Controle als sluipmoordenaar van een creatief bedrijf
De stabiele mediaomgeving heeft plaatsgemaakt voor een complex en snel veranderend medialandschap, waar de consument in sneltreinvaart zijn weg in weet te vinden. Deze disruptie vraagt van leidinggevenden andere vaardigheden en een andere mindset, betoogt Taco Rijssemus, directeur van idtv.
‘Controle’ is in de creatieve industrie een problematisch begrip. Enerzijds kan je zonder controle geen business runnen. Je moet afspraken maken en daarop sturen. Anderzijds kan te veel controle een creatief bedrijf ruïneren. Als leider van een creatief bedrijf is het een uitdaging om voortdurend een gezonde balans voor ogen te houden en dat is geen gemakkelijke opgave, want toezichthouders willen altijd meer controle en medewerkers altijd meer vrijheid.
Laten we met de toezichthouders starten. Voor toezichthouders is controle essentieel. Hoe weten ze anders hoe het met het bedrijf gaat? Met die controle kunnen ze ver gaan. Toen ik bij de KRO en KRO-NCRV werkte, ondervond ik dat aan den lijve. Waanzinnige regels uit Den Haag die met verve door toezichthouders werden gecontroleerd, sloegen innovatie als het even kon morsdood.
Ik denk bijvoorbeeld aan de 2 minutenregel (je mocht alleen clips van maximaal 2 minuten van programma’s via social media verspreiden) of het feit dat online content eerst offline moest worden uitgezonden. Ik pleit dan ook graag voor meer vrijheid en ruimte om in het publieke domein te innoveren. Regelgeving en innovatie verhouden zich nou eenmaal niet goed.
In het commerciële domein is de ‘risk appetite’ zoals dat heet, sterk afhankelijk van de sector en het type aandeelhouder.
Zien de aandeelhouders groeimogelijkheden (vaak in de tech-sector) dan wordt een ondernemende CEO aan het hoofd van de onderneming geplaatst. Is daarentegen sprake van een consolidatieslag, dan zijn het meestal de CFO’s die de dienst uitmaken.
Talenten streven in mijn ervaring vooral naar optimale zelfontplooiing
Mijn stelling is dat een defensieve strategie die meer op controle is gericht dan op ondernemen, een creatief bedrijf snel kapot kan maken. Het succes van creatieve bedrijven zoals tv-producenten en zenders, reclamebureaus, hangt af van talent. Nou is het binden van talent geen gemakkelijke opgave. Geld speelt natuurlijk een rol, maar veel belangrijker is de omgeving die je iemand biedt.
Talenten streven in mijn ervaring vooral naar optimale zelfontplooiing. Ze willen een omgeving waarin ze het beste van zichzelf kunnen laten zien, waarin hun talent optimaal tot hun recht komt. Als leider van een creatief bedrijf is het misschien wel je belangrijkste opgave om voor die omgeving te zorgen. Ruimte om je als creatief te ontplooien, betekent ondernemerschap, investeren, ruimte voor mislukkingen inbouwen, et cetera.
Een defensief beleid met veel controle is de snelste manier om creatief talent weg te jagen en een negatieve spiraal in te zetten. Die controle gaat niet alleen om grote zaken. Het zijn ook de kleine dingen die essentieel zijn. Zo heb ik bij de omroep meegemaakt dat een creatief in een leidinggevende functie het maar niet voor elkaar kreeg om twee bureaus met stoelen erbij te krijgen, omdat het volgens het hoofd facilitaire zaken niet in het ‘interieurplan’ paste.
Ik nam als mediadirecteur een beslissing, maar had hier volgens de zakelijk directeur helemaal geen zeggenschap over. Het werd een hele rel. Ik heb daar veel van geleerd, met name over wat creatief talent belangrijk vindt. Toen onlangs de regisseur van Wie is de Mol? klaagde over de lelijke kleur van de redactiekamer en vroeg of die niet overgeschilderd kon worden, vroeg ik hem tot zijn verbazing: “Welke kleur zou je willen?” Als leider moet je vooral het talent hebben om talent de ruimte te geven.
Taco Rijssemus
