Serie Zorgen volgt jonge studenten die leren zorgen voor anderen
Hoe leer je mensen wassen op intieme plekken? Wat doe je als iemand waar je voor zorgt agressief wordt of je probeert aan te raken? En hoe ga je er mee om als een patiënt overlijdt? Zorgen toont het enorme contrast tussen het jeugdige privéleven van de studenten Kenny (16), Keyssy (19), Rahiek (16), Mandy (18), Jill (16), Nathan (21) en Reza (17) en de grote zorg die ze dragen bij hun stageplekken.
Stuk voor stuk ontdekken ze de liefde voor het vak. De hoge druk en indrukwekkende verantwoordelijkheden rusten soms behoorlijk zwaar op de nog smalle schouders van de studenten. Lukt het ze om zich staande te houden? Zorgen is vanaf 24 april wekelijks te zien om 21.15 uur bij BNNVARA op NPO 3. Het is een coproductie van BlazHoffski en BNNVARA.
Kasem verdween begin vorig jaar van televisie omdat hij in verband werd gebracht met omkoping in de tijd dat hij nog advocaat was. Hij maakte destijds samen met Sophie Hilbrand de vooravondtalkshow Khalid & Sophie voor BNNVARA.
“Ik ben helemaal niet bezig met een toekomst op televisie”, zei Kasem zondag. “Ik ben gewoon lekker bezig met de dingen die ik graag wil doen en als dat in de openbaarheid is, zal dat in de openbaarheid zijn. En als dat in de beslotenheid is, zal dat in de beslotenheid zijn. Dus ik ben niet zozeer bezig met een tv-carrière.”
Op persoonlijk vlak gaat het verder “heel erg goed” met Kasem, ondanks de “heel vervelende episode” van vorig jaar. “Het gaat je verder niet in de koude kleren zitten als iedereen het over je heeft”, zegt Kasem. “En als er allerlei dingen gezegd worden die vaak ook niet waar zijn.” Maar hij houdt vertrouwen in zichzelf. “Ik ben gezond, ik ben fit, ik sta positief in het leven. Dat is altijd mijn kracht geweest.”
Het AD publiceerde in januari over geluidsopnames die door wijlen Peter R. de Vries waren gemaakt. Kasem runde vroeger samen met De Vries en diens zoon Royce een advocatenkantoor. In die opnames zou Kasem erkennen dat hij een selectiefunctionaris had omgekocht om een cliënt eerder vrij te krijgen.
Kasem ontkende dat later. De deken van de Amsterdamse Orde van Advocaten achtte hem niet schuldig aan omkoping. Wel kreeg Kasem een formele waarschuwing, omdat hij ongepaste uitlatingen had gedaan tegenover een cliënt. In december werd al bekend dat Kasem niet meer terugkeert bij BNNVARA.
Jeroen Spitzenberger noemt naderend einde van Oogappels ‘bitterzoet’
“Het is een bitterzoet, dubbel gevoel”, zegt de 49-jarige acteur. “We zijn vergroeid met de rollen en met elkaar, als ensemble. Maar je moet ook in de gaten houden of je op een gegeven moment uitverteld bent.”
In Oogappels worden ouders gevolgd bij de opvoeding van hun kinderen. In 2023 won de serie van BNNVARA de Gouden Televizier-Ring. De makers maakten eind vorig jaar bekend dat de serie na het komende, zevende seizoen stopt.
De serie is de afgelopen jaren meegegroeid met de kijkers en de acteurs zelf, vertelt Spitzenberger. “Dingen lijken een wonderlijke parallel te hebben met onze eigen levens. We voeden allemaal kinderen op en maken allemaal dingen mee in het leven. De scripts gaan daar ook over.”
Behalve Spitzenberger hebben onder anderen Bracha van Doesburgh, Malou Gorter, Beppie Melissen en Ramsey Nasr vaste rollen in de serie. Het is nog niet bekend wanneer het zevende en laatste seizoen van Oogappels is te zien, maar dat zal in het najaar zijn. De producent is ITV Studios Netherlands en Will Koopman en Zip Wertwijn zijn de regisseurs. Oogappels is geschreven door Roos Ouwehand en Lex Passchier.
BOOS: Mislukte winactie met influencers eindigt in vechtpartij
BOOS meldt: ‘In onze mailbox vinden we tientallen boze klanten en op internet komen we honderden slechte reviews tegen. En als we rondbellen blijkt dat zou schade in de tonnen zou lopen. Maar er is één probleem: Jarredson en Aleida lijken zo goed als onvindbaar. Toch besluiten we een poging te wagen en die zoektocht mondt uit in een van de meest grimmige momenten uit ons programma.’
Na een lange zoektocht lukt het het team van BOOS om een adres te achterhalen en verhaal te halen bij Izijk om hem te confronteren met de klachten van de gedupeerden. Tijdens een tweede bezoek gaat het mis. Izijk trekt een masker over zijn gezicht, en hij loopt dreigend op de ploeg van BOOS af en haalt uit.
Tim Hofman probeert met het beveiligingsteam Izijk rustig te krijgen, maar dit lukt niet. Hij haalt nogmaals uit en trekt aan de haren van de presentator. Vervolgens uit Izijk bedreigingen. Ook een cameraman en een redacteur raken gewond. Het team van BOOS heeft aangifte gedaan van bedreiging en mishandeling.
Chaira Koops: “Ik geloof dat dingen meant to be zijn”
Dat het interview via Google Meet plaatsvindt, is geen unicum, maar dat de geïnterviewde in Nicaragua zit, is dat wel. Chaira is op wereldreis. “Op 20 maart word ik 30 jaar en ik had mezelf altijd voorgenomen om daarvoor nog eens een paar maanden solo te backpacken.” Over haar favoriete bestemming van de afgelopen 3 maanden hoeft ze niet lang na te denken: “Colombia. Elke 5 à 6 uur verandert hier het landschap. Je hebt woestijn, dan weer jungle, de Caribische kust en steden als Medellin en Bogotá.”
10 jaar geleden studeerde je in een andere wereldstad: Amsterdam. Wat was dat voor opleiding?
“Media, Informatie en Communicatie op Hogeschool van Amsterdam. Bewust een heel brede opleiding, ik kon daar van alles doen. Radio, televisie, tijdschriften: het was heel veel praktijk.”
Wat was je voor student?
“Een heel nieuwsgierige. Dat ben ik van nature en dat is ook de grootste reden dat ik nu in de nieuwswereld werk. Daarnaast was ik niet iemand die alleen maar tienen haalde, hoor. Ik was leergierig, dat wel, maar genoot ook van mijn studententijd.”
Stille muis
Chaira’s eerste praktijkervaring in de media doet ze op bij het programma Utopia. “Ik keek naar wat er bij me paste en had toen al sterk het idee dat ik naar televisie wilde gaan. Ik deed daar de webredactie.” Haar tweede stage volgt ze bij RTL Boulevard, waar ze de nieuwsredactie voor presentator Luuk Ikink doet. “Daar leerde ik voor het eerst de mediacultuur kennen. Ik was lange tijd een meisje zonder mening. Mijn zussen noemden me gekscherend Zwitserland. Maar door de jaren heen is dat veranderd en ben ik socialer en meer uitgesproken geworden. Ik denk dat je dat in de mediawereld nodig hebt.”
“Ik was lange tijd een meisje
zonder mening. Mijn zussen
noemden me gekscherend Zwitserland”
Waarom denk je dat?
“Omdat je als stille muis vertrapt wordt. Je moet je mond leren opentrekken en voor jezelf opkomen. Er werken veel verschillende dominante persoonlijkheden in de media – daar kwam ik bij Boulevard achter – en daar moet je mee leren omgaan.”
Na Boulevard belandde je bij PowNed, dat zal daar niet anders geweest zijn.
“Ik was jong en nieuwsgierig en wilde alle hoeken van de media leren kennen. Toen ik bij PowNed solliciteerde, schrokken mensen in mijn omgeving. En ik snapte dat ook wel. Dat kanaal stond bekend als heel rechts. Zij zochten de grenzen op en gingen er het liefst ook overheen. Ik voelde juist een uitdaging: even kijken of ik als links meisje iets kan veranderen, dacht ik.”
En? Kon je dat?
“Niet genoeg, al merkte ik wel dat ze steeds iets milder werden. Maar na een half jaar had ik het wel gezien. Ik heb er veel geleerd, maar wilde niet langer in die giftige werkcultuur blijven. Er zaten weinig mensen die in oplossingen dachten en er werd veel naar elkaar geschreeuwd. Het voelde alsof ik op een zinkend schip zat.”
Dikke huid
Na 2,5 jaar Talpa, waar ze onder meer werkt voor Radio 538 en Gierige Gasten, komt Chaira in juni 2022 bij BNNVARA terecht. “Ik wilde het liefst weer op een redactie werken, met een vast team om me heen. Ik zag alleen geen geschikte vacatures staan, dus toen heb ik een open sollicitatie gestuurd en mocht ik niet veel later op gesprek komen.” Het project waar ze eerst aan werkt – een docuserie over hockeymeisjes in Rotterdam-Zuid – zal de buis nooit halen. “Vrij snel daarna ontstond De Marker, een online nieuwsplatform voor jongeren. Wij zitten waar zij zitten: op Instagram en TikTok.”
Hoe worden jullie explainers in die doelgroep ontvangen?
“Op Instagram zijn onze volgers het vaak eens met wat wij doen en zeggen. Maar TikTok is een ander verhaal: ik wil niet zeggen dat het een afvoerputje is, maar er komt veel bagger bij kijken. Als we bijvoorbeeld iets positiefs plaatsen over de LHBTIQ+-community dan vind je in de comments bijna alleen maar mensen die tegen die gemeenschap zijn.”
Wat is de grootste reden om ook daarop actief te blijven?
“We willen iedereen bereiken, ook jongeren die kritiek of een andere mening hebben. Maar toegegeven, TikTok en De Marker is een haat-liefde-verhouding.”
Hoe ga je zelf met vervelende comments om?
“Ik weet dat het vaak niet persoonlijk is, maar juist om het nieuws in kwestie gaat. Toch is het soms pittig. Ook als je een heel dikke huid hebt, is het niet leuk als iemand scheldt of kritiek heeft. Wij maken onze video’s van A tot Z zelf, dus inclusief onderzoek, experts bellen en editen. Als je dan negatieve reacties krijgt, voelt dat niet fijn.”
“Ik heb soms last van het
imposter syndrome. Dan denk ik:
ben ik echt zo goed of hebben ze
me gekozen omdat ik van kleur ben?”
In een interview met Villamedia omschrijft Chaira zich als iemand die geen natuurtalent voor journalistiek heeft. Die quote komt vlot nadat ze genomineerd wordt voor de Philip Bloemendal Prijs, een trofee in het leven geroepen om jong talent te eren. “Ik had nooit een passie voor onderzoeken. Sterker nog: ik wilde eigenlijk een mode-opleiding doen en had me aangemeld voor de Amsterdam Fashion Institute, maar werd niet aangenomen. Ik geloof wel dat dingen meant to be zijn en dat het goed was dat ik een afwijzing kreeg.”
In shock De prijs is inmiddels uitgereikt en niet aan jou, maar aan je De Marker-collega Gijs Sanders.
“Het was natuurlijk ontzettend toevallig dat 2 van dezelfde redactie een nominatie kregen! Ik was echt in shock toen ik mijn naam hoorde. Ondanks dat ik een gezonde dosis zelfverzekerdheid heb, was ik zó verbaasd. Tegelijk hoopte ik dat Gijs ‘m ging winnen.”
Waarom was je zo verbaasd over je eigen nominatie?
“Ik heb soms last van het imposter syndrome. Dan denk ik: ben ik echt zo goed of hebben ze me gekozen omdat ik van kleur ben? Dat is iets wat in mijn achterhoofd zit en altijd aan me knaagt. Nogmaals: ik heb geen natuurtalent voor dit vak, ik ben nog niet zo lang bezig, doe lang niet alles perfect, maar heb wel hard gewerkt aan een steeds betere journalist worden. Ik twijfel ook soms aan mezelf, maar telkens is het tegendeel waar. Mijn video’s worden goed bekeken en dus die nominatie: ik krijg veel bevestiging.”
Laten we ook nog even bij de toekomst stilstaan: waar hoop je op de komende jaren?
“Er is nog zoveel wat ik wil ontdekken. Maar één ding weet ik inmiddels: mijn hart ligt bij nieuws. Misschien wil ik wel nieuwslezer worden. Maar werken aan een podcast of op de radio lijkt me ook leuk – dan kun je nog nét wat meer je eigen sausje eroverheen gooien. Ik hou ervan om mijn eigen mening te laten horen, het te zeggen als ik iets stom of bizar vind. Dat blijf ik sowieso doen.”
BNNVARA-directie ziet hervorming van het omroepbestel als noodzakelijk
Het duo signaleert de noodzaak tot snelle digitalisering en betere vindbaarheid van publieke content om een breed, divers en jong publiek te blijven bereiken. Ook ervaren ze toenemende druk op journalistiek en ondermijnende kritiek op presentatoren die aan scorende clickbait onderhevig lijkt. Eén ding is zeker: hun heilig vuur dooft niet zomaar. Ook niet als vergaande samenwerking in een Omroephuis met anderen daarvoor nodig is.
Afgelopen week hadden jullie een bijeenkomst met het voltallige personeel. Hoe werd het nieuws over de aanstaande bezuinigingen en mogelijke stelselherziening daar ontvangen?
BNNVARA-directeur Content Suzanne Kunzeler: “Lonneke en ik hebben bewust gekozen voor volledige transparantie. Het nieuws over bezuinigingen is zwaar, en dat hebben we niet willen verpakken in een rooskleurig verhaal. We deelden wat we wisten, maar ook waar we nog geen antwoord op hebben. Dat werd gewaardeerd, ondanks de complexiteit van deze boodschap. Na onze presentatie volgde ruim tijd voor vragen en discussie. Het was intens, maar ook nodig om onze mensen in dit vroege stadium mee te nemen. Belangrijk om te erkennen dat deze bezuinigingen een enorme impact zullen hebben op zowel onze organisatie als de hele publieke omroepsector. We proberen onze medewerkers te betrekken bij het bedenken van oplossingen en hen tegelijkertijd gerust te stellen dat we samen sterk staan.”
Wat bleef jullie na die meeting het meest bij?
Algemeen directeur BNNVARA Lonneke van der Zee: “De betrokkenheid van onze medewerkers. Dit is iets dat mensen aan het hart gaat. Suzanne en ik willen daarom open en eerlijk zijn, ook als we een antwoord niet direct hebben. Het is belangrijk om te erkennen dat er veel onzekerheid is, maar dat we samen aan oplossingen willen werken. We hoorden na de bijeenkomst van alle kanten dat medewerkers het waardeerden dat we hen heel serieus nemen. Dat sterkt ons als directie om deze lijn van openheid vast te houden. En het voelt goed dat we als organisatie zo’n duidelijk profiel hebben.”
Suzanne: “Onze kernwaarden zijn al 100 jaar onveranderd. Wij blijven opkomen voor wie het moeilijk heeft en streven naar een open, eerlijke, gelijkwaardige samenleving. Het heilig vuur dat wij in ons hebben branden, wordt echt niet zomaar gedoofd! Ik vond het inspirerend om te zien hoe trots onze medewerkers zijn op wat we samen hebben opgebouwd. Die trots is een kracht die ons kan helpen om ook een moeilijke periode door te komen.”
Vanuit de politiek klinkt de roep om het aantal publieke omroepen drastisch terug te brengen. De commissie Van Geel adviseerde in 2023 al reducering van 13 naar 6 omroepen. De VVD pleitte eind vorig jaar in een eigen plan voor slechts 4 reguliere ‘Mediahuizen’. Hoe kijken jullie tegen deze plannen aan?
Suzanne: “Dat het bestel efficiënter moet, staat voor ons ook vast. Het is echt wel ingewikkeld om met zoveel omroepen in een video- of audio-overleg te zitten. Dat is niet toekomstproof. Je komt te moeilijk tot besluiten. Dat clusteren richting omroephuizen, daar zijn wij voorstander van. Om het beheersbaar te maken. Minder organisaties, maar wel met behoud van eigen identiteit. Geen eenvoudige opgave, wel een belangrijke.”
“Dat clusteren richting Omroephuizen,
daar zijn wij voorstander van”
Zijn er al omroepen met wie jullie spreken over samen opgaan in zo’n Omroep- of in VVD-termen Mediahuis?
Lonneke: “Niet opgaan. Onze voorkeur gaat uit naar sámenwerken met omroepen die vanuit een vergelijkbare visie naar de samenleving kijken. Voor ons zijn dat omroepen als de VPRO, Human en Omroep ZWART. Bij verdergaande samenwerking denken wij aan gedeelde productiefaciliteiten, integratie van meerdere ondersteunende afdelingen en meer coördinatie in programmering. We hebben al stappen gezet in het delen van kennis en expertise met andere omroepen, en dat smaakt naar meer. Maar het vraagt ook om lef, want samenwerken betekent soms dat je ook iets van je eigen autonomie moet inleveren. Het is een kwestie van vertrouwen en gedeelde visie.”
Suzanne: “Bij de clustering van omroepen hoort voor ons ook dat de NPO dan ook beheersbaarder wordt. Meer coördineren in plaats van ook programmeren. De indeling naar genres werkt op sommige vlakken, bijvoorbeeld de journalistiek, goed, maar op andere niet. Daar wordt nu ook op teruggekomen. Wij willen graag weer verantwoordelijk worden voor ons eigen budget en onze eigen inhoud.”
Wat versta je onder ‘coördineren’?
Suzanne: “Nou ja, dat je distribueert, coördineert en ontdubbelt. Geen gesprekken over welke presentator bij ons een bepaald programma zouden moeten presenteren.”
Vanaf 2027 moet jaarlijks 156,6 miljoen euro op de publieke omroep worden bezuinigd en volgend jaar al een eerste 20 miljoen. Sommige presentatoren opperen vanuit die ontwikkelingen juist de vraag of ze niet omroep-overstijgend, bijvoorbeeld bij de NPO, in dienst kunnen.
Suzanne: “Onze presentatoren, mensen als Tim Hofman, Amber Kortzorg en Sinan Can, zijn ook grotendeels de makers van onze programma’s. Weliswaar met een andere rol binnen het team, maar ze komen niet enkel presenteren. Zij zijn zo’n specifiek onderdeel van onze identiteit en het team, dat die vraag hier niet speelt.”
Wat zou 100% eigen verantwoordelijkheid over budget en inhoud bij de omroepen voor buitenproducenten betekenen? Lopen die dan niet de kans pas aan de beurt te komen als in huis ontwikkelde en zelf te produceren ideeën eerst zijn verzilverd?
Lonneke: “Nee, wij erkennen ten volle dat we helemaal niet zonder buitenproducenten kunnen. Zij zorgen voor enorme diversiteit in ons aanbod. Dus ook binnen een nieuw bestel zullen zij een belangrijke rol hebben. Wij onderschrijven dat de huidige verplichting dat 25% van alle publieke producties door hen geproduceerd wordt ook in het toekomstige bestel zou moeten blijven bestaan.”
“Wij erkennen ten volle dat we helemaal
niet zonder buitenproducenten kunnen”
Als publieke omroep staan jullie voor nogal wat uitdagingen: de digitale transitie is met NPO Start ingezet, maar vereist hoge(re) snelheid. De internationale concurrentie vanuit streamers, maar ook commerciële platforms als Videoland is fors. En jongeren, die lineaire televisie massaal de rug toekeren, lijken een voorkeur voor korte, snelle videocontent te hebben. Hoe speelt BNNVARA hierop in?
Suzanne: “Het is inderdaad enorm belangrijk te weten waar je publiek zit en hoe je dat kan bereiken. Als publieke omroepen moeten we daar snelheid in maken. Laten we dus zorgen dat NPO Start snel een leidend platform wordt waar iedereen als eerste naartoe gaat. Dat is op dit moment nog niet zo.”
Lonneke: “Onze publieke content is nog niet top of mind bij de jonge doelgroep. Het is nog niet dat je als 24-jarige denkt: ‘Daar moet ik heen!’ of ‘Dat moet ik altijd zien’.”
Dat is dus nog verder bouwen? Of is het steviger marketen?
Suzanne: “Om optimaal te kunnen marketen, moet alles technisch goed werken. De vindbaarheid en zichtbaarheid van onze programmering kan nog beter. Daar voeren we met de NPO ook continu het gesprek over.”
Lonneke: “Contentwise is er gewoon een heleboel prachtigs beschikbaar. Bij ons en bij andere omroepen. Voor heel veel verschillende kijkers. Technisch is er bij NPO Start afgelopen jaar veel gebeurd, laten we hopen dat dit nu een verdere vlucht neemt.”
Suzanne: “Qua marketing kiezen wij elk jaar welke programma’s wij extra aandacht en daarmee impact willen geven. Via onze goed gewaardeerde dramaserie De Toeslagenaffaire op NPO Start wilden we de kijker op indringende wijze laten vóelen hoe het is om daar slachtoffer van te zijn. We zochten actief naar meerdere samenwerkingspartners, waaronder het Nederlands Film Festival, die ons hielpen de serie groots neer te zetten. Het onderwerp kwam daarnaast terug in een Insta-serie van Eus die daar met slachtoffers in gesprek ging. Bij Even tot Hier is dit onderwerp door de jaren heen continu te zien geweest. Dat is dan weer een lineair NPO 1-programma waarmee we een heel breed publiek bereiken. Jong en oud, met de combinatie van journalistieke inhoud, amusement en altijd een lach.”
Wat maakt jongeren in het algemeen zo lastig met lineaire tv te bereiken?
Lonneke: “Hun mediaconsumptie is totaal anders dan die van oudere generaties. Ze kijken weinig lineaire televisie en consumeren voornamelijk via sociale media. Het aanbod daar moet visueel aantrekkelijk zijn, snel en relevant. Maar tegelijkertijd willen wij niet inboeten op inhoud.”
Suzanne: “Dat betekent dat je journalistiek voor hen ook anders moet presenteren. Daarom experimenteren wij met Insta en TikTok via ons journalistieke jongerenplatform De Marker. Het is een uitdaging om complexe verhalen in hapklare brokken te vertellen zonder de kern te verliezen. Maar de groei die we daar zien, geeft aan dat dit werkt. Het gaat erom dat je aansluit bij de belevingswereld van jongeren zonder je eigen waarden en normen los te laten.”
In hoeverre gaat de journalistieke trend van feiten naar steeds vaker meningen óver die feiten ook voor jongeren op?
Suzanne: “Die gaat zeker ook voor hen op. Jongeren zijn opgegroeid in een wereld waar opinie vaak boven feiten staat. Simpelweg omdat dat sneller en makkelijker te delen is. Dat clickbait-gegeven maakt onze taak als publieke omroep des te belangrijker. Wij moeten niet alleen de inhoud leveren, maar ook uitleggen waaróm feiten ertoe doen. Het vraagt ook dat we jongeren helpen om kritisch te leren kijken naar de informatie die zij online tegenkomen.”
“Journalistiek is geen populariteitswedstrijd,
maar een zoektocht naar de waarheid”
Journalisten, de brengers van ons nieuws, liggen steeds vaker onder vuur. Hoe acteren jullie daarop?
Suzanne: “Dat journalisten steeds vaker te maken krijgen met persoonlijke aanvallen, doet iets met deze mensen. Wij staan achter hen. We geven de ruimte die zij nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen. We blijven ons inzetten voor feitelijke journalistiek. Met waarheidsvinding, hoor en wederhoor als basis. Dat is niet altijd populair, maar wel essentieel. Het gevaar is dat journalisten zich laten ontmoedigen door de negatieve reacties die ze ontvangen. Door dreigende rechtszaken, risico’s op grote claims van financieel sterke organisaties die hen kunnen intimideren. Daarom is het zo belangrijk dat wij hen steunen. Journalistiek is geen populariteitswedstrijd, maar een zoektocht naar de waarheid. Die waarheid is vaak genuanceerd, en die nuance moet je durven blijven brengen.”
Lonneke: “Wij hebben dan nog het voordeel dat we een grote organisatie zijn, maar wat als je dat niet bent? Dan ben je nog kwetsbaarder. Het is belangrijk om te blijven benadrukken dat journalistiek geen luxe is, maar een noodzakelijke pijler van onze democratie. We moeten ook blijven investeren in journalistieke opleidingen en trainingen, zodat de volgende generatie journalisten óók goed is voorbereid op de uitdagingen van dit vak.”
Suzanne: “Gelukkig melden veel jongeren zich nog aan bij onze Academy. Ook vanuit de regio en vanuit andere opleidingen dan alleen de HBO’s Journalistiek. Ze kiezen altijd eerst voor BNNVARA als merk, daarna pas voor een specifieke baan. Hun activisme spreekt ons aan. Deze jonge makers worden binnen de media ook breder opgemerkt. Dat maakt ons trots.”
Jullie doen dus erg je best om jongeren aan BNNVARA te blijven binden. Hoe zit dat met andere doelgroepen, bijvoorbeeld mensen met een migratieachtergrond of wonend in de regio?
“Wij willen heel graag meer praktisch opgeleiden en mensen met een migratieachtergrond bij onze programmering betrekken. Dat staat in onze visie voor komende jaren ook expliciet beschreven. Dit gaat al heel goed als je kijkt naar de Academy, De Marker en een aantal van onze redacties, waar veel aandacht is voor een inclusieve omgeving met ruimte voor alle perspectieven. Maar we zien ook dat we daar nog in moeten verbeteren. Willen wij mensen met verschillende achtergronden bereiken, dan is het essentieel dat zij ook goed vertegenwoordigd zijn binnen BNNVARA. In alle lagen en op alle plekken. Daarin zijn de afgelopen jaren goede stappen gezet, maar we zijn er nog niet.”
Lonneke, jij werkt sinds 2010 bij BNNVARA en maakt sinds 2020 deel uit van de directie. Wat kenmerkt jou, of meer ingezoomd jouw persoonlijke leiderschapsstijl?
Lonneke: “Ik denk dat ik binnen BNNVARA heb veranderd dat we meer verantwoordelijkheid sámen nemen. Bij vorige directies – 5 jaar geleden nog 5 mannen – was het meer ‘de directie bepaalt’. In onze organisatie merk je nog steeds wel dat we jarenlang nogal hiërarchisch georganiseerd waren. Vanaf dag 1 dat ik hier directeur was, wilde ik dat anders doen. Ik wilde het echt mét elkaar gaan doen. Een hele mooie uitdaging voor mensen van het MT, waarbij je tegelijkertijd ook meer van hen ging vragen. Dat betekent immers dat ook zij besluiten moesten gaan nemen. Besluiten die je vervolgens richting je organisatie uitdraagt. Als directie organiseer je op die manier ook je eigen tegenkracht. Het is makkelijker om het met z’n tweeën eens te worden, dan met z’n twaalven. Tegelijkertijd brengen deze slimme, kritische mensen extra scherpte waar wij graag gebruik van maken.”
“Als directie organiseer je op die
manier ook je eigen tegenkracht”
Suzanne, jij begon na een carrière als netmanager Zapp/Zappelin, NPO 3 en genrecoördinator Drama bij de NPO een kleine 3 jaar geleden als directeur Content bij BNNVARA. Nog geen half jaar later publiceerde De Volkskrant een artikel over misstanden bij De Wereld Draait Door. Hieruit bleek dat de omroepdirectie en leidinggevenden binnen het programma jarenlang hadden weggekeken bij een onveilige werkcultuur. Met als gevolg een schare aan getraumatiseerde collega’s. Hoe heb jij die tijd beleefd?
Suzanne: “Je ziet pas wat het werken bij DWDD met mensen heeft gedaan als ze tegenover je zitten. Pas dan zie je wat het effect is geweest van de tijd die ze bij dat programma hebben doorgebracht. Lonneke en ik hebben met 120 mensen gesprekken gevoerd. Eigenlijk vooral naar hun verhaal geluisterd. De heftigheid van hun emoties, tijdens die gesprekken pijnlijk zichtbaar in hun gezicht, raakte ons diep. Het was zwaar, maar we wilden dit zélf doen. Niet uitbesteden aan een bureau, maar door oprecht luisteren erkenning kunnen geven voor wat hen is aangedaan. En er zo voor zorgen dat dit niet nog een keer kan gebeuren.”
Het bystander-effect, wegkijken van leidinggevenden bij DWDD, is in de media regelmatig beschreven. In hoeverre is presentator Matthijs van Nieuwkerk naast dader, niet zelf óók slachtoffer? Van een cultuur waarin ‘de kip met de gouden eieren’ bij verwijtbaar gedrag ten koste van anderen de hand boven het hoofd werd gehouden?
Suzanne: “Ik denk dat we allemaal zien dat we het destijds niet goed hebben gedaan. Tegelijkertijd weet je als presentator: ‘Ik zit daar. Ik heb daar een rol en een verantwoordelijkheid’. Je bent altijd verantwoordelijk voor je eigen gedrag. Hij had dat gedrag niet mogen vertonen. Het was een heftige tijd voor Lonneke en mij, terwijl het niet over óns leiderschap ging, maar voor onze organisatie was het goed. Het gesprek over gewenst leiderschap hebben we hierdoor veel breder kunnen voeren.”
Lonneke: “Al onze leidinggevenden hebben naar aanleiding van deze periode leiderschapstrainingen gevolgd waar ook Suzanne en ik persoonlijk aan deelnamen. Dat was kwetsbaar. Zowel voor onze collega’s als voor onszelf. Het was ook nodig. Er zitten bij ons geweldige makers op leidinggevende posities. Die zijn er op natuurlijke wijze in doorgegroeid zonder dat ze daar eerder de juiste handvaten voor kregen. Dat vereiste alsnog forse investering op gezond en gewenst leiderschap. Collega’s van de content-kant en vanuit ondersteunende afdelingen troffen elkaar daar. Dat was leerzaam en verbindend.”
Persoonlijke aandacht en zorg voor mensen komt in dit gesprek regelmatig terug. Is dit iets dat we onder ‘vrouwelijk leiderschap’ kunnen verstaan?
Suzanne: “Ik was eerder eigenlijk wel zo dat ik dat hele vrouw-zijn wat ingewikkeld vond. Als je ergens leiding gaf, dat je je dan daarop zou moeten voorstaan, heb ik nooit zo gevoeld. Tegelijkertijd heb ik, ook in mijn werk bij de NPO, altijd op de schouders gestaan van alle vrouwen vóór mij. Van die hele feministische golf. Ik heb daar zelf nooit voor hoeven vechten, maar wel de vruchten van geplukt. Daar ben ik die vrouwen heel dankbaar voor. Ik denk dat we nu in een tijd leven waarin we er wel weer wat meer voor moeten vechten.”
Lonneke: “Wij horen vanuit de organisatie, regelmatig ook jonge mannen en vrouwen, terug dat collega’s het stoer vinden dat bij BNNVARA 2 vrouwen aan het roer staan. Dat zegt denk ik genoeg over de voorbeeldfunctie die wij hier hebben.”
“De publieke omroep is geen kostenpost,
maar een investering in onze samenleving”
Als jullie vooruitkijken, wat is dan jullie grootste wens voor de toekomst van de publieke omroep?
Suzanne: “Dat we onze rol als hoeder van democratische waarden en pluriformiteit kunnen blijven vervullen. Dat betekent niet alleen journalistiek van hoge kwaliteit, maar ook ruimte bieden voor verhalen die anders niet verteld worden. En dat alles in een omgeving waar makers zich veilig voelen om hun creativiteit en idealen te uiten.”
Lonneke: “Ik zou willen dat er meer erkenning komt voor wat de publieke omroep betekent voor onze samenleving. Het gaat niet alleen om kijkcijfers of bereik; het gaat om impact, om mensen raken en aan het denken zetten. Onze programma’s veranderen soms echt iets, op individueel of maatschappelijk niveau. Dat moeten we blijven doen.”
Wat hebben jullie daarbij nodig van politiek en publiek?
Suzanne: “Van de politiek vragen we een visie die verder gaat dan de waan van de dag. De publieke omroep is geen kostenpost, maar een investering in onze samenleving. Dat perspectief moet leidend zijn bij beslissingen over financiering en structuur.”
Lonneke: “Van het publiek vragen we betrokkenheid. Kijk, luister, reageer! Laat zien dat de publieke omroep voor jou belangrijk is. Want zonder publiek hebben wij geen bestaansrecht.”
Dana Nechusthan en Maaik Krijgsman over dramaserie Elixer
Regisseur Dana Nechushtan (Holland’s Hoop, Dunya & Desie, Piece of my Heart) en scenarioschrijver Maaik Krijgsman (Langs de oevers van de Yangtze, Mijn vader is een vliegtuig) noemen zich harmonieus de creators van Elixer. Dana: “We waren, los van elkaar, bezig met hetzelfde thema – de farmaceutische industrie en verontrustende misstanden. Onderwerpen waar we vraagtekens bij plaatsen. Bij mij is dat verder aangewakkerd toen ik borstkanker kreeg en dacht: als ik dat overleef, wil ik iets met dat onderwerp doen.”
Maaik, ook maker van doorwrochte documentaires, sparde regelmatig over dit onderwerp met acteur Jacob Derwig, met wie hij al sinds zijn studententijd bevriend is. “Ik wilde een serie over Big Pharma ontwikkelen, maar hoorde via via dat Dana hier ook al mee bezig was én bovendien al een omroep, een producent én een scenarioschrijver had. Tja, toen leek het mij beter om dit project te parkeren…”
Toeval bestaat niet
Dana: “Tijdens een etentje zaten we naast elkaar, dat moest kennelijk zo zijn, en vertelde hij over zijn ontwikkelplannen. Maaik wist dat ik al verder was, maar hij wist niet dat ik intussen inhoudelijk was vastgelopen.” Lachend: “Ik zei niks en belde de volgende dag meteen Topkapi. We moeten Maaik hebben! Ik had al goede ervaringen met Maaik bij Hollands Hoop.”
Maaik: “En ik had weer met Franky Ribbens, de man van Dana, gewerkt aan Vechtershart.”
Dana: “Maaik heeft het nieuw opgezet, dat plan mochten we pitchen bij Suzanne Kunzeler van BNNVARA. Zij dacht dat we kwamen praten over een NPO 3-serie en we gingen naar buiten voor een NPO 1-serie, met later ook deelname van het NPO-fonds.”
Maaik: “Dat was 2019.”
Dana: “Kun je nagaan! Ik was al in 2015 begonnen met Big Pharma. Een dramaserie over leven en dood, de macht van de markt, het grote geld en over misstanden en misdaad in de bovenwereld.”
Pamfletten
Dana: “Het was onze dramatische inzet om aan de kant van de daders te zitten, niet aan de zijde van slachtoffers. We gingen juist uit van de plek waar mensen weten wat ze op de markt brengen, maar daar dan tegen allerlei dilemma’s aanlopen.”
Maaik: “Ik ben nooit zo geïnteresseerd in pamfletten, van vooringenomen mededelingen wat er mis is in de wereld. Ik wil weten waarom systemen en structuren zo werken.”
Zorgvuldige research is de gemeenschappelijke deler in hun werkwijze. Fictie, gestoeld op realistische praktijkverhalen.
Maaik: “Ik heb Staal gemaakt, een documentaireserie over Tata Steel in IJmuiden, maar ook daar was mijn keuze niet: wie heeft hier nu gelijk? Eerder: wat is er aan de hand? Uiteindelijk waren wij het snel eens: het moet gaan om bijwerkingen. Over onbedoelde bijeffecten. Niet over slechte intenties, maar wat heeft dat vaccin, of die pil, voor gevolgen voor de industrie? Of voor de moeder-dochter relatie binnen die farmaceutische familie. Die onbedoelde bijwerkingen zie je in alle plotwendingen en personages terug. Dat vind ik interessant. Hoe komen systematische machinaties tot stand? En hoe kun je dit in supervet familiedrama verpakken.”
Duivels dilemma
Maaik: “Het fictieve Limburgse familiebedrijf Rombauts Pharmaceuticals is groot geworden in 2 of 3 generaties. Het is een miljardenbedrijf. Vader, een rol van Wim Opbrouck, is CEO en oprichter maar al een beetje uitgerangeerd en op weg naar de uitgang. Zoon Julien, een rol van Jacob Derwig, is CFO en dochter Isabelle, vertolkt door Hanna Verboom, is op jonge leeftijd naar Amerika vertrokken om daar een carrière op te bouwen. Maar als haar vader ziek wordt, komt Isabelle – intussen weduwe – terug naar Limburg. Julien is een contactarme jongen, Isabelle een flamboyante vrouw. Communicatief goed. Net als haar vader, een ronkende Bourgondiër die vindt dat Isabelle het bedrijf moet helpen. Zij hapt toe.”
Dana: “Het is niet geheel toevallig Limburg. Religie speelt hier een belangrijke rol en Limburg is filmisch mooi.”
“Vroeger wendden mensen
zich tot Meneer Pastoor,
nu tot de dokter”
Maaik: “Big Pharma heeft die religieuze rol een beetje overgenomen bij ethische keuzes: leven en dood. In nood zijn. Vroeger wendden mensen zich tot Meneer Pastoor, nu tot de dokter. Bovendien is de rooms-katholieke kerk bij uitstek de plek waar je de aflaat kunt kopen…”
Dana: “Aflaat is toch een vorm van schikken. Je geweten sussen. Nergens ter wereld wordt zo veel geschikt als in de farmaceutische industrie. En ook die link wilden we leggen.”
Maaik: “Het gevoel van boven de wet staan – omdat je wel iets met de kerk kunt regelen – leeft ook wel in Limburg.”
Dana: “Juist door al die lagen heeft het zo lang geduurd om de serie te ontwikkelen.”
Maaik: “Bij Elixer, een afkorting van Extended Life Expectancy Investigational Research, werken twee verhaallijnen antagonistisch. Een antidepressivum veroorzaakt problemen; bijwerkingen worden onder het tapijt geschoven en er vallen zelfs slachtoffers. Tegelijkertijd is vader een ander project aan het ontwikkelen: een middel tegen Alzheimer dat levensverlengend is. Echt een doorbraak. Elixer is goud waard. Vader wil geschiedenis schrijven: het ‘nieuwe antibiotica’ uitvinden. Voor hem echt een erekwestie. Maar met die ambitie heeft hij zijn ziel aan de duivel verkocht.”
Bedrijfsgeheimen
Maaik: “De meeste farmaceutische bedrijven hebben een sterke juridische afdeling én ze worden beschermd door bedrijfsgeheimen. Het geweten van Isabelle gaat knagen, want het is ernstiger dan haar vader en broer doen voorkomen. Patenten zijn bedoeld om de wetenschap vooruit te helpen met data, niet om bedrijfsgeheimen te beschermen.”
Dana: “Wij zijn al ruim voor corona begonnen. Vergis je niet, wij hebben niets tegen medicijnen, maar deze serie schetst de achterliggende systemen van de industrie.”
Maaik: “In een omgeving waar het gaat over leven en dood kun je de markt niet laten bepalen wat morele grenzen zijn. De overheid moet hieraan paal en perk stellen. Je kunt de slager niet vragen zijn eigen vlees te keuren. Het is een machtsspel; de markt dicteert dat ze in het geheim mogen onderhandelen met de overheid en zorgverzekeraars over prijsafspraken.”
Dana: “Het is allemaal fictie, maar wel gebaseerd op grondige research.”
Samen schrijven
Maaik Krijgsman schreef het scenario met Jaap Peter Enderlé (Zeven kleine criminelen, Broers) en Franky Ribbens (Holland’s Hoop, Dirty Lines). “Ik heb de grote lijn in mijn hoofd en maak op een A4-tje een outline in bullets voor Jaap Peter en Franky waar ze in die aflevering moeten uitkomen met het plot, want anders klopt het niet meer met volgende afleveringen. Maar binnen dat kader hebben ze behoorlijk wat vrijheid.”
Kun je dat uit handen geven?
Maaik: “Ja, ook omdat ik de tekst terugkrijg. Een nieuw paar ogen werkt verfrissend, zij verzinnen heerlijke scènes die ik nooit had bedacht. Via een spelletje flesjesvoetbal breken we een situatie verrassend open. Mooie vondst. Uiteindelijk is het script dan nog een ongebakken koek, dus ik mik een deel van het deeg naar aflevering 3 of naar 5. Vervolgens herschrijf ik het keer op keer en componeer de dialogen. De toon moet kloppen en Dana leest steeds mee, want het moet ook op de set helder zijn.”
Dana: “Tijdens de castingperiode keek ik naar Op1 en zag Hanna Verboom die open over haar psychose vertelde en in een documentaire het taboe over psychische problemen wilde doorbreken. Ik dacht: dit is Isabelle. Maar Hanna speelde al 6 jaar niet meer. We hebben haar toch maar gebeld om te komen casten…”
Rijker schrijven
Naast de sterke cast is Dana zeer te spreken over de ‘allerbeste’ crew. Ze noemt en roemt de rol van Bert Pot als Director of Photography, op wie ook Maaik kon leunen. “Bert kon mij tijdens het schrijfproces bijsturen. Superfijn. Je kunt rijker schrijven – de serie speelt in India, China, Roemenië, Frankrijk en België – en daar kan Bert met al zijn studio-skills geweldig op anticiperen, zodat het lijkt alsof we in het buitenland draaien. Bert toonde mij technieken, waardoor ik – bij wijze van spreken – een scène met zonsondergang bij de Taj Mahal erin kon schrijven.”
Dana vult aan: “Een kleine crew heeft in China en India 360-projectie templates gedraaid. Bij carnaval in Maastricht en Sittard hebben we een jaar voor onze studio-opnamen achtergrondscènes opgenomen.”
Maaik: “De carnavalsoptocht komt voorbij. In de serie zie je op de voorgrond de hoofdrolspeler als Prins Carnaval dronken worden, terwijl je ook mensen ziet met bijzondere outfits die dus een jaar later – in exact diezelfde outfit – in de studio voorbijlopen. En bij een avondopname zie je het lichtschijnsel van een neonreclame die we op pixelniveau aanprikken in de studio, zodat we dezelfde reflectie op het hoofd van de acteur kunnen projecteren.”
Die technische visuele vondsten hielpen in de ontwikkelfase, later ook bij het productieproces. Dana: “De serie speelt in een rijk milieu, dus het lijkt alsof we in een restaurant hoog in de bergen draaien met prachtig uitzicht over Alpenreuzen, terwijl we in de studio tegen gordijnen zonder ramen zaten te koekeloeren.”
Maaik: “Zo’n rijke serie – eigenaren vliegen rond in privéjets – moet je overtuigend neerzetten, want de familie rijdt niet in een Opel Corsa rond. Dat is budgettair ook een uitdaging. De rol van Bert Pot was cruciaal, want hij denkt in oplossingen.”
Kleine generaal Maaik: “Dana wordt de kleine generaal genoemd op de set. Dana grijpt in, maar nooit met stemverheffing.”
Dana: “Ik ben duidelijk en heb me minutieus voorbereid.”
Maaik: “Acteur Ferdi Stofmeel zei dat hij regieaanwijzingen precies opvolgde, maar dat het niet zo goed werkte. Hij vond het te gek hoe Dana ingreep. Ze zei: ‘Ik geloof het niet, probeer eens het tegenovergestelde. Draai het om en speel vanuit een andere emotie. Niet een bange man, maar een kerel die autoriteit en woede uitstraalt’.”
New 8 Elixer is de eerste Nederlandse serie die is gerealiseerd binnen het nieuwe Europese New 8-samenwerkingsverband, waarbij ZDF (Duitsland), NPO (Nederland), VRT (België), SVT (Zweden), DR (Denemarken), YLE (Finland), RÚV (IJsland) en NRT (Noorwegen) samenwerken bij de ontwikkeling van high-end dramaseries. Elixer wordt hierdoor in alle bij New8 aangesloten landen uitgezonden.
De extra uitzending van Bar Laat is om 22.25 uur op NPO 1 met Jeroen Pauw, die weer terug is na een pauze van een paar maanden. NOS Studio Voetbal verhuist naar NPO 3. Door de extra aflevering van Bar Laat komt Tussen kunst en kitsch te vervallen.
Een ontmoeting tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky liep vrijdag uit op een ruzie. Zondag is er in Londen een overleg van Europese leiders over Oekraïne.
Telefilms zijn speelfilms voor televisie die inspelen op actuele thema’s. De coproducties van onafhankelijke producenten en de publieke omroep krijgen financiële steun van CoBO, de uitvoerder van het project.
Op zaterdag 1 maart is om 22.00 uur de Telefilm Wheelie te zien. De 21-jarige skater Reza blinkt uit in genieten van zijn zorgeloze leven. Hij heeft echter geen flauw benul wat hij met zijn toekomst in het algemeen aan moet, tot frustratie van zijn moeder en twee zussen. Bij gebrek aan een beter plan boekt hij een reis naar Thailand. Als hij hier door een motorongeluk een dwarslaesie oploopt, staat zijn hele leven op zijn kop. Wat gaat de toekomst nu brengen?
Credits
Opdrachtgever: BNNVARA
Productiebedrijf: The Rogues
Producent: Rianne Poodt
Creatief geleid door: Sacha Gertsik, Steven Rubinstein Malamud
Coproducent: Robert Kievit
Regie: Isis Cabolet
Scenario: Isis Cabolet
Uitvoerend producent: Eva Schaaf
Productieleiding: Zoë Niezen
Redactie: Solange Husson
Camera: Jeroen Kiers
Montage: Joshua Menco
Licht: Maxime Pottuit
Geluid: Mithras Cabolet
Cast: Samuel Reurekas, June Yanez, Malou Gorter, Eva Laurenssen, Laura Bakker, Sarah Janneh, Larissa Stolk, Clara Misa van Kempen, Olga Zuiderhoek, Konrad Unver, Julie Boellaard, Coby Timp, Bram Suijker
Lengte: 85 minuten
Aantal draaidagen: 21
Locatie: Thailand, Den Haag, Amsterdam
Gedraaid op: Alexa Mini
Budget: 870.000 euro
Website: https://therogues.nl/project/wheelie/
Datum eerste uitzending: 1 maart, 22.00 uur, NPO 3
