Raad van State maakt gehakt van aanpassing Mediawet
De Raad van State heeft maandag een vernietigend advies uitgebracht over de voorgenomen stelselwijziging voor lokale omroepen. Het kabinet-Schoof wil dat die opgaan in tachtig streekomroepen, met centrale financiering en een wettelijke adviestaak voor de NLPO. De Raad plaatst echter grote vraagtekens bij de uitwerking van die voornemens en verwacht niet dat de lokale onafhankelijke journalistiek hierdoor wordt versterkt.
Dat laatste was juist de hele bedoeling van deze aanpassing van de Mediawet. De Raad van State adviseerde maandag echter tegen het wettelijk vastleggen van een maximaal aantal streekomroepen, omdat te grote verzorgingsgebieden funest kunnen blijken voor de lokale binding en er mede daarom flexibiliteit moet blijven om alsnog gebieden op te splitsen.
Door de gemeenten uit de financieringslus te halen, wil demissionair minister Moes (OCW) de onafhankelijkheid van de lokale journalistiek versterken. De meeste lokale omroepen doen verslag van de gemeentelijke politiek en het is moeilijker om partijen kritisch te bevragen als ze over jouw budget beslissen, is de gedachte. Maar de Raad van State vindt het voorgestelde model verwarrend en de financiële verwachtingen vaag. Bovendien denkt Moes dat gemeenten spontaan zullen bijbetalen, maar volgens de Raad is dit nergens op gebaseerd.
AVG
In het plan gaat, naast de gemeenten, ook koepelclub NLPO adviseren over wie in een gebied de streekomroep mag zijn. Het Commissariaat voor de Media besluit dan op basis van deze twee adviezen, maar de criteria daarvoor lopen door elkaar. Ook waarschuwt de Raad dat de NLPO veel macht krijgt over het landelijke concessiebeleidsplan, waardoor de stichting onbedoeld een verkapt overheidsorgaan lijkt te worden.
Juridisch doet zich nog een opmerkelijk dilemma voor: lokale omroepen moeten een Programmabeleid Bepalend Orgaan hebben, met vertegenwoordigers vanuit diverse maatschappelijke stromingen. Dat moet bewezen worden aan het Commissariaat en de gemeenteraad. Maar juist het lidmaatschap van bijvoorbeeld een kerk is een bijzonder persoonsgegeven, dat je onder de AVG niet zomaar mag opslaan of doorgeven, waarschuwt de Raad.
Het negatieve advies is niet alleen een klap(je) voor het demissionaire kabinet-Schoof en demissionair BBB-minister Moes. Beoogde nieuwe coalitiepartijen hadden al vervolgplannen; zo wil D66 ook de regionale publieke omroepen (nog) centraler financieren. Momenteel loopt de publieke internetconsultatie voor de indeling van Nederland in tachtig omroepstreken gewoon door. Maar inmiddels lijkt het terug naar de tekentafel voor deze herziene Mediawet, die eigenlijk op 1 juli 2026 had moeten ingaan.
Bron: BM/Raad van State/Roeland van Zeijst
