Astrid Joosten vervangt Matthijs van Nieuwkerk bij Wetenschappelijk Jaaroverzicht
BNNVARA had al laten weten dat het Wetenschappelijk Jaaroverzicht dit jaar doorgaat. De afgelopen editie van het programma werd gepresenteerd door de inmiddels vertrokken Van Nieuwkerk. De omroep meldt dinsdag dat zijn plek wordt ingenomen door Joosten.
In het jaaroverzicht komen verschillende wetenschappelijke ontwikkelingen en doorbraken aan bod. Joosten blikt samen met Nobelprijswinnaar en hoogleraar scheikunde Ben Feringa en collega-hoogleraren Beatrice de Graaf en Marcel Levi terug op het jaar.
Eerder maakte de NTR bekend dat Van Nieuwkerk bij Top 2000 a gogo vervangen wordt door presentator Herman van der Zandt. De Top 2000 Quiz, die Van Nieuwkerk ook zou presenteren, gaat niet door.
Het Wetenschappelijk Jaaroverzicht 2022 wordt op 23 december uitgezonden op NPO 2.
Frans Klein ‘gewoon’ aan het werk voor NPO in Londen
Vorige week maakte de NPO nog bekend dat Klein zijn functie heeft neergelegd. Dit in afwachting van de uitkomsten van een onafhankelijk onderzoek naar misstanden bij de publieke omroep.
Een woordvoerder van de NPO bevestigt tegenover BNR dat Klein inderdaad een bezoek heeft gebracht aan Content London 2022. De buitenwereld verkeert in de veronderstelling dat Frans Klein officieel thuis zit. Dit omdat hij volgens de Volkskrant zowel als directeur van de VARA als van de NPO op de hoogte zou zijn geweest van misstanden bij het programma De Wereld Draait Door van Matthijs van Nieuwkerk. De krant sprak in dat verband van een ‘burn-outfabriek’.
De NPO reageert als volgt: ‘Frans Klein is tijdelijk teruggetreden als directeur video NPO om zo de onafhankelijkheid van het externe onderzoek van oud-minister Martin van Rijn niet in de weg te staan. In overleg met de RvB van de NPO heeft hij deze week nog wel zijn al langer geplande bezoek aan Content Londen afgelegd om als toehoorder de ontwikkelingen op zijn vakgebied te volgen. Zijn tijdelijke terugtreding blijft de komende maanden van kracht zolang het externe onderzoek loopt.’
Het onderzoek wordt volgens de NPO pas op z’n vroegst in het voorjaar van 2023 afgerond. Tot die tijd heeft Frans Klein zijn functie neergelegd en wordt hij formeel vervangen door NPO-genremanager Remco van Leen.
Herman van der Zandt vervangt Matthijs van Nieuwkerk bij Top 2000 a gogo
Naar aanleiding van het artikel van de Volkskrant over de angstcultuur bij De Wereld Draait Door besloot de NTR vorige week al dat de twee Top 2000-televisieprogramma’s met Van Nieuwkerk als presentator niet door zouden gaan, maar toen werd nog niet gezegd of een ander de presentatie zou overnemen.
Van de Top 2000 Quiz waren al enkele afleveringen opgenomen met Van Nieuwkerk, maar die worden dus niet uitgezonden. De 48-jarige Van der Zandt werd bekend als presentator van het NOS Journaal. Hij vervolgde zijn carrière als presentator bij NOS Studio Sport. Ook volgde hij Joost Prinsen op als quizmaster van Met het Mes op Tafel.
Volgens de NTR presenteert Van der Zandt alleen dit seizoen de Top 2000 a gogo. Het andere bekende gezicht van de Top 2000-televisieprogramma’s Leo Blokhuis doet ook mee. “De NTR heeft mij gevraagd om voor één keer gastheer te zijn van dit geliefde programma. Dat kan ik moeilijk naast me neerleggen”, zegt Van der Zandt in een eerste reactie. “Ik heb een brede muzieksmaak, maar ben toch ook vooral een kind van de jaren 80. Samen met Leo en de redactie wil ik er een geweldige jaarafsluiting van maken.”
De Top 2000 a gogo is dagelijks van 26 tot en met 31 december te zien, rond 22.00 uur op NPO 1.
Matthijs van Nieuwkerk werkt mee aan NPO-onderzoek naar DWDD
Het NPO-onderzoek richt zich op de vraag welke signalen over misstanden er zijn geweest en wat er met die signalen is gebeurd. De Volkskrant meldde afgelopen vrijdag op basis van gesprekken met zeventig medewerkers van het programma dat Van Nieuwkerk met regelmaat medewerkers zou hebben gekleineerd en geterroriseerd.
De opdracht voor het onderzoek wordt neergelegd bij een aparte commissie om de schijn van belangenverstrengeling te voorkomen. Dat heeft regeringscommissaris grensoverschrijdend gedrag Mariëtte Hamer vrijdag gezegd in het programma Spraakmakers.
Dit heeft onder meer te maken met Frans Klein, directeur video van de NPO, die dinsdag voorlopig zijn taken heeft neergelegd. Klein was destijds als mediadirecteur van BNNVARA nauw betrokken bij de opnames van DWDD.
Van Nieuwkerk heeft inmiddels de samenwerking met BNNVARA verbroken. De omroep heeft alle driehonderd oud-medewerkers van het programma hulp aangeboden. Medialane, het bedrijf waar Van Nieuwkerk in dienst is, heeft nog niet inhoudelijk gereageerd op de onthullingen.
Promenade met Diederik Ebbinge keert mogelijk terug
Aanleiding voor het gesprek zijn de uitspraken die Ebbinge over Promenade deed in het RTL 4-programma Isola di Beau. Daarin zei Ebbinge “echt spijt” te hebben dat hij eind vorig jaar na drie seizoenen stopte met Promenade.
Hij was er destijds “gewoon klaar mee”. Inmiddels mist Ebbinge de show en wil hij dat het terugkeert op televisie. “Dat ga ik nog wel een keer doen”, zei Ebbinge in Isola di Beau.
Promenade werd een culthit van de NPO. Hoewel de recensies lovend waren, bleven de kijkcijfers gemiddeld tussen de 200.000 en 300.000 hangen. In de show parodieerden Ebbinge, Ton Kas, Henry van Loon en Eva Crutzen de Nederlandse mediawereld. Tin Can is de producent van Promenade.
De roep om de terugkeer van Promenade zwol afgelopen weekend op sociale media aan, na de onthullingen rond Matthijs van Nieuwkerk en zijn wangedrag achter de schermen bij DWDD.
NTR stopt met Top 2000-programma’s met Van Nieuwkerk
NTR-directeur Willemijn Francissen zegt: “Ondanks dat de situatie bij de Top 2000 niet te vergelijken is met die van De Wereld Draait Door heeft het debat dat nu gevoerd wordt naar aanleiding van de publicaties ook impact op het team van de Top 2000 en de uitstraling van het programma.”
De NTR houdt de mogelijkheid open dat de Top 2000-programma’s met een andere presentator worden gemaakt. Dat wordt onderzocht en is onderwerp van gesprek met de NPO.
‘Ik verbreek mijn banden met BNNVARA. Ik zal de komende periode gebruiken om tot bezinning te komen en daarna hoop ik weer van me te laten horen. Ik merk dat er veel emoties om de voorrang strijden: schaamte voor de angst die redacteuren hebben gevoeld, spijt dat ik een – letterlijk – blinde ambitie had en daardoor over grenzen ben gegaan.’
De Directeur Content van BNNVARA, Suzanne Kunzeler, biedt redacteuren en medewerkers van De Wereld Draait Door excuses aan voor de werkomstandigheden op de werkvloer van het televisieprogramma. “Ik hecht eraan om een diepgevoelde spijtbetuiging te doen”, zei Kunzeler in Nieuwsuur.
Ze richtte haar woorden aan “al die mensen, al die oud-collega’s en collega’s die nog steeds bij BNNVARA werken, die hier soms de dupe van zijn geworden, die in angst hebben gewerkt. Die verdriet hebben moeten meemaken, die dat leed hebben moeten ervaren. Dat is echt verschrikkelijk. Ik vind het echt niet normaal dat mensen in angst werken. Ik vind dat nu niet normaal, maar ik had dat destijds ook echt niet getolereerd.”
Kunzeler, sinds mei 2022 directeur content bij BNNVARA, zegt afgelopen tijd veel “indringende gesprekken” te hebben gevoerd over de situatie bij DWDD. Het was voor de omroep van belang dat presentator Matthijs van Nieuwkerk zou erkennen dat hij grenzen over is gegaan en dat hij spijt zou betuigen. “Dat heeft hij in gesprekken naar ons wel gedaan, maar dat moest ook naar alle oude en huidige collega’s die daar jarenlang de dupe van zijn geworden.”
Van Nieuwkerk kwam dit weekend in opspraak na een publicatie in de Volkskrant over de angstcultuur die heerste op de redactie van De Wereld Draait Door. In het artikel werd beschreven hoe de presentator en meerdere eindredacteuren zich jarenlang schuldig hadden gemaakt aan intimiderend en grensoverschrijdend gedrag. Tientallen voormalige medewerkers vertelden onder meer over extreme woede-uitbarstingen en publieke vernederingen
De eerste verklaring die Van Nieuwkerk verstrekte viel niet in goede aarde bij de omroep, zegt Kunzeler. “In de eerste verklaring was geen sprake van erkenning of excuses. Dat hij daarna, nadat wij hem hadden aangesproken, met een tweede verklaring is gekomen, vinden wij erg ingewikkeld. Want we wisten wat er eerst in stond. Daarom gingen we twijfelen.”
Contact
Meerdere (oud-)werknemers zeggen dat BNNVARA geen contact met ze heeft opgenomen naar aanleiding van de omstandigheden op de werkvloer. Ook daar biedt Kunzeler haar excuses voor aan. “We hebben rond de twintig mensen gesproken, ook mensen die zijn genoemd in het artikel. Maar we hebben te weinig mensen gesproken, en dat spijt me. We gaan nog meer mensen benaderen en uitnodigen voor een gesprek.” Kunzeler zegt nog zo’n honderd mensen te willen benaderen.
Toenmalig BNNVARA-directeur Frans Klein zei tegen De Volkskrant dat hij “nooit had gedacht” dat er sprake was van een misstand. Kunzeler noemt dat nu een “naar” interview. “In dit gesprek zet hij ook een aantal mensen weg, zoals Wim van Klaveren.” Van Klaveren trok in 2010 als eerste aan de bel over de werkomstandigheden, maar hij werd naar eigen zeggen door Klein afgescheept. Volgens Kunzeler mag dit “absoluut niet”. “Maar ik kan alleen maar spreken van wat ik in die tijd had gedaan, en ik was er toen niet. Maar we staan ervoor dat het in de toekomst anders moet gaan.”
‘Onderzoek niet onder vlag van de NPO’
De NPO kondigde maandag aan een extern onafhankelijk onderzoek te starten en dat nog wordt overlegd over de formele opdrachtgever. Kunzeler zegt dat dat onderzoek “zeker niet” onder vlag van de NPO moet gebeuren, omdat Klein nu de NPO-directeur is. “Voor mij is het logisch dat er geen onderzoek gedaan kan worden door de NPO, vanwege de betrokkenheid van Frans Klein.” Over de toekomst van zijn carrière wil ze geen uitspraken doen.
Dat de harde werkcultuur wordt weggezet als topsport, vindt Kunzeler onjuist. “Er had veel meer gedaan moeten worden. Ook Matthijs had begeleid moeten worden, mensen hadden hierover moeten kunnen praten. Ik geloof oprecht dat DWDD ook een prachtig programma had kunnen zijn zonder die angstcultuur.”
Kunzeler noemt de hele situatie “buitengewoon treurig”. “Ik mag hopen dat we hiermee de bodem hebben bereikt en dat we de onderste steen boven krijgen.”
‘BNNVARA probeert schuld bij Van Nieuwkerk te leggen’
Pieter Klok (hoofdredacteur de Volkskrant) vindt het verrassend dat de aandacht meer naar Matthijs van Nieuwkerk gaat in plaats van naar BNNVARA, zo zei hij in het Mediaforum op NPO Radio 1.
Klok: “De omroep wist ervan. Waarom greep BNNVARA niet in? Ze hebben nog geen excuses aangeboden of verantwoordelijkheid genomen.” Ook journalisten Frénk van der Linden en Sander de Kramer waren te gast in het Mediaforum en reageerden op de onthullingen van de Volkskrant.
BNNVARA twijfelt aan spijtbetuiging Van Nieuwkerk en gaat met hem in gesprek
De toekomstige samenwerking tussen de omroep en de 62-jarige presentator van programma’s als Chansons lijkt onzeker. BNNVARA ging ervan uit dat Van Nieuwkerk meteen zou erkennen dat hij achter de schermen van De Wereld Draait Door over grenzen is gegaan.
Die bekentenis had hij namelijk intern al gedaan, volgens de omroep. Ook heeft de presentator toegegeven dat nooit meer een angstcultuur mag ontstaan. Op basis van een allereerste conceptverklaring van de presentator had de omroep verwacht dat hij spijt zou betuigen.
Geen spijt in eerst verstuurde versie
Maar in de verklaring die de presentator vrijdagochtend naar de Volkskrant stuurde, ontbrak het aan spijt en haalde de presentator uit naar twee oud-collega’s. Ook ging hij niet in op de tientallen mensen die ziek werden van het grensoverschrijdende gedrag en toonde hij weinig zelfreflectie.
Na onvrede van BNNVARA verstuurde Van Nieuwkerk een nieuwe verklaring naar de Volkskrant. Hierin toonde hij meer berouw. Maar de omroep twijfelt aan die spijtbetuiging. “Wij moeten vraagtekens zetten bij de oprechtheid van dit tweede statement, aangezien deze tot stand is gekomen nadat wij Matthijs van Nieuwkerk hebben laten weten dat we teleurgesteld waren over het eerste statement”, aldus BNNVARA in reactie op vragen van de Volkskrant.
De omroep gaat binnenkort met Van Nieuwkerk in gesprek. Het is niet duidelijk of de samenwerking met BNNVARA in gevaar is. De omroep wil daar niet op vooruitlopen.
