslomp.” Het platform is zeer geschikt voor filmmakers, marketeers en andere creatieve makers die hun verhalen tot leven willen brengen met behulp van geavanceerde generatieve AI-technologie.

Last but not least toont Jasper een tool die met AI camera-perspectieven aanpast: “Ik film je van voren, en AI berekent je profiel met achtergrond. De toegankelijkheid van nieuwe technieken neemt enorm toe. Er is supersnelle innovatie gaande met nu nog veelal los van elkaar staande tools. De kosten dalen”, zegt hij over tools die facial expressions direct op beelden plakken – ooit duur, maar nu gewoon en eenvoudig mogelijk. Zijn zelfgemaakte Versailles-voorbeeld werd in minuten een 3D-scène.

“Het aantal eenvoudige tools neemt enorm toe en geeft de creatieve wereld ongekende mogelijkheden, maar er is wel vakmanschap van professionals voor nodig om die in een goede samenhang met elkaar te gebruiken.”

Hilversum terughoudend
Opvallende rode draad tijdens de BMS: Hilversum omarmt Virtuele Productie nog niet. Jasper signaleert een gebrek aan experimenteerdrift. “Omroepen werken al jaren hetzelfde en betrekken ons te laat. Met een restbudget van een paar duizend euro werkt het niet. Reclamebureaus verkiezen een trip naar het buitenland boven bijvoorbeeld een studio in Nederland, daar blijft het koud en tochtig.” Dat laatste is echter wel efficiënter, goedkoper en ook een betere keuze als het gaat over duurzaamheid.

De weerstand lijkt zowel cultureel als organisatorisch: VP vraagt betrokkenheid vanaf de preproductie, iets waar traditionele workflows (nog) niet op zijn ingericht. Jasper: “Dat gaat goed totdat de nieuwe generatie makers de nieuwe tools wel omarmt en in de digitale wereld onafhankelijk van bestaande distributiekanalen Hilversum links laten liggen; dan is de concurrentie verder dan ze hier op het Media Park doen. Onze tip is dan ook: begin nú met experimenteren, want die nieuwe wereld is dichterbij dan je denkt; wij helpen jullie er graag bij.”

Bron: Bert Klaver/BM
Foto’s: Margot Brakel