Juist met Jens – Loyaliteit: goud of kooi?
Loyaliteit. In de mediawereld is het een magisch woord. We zijn ‘één grote familie’, roepen we bij een productie. We gaan door het vuur voor elkaar. Zeker in deze branche, waar de waan van de dag regeert en mensen soms net zo snel weer vertrekken als ze gekomen zijn, voelt een loyale collega als een rots in de branding.
En begrijp me niet verkeerd: ik hou van die mensen. De collega’s die blijven als het spannend wordt en een stap extra zetten zonder te morren. Dat is goud waard. Maar er is een keerzijde die we vaak liever niet zien. Loyaliteit kan namelijk ongemerkt veranderen van een stevig anker in een gouden kooi.
Ik zie het om me heen veel gebeuren. Zoals bij een team waar ik onlangs mee aan de slag was. Een enorm getalenteerde groep, de besten van de besten in hun vakgebied. En de drijvende kracht achter dit succes was de geweldige klik met de direct leidinggevende.
Toen die er was, gonsde het van de energie. Ze tilden elkaar naar een hoger niveau, daagden elkaar uit en de hele afdeling profiteerde ervan. Maar toen de manager het bedrijf verliet, gebeurde er iets opvallends. De fut was er compleet uit, de proactieve houding verdween. Het team bleef loyaal aan de oude leidinggevende en kon de veranderingen niet accepteren.
Het is de paradox die ontstaat
door goed leiderschap
Het is een paradox: deze loyaliteit ontstaat vaak juist door goed leiderschap. Een leidinggevende die kansen biedt, vertrouwen geeft en een veilige omgeving creëert, kweekt vanzelf een sterke band. Mensen zijn niet loyaal aan een bedrijfslogo, maar aan de persoon die hen ziet en verder helpt.
Maar als die veiligheid exclusief aan één persoon hangt, kan het team in een ‘gouden kooi’ belanden. De angst om die gewaardeerde leider teleur te stellen, ook als deze niet meer bij het bedrijf werkt, wordt dan groter dan de drang om vanuit je eigen gevoel vooruit te blijven gaan.
De kunst voor een leidinggevende is dus niet om loyaliteit te ontmoedigen, maar om die bewust te richten. Voorkom dat jij het middelpunt wordt. Hoe? Door consequent te verwijzen naar een hoger doel: de missie van het bedrijf, de kwaliteit van het project of het belang van de kijker. Spreek in ‘wij’ en vier teamsuccessen uitbundig. Beloon tegenspraak en maak er een sport van om de ‘advocaat van de duivel’ in je team te waarderen. Zo bouw je een team dat loyaal is aan de gezamenlijke ambitie en niet instort als één poppetje vertrekt.
Kijk eens naar jezelf: ben je loyaal aan je leidinggevende of aan de gezamenlijke missie? Krijg je energie van het pleasen van ‘de baas’ of van het neerzetten van het allerbeste resultaat, zelfs als dat schuurt? En voor de leidinggevende: als jij morgen vertrekt, is je team dan stuurloos of staat er juist een zelfstandige, krachtige club die loyaal is aan de klus?
Zie dit bevragen van je eigen loyaliteit niet als een motie van wantrouwen. Het is de ultieme daad van professioneel zelfrespect. Want soms is een beetje ontrouw zijn het meest loyale wat je voor jezelf kunt doen.
Jens Timmermans
Jens Timmermans werkte aan de creatieve, technische en zakelijke kant van de radio. Nu helpt hij als oprichter van Met Jens bedrijven met leiderschap en teamontwikkeling.
