Oud-militairen die voor moord IKON-journalisten zijn veroordeeld vechten straf aan

De drie mannen werden vorige maand veroordeeld tot dertig jaar cel. Het gaat om oud-minister van Defensie Guillermo Garcia, oud-directeur Francisco Antonio Morán van een speciale politiedienst en ex-kolonel Mario Reyes Mena, die wordt gezien als de directe opdrachtgever van de moorden in 1982.

Toen het vonnis werd uitgesproken, stelde de rechter dat de uitspraak definitief is en dat het dus niet mogelijk was om in hoger beroep te gaan. Wat wél kan, is een verzoek indienen om het vonnis nietig te verklaren. Dat doen de mannen nu. Zo hopen ze de celstraf alsnog te ontlopen.

Burgeroorlog
In El Salvador woedde tussen 1980 en 1992 een burgeroorlog tussen een door de VS gesteunde rechtse regering en linkse guerrillagroepen. De journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag van de voormalige omroep IKON waren in 1982 in het land voor een televisiereportage. Toen ze op 17 maart in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.

Nabestaanden probeerden de daders tientallen jaren zonder succes voor de rechter te brengen. Vorige maand kwam er toch een uitspraak. Behalve de drie oud-militairen werd ook de staat El Salvador veroordeeld vanwege het vertragen van de rechtsgang. De staat moet de nabestaanden publiekelijk excuses maken, oordeelde de rechter. Eerder maakte het Openbaar Ministerie van El Salvador al bekend dat het daartegen in beroep gaat.

Correspondent Midden-Amerika Boris van der Spek van de NOS: “Voor de nabestaanden is dit een grote klap in het gezicht. Zij hadden bij het eerste vonnis gehoord dat het niet mogelijk is om in hoger beroep te gaan. Dat de daders nu toch een manier hebben gevonden om te zorgen dat het vonnis mogelijk nietig wordt verklaard, betekent voor hen dat er weer een periode van onzekerheid aanbreekt.”

“Ook in El Salvador wordt de zaak op de voet gevolgd. Als dit vonnis nietig wordt verklaard, betekent dat ook voor de nabestaanden van andere slachtoffers van de burgeroorlog dat er toch geen gerechtigheid is voor alle mensenrechtenschendingen uit dat tijdperk. Het is onduidelijk hoe groot de kans is dat de veroordeelden gelijk krijgen. Het is een ongebruikelijke stap, die volgens de advocaat van de nabestaanden neerkomt op intimidatie.”

Bron: NOS/BM
Foto: Jan Kuiper, Koos Koster, Joop Willemsen en Hans ter Laag, enkele dagen voor de moord

Bericht delen

Rechtszaak over moord op IKON-journalisten uitgesteld: ‘Enorme teleurstelling’

Eigenlijk zou het proces tegen de de drie verdachten woensdag beginnen in El Salvador. Kuiper en andere nabestaanden waren daarom al aangekomen in het land. “Het is een enorme teleurstelling”, reageert Kuiper bij NOS Met het Oog op Morgen. “We hadden er erg naar uitgezien als familieleden. We hoopten op de erkenning dat het een vooropgezette moord was, en dat de personen veroordeeld zouden worden.”

De vier vermoorde journalisten waren Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen van de inmiddels niet meer bestaande Interkerkelijke Omroep Nederland (IKON). Ze waren in 1982 in El Salvador om verslag te doen van de burgeroorlog die daar toen woedde. Toen ze op 17 maart in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.

Vorig jaar zomer werd bekend dat er na meer dan veertig jaar een rechtszaak komt. Een van de verdachten is de voormalige minister van Defensie van El Salvador, José Guillermo Garcia. De tweede verdachte is Francisco Antonio Morán, die werkte voor een speciale politiedienst. En de derde is ex-kolonel Mario Reyes Mena. Hij wordt gezien als de directe opdrachtgever van de moord.

‘Je leeft naar punt toe’
De rechtszaak wordt uitgesteld omdat een van de advocaten van de verdachten woensdag niet aanwezig zal zijn, zegt Kuiper. Volgens hem gaat het om “een juridisch trucje dat vaker uitgehaald wordt bij de zwaardere zaken die gerelateerd zijn aan de burgeroorlog om maar te voorkomen dat personen worden gestraft.”

De nabestaanden van de IKON-journalisten hadden naar eigen zeggen met veel scenario’s en enige vertraging rekening gehouden. Maar ze hadden niet verwacht dat de zaak bijna anderhalve maand wordt uitgesteld. Ook Sonja ter Laag, zus van Hans ter Laag, noemt het een grote tegenvaller. “Je leeft naar het punt toe dat éindelijk, éindelijk die rechtszaak begint.”

Ze weet nog niet zeker of ze 3 juni weer in El Salvador is voor een nieuwe poging. “Gevoelsmatig denk ik: als ik 3 juni niet ga, de zitting gaat door, en ze worden veroordeeld, dan zou ik daar heel erg veel spijt van krijgen.” Maar: “Ik moet er nog goed over nadenken.”

Bron: NOS/BM

Bericht delen

Rechtszaak verdachten moord IKON-journalisten start op 23 april

De drie verdachten zouden 43 jaar geleden betrokken zijn geweest bij de moord op Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen.

“Wij zijn ontzettend blij dat het proces nu eindelijk in gang is gezet. Deze doorbraak is ontzettend belangrijk voor ons, een doorbraak waar wij al 43 jaar op wachten”, zegt Sonja ter Laag, zus van de vermoorde Hans ter Laag, tegen de NOS.

Burgeroorlog
De vier journalisten waren in 1982 in El Salvador om een televisiereportage te maken voor de publieke omroep IKON over de burgeroorlog in het land. In El Salvador woedde tussen 1980 en 1992 een strijd tussen een door de VS gesteunde rechtse regering en linkse guerrillagroepen.

Toen de journalisten in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.

Verdachten voorgeleid
Twee van de verdachten, toenmalig minister Garcia van Defensie en oud-directeur Francisco Antonio Morán van een speciale politiedienst, werden in 2022 opgepakt en zitten sindsdien vast. Zij zullen bij de eerste hoorzitting aanwezig zijn.

De derde verdachte in de zaak, ex-kolonel Mario Reyes Mena, wordt gezien als de directe opdrachtgever van de moord. Reyes Mena woont sinds de jaren 80 in de Verenigde Staten. Het Hooggerechtshof in El Salvador heeft een paar weken geleden een uitleveringsverzoek ingediend bij de VS. Het proces zal naar alle waarschijnlijkheid zonder Reyes Mena beginnen.

Bron: NOS/BM

Bericht delen

Zaak vermoorde IKON-journalisten na 39 jaar voor de rechter in El Salvador

De IKON-journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag waren in 1982 in El Salvador voor een reportage over de gewelddadige burgeroorlog. Toen ze in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten. Dat is inmiddels precies 39 jaar geleden.

Tot vijf jaar geleden was er een amnestiewet van kracht die vervolging van de betrokken militairen onmogelijk maakte. In 2016 werd die wet ongrondwettelijk werd verklaard en opgeheven. Sindsdien is de zaak van de vermoorde IKON-journalisten meermalen aangekaart bij het Salvadoriaanse OM, maar tot nu toe leidde dat niet tot vervolging. In het district waar de vier journalisten werden vermoord, werd wel een zaak gestart, maar die werd onder politieke druk afgeblazen.

Kolonel Reyes
Een van de verdachten is kolonel Mario Reyes Mena. Een waarheidscommissie van de Verenigde Naties concludeerde in 1993 dat Reyes Mena de opdrachtgever was voor de moord. Gert Kuiper, de broer van een van de slachtoffers, deed in 2018 in El Salvador aangifte tegen de kolonel.

Zembla spoorde Reyes Mena dat jaar op in de Verenigde Staten, waar hij nog steeds woont. Het is onduidelijk of hij het Amerikaanse staatsburgerschap heeft. In dat geval kan het lastiger zijn om hem te laten uitleveren aan El Salvador.

Bron: NOS/BM

Bericht delen

Brein achter moord op IKON-journalisten opgespoord

In El Salvador woedde tussen 1980 en 1992 een bloedige burgeroorlog tussen een door de VS gesteunde rechtse regering en linkse guerrillagroepen. In maart 1982 was een ploeg van het tv-programma Kenmerk er voor een reportage. Toen de journalisten in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.

Een waarheidscommissie van de Verenigde Naties concludeerde in 1993 dat Reyes Mena verantwoordelijk was voor de moord en de hinderlaag waarin Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag waren gelokt. Datzelfde jaar werd in El Salvador een amnestiewet aangenomen, waardoor hij in dat land niet kon worden vervolgd.

Zembla spoorde hem op, maar Reyes Mena wilde de reportagemakers niet binnenlaten. “De zaak is al onderzocht, ik ben nooit aangeklaagd. Jullie zijn onderdeel van een communistisch plan om wraak te nemen”, zegt hij in het korte gesprek dat te zien is in de uitzending van maandagavond (NPO 2, 20.55 uur).

De Salvadoraanse amnestiewet die Reyes Mena bescherming bood, is in 2016 opgeheven. Daarmee is vervolging van daders van misdaden tijdens de burgeroorlog mogelijk geworden. Gert Kuiper, de broer van de vermoorde Jan-Kuiper, heeft begin dit jaar in El Salvador aangifte gedaan tegen de kolonel. De Nederlandse ambassadeur in El Salvador ondersteunt die aangifte. Wat ermee is gebeurd, is niet bekend.

Bron: NOS/BM

Bericht delen