Oud-militairen die voor moord IKON-journalisten zijn veroordeeld vechten straf aan

De drie mannen werden vorige maand veroordeeld tot dertig jaar cel. Het gaat om oud-minister van Defensie Guillermo Garcia, oud-directeur Francisco Antonio Morán van een speciale politiedienst en ex-kolonel Mario Reyes Mena, die wordt gezien als de directe opdrachtgever van de moorden in 1982.

Toen het vonnis werd uitgesproken, stelde de rechter dat de uitspraak definitief is en dat het dus niet mogelijk was om in hoger beroep te gaan. Wat wél kan, is een verzoek indienen om het vonnis nietig te verklaren. Dat doen de mannen nu. Zo hopen ze de celstraf alsnog te ontlopen.

Burgeroorlog
In El Salvador woedde tussen 1980 en 1992 een burgeroorlog tussen een door de VS gesteunde rechtse regering en linkse guerrillagroepen. De journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag van de voormalige omroep IKON waren in 1982 in het land voor een televisiereportage. Toen ze op 17 maart in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.

Nabestaanden probeerden de daders tientallen jaren zonder succes voor de rechter te brengen. Vorige maand kwam er toch een uitspraak. Behalve de drie oud-militairen werd ook de staat El Salvador veroordeeld vanwege het vertragen van de rechtsgang. De staat moet de nabestaanden publiekelijk excuses maken, oordeelde de rechter. Eerder maakte het Openbaar Ministerie van El Salvador al bekend dat het daartegen in beroep gaat.

Correspondent Midden-Amerika Boris van der Spek van de NOS: “Voor de nabestaanden is dit een grote klap in het gezicht. Zij hadden bij het eerste vonnis gehoord dat het niet mogelijk is om in hoger beroep te gaan. Dat de daders nu toch een manier hebben gevonden om te zorgen dat het vonnis mogelijk nietig wordt verklaard, betekent voor hen dat er weer een periode van onzekerheid aanbreekt.”

“Ook in El Salvador wordt de zaak op de voet gevolgd. Als dit vonnis nietig wordt verklaard, betekent dat ook voor de nabestaanden van andere slachtoffers van de burgeroorlog dat er toch geen gerechtigheid is voor alle mensenrechtenschendingen uit dat tijdperk. Het is onduidelijk hoe groot de kans is dat de veroordeelden gelijk krijgen. Het is een ongebruikelijke stap, die volgens de advocaat van de nabestaanden neerkomt op intimidatie.”

Bron: NOS/BM
Foto: Jan Kuiper, Koos Koster, Joop Willemsen en Hans ter Laag, enkele dagen voor de moord

Bericht delen

Verdachten van moord op Nederlandse IKON-journalisten schuldig bevonden

Het gaat om oud-minister van Defensie Guillermo García (91), oud-directeur Francisco Antonio Morán (93) van een speciale politiedienst en ex-kolonel Mario Reyes Mena (85). Zij waren niet aanwezig bij de rechtszaak. Zij krijgen gevangenisstraffen tot vijftien jaar, schrijft Diario El Salvador.

De journalisten zijn Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen. Hun nabestaanden waren ook niet aanwezig bij de rechtszaak. In april waren ze wel naar El Salvador gekomen. Maar toen werd de zaak uitgesteld omdat de advocaat een medische ingreep nodig had.

Koster, Kuiper, Ter Laag en Willemsen liepen in maart 1982 in de plaats Chalatengango in een hinderlaag van een speciale militaire eenheid. Ze werden doodgeschoten door de soldaten. De journalisten maakten voor omroep IKON een televisiereportage over de bloedige burgeroorlog in het Midden-Amerikaanse land, die naar schatting 75.000 mensen het leven kostte.

De direct verantwoordelijken voor de hinderlaag, de legerleider en de commandant van de betrokken eenheid, leven volgens Salvadoraanse media niet meer. Een van de verdachten die nu terecht moet staan, oud-kolonel Reyes Mena, zou het bevel hebben gegeven voor het bloedbad.

Morán en García werden in 2022 al gearresteerd. Reyes Mena woont in de Verenigde Staten en moet worden uitgeleverd. Het verzoek om uitlevering is uitgevaardigd.

Bron: Nu.nl/BM

Bericht delen

Rechtszaak over moord op IKON-journalisten uitgesteld: ‘Enorme teleurstelling’

Eigenlijk zou het proces tegen de de drie verdachten woensdag beginnen in El Salvador. Kuiper en andere nabestaanden waren daarom al aangekomen in het land. “Het is een enorme teleurstelling”, reageert Kuiper bij NOS Met het Oog op Morgen. “We hadden er erg naar uitgezien als familieleden. We hoopten op de erkenning dat het een vooropgezette moord was, en dat de personen veroordeeld zouden worden.”

De vier vermoorde journalisten waren Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen van de inmiddels niet meer bestaande Interkerkelijke Omroep Nederland (IKON). Ze waren in 1982 in El Salvador om verslag te doen van de burgeroorlog die daar toen woedde. Toen ze op 17 maart in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.

Vorig jaar zomer werd bekend dat er na meer dan veertig jaar een rechtszaak komt. Een van de verdachten is de voormalige minister van Defensie van El Salvador, José Guillermo Garcia. De tweede verdachte is Francisco Antonio Morán, die werkte voor een speciale politiedienst. En de derde is ex-kolonel Mario Reyes Mena. Hij wordt gezien als de directe opdrachtgever van de moord.

‘Je leeft naar punt toe’
De rechtszaak wordt uitgesteld omdat een van de advocaten van de verdachten woensdag niet aanwezig zal zijn, zegt Kuiper. Volgens hem gaat het om “een juridisch trucje dat vaker uitgehaald wordt bij de zwaardere zaken die gerelateerd zijn aan de burgeroorlog om maar te voorkomen dat personen worden gestraft.”

De nabestaanden van de IKON-journalisten hadden naar eigen zeggen met veel scenario’s en enige vertraging rekening gehouden. Maar ze hadden niet verwacht dat de zaak bijna anderhalve maand wordt uitgesteld. Ook Sonja ter Laag, zus van Hans ter Laag, noemt het een grote tegenvaller. “Je leeft naar het punt toe dat éindelijk, éindelijk die rechtszaak begint.”

Ze weet nog niet zeker of ze 3 juni weer in El Salvador is voor een nieuwe poging. “Gevoelsmatig denk ik: als ik 3 juni niet ga, de zitting gaat door, en ze worden veroordeeld, dan zou ik daar heel erg veel spijt van krijgen.” Maar: “Ik moet er nog goed over nadenken.”

Bron: NOS/BM

Bericht delen

Rechtszaak verdachten moord IKON-journalisten start op 23 april

De drie verdachten zouden 43 jaar geleden betrokken zijn geweest bij de moord op Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen.

“Wij zijn ontzettend blij dat het proces nu eindelijk in gang is gezet. Deze doorbraak is ontzettend belangrijk voor ons, een doorbraak waar wij al 43 jaar op wachten”, zegt Sonja ter Laag, zus van de vermoorde Hans ter Laag, tegen de NOS.

Burgeroorlog
De vier journalisten waren in 1982 in El Salvador om een televisiereportage te maken voor de publieke omroep IKON over de burgeroorlog in het land. In El Salvador woedde tussen 1980 en 1992 een strijd tussen een door de VS gesteunde rechtse regering en linkse guerrillagroepen.

Toen de journalisten in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.

Verdachten voorgeleid
Twee van de verdachten, toenmalig minister Garcia van Defensie en oud-directeur Francisco Antonio Morán van een speciale politiedienst, werden in 2022 opgepakt en zitten sindsdien vast. Zij zullen bij de eerste hoorzitting aanwezig zijn.

De derde verdachte in de zaak, ex-kolonel Mario Reyes Mena, wordt gezien als de directe opdrachtgever van de moord. Reyes Mena woont sinds de jaren 80 in de Verenigde Staten. Het Hooggerechtshof in El Salvador heeft een paar weken geleden een uitleveringsverzoek ingediend bij de VS. Het proces zal naar alle waarschijnlijkheid zonder Reyes Mena beginnen.

Bron: NOS/BM

Bericht delen

Verdachten van moord op IKON-journalisten na 42 jaar voor rechter in El Salvador

De journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen liepen in maart 1982 in de plaats Chalatengango in een hinderlaag van een speciale militaire eenheid. Ze werden doodgeschoten door de soldaten.

De journalisten maakten voor omroep IKON een televisiereportage over de bloedige burgeroorlog in het Midden-Amerikaanse land, die naar schatting 75.000 mensen het leven kostte.

De direct verantwoordelijken voor de hinderlaag, de legerleider en de commandant van de betrokken eenheid, leven volgens Salvadoraanse media niet meer. Een van de verdachten die nu terecht moet staan, oud-kolonel Mario Adalberto Reyes Mena, zou het bevel hebben gegeven voor het bloedbad. De andere verdachten zijn oud-minister van Defensie José Guillermo García en een voormalige politiechef, Francisco Antonio Morán.

Morán en García werden in 2022 al gearresteerd. Om gezondheidsredenen worden ze vastgehouden in een ziekenhuis. Reyes Mena woont in de Verenigde Staten en moet worden uitgeleverd. Voor zover bekend is er nog geen datum voor het proces.

Bron: Nu.nl/BM

Bericht delen

Verdachten van moord op IKON-journalisten na 40 jaar opgepakt

De oud-minister woonde tot begin 2016 in de Verenigde Staten. Hij werd het land uitgezet vanwege betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen in El Salvador. De twee verdachten worden maandag voorgeleid bij de rechter in de stad Chalatenango.

Nabestaande is hoopvol
Voor Gert Kuiper, de broer van de vermoorde Jan Kuiper, kwam het nieuws over de arrestaties als een grote verrassing. “Het is echt heel goed nieuws, ik ben hoopvol dat ze worden berecht. Deze aanhoudingen geven me de hoop dat de straffeloosheid teniet wordt gedaan”, zegt hij tegen de NOS.

Kuiper is ook blij dat El Salvador om de uitlevering vraagt van kolonel Reyes Mena, de leider van de eenheid die de Nederlanders doodschoot. Hij vertrok twee jaar na de moorden naar de Verenigde Staten en woont daar nog steeds. “De Amerikanen kunnen hem nu toch moeilijk ongemoeid zijn leven laten leiden in Virginia”, zegt Kuiper daarover.

Gert Kuiper en andere nabestaanden kregen het nieuws over de arrestaties van hun advocaten te horen. Zembla meldt dat afgevaardigden van het Nederlandse Openbaar Ministerie naar El Salvador gaan om met de verdachten te spreken.

Vier Nederlandse journalisten werden in de jaren 80 in El Salvador neergeschoten tijdens de guerrillastrijd daar. Nu zijn er voor het eerst verdachten gearresteerd, onder wie een oud-minister. We spreken twee nabestaanden. “Ik had de hoop opgegeven.” #Nieuwsuur pic.twitter.com/2XiM3CfdwJ

— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) October 16, 2022

De IKON-moorden in El Salvador
In El Salvador woedde tussen 1980 en 1992 een bloedige burgeroorlog tussen een door de VS gesteunde rechtse regering en linkse guerrillagroepen. De journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag waren in 1982 in het land voor een televisiereportage. Toen ze op 17 maart in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.

De moorden wekten grote verontwaardiging in Nederland. Al veertig jaar blijven pogingen om de daders voor de rechter te brengen zonder resultaat.

Een waarheidscommissie concludeerde in 1993 dat kolonel Mario Reyes Mena verantwoordelijk was voor het plannen van de hinderlaag. De redactie van Zembla spoorde hem in 2018 in Amerika op. “De zaak is al onderzocht, ik ben nooit aangeklaagd. Jullie zijn een onderdeel van een communistisch plan om wraak te nemen”, kregen ze te horen van Reyes Mena. Volgens Zembla heeft El Salvador nu om zijn uitlevering gevraagd.

De Interkerkelijke Omroep Nederland (IKON) was een Nederlandse publieke omroep die namens zeven kerkgenootschappen programma’s maakte. De omroep is in 2016 na bezuinigingen opgeheven. De EO nam enkele programmatitels over.

Bron: NOS/BM

Bericht delen

40 jaar na moord IKON-journalisten nog steeds straffeloosheid

De IKON-journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen zijn in 1982 in El Salvador voor een reportage over de gewelddadige burgeroorlog. Ze willen een portret maken van een gezin in de stad en een gezin in het guerrillagebied. Op 17 maart 1982 vertrekken zij naar de rebellen. Als ze daar aankomen lopen ze in een hinderlaag van het Salvadoraanse leger. Ze worden alle vier doodgeschoten.

Waarheidscommissie
Na de burgeroorlog doet de Waarheidscommissie van de Verenigde Naties onderzoek naar onder andere deze zaak. De Commissie concludeert in 1993 dat kolonel Reyes Mena “verantwoordelijk is voor het plannen van de hinderlaag en de moord”.

Meteen na dit rapport wordt in El Salvador de amnestiewet afgekondigd met als gevolg dat de verdachten van oorlogsmisdaden tijdens de burgeroorlog vrijuit gaan. Ook in Nederland, bij het Openbaar Ministerie blijft het stil. Terwijl het mogelijk is om de verantwoordelijke kolonel volgens de Nederlandse strafwet te vervolgen.

Zembla spoort, in 2018, de inmiddels 79-jaar oude kolonel Reyes Mena op. Hij blijkt al ruim dertig jaar in de Verenigde Staten te wonen. Het programma confronteert hem met het rapport en vraagt hem waarom hij de vier journalisten liet vermoorden. “De zaak is al onderzocht, ik ben nooit aangeklaagd. Jullie zijn een onderdeel van een communistisch plan om wraak te nemen”, antwoordt Reyes Mena.

Geen vervolging
In 2016 is in El Salvador de amnestiewet afgeschaft en dus kan kolonel Reyes Mena, als verantwoordelijke voor de moord, vervolgd worden. Volgens Nelson Rauda, journalist bij de El Salvadoraanse nieuwswebsite El Faro, zijn er dus geen belemmeringen tot vervolging, maar ontbreekt de politieke wil om misdadigers uit de burgeroorlog te vervolgen: “Honderden zaken uit de burgeroorlog worden niet opgepakt en liggen enkel stof te verzamelen bij de rechtbank.”

De huidige president van El Salvador, Nayib Bukele, zei tijdens de verkiezingen in 2019 nog dat hij de militaire oorlogsmisdadigers wilde vervolgen. Deze belofte is hij nog steeds niet nagekomen. Journalist Rauda: “De president zegt zelfs dat de burgeroorlog en de vredesakkoorden allemaal een leugen waren. Als je dus de 12-jarige burgeroorlog samenvat als een farce, dat geeft je een idee hoe de president van El Salvador denkt over de kwesties van gerechtigheid en verzoening.”

In Nederland was vervolging van Reyes Mena altijd al mogelijk. Na de uitzending van Zembla in 2018 wordt bekend dat de Nederlandse justitie deze zaak onderzoekt. Zembla doet wederom navraag bij het Openbaar Ministerie. Justitie laat weten: “Het strafrechtelijk onderzoek naar de moord is nog altijd gaande. De stand van zaken kan niet publiekelijk worden besproken.”

Oorlogsmisdadiger
Zembla interviewt Geoff Thale, vice-president van de mensenrechtenorganisatie Washington Office on Latin America (WOLA). Thale kent de zaak goed. Hij zegt over Reyes Mena: “Als je het bevel geeft om burgers te vermoorden, dan schend je het internationaal humanitair recht. Deze man is een oorlogsmisdadiger, daar is geen twijfel over.”

Zembla – In koelen bloede, 40 jaar straffeloosheid is te zien op donderdag 17 maart om 20.25 uur op NPO 2.

Bron: BNNVARA/BM

Bericht delen

Aanklacht tegen militairen El Salvador voor moord op IKON-journalisten

In de aanklacht staat dat kolonel Reyes Mena samen met zijn manschappen een hinderlaag heeft opgezet, die de vier Nederlanders fataal werd. De journalisten werkten aan een documentaire voor de IKON over de bloedige burgeroorlog die El Salvador in de jaren 80 in zijn greep hield.

“De nabestaanden hebben recht op de waarheid en op gerechtigheid”, zei de directeur van de mensenrechtenorganisatie Fundacion Comunicandonos tegen persbureau Reuters. Het Salvadoraanse leger heeft niet op de aanklacht gereageerd.

Opgewacht en vermoord
De journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag waren op 17 maart 1982 samen met revolutionaire strijders van het FLMN op weg naar het guerrillagebied waar ze wilden filmen, toen ze door militairen van het regeringsleger werden opgewacht en doodgeschoten. De zaak wekte grote verontwaardiging in Nederland.

Al bijna veertig jaar blijven pogingen om de verantwoordelijken voor de rechter te brengen zonder resultaat. Afgelopen maart besloot de mensenrechtenorganisatie om de zaak niet via het Openbaar Ministerie maar via de rechter te spelen. Dat is nu gebeurd. Maar ook hierbij is onduidelijk of de aanklacht ergens toe leidt.

Correspondent Marc Bessems van de NOS zegt hierover: “Er zit weer beweging in een zaak waar al bijna veertig jaar nauwelijks beweging in zit. Maar de vraag is of justitie in El Salvador deze keer er ook echt iets mee doet.”

Bron: NOS/BM

Bericht delen

Zaak vermoorde IKON-journalisten na 39 jaar voor de rechter in El Salvador

De IKON-journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag waren in 1982 in El Salvador voor een reportage over de gewelddadige burgeroorlog. Toen ze in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten. Dat is inmiddels precies 39 jaar geleden.

Tot vijf jaar geleden was er een amnestiewet van kracht die vervolging van de betrokken militairen onmogelijk maakte. In 2016 werd die wet ongrondwettelijk werd verklaard en opgeheven. Sindsdien is de zaak van de vermoorde IKON-journalisten meermalen aangekaart bij het Salvadoriaanse OM, maar tot nu toe leidde dat niet tot vervolging. In het district waar de vier journalisten werden vermoord, werd wel een zaak gestart, maar die werd onder politieke druk afgeblazen.

Kolonel Reyes
Een van de verdachten is kolonel Mario Reyes Mena. Een waarheidscommissie van de Verenigde Naties concludeerde in 1993 dat Reyes Mena de opdrachtgever was voor de moord. Gert Kuiper, de broer van een van de slachtoffers, deed in 2018 in El Salvador aangifte tegen de kolonel.

Zembla spoorde Reyes Mena dat jaar op in de Verenigde Staten, waar hij nog steeds woont. Het is onduidelijk of hij het Amerikaanse staatsburgerschap heeft. In dat geval kan het lastiger zijn om hem te laten uitleveren aan El Salvador.

Bron: NOS/BM

Bericht delen