Ter gelegenheid van Kleins zilveren jubileum bij de VARA organiseerde hij op kosten van de omroep een etentje in zijn eigen restaurant. De kosten – volgens ingewijden zo’n 2.000 euro voor vijftig mensen – waren weliswaar niet exorbitant, maar hij had volgens de gedragscode van de NPO nooit mogen declareren bij de VARA vanwege de zakelijke banden die hij met Thaicoon onderhield.
De kwestie kwam naar boven na vragen van de CIPO over Kleins ’nevenfunctie’ als restauranthouder. De gekozen eigendomsconstructie, met een trustfonds in het Britse Kent, zou de belastingdienst voor ruim 70.000 euro benadelen, onthulde NRC Handelsblad recent. De architecten van de juridische constructie werden in 2014 veroordeeld voor witwassen en fraude, maar Klein bleef met ze samenwerken.
Klein zou in eerste instantie hebben gesteld dat hij de rekening van het restaurant zelf heeft betaald. BNNVARA heeft de declaratie echter teruggevonden, waarmee die verklaring op losse schroeven is komen te staan.
Bron: De Telegraaf/BM
Update 20 mei:
Frans Klein krijgt steun van voormalig zakelijk directeur Mark Minkman van de VARA. Die laat weten dat de directeur Video van de NPO de beslissing over het jubileumetentje in zijn eigen restaurant Thaicoon uitbesteedde aan zijn directe collega’s.
Integriteitscommissie NPO kijkt naar nevenfunctie Frans Klein
Klein was van 2011 tot 2016 bestuurder van brievenbusfirma Bidrio Limited, waarvan de eigenaren schuilgingen achter een trust. De firma was (en is) eigenaar van twee BV’s die Thaise restaurants uitbaten in Amsterdam en Almere. Klein kocht in 2011 met zijn broer de brievenbusfirma en de trust bij het omstreden kantoor Quaedvlieg Juristen in Den Haag. Door deze constructie zijn volgens NRC schuldeisers van zijn broer op afstand gehouden.
De Commissie Integriteit Publieke Omroep (CIPO) heeft schriftelijke vragen gesteld aan de raad van bestuur van de NPO over de nevenfunctie en de manier waarop is getoetst. De NPO zag eerder geen bezwaar, al moeten nevenfuncties volgens de gedragscode van de NPO worden gemeld. Volgens de NPO was het een privézaak en was er geen sprake van belangenverstrengeling.
Volgens de CIPO is er formeel nog geen sprake van een onderzoek. “We gaan de antwoorden lezen en dan bekijken wat we verder doen. Het is niet gezegd dat er een onderzoek komt. We stellen een aantal keer per jaar schriftelijke vragen aan instellingen binnen de NPO, spreken veel mensen. Dat is onze taak.”
De NPO laat weten de vragen te zullen beantwoorden. Klein zei vorige maand dat hij het voor zijn broer had gedaan. Met de kennis van nu had hij naar eigen zeggen anders gehandeld. Hij benadrukte dat hij er zelf “geen cent wijzer” van geworden is.
De constructie werd opgezet via Quaedvlieg Juristen, die constructies maken waarmee belasting kan worden ontweken. Klein ontkent dat de constructie bedoeld was om de fiscus te benadelen. Hij zegt dat hij ook niet wist van de kwade reputatie van Queadvlieg.
Quaedvlieg Juristen kreeg in 2010 te maken met een inval van de FIOD. Een jaar later legde De Nederlandse Bank het kantoor een boete op en in 2013 kregen twee bestuurders van Quaedvlieg in Nederland celstraffen voor belastingfraude en witwassen.
“Met de kennis van nu zou ik zeggen dat ik niet met zo’n reputatie in zee zou moeten gaan”, zegt Klein. “Je mag het naïef noemen. Ik heb het allemaal voor mijn broertje gedaan. Zelf ben ik er geen cent wijzer van geworden. Geen cent.”
De broer werd achtervolgd door schuldeisers en de fiscus, nadat hij twee keer failliet was gegaan met een Thaise bar op de Amsterdamse Wallen. Nadat de fiscus zich had gemeld, wendden de broers zich tot Quaedvlieg. Met hun hulp kon de broer een nieuw bedrijf beginnen.
In 2016 stapte Frans Klein uit de brievenbusfirma, zijn broer bleef directeur. De voormalige zakenpartner van de broer stapte kort na het vertrek van Klein met een vordering van 450.000 naar de rechter, maar door de gekozen constructie kon geen beslag worden gelegd op de inboedel van twee restaurants, aldus NRC.
De NPO zegt in een reactie dat bekend was dat Klein mede-eigenaar was van twee Thaise restaurants en dat is vastgesteld dat dit niet in strijd was met zijn functie.
Marc Nelissen is een ervaren producent en regisseur. Hij bedacht onder andere Labyrinth, regisseerde de serie In Voor- en Tegenspoed en was bedenker en producent van de Musical Singalong. Zijn NTVF Producties neemt ook al jaren de productie van De Uitmarkt voor haar rekening.
Nelissen is bovendien verantwoordelijk voor de ontwikkeling van De Hallen Studio’s in Amsterdam, waar hij de scepter zwaait. “Beide werkzaamheden ga ik neerleggen, want ze zijn niet te combineren met mijn opdracht bij de publieke omroep,” aldus Nelissen in een reactie. “Zoals je weet zijn het nogal turbulente tijden en daar heb ik alle aandacht voor nodig.”
Hoewel Nelissen de nodige akkefietjes met de publieke omroep achter de rug heeft en bekendstaat als niet de makkelijkste, acht de NPO-leiding hem toch de juiste man op de juiste plaats, meldt de nieuwe zenderbaas. “Ze hebben zo lang gezocht dat ze uiteindelijk niet om me heen konden,” lacht Nelissen. “En binnen de salarisnorm! Maar zonder gekheid, ik heb een lang en goed gesprek met Frans Klein gehad, waarin we tot overeenstemming zijn gekomen over de koers van NPO 1: entertainment met inhoud.”
Waar dat in de programmering precies toe gaat leiden, wil Nelissen nog niet zeggen, maar twee dingen geeft hij wel vast prijs: Lingo keert vanaf 2 september terug in de vooravond op NPO 1 en EenVandaag verhuist naar NPO 2 en wordt TweeVandaag.
Van Nieuwkerk behoort tot de veelverdieners bij de publieke omroep, maar kan na de zomer bij de NPO nog ‘slechts’ 194.000 euro op jaarbasis verdienen met de presentatie van de talkshow De Wereld Draait Door. Volgens de bronnen van De Telegraaf verdient Matthijs van Nieuwkerk enkele tonnen extra door de uitbetaling van zijn salaris voor College Tour via MediaLane te laten verlopen.
De salarisconstructie is toegestaan als de omroepen ermee instemmen, maar mediacoryfee Fons van Westerloo zegt in de krant dat deze deal niet past in het beloningskader voor NPO-presentatoren. Minister Arie Slob wordt dinsdag in de Tweede Kamer verwacht voor mondelinge vragen over de kwestie. “Al een keer of vijf diende ik een voorstel in om dit soort ontwijkingsconstructies op het Media Park te verbieden. Als je bij de publieke omroep wilt werken doe je dat voor minder dan een minister”, zegt Kamerlid Peter Kwint van de SP op Twitter. “Zo niet, dan ga je maar weg.”
Matthijs van Nieuwkerk zelf, televisiebaas Frans Klein van de NPO en het Commissariaat voor de Media wilden nog niet reageren op het artikel van De Telegraaf.
Broadcast Media Society: waartoe leidt de consolidatieslag?
Tekst: Erik Klap // Foto’s: Myron van Ruyven
“De kijker is een kameleon die we allemaal willen vangen,” stelde Eva Jinek tijdens haar introductie, waar het met alle schermen en platforms steeds moeilijker wordt om met name jongeren richting lineaire televisie te dirigeren. Subtiel verwijzend naar de ruime kinderschare in huize Schmitz, de Feyenoord-fan is vader van vijf, stelde Jinek dat de heer des huizes over het allerbeste testpanel beschikt. “Klopt. Ik zie heel goed hoe mijn kinderen media consumeren. En dat is steeds minder lineair. Zelfs The Voice niet meer live. Seizoen 1 en 2 nog wel, maar dit betekent niet dat ze The Voice, of andere series, niet meer volgen. De kijktijd neemt af, de schermtijd neemt toe. Ze zien het dus wel, maar op andere momenten en op andere platforms. Ik game nog wel eens mee. Fortnite bijvoorbeeld. Eigenlijk kijken we alleen nog live lineair naar Feyenoord, als we niet in de Kuip zitten…”
Nieuwsvoorziening
“Het grappige is wel dat ook mijn kids nog steeds goed zijn geïnformeerd. Via nieuwssites weten ze echt wat er speelt; meteen ‘s ochtends al. Vandaar dat Talpa Network ook in de nieuwsvoorziening actief wil zijn, want dat is vaak het eerste moment waarop de consument media tot zich neemt.”
Terugblikkend op 2018 vochten Schmitz en co ook een stevig robbertje uit met hun Chinese partner Talent die de rechten van The Voice volstrekt anders interpreteerde. “Gelukkig ligt daar een spijkerhard contract onder. Via de rechtbank in Hong Kong hebben we al een deel van de 41 miljoen dollar retour, ik ben ervan overtuigd dat het resterende deel ook komt. Of we door deze ervaring minder gretig zijn om in Chinese avonturen te stappen?” Korte pauze: “Nou, je komt onderweg wel meer uitdagingen tegen, vooral vanwege alle regulering. Maar Talpa is ook een creatief bedrijf, dus moeten we in de deal making misschien nog wat creatiever worden…”
Duizelingwekkend
Eva Jinek kent Marijn Poeschmann al sinds de middelbare school, maar de huidige generatie scholieren kijkt vooral naar YouTube, waar Enzo Knol met twee miljoen abonnees, Dylan Haegens en StukTV afgelopen jaar nieuwe mijlpalen bereikten, terwijl NikkieTutorials door de duizelingwekkende grens van tien miljoen is gegaan. Marijn Poeschmann: “Het lukt nieuwkomers natuurlijk niet 1,2, 3 om die aantallen subs te behalen, maar in de hele funnel zien we gelukkig nog steeds nieuwe talenten ontluiken. En het feit dat de Franse spits Antoine Griezmann na het scoren van een doelpunt in de WK-finale een dansje doet van Fortnite zegt wel iets over veranderend mediagebruik.”
YouTube Kids, Music en Premium
Eva Jinek haalt de introductie aan van de app YouTube Kids, zodat ouders ‘controle’ hebben over verantwoord kijkgedrag van hun kroost, maar het lijkt de kersverse moeder ook een walhalla voor adverteerders. Poeschmann: “Nou, adverteerders willen vooral graag auction inkopen en daarbij komt ook nog eens dat de marketing wetgeving per land flink verschilt.” Ze stelt verder dat van de twee abonneeservices YouTube Music (“Makkelijk en eenduidig te vermarkten”) en YouTube Premium (“Het is een stuk complexer om die boodschap in één zin te vatten”) de muziekservice vooralsnog beter scoort.
Twan Huys
Als eerste wil Eva Jinek van Frans Klein weten of de NPO-voorman nog contact heeft met Twan Huys – van wie ‘zijn’ format College Tour een publieke opvolger krijgt en waarover qua rechten nog een paar plooien moeten worden gladgestreken – en zijn overstap naar RTL Late Night. “Twan heeft me pas nog geappt dat hij het na een moeizaam begin steeds meer naar zijn zin begint te krijgen.”
In het verlengde van die onder een vergrootglas liggende categorie – de talkshow – gaf Klein ook aan dat de NPO blijft investeren in M, waar hoofdrolspeler Margriet van der Linden na een stroeve start terugkeert omdat Klein de potentie ziet, het ook om ‘impact’ van een programma gaat en 700.000 kijkers een gezonde ambitie is. Eva Jinek stipt fijntjes aan dat DWDD op dat tijdslot het dubbele aantal kijkers haalt, waarop Klein vilein inhaakt dat “Jinek aanvankelijk ook niet zo geweldig scoorde.” Eva: “Maar dat was twee maanden in totaal, Frans…”
Netcoördinatoren exit?
Eva Jinek, goed geluimd en zo scherp als een scheermes, informeert bij Klein of de directeur Video NPO ook zijn ‘interim-rol’ als netcoördinator NPO 1 na drie jaar nog blijft vervullen of dat we hier binnenkort een nieuwe benoeming mogen verwachten. Frans Klein: “Het is zeer de vraag of er wel een nieuwe netcoördinator komt, vooral omdat we als ‘organisatie in transitie’ bezig zijn met genrecoördinatoren, zoals drama. Dit betekent ook dat we de posities van de zendercoördinatoren heroverwegen.”
Eva Jinek: “Weten ze dat al?”
Frans Klein: “Ja, in zoverre dat we bezig zijn om onze organisatie anders in te richten. Als voorschot op die transitie ben ik ook zo lang op die post gebleven. Niet alleen omdat je, als je goede en uitgesproken ideeën over de programmering hebt daar als netcoördinator ook rechtstreeks wat aan kunt doen, maar ook omdat we nu niet iemand op zo’n sleutelpositie neerzetten die een paar maanden later mogelijk komt te vervallen…”
Bezuinigen
Eva Jinek: “Maak jij je zorgen over de toekomst van de NPO?”
Frans Klein: “Ja, maar ik ben niet ongerust. Ik slaap goed. Maar je begrijpt dat als ik voor een kolkende menigte makers sta en we zestig miljoen moeten bezuinigen – die ook ten koste gaan van journalistieke programma’s – ik me ook zorgen maak. Het feit dat er nu veertig miljoen terug is, doet niets af aan de discussie, want het raakt de programmering en dus personen.”
Pim Schmitz: “Die discussie zal nog wel heftiger worden. Op zichzelf heb ik niets tegen een sterke publieke omroep, maar het is de vraag of dit zo verder kan in de huidige vorm. Dat denk ik niet. Reclamevrij? Terug naar één net? Voer voor discussie, maar je moet wél moderniseren.”
Acht miljoen video’s verwijderd
Eva Jinek schakelt even terug naar het voor YouTube moeilijke jaar 2017 waarin de gigant veel in brand safety investeerde, waardoor adverteerders niet langer onbedoeld in een controversiële context terechtkomen. “Kijk, porno is nog wel makkelijk te filteren. Die context is ook duidelijk voor mensen, maar niet voor algoritmes. Ook verkapte terroristische boodschappen zijn moeilijk te herkennen voor machines. We hebben zo’n acht miljoen video’s verwijderd! Dat was een flinke inspanning. Hier hebben we zeker adverteerders verloren, waarvan gelukkig ook een deel in 2018 intussen is teruggekeerd.”
“Ik denk dat het voor een stand alone met single focus heel moeilijk is om te overleven”
Pim Schmitz: “Talpa Network is op 23 november 2017 gelanceerd. We zijn nu ruim een jaar verder en als grote start-up kunnen we binnen onze one stop shop adverteerders over alle platforms begeleiden. Creatief, conceptueel en in sales. Daarbij speelt ook ons e-commerce platform een belangrijke rol. Ik denk dat het voor een stand alone met single focus heel moeilijk is om te overleven. Als we ons niet onderscheiden ten opzichte van de buitenlandse giganten gaan we kopje onder, uiteindelijk willen we geld verdienen met onze business.”
Consolidatieslag
Marijn Poeschmann gaf aan dat dit ook in samenspraak met die ‘gevreesde giganten’ kan. “Waar mogelijk partneren we met Talpa. Of andere partijen.”
Eva Jinek haalt het NRC-interview aan, waarin Schmitz prikkelend voorspelt dat er op termijn nog maar één of twee grote mediaspelers overblijven. Frans Klein: “En het de vraag is of het gezond is dat alleen Talpa overblijft.”
Schmitz: “Ik weet ook niet precies hoeveel partijen het gaan redden, maar wij hebben een duidelijke toekomstvisie. Zeker is dat er een gigantische consolidatieslag gaande is, waarin je allianties moet smeden, want stand alone ga je het niet redden. Dat is onze overtuiging. De vraag of wij het al dan niet met RTL zien zitten, is nu niet relevant, want het mag niet eens van de NMA.”
Eva Jinek: “In mijn optiek betekent meer spelers ook meer diversiteit, meer concurrentie en dus ook meer kwaliteit.”
Pim Schmitz: “Ja, maar niet alles hoeft even breed te zijn. Met vier radiozenders onder één dak van Talpa Radio bedienen we toch ook diverse doelgroepen.”
Hij vindt wel dat sprake is van marktverstoring als het gaat om sportrechten, waarop Frans Klein antwoordt dat die ‘discussie’ hem bekend in de oren klinkt. “De publieke omroep is van en voor iedereen. Anders marginaliseren we. Sport verbindt.”
Onovertroffen programma’s
Tot slot vraagt Eva Jinek of haar gasten in de glazen bol willen kijken: hoe ziet het medialandschap er over vijf jaar uit?
Frans Klein: “Lineair blijven onovertroffen programma’s over, vandaar dat ik wil inzetten op meer speelruimte voor online ontwikkeling en meer direct contact met het publiek.”
Marijn Poeschmann: “Over vijf jaar kan ook jouw show op YouTube draaien Eva, daarnaast hoop ik op meer vrouwelijke YouTubers.”
Pim Schmitz: “We willen twee jaar bouwen aan Talpa Network, waarmee we ook nog een aantal acquisities willen plegen. Daarna hebben we drie jaar om te laten zien of we die plannen gestalte kunnen geven.”
Slimme samenwerking
Juist in hartje Hilversum benadrukt Marijn Poeschmann nog maar eens de kracht van YouTube. “Je ziet dat Dylan Hagens vanuit Venray heel Nederland en Vlaanderen verovert, naast zijn YouTube kanaal ook met een eigen film en magazine.”
Maar ze constateert ook dat samenwerking over meerdere schermen vruchten afwerpt. “De combinatie van YouTube en televisie versterkt elkaar. Je ziet steeds meer makers die tv maken en stukjes inhoud gericht inzetten die zelfstandig viral gaan op YouTube of op social media platforms en zo het gesprek van de dag verder aanzwengelen.”
Frans Klein: “Maar de NPO mag in veel gevallen niet samen optrekken met YouTube, terwijl De Slet van 6 VWO of video’s van Lubach ook op YouTube succesvol zijn. We moeten dus blijven experimenteren, maar mogen nog lang niet alles.”
Eva: “Experimenteren bij Jinek bijvoorbeeld?”
Frans Klein: “Tja, dat publiek is eigenlijk al te oud…”
Eva, vanuit haar tenen: “FRANS!”
Pim Schmitz moest, net als de BMS-leden in de zaal en Frans Klein, lachen en zag meteen een pasklare oplossing: “Zullen we zo even praten, Eva?”
Frans Klein: “Het is zeer de vraag of er wel een nieuwe netcoördinator komt, vooral omdat we als ‘organisatie in transitie’ bezig zijn met genrecoördinatoren, zoals drama. Dit betekent ook dat we de posities van de zendercoördinatoren heroverwegen.”
Eva Jinek: “Weten ze dat al?”
Frans Klein: “Ja, in zoverre dat we bezig zijn om onze organisatie anders in te richten. Als voorschot op die transitie ben ik ook zo lang op die post gebleven. Niet alleen omdat je, als je goede en uitgesproken ideeën over de programmering hebt, daar als netcoördinator ook rechtstreeks wat aan kunt doen, maar ook omdat we nu niet iemand op zo’n sleutelpositie neerzetten die een paar maanden later mogelijk komt te vervallen…”
Bron: BM
Hierbij een video-impressie van de BMS met Frans Klein, Pim Schmitz (Talpa Network) en Marijn Poeschmann (YouTube Benelux)
Zo komt BNNVARA met een journalistiek multimediaal platform, waar presentator Sinan Can internationale ontwikkelingen duidt aan de hand van verrassende hoofdpersonen en ongehoorde stemmen. Het initiatief biedt ook aanstormende journalistieke talenten een kans.
KRO-NCRV lanceert het datajournalistieke project Pointer. Een integrale redactie (radio, tv en online) werkt samen met bijvoorbeeld het internationale onderzoeksnetwerk Bellingcat. Ook het publiek kan tips en richting aan het onderzoek geven.
VPRO Tegenlicht, Zembla en Argos gaan komend jaar multimediaal flink uitbreiden om hun impact te vergroten.
Frans Klein, directeur Video NPO: “Naast de broodnodige vernieuwing op journalistiek gebied presenteert de publieke omroep tal van andere nieuwe, verrassende programma’s en meeslepende dramaseries zoals Oogappels, Redbad en Morten. Voor de jongere kijkers is er onder meer de nieuwe avontuurlijke dramaserie Zeven kleine criminelen.”
Geschiedenis en toekomst zijn volgend jaar belangrijke thema’s bij NPO. Huub Stapel staat in een vierdelige documentaire-reeks stil bij verhalen rond Napoleon in Holland en Diederik van Vleuten onderzoekt in Diederik en Da Vinci wat we van Leonardo da Vinci hebben geleerd. Project Rembrandt gaat in het kader van het Nationale Rembrandtjaar op zoek naar de meest getalenteerde kunstschilder van Nederland.
In De wilde ruimte brengt wetenschapsjournalist Anna Gimbrere ‘de nieuwe race in de ruimte’ in kaart: gaan we ons vestigen op de maan, op Mars of nog verder weg? DWDD University presenteert een nieuwe serie colleges van Robbert Dijkgraaf over de toekomst. Hoe ziet ons leven er straks uit en is dat goed of slecht nieuws?
Sportliefhebbers kunnen belangrijke schaatstoernooien en de kwalificatieduels van Oranje voor het EK Voetbal 2020 live volgen. Ook is er volop aandacht voor de Provinciale Statenverkiezingen in maart. Uiteraard keren veel vertrouwde publieksfavorieten terug, met nieuwe seizoenen van De Luizenmoeder, Wie is de Mol?, Dream School en Brugklas.
Frans Klein: “Met onze weloverwogen mix van journalistiek, drama, documentaires, kunst, cultuur, levensbeschouwing, educatie, service en sport biedt de publieke omroep ook in 2019 een heel breed palet; van en voor iedereen. Lineair, on demand via NPO Start en NPO Start Plus en natuurlijk ook online. Bijzonder om te melden is dat we daar juist onder jongeren sterk groeien. Zo heeft NPO3.nl meer dan 300.000 unieke bezoekers per week. De webserie De Slet van 6 VWO trok op het NPO 3 YouTube-kanaal al meer dan 5 miljoen views. En bij Vakkenvullers, een andere succesvolle webserie, staat de teller op 1,5 miljoen. Ook NPO 3-hits als Zondag met Lubach en Het Klokhuis doen het online erg goed. We hebben veel om trots op te zijn.”
Robert Fortuijn nieuwe netmanager NPO Zapp/Zappelin
Frans Klein, directeur NPO Video: “Robert heeft ruime ervaring in kinder- en jongerentelevisie, zowel als programmamaker als strategisch ontwikkelaar. Hij was betrokken bij verschillende prijswinnende formats die met hun multimediale benadering kinderen op verschillende manieren en in verschillende vormen wisten te boeien. Hij zal de 360 graden-strategie van NPO Zapp/Zappelin nog verder gaan uitbouwen.”
Robert Fortuijn: “NPO Zapp/Zappelin zendt kwalitatief goede programma’s uit die impact maken op kinderen en hen helpen bij een brede ontwikkeling. Het is voor mij een eer en een uitdaging om me als netmanager in te zetten voor deze unieke en sterke kinderzender.”
