Taco Tackelt: Yoghurt-visie
“Een krijgsman wint al veel al wint hij niets dan tijd”, zullen bestuurders van publieke omroepen gedacht hebben toen zij twee maanden geleden het advies aan de minister van OCW onder ogen kregen.
‘(…) meer dan 100 bilaterale contactmomenten’ hadden consultant Meindert Landsmeer – en twee hulpjes die hopelijk wel al betaald waren – nodig om te komen tot de conclusie: ‘het voorliggende advies is mogelijk niet het advies waarop men had gerekend of gehoopt’. Om af te sluiten met de dooddoener: ‘De wil is er!’
Ja, dat brugklasopstel-uitroepteken stond er echt. Die ‘wil’ om te komen tot omroephuizen is er niet. In ieder geval niet bij een aantal ‘key players’ en insider Landsmeer wist dat voor hij de ongetwijfeld lucratieve opdracht aanvaarde.
Omroepverenigingen lijken op politieke partijen. Op basis van minimale nuanceverschillen stellen ze dat ze een eigen identiteit hebben. Op basis van die identiteit menen ze recht te hebben op budget voor eigen programmadirecties en andere gremia van mensen waar ‘de wil’ die Landsmeer suggereert veelal ontbreekt, al was het maar uit lijfsbehoud.
Kiezers noch kijkers zien die nuanceverschillen in de mate waarin politieke partijen of omroepverenigingen die zelf zien. Er is geen kijker die kan uitleggen waarom Heel Holland Bakt een typisch MAX- en geen AVROTROS-programma is, zoals er geen kiezer is die het structurele verschil tussen D66 en Volt kan uitleggen.
De nuanceverschillen rechtvaardigen op
geen enkele manier veertien publieke
omroepen of 27 politieke partijen
Ja, er zijn nuanceverschillen, maar die rechtvaardigen op geen enkele manier veertien publieke omroepen of 27 politieke partijen. En nee, je kunt ook niet alles op één hoop gooien.
De logische indeling is één taakomroephuis waarin NOS en NTR opgaan. Een mainstream omroephuis waarin MAX, AVROTROS en WNL opgaan. Een opiniërend en experimenterend omroephuis bestaand uit BNNVARA, VPRO en PowNed. De al dan niet door bijbellezing verblinde levensbeschouwers kunnen worden samengebracht in het KRO-NCRV, EO, HUMAN huis.
Hoewel het humanisme geen goddelijke openbaring kent, vertrekt het wel vanuit een overtuigingssysteem over de waarde en waardigheid van de mens. In die zin functioneert het, net als religies, als een levensbeschouwing met eigen principes en morele grondslagen. Wat u en ik er ook van vinden. Over aspiranten Ongehoord Nederland en Omroep ZWART ga ik het niet eens hebben. Dat zijn geen omroepen, maar programmaredacties met een ‘overheadwaterhoofd’.
Een aantal omroepbestuurders lijkt de uitspraak van Maurits van Nassau, prins van Oranje (1567–1625) waarmee ik deze column begon, tot strategie gemaakt te hebben. De politiek komt uit gebrek aan eenheid en daadkracht met een ‘yoghurt-visie’. Geen eten, geen drinken. Omroepen knikken bereidwillig in de wetenschap dat de uitwerking hen ruimte verschaft te traineren.
Even knikken en we zijn weer een paar maanden dichter bij het moment dat de dan zittende minister van OCW geen andere keus heeft dan concessies verlengen. De ene Poolse landdag die structuur moet geven aan de andere. Bespottelijk.
Dat politici na verkiezingen samenwerken in kabinet én Kamer is het gevolg van een praktisch dwingend wettelijk kader. Als de politiek omroepen niet ook in een kader dwingt, verandert er niets. Landsmeer noemt dat in zijn brief nogal wollig ‘een proces met een meer sturend karakter’. Voorlopig zijn de krijgsmannen weer twee maanden verder.
Taco Jelgersma
Taco Jelgersma is adviseur, ondernemer en co-host van de DutchMedia Podcast. Hij schrijft zijn columns op persoonlijke titel.
