De prijzen voor de beste online radio- en podcastmakers van Nederland worden donderdag 19 mei 2022 uitgereikt tijdens de Online Radio Day vanuit het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Mediastad Hilversum.
Congres
Tijdens de Online Radio Day is er voorafgaand aan de Online Radio Awards weer een congres georganiseerd. Voor dit jaar is er gekozen voor het thema ‘Vernieuwing’. De dag start met diverse workshops, waarbij jongeren van middelbare scholen uit Hilversum de mogelijkheden leren van het maken van radio en podcasts.
Om 14.00 uur start het congresdeel onder leiding van ‘Miss Podcast’ Mischa Blok, waarbij diverse mediaspecialisten waaronder Iwan Reuvenkamp (DPG Audio), Jan Eleveld (Microsoft Radio) en Daniel Smulders (Jumbo Radio) vertellen over hun vernieuwingen op het gebied van audio. Ook kan er tijdens het congres door het (online) publiek worden gestemd op verschillende stellingen op het gebied van radio en podcasting. Het congres wordt afgesloten met een speciale live podcast Dit Wordt De Radio door Arjan Snijders, Ron Vergouwen en Marcel van Roosmalen.
Online Radio Awards
Direct na het congresdeel start om 16.00 uur de uitreiking van Online Radio Awards. Het prijzenfestival voor online radiomakers en podcasters die, na een coronapauze, weer feestelijk worden uitgereikt in het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, waarbij ook diverse verrassende acts op het podium staan. De awardshow wordt gepresenteerd door radio-icoon Erik de Zwart.
Stemmen
Het publiek kan vanaf vandaag op de geheel vernieuwde website onlineradioawards.nl stemmen op zijn of haar favoriete online radiostation, podcast en presentator. De jury kiest uit de shortlist met de meeste stemmen de winnaars. De shortlist bestaat per categorie uit 5 nominaties.
Van 2014 tot 2015 was Holtrop ook al werkzaam als PowNews-verslaggever. Na een aantal jaren als verslaggever en presentator te hebben gewerkt voor De Telegraaf pakt hij vandaag weer vol enthousiasme de roze microfoon op, om vragen te stellen die je niet hoort te stellen en te roeren waar het stinkt.
Holtrop: “PowNed heeft zich ontwikkeld tot een volwaardige omroep, met naast het online PowNews ook steeds vaker documentaires en human interest-programma’s. Een mooie kans om me ook op dit gebied te ontwikkelen. Ik ben De Telegraaf dankbaar voor de meters die ik bij hen heb kunnen maken en kijk ernaar uit deze nieuwe weg in te slaan bij PowNed.”
Over Jeroen Holtrop
Jeroen Holtrop (30) begon zijn journalistieke loopbaan bij Omroep West, waar hij naast zijn studie Creative Business diverse programma’s presenteerde. Hierna was hij als verslaggever te zien bij omroep PowNed op NPO 3. Vanaf 2019 was Holtrop actief als verslaggever en presentator bij De Telegraaf. Ook heeft hij sinds 2015 een eigen YouTube-kanaal, dat inmiddels 230.000 abonnees kent.
Met haar aanstelling is het team presentatoren van het NOS Journaal, dat incompleet was geraakt door het vertrek van Astrid Kersseboom naar het NOS Radio 1 Journaal en Amber Brantsen naar Viaplay, weer volledig op sterkte. De komende tijd staat in het teken van inwerken en oefenen; in maart presenteert Afke haar eerste uitzending.
Afke Boven (41) komt van Ameland, woont in Drenthe en was de afgelopen acht jaar in verschillende functies (eindredacteur, presentator, verslaggever) werkzaam voor Omrop Fryslân. In 2017 maakte ze de documentaire Niet dromen, maar doen (over de Friese Grammy-winnares Femke Weidema – ook te zien geweest via de NPO). Na haar opleiding aan de Hogeschool voor de Journalistiek in Zwolle was ze redacteur bij een groot aantal, voornamelijk commerciële, televisieprogramma’s.
Een klein jaar geleden begon Afke in deeltijd als freelance eindredacteur van het NOS Journaal Regio (het dagelijkse journaal op NPO 2 met nieuws van de regionale omroepen). Ze was er in januari net drie weken vast in dienst, toen ze hoorde dat ze als beste uit de screentest was gekomen: “Als journalist is de NOS voor mij dé plek waar je wilt zijn. Het harde werken van de redactie, ook met onder anderen producers en technici, komt samen in de uitzendingen. Daar ben ik met ongelofelijk veel plezier onderdeel van. En nu mag ik ook nog het team van presentatoren versterken. Ik voel me enorm vereerd met het vertrouwen dat ik van de NOS krijg.”
Hoofdredacteur Marcel Gelauff van NOS Nieuws: “Het was heel leuk om een screentest te houden waar zo veel collega’s aan meededen. We hebben uiteindelijk Afke uitgekozen, omdat zij het vanzelfsprekende gezag heeft dat past bij een Journaalpresentator. Ze zal de kijker op een prettige en vanzelfsprekende manier langs het nieuws leiden.”
Normaal wordt de nieuwe Omroepman of –vrouw gehuldigd onder het toeziend oog van honderden aanwezigen, maar daar kon ditmaal geen sprake van zijn. In plaats daarvan vond de uitreiking plaats tijdens een lunch met voormalig Omroepmannen en -vrouwen in Beeld en Geluid in Hilversum. Daar werd André van Duin door de aanwezigen toegesproken.
Als radiomaker, komiek, acteur, zanger, tekstschrijver en presentator is Van Duin uitgegroeid tot één van de grootste entertainers die Nederland ooit heeft gekend. En ook al wordt hij op 20 februari 75 jaar, zijn carrière blijft springlevend. Sterker nog, André van Duin heeft zichzelf opnieuw uitgevonden als serieus acteur en betrokken tv-presentator en weet van geen ophouden, waardoor hij een permanent vurend kijkcijferkanon is geworden. Voor mediavakblad BM reden genoeg om hem te kronen tot Omroepman van het Jaar 2021.
Of hij nu de warme, olijke presentator is van Heel Holland Bakt, Janny van der Heijden letterlijk en figuurlijk in de boot neemt in Denkend aan Holland of als conducteur fungeert in De Grote Kleine Treinencompetitie, alles wat André van Duin in 2021 op televisie deed, veranderde in kijkcijfergoud. En dat gold eveneens voor zijn gedenkwaardige 4 mei-toespraak op de Dam, die alom lof oogstte. Zijn laagdrempelige, verbindende rede, recht uit het hart, was ook een mooi eerbetoon aan het Amsterdamse Homomonument.
De winnaars
De lijst met Omroepmannen en -vrouwen van het Jaar ziet er in chronologische volgorde als volgt uit:
1991 Boudewijn Paans
1992 Aart Geurtsen
1993 Freddy Thyes
1994 Lejo Schenk
1995 Paul Witteman
1996 Fons van Westerloo
1997 Joop van den Ende
1998 Burny Bos
1999 John de Mol
2000 Frits Barend & Henk van Dorp
2001 Arthur Valkieser
2002 Cathy Spierenburg
2003 Peter R. de Vries
2004 Gerard Timmer
2005 John de Mol
2006 Paul de Leeuw
2007 Ton F. van Dijk
2008 Tina Nijkamp
2009 Linda de Mol
2010 Erland Galjaard
2011 John de Mol
2012 Matthijs van Nieuwkerk
2013 Bert Habets
2014 Jan Slagter
2015 Humberto Tan
2016 Floortje Dessing
2017 Eva Jinek
2018 Beau van Erven Dorens
2019 Jeroen Pauw
2020 Frans Klein
2021 André van Duin
In BM 401 komt André van Duin uitgebreid aan het woord. Hij siert ook de cover van het blad, dat vanaf begin februari eenmalig verkrijgbaar is in de losse verkoop. Behalve voor de Omroepman van het Jaar heeft de extra dikke editie van hét mediavakblad ook plaats ingeruimd voor onder andere de top 25 met machtigste mannen/vrouwen in de Nederlandse media, de tien best scorende programma’s in tien categorieën over het afgelopen jaar, een voorpublicatie van het boek dat Fons de Poel schreef over Willibrord Frequin en een interview met Nadia Moussaid.
Lees hier het complete artikel over de Omroepman van het Jaar dat in BM 401 staat (pdf).
De Online Radio Awards zijn bestemd voor ‘internet only’ radiomakers en podcasters. De prijzen zullen ook dit jaar worden uitgereikt tijdens de Dutch Media Week. Door de corona-crisis zal de derde editie van de Online Radio Awards er wel iets anders uit gaan zien.
De stichting verenigde-Online Radiostations (v-OR) en mediaplatform Spreekbuis.nl zijn al enige tijd deze derde editie aan het voorbereiden. Niet alleen de interviews en stemronde, maar ook het event zelf zal hierdoor online zijn.
Categorieën Beste online radiostation
Beste podcast
Beste online presentator/presentatrice
Beste online radio ambassadeur
De jury kiest uit de shortlist met de meeste stemmen de winnaars. De shortlist bestaat per categorie uit 5 nominaties. De vakprijs voor ‘beste online radio ambassadeur’ wordt geheel door de jury bepaald.
Jury en uitreiking De jury van de Online Radio Awards 2020 bestaat uit:
· Peter Contant (MAX Magazine, GOOISCH… als lifestyle, voorzitter v-OR)
· Richard Otto (Tens Media, XS2RADIO, uitgever van Spreekbuis.nl)
· Pierre Papa (Radiocoach)
· Isabelle Brinkman (Stationvoice RTL, voormalig dj/vj 3FM en TMF)
· Erik de Zwart (Voorzitter Stichting Top 40 en media-ondernemer)
· Liedewij Hentenaar (Directeur Radio Advies Bureau)
· Mischa Blok (Radio- en podcastmaakster NPO Radio 1)
· Vincent Bijlo (Cabaretier, podcaster en radio columnist)
· Adam Curry (Media-ondernemer, podcastmaker)
De Online Radio Awards zullen op dinsdag 6 oktober tijdens een spetterende online show in Beeld en Geluid worden uitgereikt. Kijk voor meer informatie op onlineradioawards.nl.
Deze en andere vragen komen aan bod in de BM-videoserie Corona in de media. Veel omroepen, zenders en facilitaire partijen hebben hun verhaal reeds gedaan, maar hoe groot is de impact op presentator Jeroen Pauw? Maakt de coronacrisis het maken van een talkshow makkelijker of juist moeilijker? Hoe zorg je ervoor dat alle betrokkenen de regels naleven? En waar kijkt de presentator naar uit zodra de maatregelen worden versoepeld? Kevin van den Berg ging in gesprek met de Omroepman van het Jaar 2019.
Ook behoefte om je bedrijfsverhaal te delen? Stuur een bericht naar redactie@broadcastmagazine.nl en we besteden er graag aandacht aan.
Bron: BM
Eerdere afleveringen BM-videoserie Corona in de media:
Thuis, in het piepkleine Veluwse dorp Vierhouten, vertelt Hertsenberg (55) met zoveel enthousiasme over ‘haar’ programma dat het fonkelnieuw lijkt, maar niets is dus minder waar. Even terug in de tijd: het decor van NOVA halverwege de jaren negentig. Aan tafel zitten presentator van dienst Paul Witteman, een jager en Antoinette Hertsenberg, projectleider bij de Dierenbescherming. “Het werd een behoorlijk felle discussie over de plezierjacht.” De dierenbeschermer was op dreef en dat bleef niet onopgemerkt: na de uitzending nam Gerard Baars, destijds programmaleider bij de TROS, contact met haar op.
“‘Jij moet iets op televisie gaan doen,’ zei hij, ‘daar ben je geknipt voor.’” Dat telefoontje kwam voor Hertsenberg als een volslagen verrassing. “Ik had er nog nooit een seconde over nagedacht. Ik kom uit Apeldoorn en daar was tv zo ver weg dat het helemaal niet Im Frage was.” Ze ging het gesprek met Baars aan, maar maakte van tevoren een lijst met wat ze vooral níet zou willen.
“Geen bordjes omdraaien, geen spelletjes presenteren. Maar hij nam me meteen heel serieus: je moet niet alleen de presentatie, maar ook de eindredactie van een nieuw consumentenprogramma gaan doen, een heel breed maatschappelijk georiënteerde rubriek. Dat was zo’n mooie kans dat ik avontuurlijk genoeg was om daar geen nee tegen te zeggen.” De rest is geschiedenis: sinds januari 1995 is Antoinette Hertsenberg het gezicht én de eindredacteur van Radar.
Actievoerder
Het is een terugkerend thema in Hertsenbergs leven: op de barricade voor mensen en dieren die, in meer of mindere mate, in een achtergestelde positie verkeren. “Dat klopt, er zit gewoon een activist in mij. Die is er altijd geweest en zal er waarschijnlijk altijd blijven.” Ze koos voor een studie hoger sociaal agogisch onderwijs en werkte onder andere in een meidenwegloophuis. “Ik was 21 toen ik afstudeerde en wilde per se met jongeren werken, niet met kinderen. Helaas: overal waar ik solliciteerde, vonden ze mij te jong om met jongeren te werken. Dat vond ik toentertijd volkomen onzin, inmiddels denk ik daar iets genuanceerder over.”
Een uitzendbureau stelde haar voor bij de Anti-vivisectie Stichting, een stichting tegen dierproeven. Ze werd publiciteitsmedewerker en schopte het tot directeur. Als ze misstanden signaleert, is ze nu eenmaal vastberaden en volhardend. “Dat is denk ik ook waarom Radar zo ontzettend goed bij mij past. De vraag of het niet tijd is voor iets anders wordt mij herhaaldelijk gesteld, maar ook na 25 jaar verveelt het echt niet. Het is niet alleen researchen en zaken tot op de bodem uitzoeken, maar er ook een slinger aan geven en onderwerpen op de kaart zetten. Ik heb genoeg andere programma’s gedaan, maar het eerste wat ik altijd heb gezegd: níet ten koste van Radar.”
Basis
Een greep uit andere programma’s: actualiteitenrubriek 2Vandaag, Opgelicht?! en – op dit moment – Dokters van Morgen. En ondanks het feit dat ook Opgelicht?! allesbehalve een eendagsvlieg was en Antoinette Hertsenberg in één adem met de programmatitel wordt genoemd, was de liefde voor Radar “heel stiekem” altijd een stuk groter. “Dat ik daarvoor ook de eindredactie doe, maakt automatisch dat ik meer betrokken ben. Radar is de basis.”
“Dat ik tot eindredacteur werd gebombardeerd, leverde links en rechts scheve gezichten op”
Radar en Antoinette Hertsenberg is al jarenlang een onlosmakelijke combinatie, maar ze heeft haar plek in die beginjaren moeten veroveren. “TROS-collega’s vonden het best leuk dat een nieuwe presentator was aangesteld, maar dat ik zónder verstand van zaken ook tot eindredacteur werd gebombardeerd, leverde links en rechts scheve gezichten op. En dat snap ik, maar Gerard was heel beslist: van meet af aan word jij degene die de lijnen uitzet. Ik werd op een negendaagse cursus presenteren gestuurd – voor je rijbewijs krijg je nog meer lessen! – maar ook hiervoor geldt: al doende leert men.”
De consumentenrubriek was niet onmiddellijk een schot in de roos. “Nu terugkijkend: voordat we onze vorm hadden gevonden, waren we vijf jaar verder. Wij wisten steeds beter wat we aan het doen waren en kijkers wisten ons te vinden. Rond het tiende jaar keken er zo’n miljoen mensen en die stijgende lijn zette door tot 2,4 miljoen op het hoogtepunt. De ontwikkeling dat er minder lineair wordt gekeken, zie je natuurlijk ook bij Radar: we zitten nu op 1,6 miljoen kijkers. Nog steeds veel, zeker voor een informatief programma.”
Gezamenlijk geheugen
Aan de televisie-uitzendingen werkt een team van vijf redacteuren en vier verslaggevers. “En nu een extra eindredacteur, omdat ik vanwege Dokters van Morgen heel veel op pad ben. We hebben voortdurend nauw contact. Normaal gesproken ben ik zeker drie, vier dagen per week met Radar bezig. En dat dat kan en het geen vijf dagen zijn, is omdat er zo’n geweldige redactie op zit.”
“Natuurlijk komen er altijd wel weer jonge mensen bij en vertrekt er uiteindelijk ook weleens iemand, maar we hebben een relatief grote groep die er langer dan vijftien jaar werkt. Dat is voor televisiebegrippen bijzonder, maar we zijn stuk voor stuk erg verknocht aan het programma en ook erg verknocht aan elkaar.” Dat komt het programma ten goede. “Als je Radar zou moeten maken met alleen maar mensen met negen maandencontracten wordt het nooit echt wat. We hebben een gezamenlijk geheugen en vullen elkaar aan. Dat is heel, heel fijn.”
Aan het format van Radar is de afgelopen 25 jaar maar mondjesmaat geschaafd; het zijn de onderwerpen die aan verandering onderhevig waren. “We signaleren als redactie een probleem of thema waarmee we aan de slag willen. Bijvoorbeeld de enorme energietransitie waar we in Nederland voor staan. Dat houdt mensen bezig: als ik op verjaardagen kom, hoor ik gesprekken over zonnepanelen of van het gas af en hoe doe ik dat en wat kost dat dan?”
“Voor de komende tijd zullen die energievraagstukken dus een speerpunt zijn voor ons. Onze aanpak is in de loop der jaren niet of nauwelijks veranderd, maar op een gegeven moment is Radar wel zo groot geworden dat de zaken die we onder handen hebben ook omvangrijker werden. Het voelde als een ongelijk speelveld om nog een kleine middenstander aan te pakken. Als willens en wetens iemand wordt opgelicht of de kluit wordt belazerd, vind ik het weer anders. Maar iemand die z’n best doet en een keer een verkeerde service heeft gegeven, past niet meer bij ons programma.”
Online
De programmasite speelt een belangrijke rol. Radar.avrotros.nl is, de nieuwspagina van de NOS daargelaten, nog altijd de best scorende programmasite van de NPO. “Zeker in de eerste jaren, toen internet relatief nieuw was, waren wij voor veel kijkers een strohalm. Ik herinner me een uitzending waarin we een gezin een schone computer leenden. Na een week keken we hoeveel spyware erop verzameld was. Vervolgens had ik een presentatietekst waarin ik vertelde over het stappenplan op onze site: hoe bescherm je de computer? We hadden destijds rond de anderhalf miljoen kijkers en ik geloof dat het document zo’n 300.000 keer gedownload is. Dat voorzag in een enorme behoefte.”
Kenmerkend voor de site is het what’s in it for me-gehalte. “Als je een probleem hebt, doen we uit de doeken hoe je dat kunt oplossen. Je vindt voorbeelden van klachtenbrieven die je met een paar kleine aanpassingen op de post kunt doen, maar ook tips en testresultaten. Als wij een onderwerp op tv behandelen, kun je daar alles nog eens rustig doorlezen, inclusief alle details. Het zijn echt handvatten die mensen vooruithelpen.”
Met grofweg 200.000 forumleden is ook dat onderdeel van de site razend populair: kijkers en consumenten weten de weg ernaartoe goed te vinden en bieden elkaar de helpende hand. Rondom de uitzendingen over de woekerpolisaffaire – het woord alleen al doet Hertsenberg opnieuw zuchten – nam de populariteit van het forum een enorme vlucht.
Woekerpolisaffaire
Die woekerpolisaffaire. Een schoolvoorbeeld van wat Radar teweeg kan brengen en hoe de altijd aanwezige waakvlam in Hertsenberg in alle hevigheid kan ontbranden. Zij was het die Nederland eind 2006 live op tv in kennis liet maken met die verzamelnaam voor de ophef rond beleggingsverzekeringen.
“Poeh! Veel partijen bleken vage, rare polissen hadden. De ergste die ik gezien heb, was een koopsompolis met een inleg van tienduizend euro, waarvan 85% meteen door de verzekeringsmaatschappij werd afgeroomd als provisie. Nou, dan moet je toch wel een behoorlijk rendement halen voordat je dat weer hebt terugverdiend op de beurs. Onvoorstelbaar. Onvoorstelbaar dat dit jarenlang op zo’n grote schaal heeft kunnen plaatsvinden.”
De ‘woekerpolisaffaire’ werd vlot opgepikt en behandeld door andere media. “Daar was ik heel blij mee, want dit veelomvattende onderwerp werd al snel groter dan we bij Radar alleen aankonden.” Hertsenberg vond het heerlijk om dit schandaal aan te tonen en tegen het licht te houden, maar de uiteindelijke uitwerking is allerminst bevredigend. “De compensaties zijn eigenlijk minimaal geweest. Er zijn nog steeds gedupeerden die vechten voor rechtvaardigheid.”
Meedogenloos
De stem van Hertsenberg gaat naarmate ze haar verhaal vertelt een paar octaven omhoog van verontwaardiging en haar blik spreekt boekdelen: het maakt haar opnieuw kwaad. “Paginagrote misleidende krantenadvertenties, en nergens stond het woord lening of krediet. Het waren moedwillig ingewikkelde producten die mensen op het verkeerde been zetten. Het gaat niet over geld, maar over mensenlevens. Het is meedogenloos wat je mensen aandoet. Je huis en je pensioen is je zekerheid voor later en als je daaraan morrelt, heeft dat ook invloed op de levensvreugde. Daar gaat je huwelijk van naar de gallemiezen als je niet uitkijkt! Echt, hoor!”
“Ik probeer mijn boosheid te verbergen”
Dat ze haar interviewkandidaten waanzinnig goed voorbereid en onomwonden te lijf gaat, is bekend. Maar haar razernij roept de vraag op of ze in een uitzending weleens echt uit haar vel gesprongen is. “Ja, dat geloof ik wel…” En toch: lang leve de zelfbeheersing. “Ik ben mij er zeer van bewust dat het een live uitzending is en ik me netjes moet gedragen, dus ik probeer mijn boosheid te verbergen. Ik weet dat ik ooit een man van Nationale Nederlanden, die had ook zo’n verschrikkelijke woekerpolis, vroeg: ‘En zou u die verzekering nou verkocht hebben aan uw eigen moeder?’ Het floepte er zomaar uit, ook uit een soort nijd. ‘Ja,’ zei hij, zonder blikken of blozen. Waardoor hij zijn geloofwaardigheid totaal kwijtraakte. Natuurlijk kon hij ook niet met nee antwoorden, maar het was een heel pijnlijk moment.”
Alle ruimte
Het grote rechtvaardigheidsgevoel ziet ze ook terug in de andere redactieleden. “Ik denk dat we, ook als programmastrategie, volhardend zijn. We stoppen niet na twee keer als het een derde of vierde keer nodig is. We gaan door, zelfs als kijkers afhaken; ik ben ervan overtuigd dat ze snappen waarmee we bezig zijn. Onze achterban is trouw: de nieuwsbrieven worden goed gelezen en ze doen mee aan ons testpanel. Misschien hebben ze even geen zin in het onderwerp dat we behandelen, maar ze denken: goed dat ze het doen. Daar geloof ik heilig in.”
En ook AVROTROS schrikt niet als de kijkcijfers een keer tegenvallen. “Ze geven ons alle ruimte. Wat dat betreft ben ik bij de beste omroep terechtgekomen. Nog nooit hebben ze daarover kritische vragen gesteld. Ook als we juristen van grote bedrijven achter ons aan hadden, stonden ze altijd vierkant achter ons.”
Nieuw op Instagram
Onlangs verdween Radar Radio voor de tweede keer uit de ether. “Dat programma begon ooit op Radio 5, maar dat vonden we niet zo’n gelukkige keuze: We hebben een groot publiek nodig om echt invloed te kunnen uitoefen. Het verhuisde naar Radio 1, maar daar liet het tijdstip – zaterdagmiddag tussen 15:00 en 16:00 uur – te wensen over. Nu is er Stax&Toine, het programma waarin onder meer de inhoud van Radar Radio wordt besproken. In 2020 wil Radar proberen op Instagram voet aan de grond te krijgen. “Natuurlijk om jongeren te bereiken, maar ook om zelf ruimte te creëren. Zendtijd moet onder alle omroepen worden verdeeld. Online is altijd plek! Arieke van Liere gaat voor ons aan de slag met de invulling van het Instagram account, zij won de Afstudeerprijs Villamedia 2018 en is zeer talentvol.”
“Mensen die roepen dat ik mensen altijd in de rede val, geef ik groot gelijk”
Het type vraaggesprekken waarin Hertsenberg uitblinkt, is specifiek. “Ik heb ongeveer zes minuten de tijd om live in de televisiestudio een confronterend interview te doen, dus ik móet mijn gasten bij de les houden. Mensen die op Twitter roepen dat ik mensen altijd in de rede val, geef ik groot gelijk: er ligt een probleem op tafel en we moeten snel to the point komen. Het programma zou er niet beter van worden als ik iedereen laat uitpraten.”
Van kritiek trekt ze zich alleen iets aan als die terecht is. “Als ik vind dat ze géén punt hebben, kan ik het heel makkelijk naast me neerleggen. En ík ben degene die daarover oordeelt, hahaha, dat is ook wel aangenaam. Ze mogen me een bitch vinden, prima. Als ze een vraag hebben gemist waarvan ik inderdaad denk: damn, die had ik moeten stellen, trek ik me dat aan. In een split second maak ik heel veel keuzes. Als ik een bepaalde kant opga, is er niet altijd een weg terug, dat hoort er nu eenmaal bij.”
Waardering
Ze was Journalist van het Jaar 2009, dankzij de berichtgeving over de kredietcrisis en in het bijzonder de DSB Bank. “Het is alweer even geleden, maar die uitverkiezing heb ik zeker op prijs gesteld. Vooral omdat consumentenjournalistiek door journalisten van het harde nieuws niet altijd op waarde wordt geschat. Het is allerminst makkelijk en het is een heel waardevolle vorm van journalistiek: het gaat over de mensen voor wie je televisie maakt. Het is bij uitstek een manier van journalistiek bedrijven die alleen bij de publieke omroep kan. Opgelicht?! zou je nog kunnen maken bij een commerciële zender, want daarbij heb je niet met grote adverteerders te maken. Maar Radar? Vergeet het maar. No way. Dan kun je echt je werk niet doen.”
In het rustgevende Vierhouten, ver weg van alle televisiestudio’s, is Hertsenberg in haar vrije tijd gelukkig. De bekendheid waarvan ze nooit droomde, kreeg ze bij haar baan op de koop toe. “Als ik herkend word, kruip ik meer in mijn schulp. Ik vind het ongemakkelijk als mensen naar me staren. Maar: het levert ook weleens grappige situaties op, het is niet alleen kommer en kwel. Ik krijg altijd een buitengewoon goede service in een winkel. Als ik bijvoorbeeld iets wil ruilen, is dat bijna nooit een probleem. Meestal moeten de verkopers dan zelf ook lachen: o mijn God, heb ik dat, hahaha, staat zíj hier.”
Eva Cleven: “Inmiddels durf ik te geloven dat ik blijf”
Tekst en fotografie: Marloes Levie
Ze werd geboren in Beër Sjeva in Israël en groeide op bij haar adoptieouders in Wageningen. Daar ging ze zingend en dansend door het leven. “Ik was graag op de voorgrond en helemaal niet verlegen. Me uiten in beweging was een uitlaatklep voor me.” Na het halen van haar havodiploma ging ze de wijde wereld in: ze kwam door de strenge selectie van de Dansacademie en verhuisde naar Amsterdam.
“Jazz-musicaldans leek mij op het lijf geschreven, maar na twee jaar kwam ik erachter dat ik geen zin had om in een musical terecht te komen en jarenlang, avond na avond, dezelfde voorstelling te spelen. Ik was aan de opleiding begonnen omdat ‘ie zo divers was. Confronterend dat je dan in een vak terechtkomt waarin je elke dag hetzelfde doet.”
Lege handen
Met haar hbo-propedeuse op zak bladerde Cleven door de studiegids van de UvA. Muziekwetenschappen sprong eruit, dat móest te gek zijn. “Dat viel dus tegen. Het is een toffe studie, maar niet voor mij. Ik was alleen maar aan het leren en nadenken over muziek, terwijl ik er juist iets mee wilde dóen.” Na twee jaar gooide ze de handdoek in de ring. “Na vier jaar studeren stond ik nog steeds met lege handen, superslecht.” Een studiekeuzetest bood uitkomst. “Ik meldde me aan voor Nieuws en Media aan de Hogeschool van Amsterdam. Omdat er ook ruimte was voor muziek en andere onderwerpen waarvoor ik warmloop; in de journalistiek kun je nog alle kanten op. In één keer haalde ik mijn propedeuse en ik had er veel plezier in.”
Door afleidingsmanoeuvres zette ze haar studie toch op een lager pitje. “Tijdens mijn stage bij Radio 6 had ik ontdekt dat een radiostudio voor mij een fijne plek was om te zijn. Ik ging in de nacht radio maken bij FunX en werd gecast voor Like ADAM, een realityserie van BNN over een meidenbandje. Ik switchte van een voltijd- naar een deeltijdstudie. Ondertussen had ik een management en zij stuurden een vacature door: Het Klokhuis was op zoek naar een nieuwe presentator. Ik plakte de leukste fragmenten van Like ADAM en een aantal YouTubefilmpjes achter elkaar en stelde mezelf voor in een showreel.”
Drie telefoontjes
In diezelfde periode, de zomer van 2016, kreeg haar management A Million Faces een head’s up: de VPRO zocht presentatoren. “Ik mocht een festivalreportage maken om te kijken hoe dat ging. In september zou ik weer beginnen met mijn studie, maar er tussendoor kwamen drie telefoontjes: ik kon bij Het Klokhuis beginnen, FunX had me toegevoegd aan de dagprogrammering en de VPRO wilde met me verder.”
“Het Klokhuis vraagt om een andere Eva dan FunX”
En haar studie? Hoppa, het raam uit. “Tsja, maar ik had bereikt waarom ik überhaupt aan de opleiding was begonnen: werken in het vak.” Waarvan akte: in datzelfde jaar sleepte Cleven de Philip Bloemendal Prijs voor jong journalistiek presentatietalent in de wacht.
Met een camera of microfoon voor haar neus voelde Cleven zich onmiddellijk op haar gemak. “De eerste shows als radiodeejay vond ik wel heel spannend, maar dat had voornamelijk met de techniek te maken die ik nog onder de knie moest krijgen. Maar ik merkte meteen: ik beperk mezelf niet, ik kan volledig mezelf zijn op radio en televisie. Verschillende versies van mezelf, want Het Klokhuis vraagt om een andere Eva dan FunX, maar in alles wat ik presenteer, kan ik iets van mezelf kwijt.”
Programmapakket
De keuze tussen radio en tv heeft ze nooit hoeven maken: vanaf het begin doet Cleven en-en. “Ik ben freelance presentator en daar ben ik hartstikke gelukkig mee. Ik doe voornamelijk klussen voor de publieke omroep, maar ben als kandidaat af en toe te zien op een commerciële zender.”
Het programmapakket dat ze in die zomer van 2016 in handen had, is grotendeels nog intact: still going strong met Het Klokhuis en FunX. “Voor de VPRO deed ik verslag van Best Kept Secret, Down The Rabbit Hole, WOO HAH!, Lowlands en Pinkpop. Maar bijna alle festivals zijn helaas geskipt door NPO 3. Op Pinkpop ben ik nog wel, inmiddels namens de NTR, en op WOO HAH! zijn we met FunX.”
In de zomer meldde BNNVARA zich als nieuwe opdrachtgever. “Ik presenteerde Trippers, de opvolger van Spuiten en Slikken op Reis. Om die verhalen te kunnen vertellen, vond ik echt heel gaaf.” Of haar werk voor BNNVARA een vervolg krijgt, weet ze nog niet, maar: “Ze mogen me altijd bellen. Hahaha.”
Thuis bij FunX
Bij FunX voelt Cleven zich als een vis in het water. “Daar leerde ik radio maken, FunX voelt voor mij als thuis. Het is een zender met veel verschillende mensen, invalshoeken, onderwerpen en muziek. En echt te gek: een heleboel artiesten voelen zich er kind aan huis. Voor sommigen is FunX het station dat ze als eerste draaide en waar ze altijd welkom waren.” De dynamiek van radio vindt ze fijn. “Het zijn prettige werkdagen, heel erg in het nu. Op het moment dat het moet gebeuren, gebeurt het. Je gaat naar huis en de volgende dag heb je een nieuwe kans om een show te maken. Het is een spanningsboog van één dag en dat past goed bij mij.”
“Het is een spanningsboog van één dag en dat past goed bij mij”
Elke week maakt ze ook een nieuwe podcast, FunX WorX. “Op zondag spreek ik op de radio mensen die uitblinken in wat ze doen, maar vanzelfsprekend worden die gesprekken onderbroken door muziek. De podcast is in het leven geroepen zodat die verhalen niet alleen maar snackjes van drie keer vijf minuten zijn. We kunnen dieper in het onderwerp duiken en dat maakt het een heel fijne aanvulling op de uitzendingen.”
Expeditie Robinson
Dit seizoen is Cleven te zien in Expeditie Robinson. Op het moment dat deze editie van BM naar de drukker gaat, zit ze nog volop in de race. Voordat ze het avontuur aanging, heeft ze best even gewikt en gewogen. “Over mijn deelname aan It Takes 2 hoefde ik geen seconde na te denken, maar dit was anders. Dit kan echt effect hebben op het beeld dat mensen van me hebben.”
“Van tevoren wist ik ook niet wat het leven op het eiland met mij zou doen. De doorslag gaf dat ik volmondig ‘ja’ had gezegd als het programma niet zou worden uitgezonden. Ik hou van reizen, avonturen beleven en uit mijn comfort zone stappen. Dat zijn de momenten waarop je iets over jezelf kunt leren en iets niet-alledaags kunt ervaren. De spanning die ik voelde over de gevolgen, nam ik uiteindelijk voor lief.”
Tijdens de expeditie leerde ze dat ze zichzelf soms onderschat. “Het is me, gek genoeg, alles meegevallen. Ik heb me goed voorbereid, met name mentaal: dagelijks herhaalde ik mantra’s, zoals: je kunt dit, je bent sterk genoeg en als je een probleem tegenkomt dan vind je wel een oplossing, heb daar vertrouwen in. Dat heeft me ontzettend geholpen, op het eiland dacht ik: laat maar weten wat ik moet doen, ik ben hier, ik ben oké. Eén ding was zeker, binnen zes weken was ik weer thuis. Tot die tijd moest ik genieten en het beste ervan maken en dat is gelukt. Van tevoren was ik bang dat ik er na twee dagen finaal af zou liggen. Nu weet ik dat ik dit kan en dat is een fijne constatering.”
Niet zwart-wit
Die mantra’s toverde Cleven vooral voor de gelegenheid uit de kast, maar: “Als ik écht spannende dingen moet doen, kan ik mezelf goed toespreken, tot de orde roepen, ervoor zorgen dat ik inzie dat het tijdelijk is en dat ik er niet aan doodga.” Live tv is een van die dingen die ze “écht spannend” vindt. “Dat is heel kwetsbaar. Live radio daarentegen vind ik helemaal niet spannend, die radiostudio is mijn comfort zone. Ik zit zelf achter de knoppen en heb letterlijk de controle.”
Ook bepaalde onderwerpen kunnen bij haar een lichte vorm van zenuwen teweegbrengen. “In Turkije maakten we voor Trippers bijvoorbeeld een item over traditioneel versus modern. Ik weet dat veel Turkse Nederlanders dat zien en ben dan bang dat zij zich niet herkennen in wat wij vertellen. Het is soms lastig om in de beperkte tijd en ruimte die je hebt alle nuances mee te nemen. Het is niet zwart-wit, daarvan ben ik me heel bewust en dat probeer ik altijd mee te nemen.”
“Ik ben niet op de hoogte van kijk- en luistercijfers”
Precies die overweging maakt dat Cleven niet altijd ‘ja’ zegt als ze wordt gevraagd aan te schuiven in een praatprogramma. “Ik vind het belangrijk dat een onderwerp niet een snack is, maar dat alle kanten ervan belicht worden. Talkshows bellen een dag van tevoren of op de dag zelf: ‘Heb je zin om te praten over het nieuwe album van blablabla?’ Het is nog niet eens verschenen, wat kan ik erover zeggen? Dubbel hoor, want ik voel me vereerd als ze aan mij denken, maar ik moet wel het gevoel hebben dat ik iets kan bijdragen en dat daarvoor voldoende gelegenheid is.”
Onderwerpen ontrafelen
Haar bekendheid nam door haar deelname aan Expeditie Robinson een vlucht. “Maf. Mensen op straat lachen opeens zo vriendelijk naar me. Ik vind het een beetje raar, awkward zelfs, maar krijg zoveel positieve reacties dat het ook leuk is. Hoewel, voor zowel de radio- als tv-programma’s die ik maak, geldt dat ik ze evengoed zou maken als er níet naar geluisterd of gekeken wordt. Ik ben ook niet op de hoogte van kijk- en luistercijfers. De totstandkoming, het maakproces, dát is waarom ik blij ben met mijn baan. Ik vind het heel tof om zoveel verschillende onderwerpen van dichtbij te kunnen zien en ontrafelen.”
Ook bij Het Klokhuis is Cleven aan het juiste adres. “Vroeger was ik zelf een trouwe kijker, dus ik weet precies voor wat voor nieuwsgierige kids ik het maak. Meestal zijn de opnamen op bijzondere plekken, maar het programma is zó’n instituut dat de deuren altijd wel opengaan en we met open armen worden ontvangen. Iedereen weet voor wie het gemaakt wordt en waarom. Mooi aan de formule: van hoe een banketbakker een taart bakt tot het leven van kinderen in een vluchtelingenkamp, alles nemen we onder de loep.”
Oprechte connectie
Van een interview voor de radio tot een klik met een artiest op een festival, Cleven geniet het meest van haar werk als ze een oprechte connectie voelt tussen haar en degene die ze spreekt. “In Turkije sprak ik voor Trippers een meisje waar eerwraak op was genomen. Zij voelde zich vrij om mij alles te vertellen en ik durfde haar alles te vragen. Als ik voel dat ik mijn werk goed kan doen omdat iemand mij volledig vertrouwt, ben ik in mijn element. Ik zoek geen sensatie, ik wil het echt weten. Die oprechtheid, over en weer, vind ik heel belangrijk.”
Maakt dat haar een goede presentator? “Ik hoop het. En daarnaast maak ik ook makkelijk contact met andere mensen, van de geluidsman tot de gast. Ik wil graag meedenken, kom met eigen ideeën, schuw moeilijke onderwerpen niet, kan goed interviewen en probeer me in mijn werk nederig op te stellen. Zodra ik in gesprek of opname zit, sta ik daar niet voor mijn eigen ego. Als mensen een programma van mij hebben gezien of gehoord, wil ik dat het onderwerp ze bijblijft. Niet dat het door mij werd gepresenteerd, dat vind ik helemaal niet belangrijk: het is niet De-Grote-Eva-Show.”
Blik verbreden
Trippers, haar eerste reisprogramma, smaakt naar meer. “Ik ben een behoorlijk reislustig type, maar voor mijn wérk naar het buitenland gaan, is helemáál te gek. Ik vind het de taak van de publieke omroep om de wereld inzichtelijker te maken. Televisie is zo’n mooi medium om te laten zien wat ergens anders gebeurt, hoe dat in elkaar zit en hoe ik daar met mijn westerse blik naar kijk. Doordat we tegenwoordig toegang hebben tot zo veel informatie denken we alles te kunnen doorgronden, maar eigenlijk hebben we geen flauw idee. Dat zet mij altijd wel met twee benen op de grond; niemand heeft de waarheid in pacht. De enige manier om erachter te komen hoe iets zit, is door in gesprek te gaan, het onderzoeken en zelf ervaren. Ik ben heel dankbaar dat ik dat door mijn werk kan doen en doorgeven.”
“Tot nu toe is bij elk project een voorwaarde voor mij dat ik mezelf kan ontwikkelen”
Cleven is blij met haar leerproces tot nu toe. “Er is geen opleiding voor presentator, je leert het door te doen. Een spelletjesshow zou niet per se mijn voorkeur hebben. Tot nu toe is bij elk project een voorwaarde voor mij dat ik mezelf kan ontwikkelen. De programma’s en onderwerpen krijgen een steeds journalistieker karakter.”
In die categorie heeft ze nu een fonkelnieuw NTR-programma op stapel staan: Bodem in Zicht. “In elke aflevering staan we stil bij delf- en grondstoffen die we gebruiken, maar waarvan niemand precies weet waar en hoe het gewonnen wordt. Kunnen we het oneindig gebruiken en wat voor sociale problemen brengt het met zich mee? Naar die antwoorden ga ik op zoek, in binnen- en buitenland. Ik heb nu één draaidag gehad en kan niet wachten op het vervolg.”
Here to stay
“Lange tijd dacht ik dat mijn werk een tijdelijk karakter had. Dat mensen me op een gegeven moment zat zouden zijn, de telefoon niet meer zou gaan en het dan klaar zou zijn. Maar inmiddels durf ik te geloven dat ik blijf. Ook omdat ik dat wíl. Ik denk ook na over een programma dat ik zelf wil maken. Ik ga niet over één nacht ijs, daar groei ik langzaam naartoe. Ik heb ideeën en mensen om me heen die meedenken. Verder zie ik wel wat er gebeurt. Het leven van een freelancer draait vooral om de projecten die nu spelen en er op korte termijn aankomen. Verder valt er weinig te plannen. Die onzekerheid hoort er een beetje bij en dat vind ik oké.”
