In Papadag volgen we zes vaders (in spé) die in Amsterdam wonen en elkaar iedere donderdag ontmoeten bij de zandbak in het park. Ondanks hun grote verschillen ontwikkelen de papa’s – gespeeld door Hajo Bruins, Ruben van der Meer, George Tobal, David Lucieer, Hassan Slaby en Guido Pollemans – een hechte vriendschap en steunen ze elkaar in hun drukke, moderne levens. Na twee seizoenen van elk acht delen bij AVROTROS, is de komediereeks sinds 1 juli van dit jaar te streamen via Netflix. IMDb blijkt positief en beoordeelt Papadag met een 7,5/10 sterren, terwijl de serie de eerste weken hoog genoteerd staat in de Nederlandse Netflix-top 10.
Een mooi succes ook voor Michael Spendel, Managing Director van Dutch CORE. Hij vertelt: “Sinds 2018 leveren we series van de publieke omroep aan streamingplatforms. Maar heel veel kan niet worden verkocht omdat ze vaak vol muziek zitten die niet is gecleard. Met BumaStemra zijn daarover afspraken gemaakt voor de Nederlandse streamers die horen bij de publieke en commerciële omroepen en de kabelproviders, maar die gelden niet voor internationale streamers. Papadag bevat tientallen bekende popnummers, het is niet te doen en onbetaalbaar om dat rechten-technisch allemaal te regelen. Het enige alternatief is dan: muziek vervangen. Producent Phanta Film wilde daar wel aan meewerken, Netflix betaalde er iets extra voor en STMPD Studios investeerde mee. Het is een ingrijpend project geweest waar we veel van hebben geleerd en een goed inzicht hebben gekregen in de mogelijkheden en kosten. Voor Papadag is tussen de 55 en 60% van de inkomsten gespendeerd aan het vervangen van de muziek. Als je daar ook de technische kosten nog vanaf haalt, hou je ongeveer 30% over.”
Boven verwachting
Is dit wat jou betreft voor herhaling vatbaar?
Spendel: “Ja en nee. Het is vooral interessant als een streamer een goed bedrag neertelt en idealiter meerdere streamers aanhaken. Papadag is nu alleen gecleard voor de Benelux. Als straks ook Amerika geïnteresseerd blijkt, moeten we opnieuw heel veel kosten maken. Ik had aanvankelijk best twijfels, maar uiteindelijk is dit project toch boven verwachting verlopen. Vorig jaar oktober tijdens MIPCOM heb ik mondeling akkoord gegeven op de offerte, STMPD is in januari begonnen en hebben het in ruim vier maanden afgerond, gemiddeld één aflevering per week. En ik ben echt onder de indruk van de kwaliteit van de nieuwe muziek. Dat krijgen we ook terug van de regisseurs: sommige scènes vinden ze zelfs beter geworden door de muziekkeuze, met name de dancetracks. Dat is ook niet zo gek als de studio van Martin Garrix dat oppikt… Alle betrokkenen zijn enthousiast omdat de serie eigenlijk alleen maar beter, hipper en moderner is geworden. En in principe nu ook wereldwijd leverbaar is.”
Marijn de Vries kan die woorden slechts onderschrijven. Ze is producent bij Phanta Film, dat het tweede seizoen van Papadag coproduceerde met Bos Bros., de producent van het eerste seizoen. “Wij hebben voor het geheel gezegd: laten we dit als een voorbeeldproject beschouwen en uitzoeken wat de beste manier is om zoiets aan te pakken. Dat was ook een leuk proces hoor. De openingstune, Daddy Cool van Boney M, moest wel worden gecleard, evenals een nummer van Spinvis en een aantal andere titels, maar de rest is librarymuziek of gemaakt door een componist. Een enorme klus voor STMPD Studios, maar dat heeft uitstekend werk verricht. Ja, wat mij betreft is dit voor herhaling vatbaar en is er ook een wijze les uit te trekken: zorg meteen aan de voorkant dat je de muziekrechten regelt. Wij huren dan ook het liefst een componist in die je keurig betaalt voor zijn werkzaamheden en alle rechten. Dat voorkomt dat je zomaar tussen de drie- en vijfduizend euro kwijt bent per muziekfragment.”
Nieuw
Dat STMPD Studios als spin in het web fungeert van deze operatie, is min of meer toevallig tot stand gekomen, legt studio manager Roel Verberk uit. “Adinde Groebe, legal & business affairs manager bij STMPD RCRDS, vertelde dat een vriendin van haar voor Dutch CORE werkt en dat die een probleem hadden dat wij wellicht konden oplossen. Of ik niet eens wilde praten. Michael Spendel is hier vervolgens langs geweest, waarna het even duurde voordat hij groen licht kon geven. Maar toen werd het ineens een zeer intensief proces en was er bijna dagelijks telefonisch contact tussen alle betrokken partijen. We hebben weliswaar veel ervaring met muziek en film, maar op deze manier de volledige muziekinzet verzorgen, was nieuw voor ons. Ook wel weer passend, omdat we graag worden uitgedaagd. We willen geen fabriek zijn, of routinematig een kunstje doen. We bouwen aan lange-termijnrelaties, hoge kwaliteit en in elk project dat we doen, stoppen we graag iets nieuws.”
“Bij Papadag was
vertrouwen winnen
voor ons het
allerbelangrijkste”
STMPD is dan ook niet zomaar een studiobedrijf. De eigenaar van het indrukwekkende pand aan de Amsterdamse H.J.E. Wenckebachweg, dat over liefst acht verschillende, state of the art studioruimtes beschikt, is niemand minder dan Martijn Garritsen, beter bekend als dj en muziekproducent Martin Garrix (27). Zijn vader had ooit een postzegelveilinghuis; vandaar ook de naam STMPD, uit te spreken als ‘stemt’, naar het Engelse ‘gestempeld’.
Roel Verberk: “Bij Papadag was vertrouwen winnen voor ons het allerbelangrijkste. Over alle muziek in de zestien afleveringen is natuurlijk heel goed nagedacht, geen seconde aan het toeval overgelaten. De regie heeft daar met passie aan gewerkt en dan wordt hen ineens verteld: ja jongens, we gaan naar VOD en 99% van de muziek moet op de schop. Daar zou ik als regisseur ook best even van schrikken. Met die mindset kwamen ze bij ons ook op visite, maar dit is allemaal heel goed verlopen en gelukt.”
Sceptisch
Beer ten Kate, regisseur van vier afleveringen in seizoen 2 van Papadag, beaamt dat. “Toen ze deze operatie voorstelden, was ik best wel sceptisch. Er is eerder een serie van me verkocht aan Netflix (Toon) waarbij we gewoon over een componist beschikten die de score had gemaakt, en dat was toen al een enorme opgave om de muziek te vervangen. Dus ik dacht: oké, dan is het nu een écht serieuze klus, en dat was ook zo. Maar wel een hele leuke exercitie, zowel technisch als inhoudelijk. Ik heb zelf twee volle dagen in de studio gezeten en daarna nog wat op afstand meegedaan.”
“Vooropgesteld: ik ben echt super onder de indruk van hoe ze dit hebben gedaan. Wat niet wegneemt dat het niet de ideale manier is als je een serie maakt. Als het ging om lekkere of sexy partymuziek, dan was ik eigenlijk elke keer blij verrast, werd het nog vetter dan ik had verwacht. Maar als een gevoelige snaar moest worden geraakt, met een specifiek, bijna sentimenteel stukje piano bijvoorbeeld, dan vind ik dat net iets minder goed geworden, eerlijk gezegd. Maar daar kan ik in dit project wel mee leven hoor. Terugkijkend denk ik dat iedereen blijer was geweest met gewoon een componist die helemaal los had kunnen gaan met een eigen muziekidentiteit. Ik hoop in elk geval dat dit experiment, waar ik veel lol aan heb beleefd, voor een lange termijnvisie zorgt, zowel creatief als financieel. Schakel vanaf het begin getalenteerde mensen in zoals bij STMPD en regel die muziekrechten, ook richting de streamers.”
“Is bij deze scène echt nodig dat
Pearl Jam eronder zit of kunnen we
het ook op een andere manier oplossen?”
Bij STMPD zijn met name music producer/componist Alex Lodola en music producer/supervisor Hessel Herder verantwoordelijk voor de muzikale metamorfose van Papadag. Roel Verberk: “Bij Alex is min of meer letterlijk sprake van de spreekwoordelijke Luck of the Irish, want hij heeft ons allen positief verrast. Deze Ier is eigenlijk audio engineer, maar heeft veel meer in zijn mars, blijkt ook een fantastische componist. Tijdens Covid heeft hij dusdanig goede librarymuziek gemaakt dat ik zelfs een beetje boos op hem ben geworden: waarom heb je nooit laten horen dat jij dit kunt? We moesten Alex wat pushen, zonder wrijving geen glans, maar hebben hem echt in zijn kracht kunnen zetten.”
Datzelfde geldt voor Hessel Herder, die met Papadag als ‘music supervisor’ zijn eerste grote project deed voor STMPD. Eerder verzorgde hij al de muzikale vormgeving van commercials, tv-programma’s en merken. Vanaf zijn vakantieadres in de Ardennen reageert hij via het computerscherm: “We hebben echt samen met de regisseurs gekeken: wat is hier belangrijk, welke accenten moeten we leggen, hoe is de mood, de interactie met de karakters, de dynamiek? Is bij deze scène echt nodig dat Pearl Jam eronder zit of kunnen we het ook op een andere manier oplossen? Daar is een goede balans in gevonden. De verhouding eigen compositie-librarymuziek schat ik op 40/60 en daarnaast uiteraard de geclearde tracks.”
“Ik vind met name de teksten heel mooi samenvallen met wat je op beeld ziet. De slottune bijvoorbeeld was wel ‘een dingetje’, die moest een specifieke vocalsound hebben. Alex en ikzelf hebben die geprobeerd in te zingen, maar dat was het net niet. Ik heb in de Wisseloord-studio gewerkt en kende uit die tijd een zanger die bij Herman Brood heeft gezeten. Zijn stem werd direct goedgekeurd.”
Mooiste compliment
Ik begreep zelfs dat de regie in sommige gevallen meer tevreden is over wat jullie hebben gemaakt dan hoe het origineel klinkt.
Roel Verberk: “Ja, dat is natuurlijk het mooiste compliment dat je kunt krijgen. We hebben de regie ook echt meegekregen, het was een team effort. En die smaakt absoluut naar meer. Dit was een soort pilot voor ons, waarbij we hebben kunnen pionieren. Nu is gebleken dat we zo’n klus in praktijk kunnen brengen, we verzorgen alles van begin tot eind, waardoor producenten er weinig tot geen omkijken naar hebben. Ik hoop dan ook dat meer van dergelijke projecten zullen volgen en dat producenten minder koudwatervrees hebben. Michael Spendel heeft in elk geval nog genoeg op de plank liggen om aan streamers te verkopen.”
Casper Keller-Arroo, Head of International Relations & RTV Music Licensing bij BumaStemra, geeft desgevraagd aan gemengde gevoelens te hebben over dit onderwerp. “BumaStemra wil gewoon dat het Nederlands muziekauteursrecht zo breed mogelijk wordt gebruikt. We zijn natuurlijk heel blij dat voor Papadag een creatieve oplossing is gevonden die ook nog eens heel goed uitpakt, waardoor deze serie op Netflix kan worden bekeken met muziek van Nederlandse bodem, geproduceerd in een Nederlandse topstudio. Aan de andere kant onderzoeken we of het in andere gevallen wel degelijk mogelijk is om de oorspronkelijk gebruikte muziek in de productie te laten, zodat deze niet hoeft te worden vervangen, met alle kosten van dien. Dat is natuurlijk in eerste instantie aan de rechthebbenden zelf, of zij willen toestaan dat hun muziek internationaal wordt gebruikt. We onderzoeken momenteel of hier een bemiddelende rol voor ons is weggelegd.”
Bron: BM
Foto’s: William Rutten, STMPD
