KRO-NCRV brengt muzikaal kerstverhaal live vanuit Maastricht
Daarnaast laat het programma zien dat de 800 jaar oude traditie van de kerststal nog steeds springlevend is. De kerststal van Nederland komt op dinsdag 16 december live vanuit Maastricht om 20.30 uur bij KRO-NCRV op NPO 1.
Eigentijdse vertelling
De kijker wordt meegenomen in het verhaal vanaf het moment dat Jozef en Maria van de engel Gabriël horen ze dat ze een kindje mogen verwachten. We volgen de hoogzwangere Maria en Jozef op zoek naar een plek om de nacht door te brengen. De herders, gespeeld door Rein van Duivenboden, Martijn Noort en Samir Hassan gaan op reis. Net als Sosha Duysker, Nandi van Beurden en Magtel de Laat in hun rol als wijzen uit het Oosten. Hun tocht voert ze langs Herodes (Maarten Heijmans) en zijn schriftgeleerde (Xander de Vledder).
Als Herodes een boodschap voor het hele land heeft, is het Herman van der Zandt die dit bericht als nieuwslezer live vanaf het plein verkondigt. Alle personages komen uiteindelijk samen in de kerststal voor de muzikale finale op het Onze Lieve Vrouweplein in Maastricht. Het kerstkind wordt geboren en brengt licht in een donkere wereld. Klassieke kerstliederen worden afgewisseld met moderne popnummers die het publiek meenemen in de sfeer en betekenis van Kerstmis.
Een verhaal dat blijft
Het kerstverhaal laat zien dat zachte krachten zoals menselijkheid en omkijken naar elkaar uiteindelijk sterker zijn dan de brute macht en tirannie van leiders zoals Herodes. Zeker in een tijd waarin veel mensen onzekerheid, conflict en verdeeldheid ervaren, biedt het verhaal een tegenstem die hoopvol en dichtbij voelt. Het herinnert ons eraan dat kleine daden van goedheid juist betekenisvol zijn. Die gedachte vormt de basis van De kerststal van Nederland, waarin KRO-NCRV wil laten zien dat dit eeuwenoude verhaal ook nu iets kan betekenen voor iedereen die op zoek is naar verbinding en hoop.
Peter Kuipers, mediadirecteur KRO-NCRV: “De traditie van de kerststal is al eeuwen oud. Het begon ooit als een manier om het verhaal van de geboorte van Jezus te vertellen aan het grote publiek. Tegenwoordig is het een symbool van hoop en licht dat heel veel mensen uit het hele land bij elkaar brengt. De kerststal geeft verwondering aan jong en oud, even wegvluchten van een donkere wereld waarin het nu niet altijd zo fijn is.”
Kerststallen uit het hele land
In de live uitzending op NPO 1 volgen we diverse kerststallen die door het hele land worden opgebouwd, in kerken, op scholen, bij de scouting. Daarmee laat KRO-NCRV zien hoe rijk en divers deze traditie in Nederland wordt beleefd en mensen samenbrengt. Een van de kerststallen is de Napolitaanse kerststal van Museum Catharijneconvent in Utrecht met meer dan zeshonderd handgemaakte figuren. De tentoonstelling De mooiste kerststal van Nederland is gratis te bezoeken van 12 december 2025 tot en met 11 januari 2026 in de Sint Catharinakathedraal in Utrecht.
De kerststal van Nederland wordt geproduceerd door Tuvalu Media in opdracht van KRO-NCRV. De uitzending wordt mede mogelijk gemaakt door museum Catharijneconvent Utrecht, Gemeente Maastricht, Bisdom Roermond en Provincie Limburg. Het concept is naar een idee van KRO-NCRV, Toneelgroep Maastricht en Servé Hermans.
Arie Koornneef benoemd tot directievoorzitter KRO-NCRV
Koornneef begon zijn loopbaan bij Youth for Christ en ontwikkelingsorganisatie Simavi. Momenteel is hij ook actief als bestuurslid bij onder andere Giro555 en is hij vicevoorzitter van de Raad van Toezicht van de Maatschappij van Welstand. Arie Koornneef volgt de huidige directievoorzitter Peter Kuipers op. In de overdrachtsfase blijft Kuipers als bestuurder betrokken bij de dossiers over de beoogde bezuinigingen en de plannen voor hervorming van de publieke omroep.
De Raad van Toezicht van KRO-NCRV is zeer verheugd over de komst van Koornneef. “Arie heeft vanuit zijn achtergrond ruime ervaring met missie gedreven organisaties”, licht voorzitter Eric Holterhues van de Raad van Toezicht KRO-NCRV toe. “KRO-NCRV en de publieke omroep staan de komende jaren voor grote uitdagingen. In de gesprekken die we met elkaar gevoerd hebben, merkten we al snel dat Arie een goed gevoel heeft voor het katholieke en protestants-christelijke gedachtegoed en het maatschappelijke DNA van KRO-NCRV. We zijn blij met zijn kennis en bestuurlijke ervaring en zien uit naar zijn komst.”
Arie Koornneef over zijn start bij KRO-NCRV: “De toekomstgerichte en positieve signatuur van KRO-NRV, die is gebaseerd op het christelijk-sociaal denken waarbij je je samen inzet voor een betere wereld, spreekt mij zeer aan. De waarden van KRO-NCRV en het onderscheidende geluid zijn een verbindende factor in deze breekbare en polariserende wereld. Daar wil ik graag mijn bijdrage aan leveren.”
KRO-NCRV kiest bewust voor een betekenisvolle invulling van het 100-jarig jubileum. “Alle 300.000 leden een cadeau geven zou financieel onhaalbaar zijn”, legt Hilster uit. “In plaats daarvan willen we iets terugdoen voor de samenleving.” In het voorjaar lanceert KRO-NCRV daarom het initiatief Lief gebaar, dat deze keer in het teken zal staan van vrijwilligerswerk. Het jubileum wordt intern gevierd, met onder andere een kerstfeest waarvoor de ledenraad is uitgenodigd.
Daarnaast is een speciale jubileumeditie van het ledentijdschrift Vertel verschenen, met een uitklapbare cover met voormalige en huidige presentatoren. Deze uitgave, die onder meer de rijke geschiedenis en waarden van KRO-NCRV belicht, benadrukt het belang van omzien naar elkaar, rentmeesterschap en steun aan de kwetsbaren in de samenleving. “Zo dragen we onze kernwaarden geloof, hoop en liefde op een feestelijke manier uit”, aldus Hilster.
De mediadirecteur is trots op het erfgoed van KRO-NCRV en op de stappen die de omroep 10 jaar geleden als fusieomroep heeft gezet. “Vanuit onze christelijk-sociale wortels blijven we maatschappelijk relevant door deze waarden te vertalen naar de huidige tijd, waarin zingeving en verbinding sterker nodig zijn dan ooit. Het is prachtig om te zien dat veel leden, vaak samen met hun kinderen, hier actief over nadenken en in gesprek blijven. Voor mij is het een eer om bij te dragen aan een organisatie die deze betekenisvolle thema’s uitdraagt.”
Waaraan merk je dat de roep om zingeving en verbinding groter is dan ooit?
“Onlangs liet Trouw onderzoek doen, waaruit bleek dat de meeste Nederlanders op zoek zijn naar zingeving. Ook een interessante uitkomst was dat zingeving voor jongeren nog belangrijker is dan voor Nederlanders in andere leeftijdsgroepen. Waar zo’n 37% van de geënquêteerden zingeving belangrijk zei te vinden, was dat in de leeftijdsgroep van 18-34 jaar 47%. Ook bleek dat hun ideeën verschillen over wat zingeving inhoudt. Wij als KRO-NCRV doen juist onderzoek naar waar mensen behoefte aan hebben als het gaat om ‘hoe geef ik zin aan het leven?’ Onze uitdaging is ervoor zorgen dat mensen zich gaan herkennen in de verhalen die wij laten zien. En wat verbinding betreft: je hoeft maar de krant erop na te slaan en je ziet dat de wereld meer gepolariseerd is dan ooit. Onze boodschap is dat je van mening kunt verschillen en van plek kunt verschillen, maar dat het zaak blijft om naar elkaar te blijven luisteren. Dat is wat wij proberen uit te stralen met alle content die we maken.”
Je bent nu 3 jaar mediadirecteur bij KRO-NCRV. Hoe bevalt dat?
“Heel goed. Ik vind het een eervolle taak om met het geld dat we vanuit de maatschappij krijgen, ook echt impact te kunnen maken. Voorheen heb ik gewerkt voor organisaties die werkten voor aandeelhouders. Voor de portemonnee van een ander. Nu mag ik met publiek geld werken aan content die echt verschil maakt. Dat vind ik op dit punt van mijn carrière ongelooflijk mooi om te doen.”
In 2022 kondigden directievoorzitter Peter Kuipers en jij een nieuwe koers aan. Waarom?
“De discussie over de verzuiling is niet meer. Waar de omroepen ooit allemaal op gebaseerd waren, dat is nu heel anders dan 100 jaar geleden. Dat vergt dat je gaat nadenken over hoe deze omroep zich verhoudt vanuit dat christelijk-sociaal denken in het publieke bestel. Wat vertel je? Wat is je missie? Die missie was helder, maar voor de buitenwereld konden we het nog best wat duidelijker vertellen. Ook intern vroegen collega’s om richting en woorden aan de koers die ze moesten varen. Die richting gaven we 2 jaar geleden met: ‘Maak morgen eerlijker, groener en liever. Maak morgen mee’. Vanuit solidariteit, vanuit rentmeesterschap, vanuit willen omkijken naar de samenleving. Volgens mij zit het geluk van jezelf altijd in het gelukkig maken van een ander. Dat willen wij als KRO-NCRV benadrukken. Vanuit onze roots menen we dat we met elkaar verantwoordelijk zijn voor een betere wereld. Voor een meer verbonden maatschappij. Want als we allemaal niks doen, dan gebeurt er heel weinig. Dat vind ik oprecht.”
Vind je dat publieke omroepen ook verantwoordelijk zijn voor het creëren van een betere wereld?
“Onze omroep wel, ja. Zo heeft elke omroep zijn eigen taak. Die van ons is bijvoorbeeld om mensen bewust te maken van het omkijken naar de ander en het uitdragen van bepaalde waarden zoals opkomen voor de zwakkeren. Dat vind ik zo mooi aan dit bestel. Het is complex met veel bestuurders en omroepen aan de tafel. Ik ben blij dat we gesprekken voeren over bestuurlijke vereenvoudiging. Ik denk dat het nodig is. Ik ben van mening dat we moeten moderniseren met elkaar in dat opzicht.” Lachend: “Al kom ik wat dat betreft net kijken met m’n 4 jaar bij de publieke omroep. Maar ik juich die vereenvoudiging van harte toe. Hoe dat gaat, gaan we de komende tijd zien.”
Big Tech en commerciële partijen beheersen het huidige medialandschap. Hoe zie jij daarin de rol van de publieke omroep?
“Ik hecht erg aan wat de positie van een goede publieke omroep, met een publieke taak, kan zijn. Ik ben in genoeg landen geweest om te zien dat, als er geen publieke omroep is, dat iets doet met de maatschappij. Dat mensen níet of half worden geïnformeerd of volledig ‘in de kleur’ worden geïnformeerd. Wij proberen in Nederland toch een veelkleurigheid te laten zien, zodat mensen zelf hun keuzes kunnen maken. En ik hoop dat we dat nog lang met elkaar kunnen doen. Hier zit nog een uitdaging, want nog niet iedereen wordt bereikt!”
Hoe zie je de toekomst voor je met jullie huidige positionering?
“De rol van KRO-NCRV vind ik belangrijker dan ooit. Ik hoop dat ik heb kunnen laten zien waar wij ons als omroep bevinden: met een basis in onze identiteit, in het christelijk-sociale denken. Wij vinden dat je er echt moet zijn voor de ander, oprechte interesse moet tonen en moet bijdragen aan de maatschappij en aan de gemeenschap waarin we leven. Dat betekent ook omzien naar de mensen om ons heen – de buurvrouw, de buurman. En dat we onszelf zien als rentmeesters: we willen deze wereld niet achterlaten met het idee ‘na mij de zondvloed’, maar met de wens om een verbonden en duurzame samenleving te bouwen, ook voor onze kinderen. We voelen ons daarin verantwoordelijk. Ik geloof dat deze boodschap actueler en meer nodig is dan ooit. Ik heb er vertrouwen in dat we van betekenis kunnen zijn en dat we dat ook moeten zijn. We schreeuwen niet vanaf de zijlijn, maar willen juist de verhalen van mensen vertellen. Wat gebeurt er in de regio’s? Waar lopen mensen tegenaan? Waar vinden ze steun bij elkaar? Wat drijft hen, en wat zijn hun levensvragen? Ik denk dat dit geluid essentieel is in onze samenleving. Natuurlijk doen we dit niet alleen; veel van onze collega-omroepen zetten zich in voor dit doel en de uitdaging is om alle Nederlanders daarin te vertegenwoordigen. Dat is, wat mij betreft, de schoonheid van ons omroepbestel.”
Hoe verpak je zo’n ietwat clichématige boodschap als ‘Maak morgen eerlijker, groener en liever.
Maak morgen mee’ in leuke content?
“Dat is een uitdaging. Als kijker is het leuk om naar meer uitgesproken content te kijken. Daar waar het lekker schuurt. Het is aan ons om content te maken die een breed publiek aanspreekt. Waar niet heel evident een boodschap in zit, maar waar het wel gaat over: hoe verhoud je je tot de ander? Hoe kun je mensen inspireren? Hoe doorbreek je bubbels? Zelfs met Een Huis Vol proberen we dat. Want je komt in gezinslevens waar je normaal geen blik op hebt. Het zijn uiteenlopende gezinnen. Het feit alleen al dat je een venster hebt naar het leven van een ander, in dit geval gestoken in een aantrekkelijk reality-jasje. Dat doet iets met je blik. Of neem Keuringsdienst van Waarde. Een programma waarin we met humor wel degelijk agenderend bezig zijn. Het gaat immers over: hoe bewust ben jij van wat je in je mandje gooit? Het kan dus wel: impact maken én ‘leuk zijn’, maar het is een flinke klus, dat geef ik meteen toe.”
Je hebt het je programmamakers dus niet per se makkelijker gemaakt met deze missie?
“In die zin dat het misschien makkelijker is om groot entertainment of enorm schurende programma’s te maken. Dat soort programma’s heb ik ook gemaakt in het verleden. Ik heb bij producenten gewerkt en content ontwikkeld waar dat veel meer in zat. Maar ik merkte – misschien heeft dat met leeftijd te maken, ik ben nog lang geen 100, maar wel 50 plus – dat ik dacht: nu wil ik mijn creativiteit inzetten voor iets anders dan dat. Voor programma’s waar ik zelf naar wil kijken. Waar ik trots op ben.”
Wanneer ben je trots op een programma?
“Als programma’s impactvol zijn, zoals Pointer en Spraakmakers. Bij Pointer stellen we de mens centraal: we belichten de verhalen van ‘de burger in de knel’ en zijn dicht bij de mensen op straat. We merkten dat Hilversum te ver verwijderd raakte van de werkelijkheid van alledag, en daarom brengen we onze redacties naar waar de verhalen zich afspelen. Zo heeft Pointer een pop-up redactie die afgelopen maand tijdelijk in Rotterdam zat voor reportages over kansenongelijkheid. Deze uitzending leidde tot Kamervragen. Al gaat het me meer om het feit dat we een misstand of iets waar een burger zich zorgen over maakt, aankaarten. Als dat leidt tot politiek ingrijpen of dat politici er op een andere manier naar gaan kijken, dan is dat mooi. Dat is wat we willen bereiken.”
Is er een uitzending waarvan je denkt: daarmee hebben we heel goed een punt aangekaart?
“In 2022 zonden we de journalistieke documentaire De blauwe familie uit. Die docu ging over racisme binnen het politieapparaat. Tot de dag van vandaag is deze documentaire onderdeel van het lesmateriaal binnen de politie. Ook in de politiek werden er vragen over gesteld. Een heel politieapparaat dat naar zichzelf gaat kijken en zegt: ‘Dit kan echt niet en dit moet anders’… Als je dat kunt bereiken met een documentaire van één uur, daar ben ik dan trots op.”
En hoe zet je bij andersoortige programma’s zaken in beweging?
“Om impact te maken, werken we gericht samen met partners, want écht verschil maak je niet alleen. Neem bijvoorbeeld onze langdurige samenwerking met de Protestantse Kerk Nederland, maar ook een nieuwe partner als Verus, een grote christelijke scholengemeenschap. Met Verus willen we ook lespakketten maken rond maatschappelijke thema’s, zoals mentale druk onder jongeren, om bespreekbaar te maken op scholen. We vertalen onze documentaires naar educatieve programma’s die we aanbieden via initiatieven zoals school take-overs in samenwerking met onze partner Young Impact. Tijdens die take-overs inspireren we leerlingen en zetten we onze content in om thema’s op de agenda te zetten.”
Hoe zorg je ervoor dat deze jongeren zich gehoord en begrepen voelen binnen jullie programma’s?
“Wij willen jongeren écht een stem geven in onze programma’s. Daarom werken we nauw samen met organisaties als Young Impact en Stichting MIND Us, zodat jongeren zelf kunnen aangeven wat hen bezighoudt en hoe wij hen kunnen ondersteunen. In plaats van alleen problemen te bespreken, laten we hen vanuit hun eigen kracht praten. De inhoud van programma’s wordt zorgvuldig afgestemd met experts, zoals een hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie, om zorgvuldig aan te sluiten bij de behoeften van jongeren.”
Zijn er, naast het werken met experts, nog andere voordelen aan het samenwerken met instanties?
“Zeker, we proberen onze programma’s betekenis te geven door ze te koppelen aan partners die de inhoud praktisch toepassen. Zo werkten we dit jaar met organisaties als het IVN (Instituut voor Natuurbeschermingseducatie, red.) rondom natuurprojecten. En met het Ouderenfonds voor campagnes waarin het belang van vrijwilligerswerk wordt belicht. Dankzij deze samenwerkingen blijft onze content niet alleen op het scherm, maar wordt-ie ook echt onderdeel van de samenleving. Dat is voor ons het ultieme doel: inhoud maken die niet alleen gezien, maar ook gevoeld en gebruikt wordt.”
Wat zijn jullie plannen voor volgend jaar?
“Tja, of die doorgaan is afhankelijk van de gesprekken met de NPO en of daar ruimte voor is. Wat ik wel kan delen, is dat we met een aantal presentatoren kijken naar vernieuwende programma’s. Zo hebben we Herman van der Zandt aan boord, die volgend jaar niet alleen De Slimste Mens, maar ook De Reünie gaat presenteren. Fantastisch trouwens, dat dat programma terugkomt. De Reünie duikt diep in iemands leven en belicht tegelijk de levens van de mensen om de hoofdpersoon heen. Die verhalen gaan wel 20 tot 30 jaar terug. Het is een prachtig concept dat goed bij ons past. Daarnaast werken we aan een nieuwe human-interesttitel en hebben we grote plannen om onze content rond Allerzielen uit te breiden. Daar besteden we altijd al aandacht aan, maar willen dit verder uitbouwen. In Zuid-Amerika is Allerzielen heel groot, en we zien dat ook in Nederland steeds meer mensen de behoefte hebben om verhalen over hun dierbaren te delen. Het plan is om hiermee aan de slag te gaan en volgend jaar hopelijk iets bijzonders neer te zetten. ”
2024 loopt bijna ten einde, hoe kijk je als mediadirecteur KRO-NCRV terug op dit jaar?
“Ik denk dat we met deze omroep op de goede weg zijn. Dat we het gesprek moeten blijven voeren. Over wat zingeving is. Juist nu. En eerlijk: ik voel het zelf ook, je hoeft maar naar buiten te kijken en je weet hoe heftig dit jaar is geweest. Ik voel het ook in dit bedrijf. Mensen zijn bezorgd. Meerdere oorlogen, veel polarisatie, mensen staan lijnrecht tegenover elkaar, er is veel haat. Ik vind dat de media daar een enorme rol in hebben. Als er zo’n heftige week is als begin november in Amsterdam (de rellen rond Ajax-Maccabi Tel Aviv, TT), dan komen hier binnen de omroep mensen bij elkaar die zeggen: ‘Wat gebeurt hier? En wat kunnen wij hieraan doen? Hoe kunnen we in gesprek blijven?’ Terwijl in de media de spotlights steeds maar worden gericht op de flanken. Op de mensen die het hardst roepen. Zo gaan we echt die verharding in als we niet oppassen.”
Je hebt het over de media. Is daar voor jullie als KRO-NCRV geen mooie taak weggelegd?
“Absoluut. Laat ik dat nou als een van de grootste opdrachten voor ons bedrijf zien: dat je juist dáár de spotlight op richt. Dat we het gesprek in het midden van de samenleving gaan voeren, waar ruimte is voor nuance en waar mensen openstaan voor andere perspectieven. Waar mensen niet haatdragend tegenover elkaar staan, maar waar ze welwillend zijn. Onze grootste opdracht is, en dat roep ik hier ook: ‘Zorg dat je mensen blijft verbinden, dat je het perspectief van beide kanten blijft belichten en dat je het gesprek aangaat met elkaar’. Want we hebben zoveel meer gemeen dan dat we verschillen.”
Publieke omroep in oorlogstijd belicht in Het verraad van Hilversum
Het verraad van Hilversum is op woensdag 28 augustus om 22.05 uur te zien bij de EO op NPO 2. In de jaren dertig veroverde de radio steeds meer de Nederlandse huiskamers. Zo groeide de radio uit tot een massamedium met voor het eerst live nieuws en verslaggeving van bijvoorbeeld sportevenementen. In deze periode rukt in Duitsland het nationaalsocialisme op. Naziminister Joseph Goebbels zag al snel in dat radio bij uitstek geschikt was om miljoenen mensen te bereiken met propaganda. Na een effectieve aanpak in eigen land, wilden de nazi’s in alle bezette landen radio inzetten om hun boodschap te verspreiden.
Propaganda-apparaat Het verraad van Hilversum laat zien hoe de Nederlandse omroepen reageerden op de bezetting, en hoe ze zich opstelden ten opzichte van de Duitsers. Nog voordat de nazi’s dit hadden verordend, zegden enkele omroepen de samenwerking met hun Joodse personeelsleden op.
Het programma toont dat een aantal publieke omroepen zich coöperatief opstelde. Hierdoor konden zij worden ingezet als propaganda-apparaat voor de nazi’s. Een houding met zeer ingrijpende gevolgen.
De Nederlandsche Omroep
Gaandeweg namen de Duitsers de nationale zenders steeds meer autonomie af. Vanaf maart 1941 werden de omroepen door de nazi’s opgeheven en eigende De Nederlandsche Omroep zich het alleenrecht in de ether toe. Dit was een gedwongen samenwerkingsverband, onder leiding van NSB’ers en nazi’s.
Wat was het effect van de nazistische programmering van de omroepen? Waarom ging het personeel van de omroepen in groten getale mee naar de nieuwe nazi-zender? Welke rol speelde de Nederlandsche Omroep bij de anti-Joodse maatregelen? Wat was de rol van de NSB in deze programmering? En waarom zwegen de omroepen hierover na de oorlog?
Eindredacteur Alfred Edelstein: “De publieke omroepen hebben in de afgelopen bijna 80 jaar weggekeken van hun oorlogsverleden. Daarom vind ik het zo belangrijk dat dit programma is gemaakt. Ik ben van mening dat het de omroepen zou sieren om een herdenkingsmonument te realiseren waarmee de vermoorde omroepmedewerkers zoals sportverslaggever Han Hollander kunnen worden herdacht.”
Medewerking
Geïnterviewden in dit programma zijn onder anderen: journalist Dick Verkijk, radiopresentator Govert van Brakel, recensent Henk van Gelder, oud VPRO-directeur Jan Haasbroek, programmamaker Marnix Koolhaas, tv-journalist Fons de Poel, historicus Bart Wallet en KRO-NCRV directeur Peter Kuipers.
Bron: EO/BM
Foto: Radiosportverslaggever Han Hollander
Sosha Duysker maakt persoonlijke serie over racisme
In een driedelige serie deelt Sosha de belangrijkste inzichten tijdens haar persoonlijke ontdekkingstocht. Uit de kramp wordt 21 maart op de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie gelanceerd op NPO Start. De driedelige serie is vanaf dinsdag 26 maart om 21.10 uur te zien bij KRO-NCRV op NPO 3.
Hoe komen we uit de kramp? Uit de kramp is een persoonlijke oproep en een onderzoek, waarin Sosha wil weten hoe we met elkaar over racisme in Nederland kunnen praten en welke rol taal daarbij speelt. Sosha durft in alle openheid het gesprek aan te gaan met haar eigen familie, taalkunstenaars, sportverslaggevers, activisten, cabaretiers en deskundigen, maar bovenal ook met mensen op straat.
Daarnaast volg je Sosha in gesprekken met haar therapeut, want tijdens haar zoektocht stuit ze op emoties die ze lang onderdrukt heeft. Sosha Duysker: “Veel van het racisme dat ik meemaakte heb ik nooit als racisme benoemd, waardoor ik altijd dacht dat het wel meeviel. Dit aangaan was daarom pijnlijk, ook voor mijn familie, maar ook helend. Daarbij begrijp ik meer dan ooit dat racisme niet alleen over de individuele ervaringen gaat, maar dat er een systeem achter zit dat ervoor zorgt dat het keer op keer gebeurt. Vaak zonder dat je dat zelf doorhebt.”
Naast het volgen van de persoonlijke ervaringen van Sosha, wordt de kijker op een laagdrempelige manier meegenomen in de geschiedenis van anti-zwartracisme, kolonialisme en slavernij. Hoe zijn bepaalde woorden en beelden in onze hoofden gaan zitten en wat is het gevolg daarvan? En wat is Sosha’s eigen verantwoordelijkheid als mediamaker? Verschillende deskundigen komen in de serie aan het woord en geven de kijker handvatten om het gesprek over racisme te kunnen voeren. Wat is ervoor nodig om uit de kramp te komen?
Vanuit begrip ontstaat empathie
Peter Kuipers, directievoorzitter KRO-NCRV, is trots op deze nieuwe titel: “KRO-NCRV gelooft in een lievere wereld, en in die wereld is geen plek voor racisme en discriminatie. Door te stoppen met X laaide het gesprek over racisme in alle hevigheid op. Met Uit de kramp willen we onze kijkers inspireren om tijdens zo’n gesprek met een open geest naar de ander te luisteren, want luisteren zonder oordeel verbindt.”
Sosha Duysker, die zelf met het idee kwam om dit programma te maken, voegt daaraan toe: “Ik denk dat het belangrijk is dat we ons állemaal wat meer verdiepen in onze gezamenlijke geschiedenis. Want we staan niet los van het verleden, we zijn er allemaal onderdeel van. En daarmee zijn we ook samen de sleutel tot de toekomst. Het is mijn overtuiging dat meer kennis leidt tot meer begrip. En vanuit begrip ontstaat empathie.”
Directe aanleiding is de stortvloed weerzinwekkende posts die Omroep Zwart-oprichter Akwasi Ansah te verwerken kreeg naar aanleiding van zijn deelname aan De Slimste Mens. Akwasi heeft zijn eigen X – toen nog Twitter – account in 2020 verwijderd. Dat deed hij een dag nadat er berichten uit 2011 en 2012 van hem waren opgedoken. Hij schreef toen onder meer: ‘Zwarte Piet moet dood man. Serieus. #huurmoord’ en ‘Wat lok ik uit als ik een zwarte piet vermoord?’
Hij nam destijds wat onhandig afstand van die niet echt chique posts. Die jeugdzonde maakt hem natuurlijk niet vogelvrij voor de toetsenbordridders uit het statement van Kuipers. Dat juist een ‘social-aanval’ op Akwasi de druppel is die de KRO-NCRV-emmer deed overlopen, is natuurlijk wel weer voeding voor polarisatie én extremisme.
Juist met die
mensen moeten
we in gesprek blijven
Het extremisme en de hoeveelheid desinformatie op sociale media is zorgwekkend en neemt toe. Dat extremisme is er in twee soorten. Echt extremisme – u kent de namen wel – en het soort dat wordt verspreid door wat ik maar even noem ‘de zich niet gehoord voelende gefrustreerde medemens’. Zij die – regelmatig onder eigen naam en met foto in het profiel – de onderbuik legen op hun toetsenbord. Die groep is denk ik het grootst en juist met die mensen moeten we in gesprek blijven. Structureel tot de orde roepen. Naar je toe halen, niet van je afduwen. Bedelven onder ‘redelijk geluid’.
Dat een omroep zich van een platform distantieert, maakt bovendien niet dat zij, hun programma’s, medewerkers en/of gasten geen onderwerp meer zijn op dat platform. Het aantal gebruikers van X daalt, maar het verdwijnt niet. Daarbij komt dat ik aanneem dat de veelal uitstekende KRO-NCRV-programma’s X zullen blijven gebruiken als informatiebron en dat als Twan Huys X-eigenaar Elon Musk kan strikken voor College Tour hij die kritisch zal interviewen, maar warm zal ontvangen.
X blijft bestaan en hoe meer redelijke mensen en organisaties zich distantiëren, hoe meer het verwordt tot een ‘echo chamber’. Een omgeving waarin je alleen overtuigingen of meningen tegenkomt die samenvallen met de jouwe. Bestaande opvattingen worden versterkt en alternatieve ideeën worden niet in overweging genomen. Echte extremisten krijgen daardoor nog meer speelruimte. Op de socials wordt die speelruimte door gebruik van algoritmen die je moeten ‘vasthouden’ ook nog eens versterkt.
Juist invloedrijke multimediale organisaties als KRO-NCRV zouden de verleiding moeten weerstaan om zich terug te trekken. Hun aanwezigheid is cruciaal om betekenisvolle dialogen te bevorderen met mensen die afwijkende opvattingen hebben. Hoe abject die opvattingen ook zijn. Capituleren is geen optie. Dát is ‘maatschappij-ontwrichtend’. Ik wil daarover graag in gesprek, bij voorkeur met mensen die het met mij oneens zijn.
Peter Kuipers, directievoorzitter KRO-NCRV, over dit besluit: “X is in mijn ogen meer en meer verworden tot een maatschappij ontwrichtend platform. Met anonieme toetsenbordridders die vanachter hun laptop de meest weerzinwekkende bagger tikken. Dit werd nog eens extra duidelijk toen afgelopen week Akwasi van Omroep Zwart kandidaat was in De Slimste Mens.”
“Elke avond was #Akwasi trending op X door alle racistische en negatieve posts. Wij staan als KRO-NCRV voor een samenleving waarin we in harmonie samenleven, een verbonden samenleving. Een social media kanaal dat aan zijn gebruikers alle ruimte lijkt te geven aan polarisatie en racisme past daar niet meer bij. Ik hoop dat andere omroepen en mediabedrijven ook de stap zetten om X niet meer te gebruiken.”
KRO-NCRV en de programma’s blijven wel actief op de social media kanalen Instagram, Facebook, TikTok, LinkedIn, Threads en YouTube.
Peter Kuipers, directievoorzitter KRO-NCRV, ziet weer uit naar dit jaarlijkse moment van verbinding en bezinning, voor iedereen: “In deze tijden van oorlog en polarisatie lijkt het paasverhaal dat we in The Passion vertellen, steeds urgenter. De boodschap van Jezus is van alle tijden: behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden, heb vertrouwen en sluit niemand uit.”
Na de succesvolle editie in 2023 is ook dit jaar het publiek weer van harte welkom bij The Passion in Zeist. Wethouder cultuur Laura Hoogstraten en Wethouder economische zaken Walter van Dijk van de gemeente Zeist: ‘We zijn trots dat de The Passion in 2024 naar Zeist komt. De gemeente Zeist is rijk aan zangverenigingen, cultuur, prachtig erfgoed en natuur. Je vindt hier verschillende geloofsovertuigingen, diversiteit en culturen. The Passion biedt mogelijkheden om deze met elkaar te verbinden.”
KRO-NCRV werkt voor The Passion samen met trouwe partners als de Protestantse Kerk in Nederland, het Bartiméus Fonds en Kansfonds. The Passion brengt het paasverhaal voor iedereen: met audiodescriptie en een tolk gebarentaal. Daarnaast worden er samen met Bartiméus Fonds stappen gezet om het terrein en de processie inclusiever en toegankelijker te maken.
The Passion 2024, een co-productie van Mediawater en KRO-NCRV, is op Witte Donderdag 28 maart om 20.30 uur te zien bij KRO-NCRV op NPO 1.
Met deze maatregelen zijn werkgevers en de beroepsvereniging NVJ het eens geworden over het afsluiten van een nieuwe CAO voor het omroeppersoneel voor heel 2024, met nog een aanvullende salarismaatregel voor het jaar 2023.
De huidige CAO loopt nog door tot 31 december 2023, maar de hoge inflatie en de roep om meer werkzekerheid was voor alle betrokken partijen aanleiding om alvast opnieuw in gesprek te gaan. Deze gesprekken vonden ook plaats met de vertegenwoordigers van de vakbonden FNV en CNV, maar het onderhandelaarsakkoord over de nieuwe CAO is gesloten met de NVJ, met afstand de grootste vakbond in de mediawereld. Het wordt nu voorgelegd aan de leden van deze bond, en aan alle werkgevers van de publieke omroep. Bij een definitief akkoord geldt de nieuwe CAO voor alle omroepmedewerkers vanaf 1 januari 2024 tot en met 31 december 2024.
“Er ligt nu een prachtig resultaat waarmee we recht doen aan al het harde werk van alle omroepmedewerkers en we tegelijk rekening houden met de flink gestegen inflatie”, zegt Peter Kuipers, voorzitter van de werkgeversdelegatie. NPO-bestuurder Paul Doop: “Dit resultaat laat zien dat de publieke omroep bereid is grote stappen te zetten naar meer werkzekerheid. Dat is belangrijk voor een goed werkklimaat met ruimte voor creativiteit en journalistieke kwaliteit.”
Ook beroepsvereniging NVJ is blij met het onderhandelaarsakkoord. Wais Shirbaz, Secretaris Omroep en Hoofd Werkvoorwaarden van de NVJ: “Met deze afspraken zetten we een enorme stap richting het creëren van werkzekerheid voor de medewerkers van de omroep. Bovendien is het ons gelukt om de gevolgen van de hoge inflatie zoveel mogelijk te verzachten, zowel voor de werknemers als voor de zzp’ers. Daarom leggen we dit onderhandelingsakkoord aanstaande donderdag aan onze leden voor met een positief advies. Zoals altijd is het laatste woord hierover aan onze leden”.
Meer werkzekerheid
De nieuwe cao biedt minder ruimte om werknemers voor bepaalde tijd te contracteren, maar juist meer ruimte voor arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd – en dus méér werkzekerheid. Voortaan mogen er maximaal 3 contracten voor bepaalde tijd worden aangeboden gedurende een termijn van maximaal 24 maanden. In de oude CAO ging het voor programmatische medewerkers om maximaal 6 contracten gedurende 48 maanden.
Dankzij het nieuwe akkoord wordt het mogelijk gemaakt om bij het einde van de voor de landelijke publieke omroep geldende concessieperiode (1 januari 2027) een streefcijfer van 80% contracten voor onbepaalde tijd en 20% contracten voor bepaalde tijd te gaan realiseren. Daarvoor is meer financiële zekerheid voor omroepen en de NPO nodig en in de vorm van een structurele versterking van de financiering van de publieke omroep.
Loonstijging
De salarissen worden met ingang van 1 januari 2024 verhoogd met een verhoging van 5% en daaroverheen nog een verhoging van 3.5%. Deze verhoging komt bovenop de verhoging van 2% die reeds met ingang van 1 januari 2023 is toegekend. Totaal gaat het dus om een verhoging van 10,5%.
Daarnaast hebben in januari 2024 werknemers die op 31 augustus 2023 in dienst waren, aanspraak op een eenmalige vergoeding ter hoogte van 5% van het door hen ontvangen brutosalaris in 2023. Als voorschot op deze eenmalige vergoeding worden de salarissen en vaste toeslagen met ingang van 1 september 2023 met dit percentage verhoogd en ontvangen werknemers in dienst op 31 augustus 2023 met de salarisbetaling van september 2023 een betaling van 5% van het salaris over de maanden dat de werknemer in de periode tussen 1 januari 2023 en 1 september 2023 in dienst was van de omroepwerkgever.
Hogere vergoedingen
Ook zzp’ers gaan er dankzij de nieuwe CAO-afspraken op vooruit. Overeengekomen is om bij voortgezette en vergelijkbare opdrachten vanaf september 2023, respectievelijk januari 2024, bij de tarieven voor freelancers de indexeringen van de CAO-salarisschalen te volgen. De maandelijkse stagevergoeding wordt met ingang van 1 januari 2024 vastgesteld op 475 euro. Deze vergoeding wordt met ingang van 1 september 2023 al toegekend. Na 1 januari 2024 wordt de stagevergoeding verhoogd met toekomstige indexeringen van de CAO-salarissen.
FNV en CNV
De gesprekken over dit onderhandelaarsakkoord zijn de afgelopen periode, behalve met de NVJ, ook gevoerd met vertegenwoordigers van de bonden FNV en CNV. Helaas konden deze twee werknemersorganisaties hier nog niet in meegaan. Omdat omroepwerkgevers en NVJ het belangrijk vinden om werknemers nu duidelijkheid te bieden, is besloten deze nieuwe CAO af te sluiten. FNV en CNV kunnen zich hier als zij dat wensen alsnog op elk moment bij aansluiten.
