Ook al werkt hij vanaf het allereerste begin bij RTL Nieuws en heb ik bij RTL veel comedy’s en andere programma’s gemaakt – zelfs een paar seizoenen Dit Was Het Nieuws – we kennen elkaar niet. En toch zijn we meteen intens in gesprek. Over vriendschap en loyaliteit, over collega’s die ik hier niet ga noemen, over ouders en schade.
Harm Taselaar: “Mijn vader vond het helemaal niks dat ik de journalistiek inging. Zo echt achterlijk. Hij was leraar. En een gemankeerd mens. Ik werd twee jaar geleden gebeld door iemand en die vroeg: ‘Ben jij Harm Taselaar?’ En ik zei: ‘Eh, ja.’ En hij weer: ‘Is jouw vader Arie Taselaar?’ En ik: ‘Ja, kom to the point.’ En hij: ‘Wist je dat je vader een held was?’Ik: ‘Pfff… het is fijn dat je het zegt, maar het is mij nooit zo opgevallen.”
(Lacht en meteen weer serieus) “Mijn vader heeft in de oorlog samen met zijn familie in Utrecht weet ik hoeveel mensen gered. En ze zaten in het verzet. Maar hij moest daarna naar de Arbeitseinsatz in Duitsland. En met z’n toenmalige Joodse vriendin, nou, dat is nooit meer wat geworden. In Dresden heeft hij de bombardementen meegemaakt en toen moesten zij, die jonge jongens, de verkoolde lijken afvoeren. Dus hij is een totaal gemankeerd mens geworden daarna.”
Mijn vader was en is ook niet makkelijk. Ik heb bijvoorbeeld in m’n jeugd fanatiek gesport, maar hij is nooit wezen kijken.
“Die van mij ook niet.”
Ook nul keer?
“Nul keer. Nou, okee, één keer.”
You win.
“Maar toen zei ik: ‘Misschien moeten we het hier maar bij laten’. Ik weet nog toen ik adjunct-hoofdredacteur werd hier, wat mij persoonlijk niks zegt, maar ik wist dat mijn vader dat belangrijk vond. Hij zat achter z’n krant en ik zei dat. En ik hoorde: ‘Hm’. Toen heb ik zo die krant weggeschoven en ik zei: ‘Luister, ik weet dat je dit belangrijk vindt, ik weet dat je graag aan anderen zegt hoe trots je op me bent. En tegen mij zeg je alleen maar ‘hm’. Toen heb ik die krant weer teruggeschoven en dat was het.”
Laten we officieel beginnen. We gaan een uur in gesprek. Hoe blijf je ondertussen op de hoogte van het wereldnieuws? Ik zie geen telefoons en schermen.
“Nee. De telefoon verziekt wat mij betreft heel veel gesprekken en vergaderingen. Ik vind het verschrikkelijk. Als dit gesprek klaar is, dan kijk ik even. ’s Avonds lees ik heel veel. Tegenwoordig gaat het toch veel meer om dat je dingen begrijpt. Dus je moet kennis hebben. En die krijg ik niet via m’n telefoon even snel binnen. Dat er ergens drie eenden zijn overreden. Het is digitale disruptie.”
Je bent al heel lang met het nieuws bezig.
“Al heel jong wilde ik de journalistiek in. Ik vond dat het allerleukste wat er is. En ik heb me nog geen dag verveeld. Maar tegelijkertijd, en misschien is dat mijn opvoeding geweest, heb ik heel lang gedacht dat ik niks kon.”
Is dat over nu?
(Na een halve aarzeling) “Niet helemaal.”
Wat kun je eigenlijk?
“Da’s een goeie vraag.”
Doe eens een poging. Daar is dit gesprek misschien een mooi moment voor.
“Behalve dat ik een goeie journalist ben en tot de kern van dingen kan komen en voortdurend nieuwsgierig ben en voortdurend wantrouwend ben maar ook open, kan ik mensen motiveren en sta ik open voor nieuwe dingen.”
Dat is de reden dat je hier nog steeds zit waarschijnlijk.
“Ja. En anders hou ik het zelf ook niet vol.”
29 jaar RTL Nieuws. Er zijn heel veel grote dingen langsgekomen. Wat waren de belangrijkste voor jou?
(Denkt snel en diep na) “Eigenlijk de maatschappij die zo ontzettend veranderd is. Dat houdt me heel erg bezig. De ontzuiling en de gevolgen daarvan. De ontkerkelijking. De maatschappij die op drift is. De toegenomen welvaart die absoluut niet heeft gebracht wat ik vermoedde, hoopte.”
In 30 jaar drie keer rijker maar totaal niet gelukkiger.
“Precies! Alleen maar viezer en voller en vervelender tegen elkaar. Daar maak ik me zorgen over.”
Dat heb ik met de klimaatverandering en de verduurzaming.
“Ik ook. Gisteren weer een rapport over de Waddenzee. Dat zou een oase moeten zijn, maar dat gaat heel slecht. Dat vind ik verontrustend. Maar ik denk ook: klopt dit nou? Ik wil het wel onderzoeken, want voor je het weet, worden we weer voor een kar gespannen.”
“Ik vind het belangrijk om een opgewekt mens te blijven”
Is er wel eens nieuws dat je zo raakt dat het naar binnen vreet?
“Nee, dat doet het niet. Ik vind het belangrijk om een opgewekt mens te blijven.”
Maar dat kun je niet afdwingen.
“Zeker wel. Dan moet je compartimenteren. Ik loop ’s ochtends met mijn honden door het bos en dan loopt er een hele blije meneer, die luistert naar vogels, die kijkt naar de zonsopgang, die het allemaal prachtig en heerlijk vindt ruiken.”
Zijn we familie?
“En dan kom ik wel eens mensen tegen met zo’n ding op hun kop en dan denk ik: doe eens normaal! Het is hier al mooi. En ik lees thrillers. Dan zit ik echt in een andere wereld.”
Maar er moet toch wel eens iets zijn gebeurd wat jou echt raakte?
“De killing van Robert Kennedy in m’n jeugd, die stond voor mij heel erg voor hoop. John Lennon ook. En de Twin Towers. Ik verijsde. Wat ik nooit doe. Dat was een heel merkwaardig gevoel. Ik was als versteend, want ik dacht: de Derde Wereldoorlog breekt uit. Die Amerikanen gaan terugslaan.”
29 jaar nieuws, je bent nu 61…
“Twee.”
Hoe lang nog? Bij veel mensen van jouw leeftijd neemt de energie af, die vinden het wel goed, die hebben alles al gezien.
“Dat vind ik zulke onzin. Wat heel apart is: we zitten midden in een periode waarin je het ziet veranderen. Onze maatschappij verandert waar wij bij zijn. Als je dit niet interessant vindt, dan weet ik het ook niet meer. En het hangt er ook vanaf of mijn baas me wil houden, en of de redactie het nog steeds goed en inspirerend vindt.”
Hoor je al iets?
“Nee. (Lacht) Wat een chaotisch gesprek dit.”
Nee, dat lijkt zo.
“Oh, gelukkig.”
“Je wordt overspoeld met allemaal toestanden. Die niet kloppen, of een beetje kloppen”
Het nieuws verandert, fake news neemt toe, ons kijkgedrag verandert.
“Wat er aan de hand is: iedereen is een medium geworden. Iedereen zendt en heeft meningen. Je wordt overspoeld met allemaal toestanden. Die niet kloppen, of een beetje kloppen. Dat moeten we blijven filteren. Online wordt steeds belangrijker. Digital first klinkt leuk, maar we moeten arbeidsprocessen aanpassen in een organisatie die een kleine 30 jaar alleen gericht is geweest op televisie. Daar zitten we middenin. Het gaat om content die je kunt gebruiken om meerdere platforms. Dat moet tussen nu en een jaar totaal anders. Lineaire tv is nog steeds leading, maar Videoland groeit heel sterk. En we zijn ook aan het kijken of nieuws daar een plek kan krijgen.”
Lijkt me ook een opluchting voor je. Dat dagelijkse dwang minder wordt en dat je veel meer kanten op kunt.
“Het wordt én én én. Gisteren hadden we een bijeenkomst met een meisje dat aan het kijken is hoe je – hoe leg ik dat goed uit – een soort 3D-achtige graphics in je studio kunt toevoegen.”
Nieuws met augmented reality?
“Ja, dat. We zijn aan het kijken hoe we onze anchors, die nu voor een scherm staan, straks middenin de nieuwslocatie kunnen zetten. Lijkt me geweldig! Maar het blijft gaan over mensen informeren. En dat wordt steeds ingewikkelder. We proberen dat voortdurend te verbeteren.”
Grote veranderingen en dan toch de leeftijd. Ik word dit jaar 57, ik merk de laatste jaren dat popmuziek met niet zo heel erg meer boeit. De nieuwe dingen hou ik wel een beetje bij, Blaudzun heb ik wel ‘s gehoord, maar ik denk vaak: nu liever even een mopje Bach.
“Via m’n kinderen komt er heel veel binnen. Maar veranderen vind ik helemaal niet erg. Ik luister ook heel veel klassiek. Ik word er rustig van en ik vind het mooi. Vivaldi.”
Chopin.
“Mijn moeder was helemaal van Chopin. Die speelde ook heel mooi. Maar daar gebeurt voor mij te weinig.”
Nee! Nocturne nr 1 van Maria Joåo Pires. Zet dat nou ‘s een keertje op. En huiver.
“Nee.”
Je bent eigenwijs, Harm Taselaar.
“Ik ben heel erg eigenwijs. Maar ik ben ook simpel. Vivaldi word ik opgewekt van. Ik liep met mijn vrouw door Venetië heen en het was mistig. En het was nog niet zo krankzinnig druk als nu. We hoorden door die mist heen Vivaldi-klanken. Want er is daar een Vivaldi-shop. En ik was verloren.”
Weer even terug naar het hoofdmenu: hoe hou je contact met al die lagen in de bevolking?
“Da’s een goeie vraag. Dat lukt dus ook niet altijd.”
Bijvoorbeeld de jeugd. In Amerika kijkt een deel van de jongelui naar The Daily Show en krijgt zo tenminste nog wat nieuws binnen. Maar hier?
“Ja, dat is zorgelijk. En eerlijk gezegd weet ik het antwoord daar niet goed op. We hebben millennials van de School voor Journalistiek aangetrokken en we zijn een project begonnen, maar dat is uiteindelijk niet gelukt. Te weinig kijkers. Ik heb het niet losgelaten, maar het heeft niet meer mijn prioriteit. Ik hoop dat als ze wat ouder worden ze dan toch die interesse weer krijgen. Want zíj hebben óók te maken met Den Haag en Brussel. Hoe grijs en ver weg dat nu ook klinkt voor ze.”
Nieuws brengen op Videoland lijkt me een steeds beter idee. Met een scheutje VICE.
“Videoland gaat samenwerken met VICE.”
“Wij hebben hier onze handen vol om simpelweg te blijven bestaan”
Aha, dat klinkt hoopvol!
“Verder denk ik dat heel veel mogelijk is en dat dat ook wel zal gaan gebeuren. Maar wij hebben hier onze handen vol om simpelweg te blijven bestaan.”
Je bent een fijn persoon om te interviewen, want je maakt zelf de brug al: John de Mol heeft het ANP gekocht. En die heeft daar vast plannen mee. Cross-over programma’s met een newsy touch. En onbeperkt geld.
“Ja, maar daar win je nooit een oorlog mee. Wat zei Johan Cruijff ook alweer? Ik heb nog nooit een zak geld een doelpunt zien maken.”
Nee, maar John doet nooit iets voor niets. Nog meer bedreigingen voor je. Ben je daar bang voor?
“Nee.”
Ben je weleens ergens bang voor? Spinnen? Vrouwen met een naar karakter?
(Denkt diep na) “Nee. Niet echt. Misschien m’n kinderen. M’n jongste zoon werkt nu op een wildfarm in Zuid-Afrika. En daarna wil hij met een vriend een maand gaan trekken. Maar ik ben blij als hij weer thuis is. Kinderen kunnen je kwetsbaar maken.”
We praten over budgetten en bedreigingen. En dat je creatief moet omgaan met hoe je dingen oplost. Dat deed ik vroeger ook als ik een sitcom schreef. Wat Harm Taselaar doet denken aan z’n nicht Marina, die getrouwd is met Chiem van Houweninge, de schrijver van Zeg Eens Aa.
“Marina is van mijn moeders kant. Indische kant. Mijn moeder heeft ook in een Jappenkamp gezeten. Anyway, ik kom dus uit een hele interessante familie van twee kanten. Tante Poppie, tante Wanda, tante Do. En mijn moeder heette Nini. Dat vind ik ook zo’n lieve naam.” Hij mijmert een beetje weg.
Je mijmert weg.
“Ja. Ehm, dat heeft mij wel altijd geraakt. Die Nederlands Indische gemeenschap daar en toen hield het ineens op. Ik zag laatst weer een foto en dan zie je mijn moeder net hier en dan denk je: aggoi… Ik ben dol op mijn moeder. Zo’n lieve vrouw. Daarom mijmerde ik even weg.”
Waar ga je op inzetten de komende tien jaar dat je hier nog zit?
“Tien jaar zit ik hier niet meer.”
“Ik maak me grote zorgen om het feit dat al die overheden voortdurend over de journalistiek heen gaan”
Dat weet je niet. Misschien vergeten ze je. Kun je ondertussen mooi naar Chopin luisteren.
(Lacht) “Nee, daar krijg je mij niet aan. Toen m’n moeder aan het doodgaan was, thuis – ik vind dat je thuis dood moet gaan en niet in een ziekenhuis. Het was juni en mooi weer. En we hadden Pollini opgezet. Mijn moeder werd wakker en die dacht dat ze al in de hemel was.”
Een emotionele herinnering. Voor de volledigheid: ze gaan inzetten op een organisatie waar televisie niet meer centraal staat. Maar de content. Om met steeds betere verhalen nog steeds de massa te bereiken die ze gewend zijn en die noodzakelijk is voor het voortbestaan.
“En dat moet, want ik maak me grote zorgen om het feit dat al die overheden – nationaal en provinciaal en lokaal – voortdurend over de journalistiek heen gaan, direct naar de burger met hun eigen waarheden. Geen kritische vragen meer willen beantwoorden. Dat is een erg onderschat probleem. Dat is propaganda.”
We moeten op de foto. Dat vinden we allebei niet fijn.
