Scholten Scoort: Narren

Het vak van producent gaat steeds meer naar casting director. Daardoor is de meest waardevolle munt in de televisiewereld geen kijkcijfer, geen reclameblok en geen streamingabonnement. Het is de Nar. De deelnemer aan realityshows die een karakter neerzet dat blijft hangen, creëert waarde. Voor het programma, voor de zender/streamer en ook voor zichzelf.

Daar zit een pact in, geen opoffering. Wie meedoet aan Expeditie Robinson, Schiphol Airport, De Verraders, De Slimste Mens, Ex on the Beach, Wie is de Mol of B&B Vol Liefde, weet dat dit meer is dan een avontuur. Het is een investering. Iedere deelnemer — of hij/zij zich er nu van bewust is of niet — ruilt zijn Narren-kostuum in voor zichtbaarheid, bereik en soms keiharde omzet.

Net als aan het hof van vroeger is ook de moderne Nar volkomen afhankelijk van het applaus van zijn publiek. Waar de hofnar kon worden vervangen zodra hij zijn magie verloor, gebeurt dat vandaag nog sneller. Een reality-Nar kan binnen één seizoen boven komen drijven, maar net zo hard weer worden ingeruild of zelfs gecanceld. Het verschil: de Nar van nu leeft 24/7 in de jacht op relevantie. Wie eenmaal heeft geproefd van het elixer van aandacht, verandert vaak in een junk: altijd op zoek naar nieuwe likes, volgers en formats. En wie dat ritme niet volhoudt, valt stil.

Wie eenmaal heeft geproefd
van het elixer van aandacht,
verandert vaak in een junk

Er zijn twee soorten Narren. De professionele Nar is de BN’er die precies weet hoe hij of zij moet leveren. Die snapt dat een sterke rol in een format direct doorwerkt in profiel, volgers en meer opdrachten. De onervaren Nar is de onbekende deelnemer in een datingshow, of de Schiphol-medewerker die in een workplace reality ineens een typetje blijkt. Vaak onbewust, maar niet minder waardevol. Want zodra de kijker een Nar herkent, gaat de molen draaien: meer zichtbaarheid, meer relevantie, soms zelfs een opstap naar nieuwe programma’s.

Wie wordt nagedaan op TikTok heeft goud in handen. De Nar kent een carrièrepad: van toevallig typetje naar BN’er-status, en van daaruit naar merk met een eigen verdienmodel. Ons brein speelt hierin de hoofdrol. We smachten naar Narren omdat ze iets oerouds voor ons doen: relativeren, vergelijken, ontsnappen, status beveiligen. We zien iemand stuntelen, charmeren of uitvergroot zichzelf spelen — en we voelen ons even beter, wijzer of slimmer. Het is een lachspiegel die opluchting biedt, weg van oorlog, inflatie en talkshowmeningen.

Daarom worden kijkcijfertaarten niet meer naar glitterstudio’s gestuurd, maar naar makers van reality. Het succes ligt niet langer in grootse decors of spelshows, maar in de kracht van de Nar. Hij of zij levert wat de koning, de kijker, verlangt: karakter. Soms betaalt zich dat uit in landelijke bekendheid en contracten. Soms alleen in lokale status, herkenning in je straat of op je werk. Maar altijd in waarde. Want de Nar is niet zomaar een deelnemer. De Nar is de valuta van de moderne content. Op alle platforms.

Matthias Scholten
Matthias Scholten startte zijn mediacarrière als applausmeester. Na een corporate RTL-leven bedenkt hij nu ‘leuke dingen’