Luxemburg verijdelde aanslag op Eurovisie Songfestival in Rotterdam
Scheikundestudent H., die destijds nog geen achttien jaar oud was, werd op 22 februari 2020 gearresteerd in zijn woning in het Luxemburgse Strassen. Op zijn laptop vonden rechercheurs een document met gedetailleerde plannen om bezoekers van het Eurovisie Songfestival in Rotterdam te vergiftigen met cyanide of ricine.
Ook was hij volgens het document van plan met chloor paniek te veroorzaken, gas te verspreiden via ventilatiesystemen en zelf explosieven te maken. De Luxemburgse politie trof in zijn huis ook daadwerkelijk materialen om chloor en explosieven te produceren aan.
De hoofdproducent van het Eurovisie Songfestival en justitie in Nederland wisten niets van de plannen voor een terroristische aanslag. Het Eurovisie Songfestival ging in 2020 uiteindelijk niet door vanwege coronamaatregelen, maar werd een jaar later ingehaald in Rotterdam.
De NPO en AVROTROS zijn geschrokken van het nieuws. “We zijn hier natuurlijk ontzettend van geschrokken”, zegt een woordvoerder van de NPO. “We kennen deze zaak pas sinds recente mediaberichten. Deze dreiging was indertijd niet bij ons bekend. We wachten de verdere rechtsgang af.”
Het Openbaar Ministerie in Nederland zegt tegen Nu.nl niet op de hoogte te zijn van de zaak. Ook voor Sietse Bakker, de hoofdproducent van het Eurovisie Songfestival in Rotterdam, is dit “nieuwe informatie”. De uitspraak volgt in november.
Objecten Eurovisie Songfestival naar collectie Beeld en Geluid
Het instituut voor media ontving de collectie uit handen van Gerard Timmer, algemeen directeur NOS, Sietse Bakker, Jessica Stam, Emilie Sickinghe en Astrid Dutrenit, executive producenten Eurovisie Songfestival en Diek Pothoven, Eurovision Head of Styling. De objecten zijn te zien in een tijdelijke expositie tijdens Dutch Media Week (1 tot en met 10 oktober) op de Gooische Brink in Hilversum.
Finale kleding en bokaalkoffer
De stukken die worden opgenomen in de collectie van Beeld en Geluid zijn de jurken van Chantal Janzen ontworpen door Claes Iversen, David Laport en Edwin Oudshoorn, de jurken van Edsilia Rombley ontworpen door Tess van Zalinge, Studio Elzinga en David Laport, de jurken van Nikkie de Jager ontworpen door Edwin Oudshoorn, Maison the Faux en David Laport en de pakken van Jan Smit van Oger. Ook de MARTAN-kleding van Diek Pothoven, gedragen door dansers en artiesten zoals Davina Michelle, wordt aan de collectie toegevoegd. Daarnaast worden het programmaboekje, de presentatiedesk van de finale, ontwerpen voor decor, licht en geluid en de bokaalkoffer, die de Italiaanse winnaar Måneskin destijds is vergeten, overgedragen aan Beeld en Geluid.
Eurovisie in de collectie
De afgelopen jaren werkte het instituut al aan het complementeren van de audiovisuele collectie rond het Eurovisie Songfestival. In nauw contact met het Eurovision-archief werden de tot dan toe ontbrekende uitzendingen aangevuld. Op 1956 en 1964 na – waarvan de beelden niet meer bestaan – beschikt het instituut nu over audiovisueel materiaal van alle edities.
Eppo van Nispen tot Sevenaer, algemeen directeur Beeld en Geluid: “We zijn ontzettend blij dat we nu, naast de uitzendingen van het Eurovisie Songfestival, het verhaal van deze grootse productie ook aan de hand van objecten en kleding kunnen illustreren. Een uitzending als die van het Eurovisie Songfestival 2021 toont aan hoeveel fantastische mediamakers Nederland heeft, van creatie tot innovatie. Dat maakt een klein land groots! Wij bewaren én vertellen dit unieke verhaal dan ook graag tot in de eeuwigheid.”
Gerard Timmer, algemeen directeur NOS: “Met dit evenement is er een nieuw stukje televisiegeschiedenis geschreven. Uniek door haar veelkleurigheid, de (inter)nationale samenwerking, innovatie, organisatie en thematiek. Het moment waarop dit alles gebeurde, midden in de coronatijd, maakt het nog specialer. Daar kunnen we met trots op terugkijken en dat willen we natuurlijk delen. Geheel passend bij het thema ‘Open Up’ stellen we de iconische stukken beschikbaar voor iedereen in Beeld en Geluid.”
Songfestival Xperience @ Dutch Media Week
Een deel van de objecten is voor het eerst voor publiek te zien in de pop-up expositie Songfestival Xperience van Dutch Media Week op de Gooische Brink in Hilversum. Bezoekers worden van 1 tot en met 10 oktober meegenomen langs alle facetten van deze ongelofelijke productie. Van het ontstaan en de geschiedenis van het Eurovisie Songfestival, via de creativiteit van de regisseur, decorbouwers en licht- en geluid ontwerpers tot innovaties op het gebied van camera en augmented reality.
Zo introduceerde Nederland het bewegende decor, de Green Room en de korte postcards waarin landen zich voorstellen. Maak een selfie achter de presentatiedesk, ga op de foto met de spectaculaire finale outfits van Nikkie, Chantal, Jan en Edsilia of droom nog een keer weg bij beelden van de finaleshow.
Bron: Beeld en Geluid/BM
Foto: Samuel van Leeuwen/Beeld en Geluid
Het Eurovisie Songfestival was een enorm succes bij een jong publiek. Het kijkaandeel van de finale onder 15-24-jarigen was 7 procentpunt hoger dan in 2019. 52,8% van die leeftijdsgroep keek op dat moment tv, wat 4 keer hoger is dan het gemiddelde van de uitzendkanalen (14,5%).
Online
Online keken tijdens de week van het Eurovisie Songfestival 50,6 miljoen unieke kijkers uit 234 landen op het officiële Eurovision YouTube-kanaal, een stijging van 28% ten opzichte van 2019. 71% van degenen die live content keken, bestond uit 18-34-jarigen. Dezelfde week genereerden de officiële sociale media-accounts van de wedstrijd 14 miljoen engagement-acties op berichten (Instagram, Facebook, Twitter, TikTok). Het nieuwe TikTok-kanaal genereerde ook 4,3 miljoen engagement-acties. Bijna 5 miljoen tweets over de wedstrijd werden verzonden in de nacht van de grote finale, met in totaal bijna 80 miljoen views op Twitter voor video’s met betrekking tot Eurovision tijdens de week van het evenement.
Nederland
Nederland zag het grootste publiek voor de finale ooit, met +21% meer kijkers dan in 2019. Gemiddeld 5,4 miljoen kijkers keken op de avond zelf naar NPO 1, met een marktaandeel 6+ van 78,5%. Naast tv keken ook velen het Eurovisie Songfestival via NPO Start. Er was sprake van 736.000 live streams en via NPO Start keken ook nog eens 567.000 mensen terug. Het totale 6+ bereik van de finale (minimaal 1 minuut aaneengesloten bekeken) via NPO 1 was 8,8 miljoen op avond zelf.
Via NPO 1 extra (signdancers) en NPO Zappelin extra (audiodescriptie) keken 787.000 mensen minstens 1 minuut aaneengesloten naar de halve finales en/of de finale. Verder was de Songfestival-app van AVROTROS – waarmee interactief het Songfestival kon worden beleefd – ook zeer succesvol: de app stond overal op nummer 1 en had in totaal 172.000 unieke gebruikers.
1624 mensen op aftiteling
Sietse Bakker, Executive Producer Event, vindt de kijkcijfers een prachtig resultaat maar is vooral ontzettend trots op de ploeg achter het Eurovisie Songfestival 2021. “Er stonden 1624 mensen op de aftiteling. Die hebben de afgelopen weken, maanden, twee jaar snoeihard gewerkt om dit neer te zetten in deze bizarre en onwerkelijke tijd.”
Hij benadrukt ook de enorme inzet die alle deelnemende landen hebben geleverd om ervoor te zorgen dat alle artiesten daadwerkelijk in Rotterdam op het podium konden staan. “Dankzij hun vertrouwen in onze organisatie is het Eurovisie Songfestival weer helemaal terug: met sterke optredens live op het podium en met uiteindelijk een fantastische winnaar.”
Volgens Bakker heeft Nederland duidelijk een visitekaartje afgegeven. “We hebben een waanzinnig spektakel neergezet met een sterk staaltje Nederlands vakmanschap en hebben hiermee Europa kunnen verrassen. Dit is wat we in Nederland kunnen als we goed met elkaar samenwerken. Dit is wat in Rotterdam kan als je echt wil.”
Duncan Laurence heeft corona en is niet live bij finale Eurovisie Songfestival
“We balen natuurlijk enorm, in de eerste plaats voor Duncan, die we dit live optreden zo hadden gegund na zijn Eurovisie-zege en het wereldwijde succes van Arcade“, zegt Sietse Bakker, executive producer van het Songfestival. “Laat voorop staan dat we ontzettend trots zijn op Duncans optreden van afgelopen dinsdag. We wensen hem uiteraard een snel herstel toe.”
De zanger, die in 2019 namens Nederland het Eurovisie Songfestival won, werd maandag nog negatief getest. Volgens de organisatie kreeg hij woensdag, een dag na de halve finale, lichte klachten en bleek uit een sneltest dat hij corona heeft. Hij gaat zeven dagen in isolatie. “Duncan is enorm teleurgesteld, hij heeft hier twee jaar lang naar uitgekeken”, zegt zijn management. “We zijn heel blij dat hij toch te zien zal zijn in de finale.”
Laurence is niet de eerste die door corona verstek moet laten gaan. Zo kan IJsland niet live optreden in de tweede halve finale omdat een lid van de delegatie corona bleek te hebben. De tv-kijker moet het doen met een opname die is gemaakt tijdens een repetitie van de IJslanders.
Kijkcijfer halve finale Eurovisie Songfestival bekend
Het marktaandeel was 48,7 procent. In totaal hebben 5.403.000 kijkers een stukje van de uitzending bekeken, zo blijkt uit de gegevens van Stichting KijkOnderzoek.
Chantal Janzen wist met haar improvisatietalent de kijker af te leiden na een technisch cameraprobleem tijdens de halve finale van het Eurovisie Songfestival. Executive producer Sietse Bakker zei in de talkshow Op1 dat de presentatrice het fantastisch had gedaan.
Eind augustus 2019 werd bekend dat Marc Pos en Marnix Kaart (foto) de regie van het Eurovisie Songfestival 2020 voor hun rekening zouden nemen, twee bekende Nederlandse vakmannen met een schat aan ervaring op het gebied van grote tv-shows en live evenementen. Kaart zou zich vooral toeleggen op het in beeld brengen van de inzendingen van de verschillende landen en Pos op de structuur van de shows, het design en setontwerp en de showblokken (intervalacts) die tussen de deelnemende artiesten te zien zijn. Beide regisseurs werden samen verantwoordelijk voor drie live shows, negen generale repetities en het cameraplan voor de toen 41 deelnemende acts.
“We zaten met een kerngroep van circa acht man elke dag bij elkaar – dat mocht nog – waren blij met de keuze voor Ahoy als locatie en namen rond kerst alle documenten voor het Europese aanbestedingstraject door”, blikt Kaart terug. “Technisch gezien ontstond een mooie samenwerking tussen NEP en United en we werden ook geholpen door het Zweedse productieteam dat hier is geweest om het wiel niet helemaal opnieuw te hoeven uitvinden. Zelfs de deelnemers uit alle landen zijn nog naar Rotterdam gekomen voor look & feel meetings; we hebben twee dagen lang speed dates gehad waarbij elk land in twintig minuten mocht vertellen wat hun idee was over de act.”
Lockdown
“We waren net uit Rotterdam vertrokken toen Rutte in een persconferentie meldde dat het allemaal niet goed ging in het land. We zijn nog even doorgegaan, onder andere vergaderd met de jongens van graphics en het licht, toen ’s avonds definitief de stekker eruit ging. Logisch hoor, de wereld stond in brand en het was best beangstigend wat er gebeurde. Ik had toen al veel contact via Teams met Italië, waar mensen met mondkapjes op in lockdown zaten. Begon ik te pushen: ‘Ik heb informatie nodig!’, terwijl zij riepen: ‘Maar Marnix, we kunnen de deur niet uit…’ Toen wist ik wel: dit gaat ‘m niet worden, sowieso niet zoals we het hebben bedacht en zouden willen.”
Als pleister op de wond werd op 16 mei vorig jaar een alternatieve live show opgetuigd in een stille Studio 21 op het Hilversumse Media Park: Eurovision: Europe Shine a Light. Kaart: “Toen we in september weer bij elkaar kwamen met het Songfestivalteam hebben we ons meteen geconcentreerd op verschillende scenario’s: met of zonder aanwezigheid van deelnemende landen, met of zonder publiek, al dan niet een virtuele Green Room.”
De rolverdeling qua regie werd ook iets anders. Marc Pos is betrokken bij het camerascript van de opening- en intervalacts, Marnix Kaart neemt de regie van de eerste halve finale en de grote finale inclusief puntentelling voor zijn rekening, terwijl de ervaren Zweed Daniël Jelinek tijdens de tweede halve finale achter de mengtafel zit en ook ‘zijn’ tien finalisten zal regisseren.
Marnix Kaart geeft koning Willem-Alexander tekst en uitleg
Detailniveau
“De laatste maanden heb ik elke ochtend een online koffiecall met mensen uit twee werelden: de contest en de show”, aldus Kaart. “Ontzettend veel vergaderen op afstand dus, net nog met Eric van Tijn over de muziekjes. De meetings die we begin vorig jaar in Rotterdam organiseerden, hebben we nu in maart twee dagen lang online gedaan, een half uur per land. Geweldig hoor, al die culturen en verschillende ideeën over hun optreden. En nu praten we echt op detailniveau: jullie doen op 2 minuut 12 dit, maar zou je die pyro of dat effectje niet beter op 2 minuut 26 doen?”
“Iedereen denkt altijd dat
elk land zijn eigen regisseur
heeft, maar dat is dus niet zo”
“Iedereen denkt altijd dat elk land zijn eigen regisseur heeft, maar dat is dus niet zo. Volgens mij neemt Nederland als enige fysiek altijd een regisseur mee naar het Songfestival, Hans Pannecoucke, maar de meeste landen hebben gewoon een creatief met een idee. Die legt dat dan bij ons neer, van globaal tot zeer gedetailleerd, zoals Zweden bijvoorbeeld doet. Italië heeft een heftig nummer met daarbij een uitvoerig lichtplan, maar laat het qua shots weer grotendeels aan ons over. Ik schat dat ongeveer tien van de 39 landen heel precieze wensen hebben, tien juist helemaal niet en de rest zit een beetje in het midden.”
Back-ups
“Voordeel dit jaar is dat ieder land een eigen back-up video heeft gemaakt, voor het geval ze toch niet naar Nederland mogen komen of als ze vlak voor vertrek naar Rotterdam ziek worden en niet mogen reizen. Die back-ups zullen we ook inzetten als het nodig is. Op het moment dat de deelnemers in Ahoy zijn en er gebeurt dán iets waardoor ze niet kunnen of mogen optreden, dan gebruiken we de repetities vanaf een bepaald moment. Dan is het live on tape en zeggen we: deze opname geldt vanaf nu als daarna iets met jullie mocht gebeuren. We houden met alles rekening. Hopen dat het allemaal vanzelf goed komt, zou echt een beetje naïef zijn.”
“Het gaat in nauwe samenwerking en dat is ook echt wat wij willen. Ik begreep dat de communicatie twee jaar geleden in Israël tussen de deelnemende landen en de organisatie wat moeizaam was en dat ze niet zo goed voorbereid waren als wij nu. Want we zijn wel echt extreem goed voorbereid. Een maand voordat de delegaties komen, heb ik eigenlijk alle nummers al klaar staan. (Lacht) Dat schijnt uniek te zijn, Sietse Bakker kan het beamen…”
Dat heeft vooral te maken met de voortschrijdende techniek. Zo wordt gebruikgemaakt van het zogeheten CuePilot-systeem, een Scandinavische vinding waarmee een complete uitzending shot voor shot tot op een fractie van een seconde kan worden ingepland. “Ik heb het vorig jaar voor het eerst gebruikt tijdens Europe Shine a Light voor het optreden van Duncan Laurence en het is echt fantastisch”, vertelt Kaart enthousiast. “De afgelopen weken ben ik bezig geweest om de 39 finalelanden vast te scripten en op de seconde per frame te bepalen welke camera wat gaat maken.”
Niet gewend Klinkt mooi en ziet er prachtig uit, maar haalt het de creativiteit niet weg?
“Normaal laten we ons inspireren door wat de cameramensen maken en daar pakken we de goede shots uit, maar dat kan nu praktisch eigenlijk niet, ook gezien de strenge EBU-regels. Als de landen hun act na de repetities hebben gezien en akkoord gegeven, dan moet het ook exáct, op de tel, zo worden uitgevoerd. Het is wel zo: ik heb nu de basis gemaakt en bij de repetities worden alle camera’s los opgenomen. ’s Avonds krijg ik dan een mp4-bestand dat ik in CuePilot kan bekijken en eventueel bewerken, shots wisselen of de tijdlijn veranderen. Ook voor de 24 cameramensen is het een hele andere manier van werken. Ze krijgen een aparte app met hun eigen shotlist en hebben daar vorige week mee geoefend, want niemand is dat gewend.”
“Het systeem is eigenlijk als de automatische piloot van een vliegtuig, maar het is zeker niet zo dat je op een knop drukt en niets meer hoeft te doen. Ik moet wel blijven meekijken, want er kan altijd van alles misgaan. Wat twee jaar geleden met Madonna gebeurde in Israël, dat ging niet alleen qua zang fout, maar ook in technisch opzicht. Het complete systeem waar alles aan hangt, stopte ermee en toen moest het ineens handmatig worden opgelost. Daar ben ik overigens in Nederland niet zo bang voor omdat wij juist gewend zijn om in the blind te handelen. Natuurlijk wordt dat wel een ding en niet meer exact hetzelfde zoals oorspronkelijk bedacht, maar in de huiskamer zal niemand dat merken.”
Computerspel
Naast CuePilot wordt nog een noviteit ingezet: in het Amsterdamse Ziggo Dome is een zogeheten ‘pre visualisatieruimte’ gecreëerd, waar Ahoy met alle cameraposities en lichtarmaturen in een 3D-omgeving is nagebouwd. “Als in een computerspel kan ik op de frame nauwkeurig eigenlijk al exact beoordelen hoe een act er visueel uit komt te zien”, aldus Kaart.
“Toen we van start gingen,
werd meteen geroepen: we
gaan de Green Room vergroten,
daar waar normaal gesproken
publiek op de vloer staat”
Dus je bent eigenlijk al klaar?
“Nou nee, uiteindelijk gaan dingen toch anders dan verwacht, we moeten de show nog maken. En dan komen de landen, die gaan straks zeggen: ‘Nee, toch liever dat shot en die camera.’ Dat blijft onderhandelen. Toen we van start gingen, werd meteen geroepen: we gaan de Green Room vergroten, daar waar normaal gesproken publiek op de vloer staat. Want áls er publiek bij mag, dan toch op anderhalve meter. Met 26 landen in de finale en circa tien mensen per delegatie heb je dus 260 man op de vloer, dus we maken een grote Green Room lounge. Ongeveer 3500 man publiek komt, zoals het er nu naar uitziet, dan op de ringen terecht. Mag er uiteindelijk toch meer publiek bij, dan konden we tot eind april besluiten om die Green Room weer te verkleinen en terug te gaan naar het oorspronkelijke idee met staand publiek op de vloer.”
De ruimte in Ahoy is hoe dan ook beperkt door het enorme decor. “Het podium hebben we nog iets naar voren moeten halen om meer coronaproof bewegingsruimte te creëren en dat eindigt nu halverwege de zaal”, weet Kaart, die op moment van spreken (half april) aan de vooravond van de technische repetitie staat. “Eerst vier dagen stand-in rehearsals, tien landen per dag en beginnen om 09.00 uur. Dan doen we met stand-ins van zang- en dansscholen die de acts van ons hebben gekregen en precies uitvoeren wat de echte artiesten brengen.”
Augmented Reality
“Na die vier dagen gaan we de showrepetities doen en vervolgens vliegen de deelnemende landen in. Die krijgen een half uur – en dat gaat precies op de klok in Ahoy – voor de eerste repetitie waarin ze hun nummer drie keer kunnen doen. Dat kijken we samen met viewing room director Nic Stassen terug en dan kunnen ze zeggen: dat is mooi, dat niet of ze vinden het allemaal fantastisch. Vier dagen later komen ze pas weer terug en dan gaan we al de generale repetities in.”
“In het begin dacht ik nog een flink uit te kunnen pakken met Augmented Reality, maar daar ben ik van teruggekomen. We gaan dat wel doen in onze eigen shownummers, maar met al die landen is dat praktisch onmogelijk. Het lijkt of we zeeën van tijd hebben om te repeteren, maar tussen de eerste repetitie van een land en de uitzending zit ongeveer anderhalf uur fysieke repetitietijd. Dus er is helemaal geen tijd voor allerlei AR-toepassingen. In de opening- en intervalacts zitten echt wel mooie visuele vondsten, het optreden van Duncan wordt spectaculair en bij de landen zie je ook een paar grappige dingen. Ierland bijvoorbeeld komt met een verrassende act, waarbij je ineens in een heel andere wereld staat.”
En hoe staat het met de druk op de schouders van Marnix Kaart?
“Aan de ene kant ben ik er heel relaxed onder. We zijn ons met het hele team nu al dermate op detailniveau aan het voorbereiden, dat ik een ontzettend goed gevoel heb over dat wat we hebben bedacht ook daadwerkelijk gerealiseerd gaat worden. Maar die spanning zal echt nog wel komen. Uiteindelijk is het allemaal techniek en moet je hopen dat alles goed gaat. En hoe ga je reageren als iets fout loopt, hoe los je dat live op? Alles is wel redundant, compleet geback-upt. Er staat zelfs een helemaal voorbereide tweede regiewagen klaar. Als mijn OBV in het ergste geval uitvalt, kan ik zo oversteken naar de andere waar een heel team klaarzit.”
Spannend
“Met name de uitslag vind ik wel spannend, het schakelen met 39 landen. Dat hele proces loopt via een server in Zwitserland en ik zie maar vijf spokespersons tegelijk, dus het is afwachten of iedereen tijdig binnenkomt en de verbindingen goed werken. En die stemdata, wat weer via een Duits bedrijf loopt, wil ik liefst iets eerder hebben dan ik weggeef, want ik moet wel weten waar ik de reacties haal, welk land de twaalf punten krijgt. Hoe ga je die spanning overbrengen, hoe spelen Chantal en Jan daarop in, dat kun je bijna niet repeteren. Ja, dat is misschien wel het allerspannendst.”
Wat voor gevoel heb jij zaterdagavond 22 mei na afloop van het hele spektakel?
(Lacht) “Ik heb inmiddels veel mensen met Songfestivalervaring gesproken en je valt inderdaad even in een heel zwart gat. Ik voel wel dat dit de ultieme klus is, met niets te vergelijken. Ik krijg er ook onwijs veel energie door. Sinds februari doe ik niets anders meer en dat is heerlijk. Ik hoop mijn blijheid en enthousiasme op het hele team te kunnen overbrengen, want het wordt best pittig, met ook voor de cameramensen lange werkdagen. Maar goed, je moet het ook een beetje relativeren hoor. Het leven gaat straks gewoon weer verder.”
De hobbelige aanloop was extra lang en de weg naar Ahoy vol valkuilen – en creatieve oplossingen! – maar ook met corona stroomt bij dit kwartet het showbizz virus door de aderen. Emilie Sickinghe: “Zaterdag wonnen we, zondag vlogen we terug en maandag was de eerste vergadering bij de NPO.”
Bijna twee jaar na de triomftocht van Arcade en die explosie rond Duncan Laurence in Tel Aviv is het eindelijk zover: op 18, 20 en 22 mei vormt dat machtige podium in Ahoy het decor voor de 65ste editie van het Eurovisie Songfestival. Namens Nederland en de drie host broadcasters (NPO, NOS en AVROTROS) werd meteen in mei 2019 een projectorganisatie op poten gezet. Dat kernteam legt uit hoe die rol- en taakverdeling in elkaar steekt. Voor Inge van der Weerd, die aanvankelijk in dit team zat, lag haar hart toch niet helemaal bij het Eurovisie Songfestival.
Jessica Stam: “Toen het werd afgelast en er zicht was op een doorstart, wilde Inge liever terug naar NOS-evenementen. Op haar plek is Astrid Dutrénit ingestroomd.”
Astrid: “Ik ondersteunde Inge in 2020 al bij de artiestencontracten. Pas later trad ik toe tot ‘Team Sietse’ als co-executive producer. Sietse ontfermt zich over het evenement. Samen bewaken we het Health & Safety-dossier. Ik concentreer me op tv-productie.”
Sietse: “Astrid heeft de complexe begroting onder haar hoede. Ik ben als woordvoerder vooral bezig met communicatie en in een meer diplomatieke rol de schakel tussen Den Haag, gemeente Rotterdam, onze projectorganisatie én EBU. Jessica zwaait productioneel de scepter over de show en contest in Ahoy, Emilie houdt zich bezig met artiesten, regie en delegaties.”
Emilie Sickinghe
Emilie: “Ik ben bij de NOS gedetacheerd. Voor AVROTROS heb ik tien jaar lang de Nederlandse delegatie begeleid: van Sieneke tot Duncan. Inhoudelijk of productioneel heb ik nu niets met TEAM NL te maken, dat ligt bij AVROTROS. Als Deputy Executive Producer werk ik nu voor de projectorganisatie, samen met nog zo’n 25 collega’s van AVROTROS. Als hoofd van de Nederlandse delegatie was het in Israël superspannend, maar ik heb ook geknokt voor OG3NE, Anouk, Douwe Bob of The Common Linnets… Maar als je de overwinning kunt ruiken, dan wordt je nog gretiger. Tijdens de repetities voor de podiumact van Duncan – waarbij die bal een belangrijke rol speelde – word je zo eager dat je niets meer aan het toeval wilt overlaten. Kijk, als het podium lonkt, win je liever goud dan zilver of brons.”
“Als het podium lonkt, win je liever
goud dan zilver of brons”
Vraagbaak
“Ik doe vooral de wedstrijd, Twan van de Nieuwenhuijzen zit als Head of Contest in mijn team. In die opstartfase functioneerde ik vooral als vraagbaak: variërend van pers en communicatie tot technische productie. Dat begon al in Tel Aviv. Zaterdag wonnen we, zondag vlogen we terug en maandag zaten we voor een eerste vergadering bij de NPO. Wie pakt welke rol? Hoe lopen de lijnen in ons organogram? Mijn focus is Contest, de kern voor Jessica is Show.”
Productioneel circus
Jessica: “Ik ben verantwoordelijk voor Ahoy: venue én arena. Iedereen ziet die drie tv-shows, maar daar zweeft een immens productioneel circus omheen. Om een beeld te geven: we hebben in Ahoy alle zes hallen tot onze beschikking. Plus alle parkeercapaciteit. Hal 2 en 4 worden persruimten, inclusief conferentieruimte. Dan hebben we een cateringhal, een hal voor vrijwilligers en beveiliging, plus de TV-Compound. De aggregaten staan buiten. Alle technische faciliteiten en praktische zaken voor de crew vallen onder ons team venue, onder de bezielende leiding van Annejorie Hegge (Head of Venue). Het voormalige sportpaleis noemen we, zelfs in Rotterdam, de ‘arena’! Erwin Rintjema, Head of Production, zit in mijn team.”
Corona
J: “Het was fijn dat we bij de herstart onze organisatie op orde hadden, alleen was de productie in aanloop naar 2021 nooit eenvoudig. Geen orkest meer op het podium. Alles op anderhalve meter. Hoe creëer je een veilige werksituatie voor de crew? Intussen staat een teststraat bij Ahoy. Nu begint het proces van accrediteren, elke 48 uur testen en mondkapjes op. Het bleef lang spannend of we die 9 shows met 3500 mensen publiek erbij mogen maken.”
A: “In het kader van ons Health & Safety-programma moeten wij als host broadcaster exact aangeven hoe mensen zich in Rotterdam kunnen bewegen.”
S: “Dat was een flinke kluif. Schakelen met VWS, OCW, GGD, RIVM en alles wat met het inreizen voor corona – dus vooral pers en delegaties – te maken heeft.”
“Corona beheerst
en overheerst alles”
Regulier is veiligheid een belangrijk aspect. Ook met cybercrime moeten jullie rekening houden, maar Covid heeft een onevenredige impact op de productie…
A: “Het beheerst en overheerst alles. De kunst is om het kader zo breed en duidelijk mogelijk op te zetten, zodat de productie heldere richtlijnen heeft op de werkvloer.”
S: “We gaan nu vol voor scenario B. Tijdens de openingsceremonie is er altijd een Red Carpet-evenement voor pers en delegaties, waar de organisatie gasten welkom heet en de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb iets zegt. Inclusief hapje en drankje. Dat eerste deel kan dus wel als tv-show op anderhalve meter zonder publiek, maar die party dus niet. Op het moment dat de bouw begint in Ahoy moesten we die cruciale keuzes hebben gemaakt.”
In hoeverre zijn draaiboeken van 2020 overeind gebleven en wanneer zijn jullie weer echt begonnen?
A: “Ik ben 1 juli begonnen, ook met het opstellen van de vier scenario’s met de EBU. Op 1 september met het projectteam.”
S: “De meeste disciplines waren aan boord en met onze projectorganisatie moesten we die vier scenario’s uitwerken. Met of zonder lockdown, reisbeperkingen en corona-maatregelen. Intussen weten we meer en in dat tussenjaar hebben we veel geleerd. Er gaan tv-programma’s door. Er worden films gedraaid en live-shows gemaakt. Dat kan zelfs in een lockdown.”
A: “Het skelet van de organisatie stond, we moesten die scenario’s productioneel uitwerken. Gelukkig heeft iedereen zich flexibel opgesteld. En open! Open Up, dus ook intern. Voor de werkvloer en de Green Room hebben we een basis bedacht die werkt voor alle vier scenario’s.”
J: “Normaliter wil iedereen in Ahoy zijn. Voor leveranciers, partners en pers organiseren we dan rondleidingen en extra evenementen, maar vanwege corona willen we alleen de crew backstage hebben en zo het risico op besmettingen minimaliseren. Nu doen we virtuele rondleidingen. Vorig jaar stonden tien fysieke rondleidingen per dag in het schema! Dat gaat nu slechts beperkt gebeuren. De crew zwelt de komende weken aan van 250 medewerkers naar 750 rond de drie shows. In de hotels gelden ook aparte maatregelen. Normaal is de hotelbar dé plek om na een dag buffelen samen te klonteren. Nu niet dus. Uitzinnige fans staan normaal te dansen en te springen, nu moet het publiek braaf op de stoel blijven zitten. De Green Room staat dichtbij het podium, want daar staat toch geen publiek. Nu zie je daar dus geen groot gapend gat.”
“Voor vrijwel alle disciplines
hebben we bijna alles
opnieuw overwogen”
Voor de media (nu 500 in plaats van 1500 journalisten) en het perscentrum is ook een alternatief bedacht. Wie bepaalt dan wie naar Ahoy komen en wie virtueel welkom zijn?
S: “Elke deelnemende omroep heeft een quotum en mag dat dus zelf invullen. Zo kun je het perscentrum afschalen naar een iets beheersbare groep journalisten, maar je hebt fysiek nog wel steeds die ruimte nodig, want met anderhalve meter afstand heb je meer ruimte voor minder mensen nodig. Het perscentrum wordt dus niet kleiner. Daarnaast richten we dit professioneel in. We moesten een eigen platform opzetten. Streamen. Virtuele interactie. Je creëert dus ook extra werk. Voor vrijwel alle disciplines hebben we bijna alles opnieuw overwogen.”
Sietse Bakker
Sneltesten
S: “Vorig jaar zei ik: het is een start up on steroids, nu is het een Ferrari op de handrem. Die Ferrari is gebouwd en staat startklaar, maar we konden steeds ‘slechts’ twee weken vooruit kijken. Nieuwe regels, nieuwe wetten, continu wendbaar blijven. Toch moet je op bepaalde momenten knopen doorhakken. Ook voor publiek. VWS zit op de sneltesten. Met VWS en Hugo de Jonge zijn we in gesprek om de cultuur- en evenementensector te ontsluiten. Zo behoort het Eurovisie Songfestival, met 4 en 5 mei en de EK-wedstrijden tot een cluster evenementen waarbij we kunnen testen wat mogelijk is, ook omdat dit op de internationale positionering van Nederland afstraalt. Waar kunnen we van elkaar leren? En protocollen zo slim afstemmen dat we zo veel mogelijk uniformiteit creëren.”
“Vorig jaar zei ik: het is een
start up on steroids, nu is het
een Ferrari op de handrem”
Fieldlab
S: “Uit de alliantie van evenementenbouwers – die stuurgroep is ontstaan uit een app groepje van onder meer festival beslissers – is met VWS en OMT de Fieldlab-organisatie voortgekomen. Met een eigen budget en bestuur.”
A: “Het is een ontzettende uitdaging en lange tijd was veel onzeker, maar we werken wel met een taakstellende begroting. Intussen zijn er ook teams dag en nacht bezig met de inhoud.”
S: “Creatief zijn in corona tijd is best een uitdaging. We hebben gemerkt dat je heel veel vanuit huis kunt doen, maar creativiteit via Teams is niet ideaal.”
Aan wie moeten jullie ‘verslag’ uitbrengen: aan de hostbroadcasters of aan EBU?
S: “Aan allebei! De EBU is de baas, net als de UEFA het format van de Champions League bewaakt en toezicht houdt op de competitie.”
A: “Onze omroepen zijn co-producent. Wij zijn dus LOC (Local Organizing Committee) plus HB (Host Broadcaster), in samenwerking met de gemeente Rotterdam en Ahoy.”
S: “NPO is EBU-lid. Wij hebben een nogal complex omroepbestel. Bij de AVROTROS is het Eurovisie Songfestival ‘thuis’, op NPO 1 straat straks ook het logo van AVROTROS in beeld. Zij spelen daarin dus hun natuurlijke rol, waarbij de NOS de ervaring heeft als host broadcaster.”
A: “De NOS heeft die know-how voor grote evenementen in huis.”
Als de EBU beslist dat er nieuwe liedjes moeten komen, kan het land dan ook besluiten dat een andere artiest in de race is voor 2021?
A: “Zie de EBU als IOC, zij bepalen de spelregels.”
S: “Bijna de helft van de landen komen met andere artiesten, want in veel landen is juist dat voortraject – met eens serie uitzendingen die uitmondt in een goed bekeken finale – een heel succesvol format. Niet alleen van belang voor de tv-wereld, maar ook voor de muziekindustrie.”
Hebben jullie van Eurovision: Europe Shine A Light nog dingen geleerd die jullie meenemen naar de productie voor Rotterdam?
S: “Het was een kleiner team, maar wel met vrijwel allemaal dezelfde hoofdrolspelers voor en achter de schermen. En dat is natuurlijk een sterker fundament voor 2021.”
A: “Nikkie de Jager zou aanvankelijk online presenteren en Nikkie is na deze show nu volwaardig presentatrice en echt één van de vier.”
S: “Het was ook volledig corona proof. In die fase wisten we minder over het virus. Je kunt niet alles uitsluiten, maar je kunt risico’s wel maximaal reduceren. Toen dit zo goed ging, zonder ook maar één besmetting, creëerden we meer comfort voor 2021.”
Wie zet er nu definitief het stempel op dat Health & Safety-protocol?
S: “De EBU-stuurgroep, dat is het internationale bestuur van het Eurovisie Songfestival namens alle deelnemende omroepen, én de veiligheidsregio. Wij laten dit ook nog checken bij medische experts, dus het team van Ernst Kuipers van het Erasmus.”
Naast de deelnemers en het publiek is een grote crew aan het werk. Gelden voor deze drie groepen Ahoy-gangers allemaal aparte protocollen of ligt er één formule?
S: “We werken met veel mensen. Ons protocol staan gewoon online: 48 pagina’s. Zo’n document wil je behapbaar maken. Ook voor een technicus die slechts één dag in Ahoy werkt. Mag een danser zonder mondkapje dansen? Of moet je dan de test interval intensiveren?”
A: “Het basisprotocol is er voor iedereen, maar voor high risk werkgebieden hebben we extra maatregelen. Voor visagie bijvoorbeeld.”
Astrid Dutrénit
S: “Delegaties pendelen uitsluitend tussen hotel en Ahoy. Zij mogen niet naar huis. Ook het Nederlandse team niet. Ze mogen alleen manoeuvreren binnen de door ons gecontroleerde omgeving en… elke 48 uur een nieuwe negatieve test. Met een Ferrari op de handrem is het lastiger rijden, maar we komen echt wel op die eindbestemming.”
De finish is in zicht. Liggen jullie goed op schema?
S: “Het spannendste is hoe de wereld om ons heen zich gaat ontwikkelen. Ik kijk elke dag met samengeknepen billen naar de besmettings- en ziekenhuiscijfers.”
A: “We zitten goed in de planning en kunnen nog iets naar links of rechts bijsturen, maar we hopen nu in een rechte lijn te kunnen doorrijden.”
S: “In Nederland zijn wij goed in het organiseren van evenementen en grote tv-producties. Met gepaste trots kan ik zeggen dat hier de beste mensen op zitten, maar ook voor hen geldt: dit is wel de grootste en meest complexe klus ooit. Temidden van een pandemie.”
A: “We zijn net Pippi Langkous: ‘ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan!’ Dat is ook de spirit hier. We kunnen het. Het is super Nederlands. Ik ben Française, maar ik weet dus goed hoe de Nederlandse tv-wereld internationaal wordt gewaardeerd. In ‘ons’ vakmanschap is groot vertrouwen.”
S: “Ondanks alle commotie, had ik dit voor geen goud willen missen. Het Eurovisie Songfestival verbindt. We zetten een traditie voort. Na een jaar de stekker eruit is dat wel spannend – soms komen tradities namelijk ook niet meer terug – maar het is ook eervol om de hoeder van de internationale muzikale kroonjuwelen te zijn. Op 22 mei dragen we dat stokje weer over. Ik tuimel straks ongetwijfeld in een zwart gat, maar wij gaan onze ervaring overdragen. Wij hebben veel kennis verworven.”
E: “De maand juni is ook bedoeld om de nieuwe host broadcaster op weg te helpen. Ik heb jaren in de Reference Group van de EBU gezeten. In Genève. De ene dag afronding met de omroep en de volgende dag alweer 2022 doorspreken met de host broadcaster van dat jaar.”
“We zijn net Pippi Langkous:
ik heb het nog nooit
gedaan, dus ik denk
wel dat ik het kan!”
Maar het is nog geen tijd voor die overdracht, want de laatste voorbereidende fase in Ahoy dient zich aan.
J: “Voor dit project heb ik mijn eigen dreamteam kunnen selecteren, getalenteerde vakmensen op wie ik blind kan vertrouwen… Het aangepaste logo is vertaald naar graphics. Design, branding en signing is nu één totaalplaatje geworden. Achter de schermen én straks ook in de show, daar ben ik echt onwijs trots op.”
“Om de impact te benadrukken; het is groter dan wat iedereen ooit in tv-productie heeft gedaan. Naast de complete organisatie als host broadcaster ook pers en alle delegaties. Van de zomer stond ik even in de pauzestand, maar eigenlijk ben ik in één rechte lijn naar Ahoy gegaan. Inhoudelijk hebben we door dat extra jaar nog eens goed naar onze basisideeën kunnen kijken, maar daarvoor moesten we ook een B-, C- en een D-scenario ontwikkelen. Dat heeft dus ook allerlei consequenties voor het lichtplan, voor de staging of het maken van een back-up tape. Minder mensen in de Green Room: 7 in plaats van 10 per land. Nu Australië niet mag komen, is het handig dat we die back up-video’s hebben laten maken. Maar we willen ook die reactie van Montaigne zien als ze Douze Points of haar eerste punten krijgt.”
Jessica Stam
E: “Er zijn nog wat losse eindjes en de delegaties komen bijna invliegen. Concrete vragen over alle repetities tot make-up schema’s. Een grote uitdaging is wel dat dit in het Engels moet. Kijk, creativiteit en emotie in een andere taal uitleggen is al moeilijk, helemaal als het voor die ander ook niet de moedertaal is… dus we kunnen die repetitiedagen in Ahoy goed gebruiken om de puntjes op de i te zetten.”
J: “Vanochtend liepen we op de werkvloer en toen zei iemand van een Duits team: wat hebben jullie het goed voor elkaar. We lopen voor op schema, dit kunnen wij echt in Nederland. Ook de EBU is blij, want we gaan de tv-wereld aangenaam verrassen. Bij mega-producties ga ik altijd even ergens in mijn eentje in de zaal staan en denk dan: Holy Fuck, dit is gewoon gelukt. Afrojack op de Erasmusbrug en dan door naar Ahoy. Let maar op: dat wordt waanzinnig.”
E: “Het wordt echt een kakstrakke show. Ik ben opgevoed met 1 repetitie en 2 opnamen op één dag, in België doen ze 2 repetities en een halve opname in twee dagen (knipoog), wij zijn gewend op een hele efficiënte manier te produceren, onze schema’s kloppen. Wij kunnen kakstrak produceren.”
Samen zijn
A: “Ondank alle moeilijkheden in de aanloop heb ik steeds het gevoel dat we met 1 team heel hard aan 1 project werken. We kunnen als Europa toch weer even samen zijn.”
S: “Het Eurovisie Songfestival kent een mooie traditie. Na de kroning van Queen Elizabeth lag die nieuwe techniek, het verspreiden van het tv-signaal over Europa, stof te verzamelen. Toen ontstond dit idee: kunnen we na die grote crisis, de Tweede Wereldoorlog, mensen voor iets leuks samenbrengen en de Europese eenheid versterken? Dat was het uitgangspunt. Open Up is nu dan ook een toepasselijk thema. Tijdens deze grote Covid-crisis, die ook weer iedereen in Europa raakt, produceren we zo’n groot verbindend evenement. Ik heb bij de EBU gewerkt en stond dan vaak die laatste dagen tussen de lokale tv-ploeg. Markeer dit moment en kijk om je heen, zei ik dan. In allerlei talen. Maar nu in het Nederlands. We gaan hier vol voor. Geniet nu, want na de finale is het in Ahoy in no time afgebroken en stapt iedereen weer het vliegtuig in.”
Publiek welkom bij Eurovisie Songfestival in Rotterdam
Minister Arie Slob (Media), minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid), minister Ferd Grapperhaus (Veiligheid) en staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken) overlegden donderdag over het evenement en de coronamaatregelen.
Nu is afgesproken dat het Fieldlab-experiment kan doorgaan. Alle toeschouwers moeten aantonen dat ze minder dan 24 uur geleden negatief zijn getest. Ook krijgen ze de vraag of ze zich vijf dagen na het evenement opnieuw willen laten testen. Onderweg naar hun plek en naar het toilet moeten bezoekers een mondkapje op. Bezoekers mogen niet staan, maar krijgen een vaste zitplaats toegewezen.
Bij de zes repetities, twee halve finales en de finale worden per keer maximaal 3.500 toeschouwers toegelaten. Risicogroepen, zoals mensen ouder dan 70 jaar, zijn niet welkom. De halve finales van het liedjesfestijn zijn op 18 en 20 mei, de finale is op zaterdag 22 mei. Namens Nederland treedt Jeangu Macrooy op met het liedje Birth of A New Age. Omdat Nederland het gastland is, is hij verzekerd van een finaleplek.
Coronaprotocol
“Met 180 miljoen kijkers uit ruim 45 landen staan we als gastland straks volop in de internationale spotlights”, zegt producent Sietse Bakker. “We willen dit zorgvuldig en verantwoord doen, dus nemen we behoorlijk strenge maatregelen, met veiligheid en gezondheid voorop.”
Volgens de organisatie is het coronaprotocol getoetst door een internationaal bureau. “Delegaties zijn aanzienlijk kleiner en de meeste journalisten zullen het Eurovisie Songfestival dit jaar van huis uit volgen in een online perscentrum. Door iedereen in Ahoy elke 48 uur te testen en artiesten binnen onze zogenoemde Safe Harbour te laten bewegen willen we het coronavirus zoveel mogelijk buiten de deur houden”, zegt Bakker.
De organisatie verwacht ook nauwelijks publiek uit het buitenland, mede vanwege de strenge quarantaineregels bij het reizen van en naar het buitenland.
Scenario zonder publiek
Het kabinet kan de toestemming voor publiek nog wel tegen het licht houden, als de coronasituatie de komende weken verslechtert. Producent Bakker zegt dat voorbehoud te begrijpen. “Voor die situatie houden we het scenario zonder publiek uiteraard achter de hand. Daarnaast blijven we in nauw contact met de gemeente, de GGD en de ziekenhuizen in de omgeving.”
De ticketverkoop begint op 8 mei om 12.00 uur ’s middags. Dat kan in eerste instantie alleen voor mensen die al een kaartje hadden voor de editie van vorig jaar, die vanwege corona werd afgelast.
Vanochtend werden alle trucks met apparatuur binnengereden, waarmee de bouw officieel is gestart. Voor het festival worden alle hallen in Ahoy in gebruik genomen.
De evenementenhal heeft nog nooit zo lang één evenement in huis gehad. “Het gebouw wordt voor de max gebruikt qua draagvermogen”, vertelt Jolanda Jansen, directeur van Ahoy. Aan het dak komen led-schermen en apparatuur voor licht en geluid te hangen. “En we bouwen het grootste podium ooit”, aldus Jansen.
Eerder werd al bekend dat publiek toch welkom is bij het festival; het evenement wordt een zogenoemd Fieldlab-evenement. Dat betekent dat bij alle negen shows – zes repetities, twee halve finales en de finale – per keer 3500 toeschouwers mét een negatieve coronatest aanwezig mogen zijn.
4500 lege stoelen
Sietse Bakker, uitvoerend producent, zegt dat er ongeveer 4500 stoelen leeg blijven. “Toch gaan de miljoenen kijkers daar niet veel van merken: de tweede ring van de zaal zal niet te zien zijn, het podium komt ver naar voren en de bezoekers die er zijn, mogen de anderhalve meter loslaten. En we denken dat die 3500 mensen ook een fantastische sfeer kunnen neerzetten. Dit is de meest complexe tv-productie in de Nederlandse geschiedenis”, zegt Bakker.
Ook de optredende artiesten ontkomen niet aan de maatregelen. Ze worden getest bij aankomst en moeten vervolgens elke 48 uur opnieuw worden getest. En helaas voor de artiesten, maar ze kunnen niet een dagje Rotterdam in en op een terrasje zitten, als die dan al open zijn. “We vragen we ze om in het hotel te blijven en alleen van ons officiële vervoer gebruik te maken. Op die manier hopen we het virus zoveel mogelijk buiten de deur te houden”, zegt Bakker.
Het Eurovisie Songfestival werd vorig jaar vanwege de pandemie uitgesteld. Volgende maand vindt het muziekevenement dan eindelijk, voor het eerst sinds 1980, op Nederlandse bodem plaats. De Nederlandse inzending, Jeangu Macrooy, is al verzekerd van een plek in de finale; Duncan Laurence won de vorige editie met zijn nummer Arcade.
Het Eurovisie Songfestival vindt dinsdag 18, donderdag 20 en zaterdag 22 mei plaats. Er zullen naar verwachting ruim 180 miljoen kijkers inschakelen.
Marnix Kaart geeft koning Willem-Alexander tekst en uitleg
Emilie Sickinghe
Sietse Bakker
Astrid Dutrénit
Jessica Stam