Op een regenachtige dag ontmoet ik Lea Fels en Isidoor Roebers van Scenery in een café in Amsterdam. Dit imposante verhaal over het United Ukrainian Ballet begon ‘onschuldig’. “Het balletgezelschap was een dansvoorstelling aan het opzetten, de board zocht een filmpje om het verhaal van het theaterstuk te vertellen”, vertelt Lea Fels, partner en mede-eigenaar van Scenery. Die basisvideo was voldoende om een groot deel van de financiering rond te krijgen. Lea en collega Isidoor Roebers zien urgentie en actualiteit en pakken door. “Binnen anderhalf jaar is het volledig gefinancierd en gefilmd, onder andere met dank aan private investeerders”, aldus Isidoor.
Hollandse nuchterheid
Miriam Guttmann regisseerde na het afronden van de Filmacademie de serie Het Zaad van Karbaat, de korte documentaire Seahorse Parents en werkt nu aan Sanda Dia, over de Belgische student die overleed tijdens zijn ontgroening. De samenwerking met Scenery is voor haar verfrissend. Miriam: “Lea en Isidoor zijn echt ondernemers die risico durven te nemen. Door hun netwerk en financiële routes ook via private equity hoefden we niet te wachten met draaien en konden we overal bij zijn met onze camera.”
Verhaallijn als cadeau
De bedoeling is om ‘gewoon’ een film te maken over het balletgezelschap. De crew is een half jaar bezig met draaien als zich een nieuwe verhaallijn ontvouwt. Alex, een van de hoofdpersonen die Miriam al geruime tijd volgt, vertelt haar over zijn bijzondere contact met Sacha, een soldaat die interesse heeft in ballet en graag wil komen kijken in Washington. Hij heeft niet het privilege om al dansend van de oorlog weg te blijven en verliest beide benen. Sacha ontwikkelt een bijzondere vriendschap met Alex en wil zelf ballet leren dansen. “Zoiets schrijf je niet.”
Voor Miriam is dat het stukje dat haar film mist. Tot dan is de oorlog in haar verhaal abstract, enkel voelbaar via Facetime-gesprekken met het thuisfront. De afwezigheid van die frontlinie komt ineens het theater binnen. “Mijn film gaat over een interessante schuldvraag. Wat doe je in tijden van oorlog? De dansers kiezen voor een culturele strijd, maar de fysieke strijd wordt ergens anders gevoerd: aan het front.” Miriam besluit om het verhaal helemaal om te gooien. “Ik wist meteen: dit wordt de film.” Het is spannend om iedereen te overtuigen van de nieuwe koers. “We moesten ineens een andere film verkopen”, aldus Lea en Isidoor.
Sarah Jessica Parker
Dat was niet het enige geluksmoment. Actrice en geschoold balletdanser Sarah Jessica Parker heeft na haar glansrol in Sex and the City haar eigen productiebedrijf Pretty Matches. Door een Amerikaans nieuwsitem in de show 60 Minutes krijgt zij hoogte van het verhaal en laat ze haar agenten uitzoeken hoe ze kan helpen. “Ik weet nog heel goed dat ik het telefoontje kreeg en ik Miriam hysterisch facetimede”, vertelt Lea. Bij uitvoerend producent Maxime Rozenstraten gaat een fles champagne open. Het team helpt de Nederlandse productie om aan te slaan bij een internationaal publiek, muziek en montage worden naar Hollywood level gebracht. “Het zet Scenery als high end mediabedrijf natuurlijk heel goed neer”, constateren Lea en Isidoor glunderend. “Mijn zusje zei: je kunt nu niet fangirlen, je werkt nu samen”, lacht Miriam.
De film krijgt door Sarah Jessica Parker de nodige aandacht en gaat officieel internationaal in première in New York tijdens het DOC NYC festival. De Hollandse nuchterheid wordt die avond overschaduwd door limousines, rode lopers en pers. “Wij zijn gewend om heel bescheiden en humble te zijn. Om het heel erg over het onderwerp te laten gaan en niet over de glamour side of it all. Het was echt onwerkelijk om daar te staan.”
Amerikaanse praktijken
Dat de Hollandse stijl anders is dan de Amerikaanse, wordt al snel duidelijk. Waar je in Nederland vaak echte verhalen maakt en zo min mogelijk wil ensceneren, heb je in Amerika voor alles toestemming nodig voordat je kunt draaien. Miriam: “Daar gelden andere wetten over wat er documentaire gezien ‘mag’. Het allemaal gaat over veiligheid, zo’n theater wil niet dat ze later gesued kunnen worden.”
Sacha heeft net Giselle (het theaterstuk) gezien en ontmoet na afloop het balletgezelschap. Hét moment waar de frontlinie en het leven van de artiesten samenkomt, het moment waar de hele film aan samenhangt, maar de crew mag de vloer niet op door strikte regels en afspraken. “Ik hoorde mijn cameraman vloeken in mijn oortje.” Miriam hoopt dat haar geluidsman Koos van der Vaart de audio weet op te nemen en gelukkig is dat zo. “Ik was zó boos. Ik had de belangrijkste scène op mijn slechte iPhone moeten filmen.” Toch is dat juist de kracht van de film. “Je moet echt door muren gaan.”
De film is al verkocht aan twaalf landen en is voor verschillende filmfestivals geselecteerd, van Nieuw-Zeeland tot Chili. Front Row gaat op 31 oktober in première bij de NPO.
Bron: Sanne Savelsbergh/BM
