Een open oog en oor voor diversiteit, het werven van jong talent én waar mogelijk extra bereik scoren: nieuwe luisteraars binnenhalen, prijzen winnen en relevant blijven. Wat is zijn toekomstvisie? En wat verwacht Jurre Bosman van JOE, het vernieuwde Veronica met voormalig NPO-paradepaardjes, de comeback van Edwin Evers en snode plannen van de commerciële concurrentie?

Met het luisterrapport van 2023 gaat Jurre Bosman ruim over. Het gezamenlijke luistertijdaandeel van de publieke radiozenders groeide naar liefst 34,9%, ruim twee procent meer dan in 2022. Hoewel hij meermalen benadrukt dat ‘scoren’ geen uitgangspunt op zich is, helpt het wel dat het publiek de NPO weet te vinden.

Publieke puzzel
“Mijn opdracht? Ik praat liever over ‘onze’ opdracht. Mensen betrouwbaar informeren en kwalitatief hoogwaardige journalistiek brengen in de volle audio-breedte, dus ook podcast. We moeten voldoen aan de landelijke publieke mediaopdracht, hebben een prestatieafspraak met de overheid en er ligt een concessiebeleidsplan. Binnen die spelregels zoeken we naar balans in inhoud voor grote en kleinere doelgroepen en willen we ambities van omroepen waarmaken. Dat is een flinke optelsom voor onze zendermerken. Idealiter leggen we die puzzel zo complementair mogelijk.”

Dit betekent: veelvuldig overleg op verschillende niveaus. “Zeker sinds de komst van Frederieke Leeflang is ons directieteam vol in positie gebracht. We worden hechter.”
Die zeskoppige directie – van wie Video-directeur Remco van Leen tijdelijk thuis zit na beschuldiging van grensoverschrijdend gedrag – bestaat uit: Mark Minkman (Financien), Willem Roskam (Technologie), Jojanneke Doorn (Video), Ezra Eeman (Strategie & Innovatie) en Charelle Akihary (publiek en marketing).

Samen met Jurre Bosman (Audio) stippelen ze de strategie uit. “Daarnaast heb ik mijn team met vijf zendermanagers. Gijs van Beuzekom voor NPO Radio 1, Peter de Vries voor NPO Radio 2 en NPO Radio 5, NPO Sterren NL en NPO Soul & Jazz. Simone Meijer coördineert NPO Klassiek. Menno de Boer heeft NPO 3FM en NPO Campus, ons opleidingsstation, onder zijn hoede. Chanelva Rier doet NPO FunX en ons experiment NPO Blend, samen met Menno.”

NPO Luister
“Wij hebben nog een zendermanager: Kevin Goes.” Lachend: “Kevin heeft alleen geen zender, hij is manager van NPO Luister, ons digitale audioplatform voor radio en podcast. In allerlei genres, van true crime tot jeugd, amusement en cultuur. En live radio. Bovendien bieden we exclusieve muziekmixes aan: van klassiek tot rock. Kevin heeft met product owner Sam de Bruijn – en zijn team – het voortouw genomen en een mooie app gebouwd. Binnenkort releasen we een geheel nieuwe versie.”

Hoewel hij zich het liefst tegen jinglepakketten en inhoudelijke verdieping wil bemoeien, laat zijn strakke agenda dat amper toe. “Of ik het maken van programma’s mis? Nou, dat is wel het allerleukste deel. Met een team een radioshow voorbereiden en het liefst live maken. Na een paar uur heb je met elkaar de adrenaline in de studio verbrand. En is het goed gegaan? Top! Was de uitzending minder sterk, dan heb je morgen of volgende week kans op revanche.”

Cassettebandje
“Daniël Dekker, of Henk Bakhuizen, opende ooit voor mij de deur bij de TROS. Ik was zeventien, zo’n jochie die zijn eigen cassettebandje kwam brengen… Ik mocht met Rob van Someren mee voor de Zinderende Zaterdag op 3FM.”

Een paar jaar later combineerde de allround mediamaker dat met tv. Bij de NTR presenteerde hij Nieuws? Uit de Natuur! en het Schooltv-weekjournaal. Maar radio stroomt door zijn bloed. Sinds 2016 zwaait Bosman de scepter over intussen tien radiomerken, nadat hij daarvoor twee jaar zendermanager was van NPO Radio 2 en 5. Vergaderen in plaats van programma’s maken, het is een keuze… “Het is fantastisch om anderen kansen te bieden en dit avontuur te beleven. Nu al zeven jaar. Ik ben langzaam naar die positie toegegroeid. Tussen alle afspraken door loop ik vrijwel elke dag naar boven. Naar ons Radiohuis, want dáár gebeurt het.”

“Het is fantastisch om
anderen kansen te bieden
en dit avontuur te beleven”

NPO Radio 1 won de Marconi Award voor Beste Radiozender, een passend afscheidscadeau voor Klaske Tameling, sinds 1 januari gestopt als zendermanager. Haar rol wordt waargenomen door Gijs van Beuzekom (genremanager Journalistiek en Sport, Directie Video) en Marlise Hamaker (adjunct-zendermanager Radio 1). “Wij hadden het voornemen om op het gebied van journalistiek intensiever te gaan samenwerken met video en podcast. Nu maken we een integraal journalistiek team, een uitgelezen kans om het crossmediale denken en werken te bevorderen. Bij Pointer van KRO-NCRV gebeurt dat al. Integratie van online met radio en televisie binnen één journalistiek loket.”

Diversiteit
Op NPO Radio 1 en ook op NPO Klassiek is een mooie balans ontstaan tussen mannelijke en vrouwelijke presentatoren. Dat is op andere zenders nog niet helemaal het geval, al liggen de publieke zenders voor op de commerciële collega’s. Bij NPO Radio 5 is de dagprogrammering volledig in handen van oudere blanke mannen. “Ja, maar Angela Groothuizen, Simone Walraven, Giovanca, Petra de Joode en Gerja Wolf werken ook bij 5. Dat gaat op termijn echt wel veranderen. Radio is evolutie, geen revolutie.”

Klopt het gerucht dat Spijkers met koppen naar Radio 1 gaat?
“Nee, dat klopt niet.”

Het leek zo duidelijk: Stefan Stasse verhuist van 2 naar 5, daar ontstaat plek voor de terugkeer van Rob Stenders. Totdat Wouter van der Goes en Frank van ’t Hof plotsklaps hun overstap naar Veronica aankondigden. Het duo werd snel van zender gehaald, een gezamenlijk besluit van Peter de Vries, Jurre Bosman, de betrokken omroepen en de dj’s zelf. “Dat vertrek was hun eigen beslissing, ze hebben het keurig gemeld en we hebben in stijl afscheid genomen. Sinds de FM-veiling is het commerciële radioveld veranderd, misschien minder ingrijpend dan sommige mensen hadden ingeschat, maar we zijn niet naïef. Er komen vast meer transfers. JOE en Veronica willen groeien, bij Radio 10 gaat Gerard Ekdom weg. Maar we zijn bij NPO vol vertrouwen.”

Edwin Evers
NPO Radio 2 realiseerde in week 52 een marktaandeel van 41,1% dankzij de Top 2000 en voerde tijdelijk de ranglijst in radioland aan.

Is het de ambitie om nummer 1 te blijven en de competitie met Qmusic aan te gaan?
“Dat is geen doel op zich, al bieden we met Radio 2 als onze familiezender wel een zo breed mogelijk programma.”

Heb je nog een telefoontje gepleegd naar Hardenberg om Edwin Evers te polsen?
“Ik heb Edwin al langer geleden laten weten dat hij welkom is, maar hij heeft voor 538 gekozen. Hij is de ongekroonde koning, ik luister weer met plezier naar Edwin. Wij zijn meer bezig met de nieuwe generatie. En dan vind ik het mooi dat Emmely de Wilt, na een opleidingstraject bij wat nu NPO Campus heet en als producer bij Stefan Stasse via het weekend nu op de vooravond van 2 zit. Soms vliegen talenten ook uit, zoals Jorien Renkena van 3FM na tien jaar.”

“Omroepen hebben een garantiebudget, daar moeten we aan voldoen. Samen met de zendermanagers bewaak ik dat proces. Eén keer per jaar maken we na een grondige analyse van ons onderzoeksteam en marketing de next step voor het audioportfolio van volgend jaar. We zijn nu al met 2025 bezig, inventariseren de wensen en kijken waar we kunnen vernieuwen. Alle omroepen pitchen voorstellen bij de zendermanagers, pas daarna komt het bij mij. Voor ons begint het nieuwe radioseizoen in januari, dus vandaar dat dan vaak de nieuwe titels verschijnen.”

“We zijn nu al met 2025 bezig,
inventariseren de wensen en
kijken waar we kunnen vernieuwen”

Met het oog op morgen
“Kijk, wat goed gaat, willen we behouden. Daar houdt de radioluisteraar ook van. Met het oog op morgen is vermoedelijk ook in 2025 om 23.00 uur op NPO Radio 1 te horen. We proberen al vroeg in het jaar duidelijkheid te geven aan omroepen en makers, zodat zij contracten kunnen verlengen. Op tijd zekerheid geven waar dat kan vind ik belangrijk. Soms willen we ook vernieuwen. Dat biedt kansen voor nieuwe makers en nieuwe omroepen. WNL is een mooi voorbeeld. Ze hebben op verschillende plekken programma’s geprobeerd, maar met Sven op 1 van Sven Kockelmann heeft WNL nu een prachtige plek in het hart van de dag op 1.”

“Ik weet wél waar mogelijk ruimte komt in de toekomst. Het is onze taak om daar open naar te kijken. Zo wilden we een programma over economische ontwikkelingen en de impact op onze luisteraars, economie was een beetje onderbelicht op NPO Radio 1. Gelukkig werden we aangenaam verrast door de voorstellen, zoals Geld of je leven van de EO, met Hans van der Steeg. Het beste idee wint, volgens de zendermanager.”

Heb jij verstand van technologie?
“Ik probeer zo allround mogelijk te zijn, maar de ontwikkelingen gaan hard en we beschikken over een gespecialiseerd team. Voorheen was het beheersen van techniek ook voor makers een voorwaarde in de studio. Distributie hadden we redelijk in eigen hand met kabel en FM en nu met de uitrol van DAB+ eigenlijk ook wel.”

Digitale dashboard
“Met de opkomst van podcast en de verschuiving van mediagebruik naar telefoon en laptop, willen we duidelijk aanwezig zijn op die devices. En voor radio is daarbij het digitale dashboard cruciaal. Dat is een nieuwe ballgame voor de publieke omroep. Streaming en internetradio zijn inmiddels onmisbaar om de connectie met ons publiek te houden. Dat is ook precies de reden voor NPO Luister, waar podcasts én live radio worden ondergebracht.”

“Onze podcasts kun je gelukkig vinden via Spotify, dat is toch wel de standaard, maar we willen niet helemaal afhankelijk zijn van het algoritme van Spotify. Onze focus is digitale distributie onder één paraplu. Wij willen de beste luisterervaring bieden én interactie mogelijk maken. Dit zit nu nog in losse zenderapps. Op termijn gaan we die afschakelen en loopt alles via NPO Luister. We zetten technologie in om de gebruikerservaring te managen en af te stemmen op de content. Marketing is van belang om onze propositie bekend te maken bij het publiek. Even het laatste nieuws. Of een mooi klassiek concert, of de zin van de dag. Via NPO Luister gidsen we het publiek door ons enorme aanbod.”

Metaalkabaal
“De NPO wil er voor iedereen zijn, maar je kunt niet voor elk subgenre een zender starten. Toch constateerden we vorig jaar dat soul en jazz een eigen platform verdient. Soms lanceren makers mooie ideeën. Zoals metaalkabaal in De Keiharde Pödcast op 2. Dat vind ik ook zo mooi aan de publieke omroep, niet alles hoeft enorm te scoren.”

BBC Sounds dient nog altijd als lichtend voorbeeld, erkent Bosman, die benieuwd is naar de plannen van DPG met Q en JOE en hoe Mediahuis Veronica gaat vermarkten. “Ik vind dat er echt wat te kiezen is voor de luisteraar. Gelukkig kiezen veel luisteraars voor ons en blijft de NPO zich onderscheiden met onze veelkleurige mix aan zenders.”

KX-radio heet nu NPO Campus Radio, het publieke kanaal voor ontluikend talent dat zich ook kan aanmelden bij de KRO-NCRV Radioschool. Of bij de BNNVARA Academy. Of Dorst, voor jonge ‘dorstlessers’ bij de VPRO. Waarom wordt dit niet tot één opleidingstraject bij de NPO samengesmolten?
“Ik vind het mooi dat KRO-NCRV z’n radioschool koestert, waar ze ook journalistieke redacteuren opleiden. Net als VPRO en BNNVARA. Wij zien de Campus als een soort serviceloket voor omroepen, waar collega’s talenten spotten. Op hogescholen, bij lokale stations of door naar podcasts te luisteren. Het is vooral belangrijk dat de drempel zo laag mogelijk is voor nieuw talent. Kijk, er zijn natuurlijk altijd radionerds. En dat zeg ik met eerbied, want dat is een geuzennaam. Vroeger bestookten mensen als ik omroepen met bandjes, nu zijn het linkjes naar demo’s. Die nerds komen er wel, maar wij willen ook andere makers. Met een andere achtergrond, een ander verhaal. Uit het hele land, hoog en laag opgeleid.”

“Die nerds komen er wel, maar
wij willen ook andere makers”

NPO Radio 2 en 5 zenden tijdens de nachturen non-stop muziek uit. Dat lijkt mij ook dé plek om met radiotalent te experimenteren…
“We doen dat al in de nacht van 3FM. En in de nacht van FunX en bij NPO Klassiek. Op Radio 2 op minder grote schaal. Tannaz Hajeby zit nu voor de EO van 04.00 tot 06.00 uur in de ochtend, ook een groot talent, afkomstig van FunX.”

Je hebt onverdeelde aandacht in de nacht.
“Ja, dat is mooi. Maar we moeten kostenefficiënt zijn, vandaar vijf nachten door de week vier uur nonstop muziek. Die keuze maak ik met pijn in mijn hart.”

Wat is het leukste deel van jouw vak?
“Ik zat op mijn tiende al in het publiek op het Media Park om te kijken bij radio en tv en nu mag ik elke dag onderdeel zijn van het geweldige radioportfolio van de NPO. Waar zo Sven Kockelmann live gaat. En we een optreden van Direct bij de 3FM Awards uitzenden. Wat te denken van de Top 2000! Intussen zijn we volop met de FunX Awards bezig en organiseren we in maart het Podcast Festival in TivoliVredenburg. Dit werk heeft iets verslavends. Het is mijn inzet om af en toe het verschil te kunnen maken. Om in mensen en ideeën te investeren.”

3FM in vrije val
Dat puike idee is zeer gewenst voor 3FM. Na een korte opleving rond Serious Request, waarin het marktaandeel klom naar 4,1%, is 3FM weer gezakt naar 1,9%. Van paradepaardje tot zorgenkind. “3FM heeft een andere plek in het portfolio gekregen. Dat heeft ook te maken met het vertrek van deejays, de opkomst van Radio 2 en vooral door de verandering van het luisterpubliek. Hele jonge mensen luisteren minder vaak. En minder lang. Zenders als Radio 2 en 5 profiteren.”

In de discussie over die povere cijfers wordt geopperd de FM-frequentie over te doen aan Radio 5. Nog even los van de wenselijkheid, mag die beslissing door jou en de zendermanagers worden genomen?
“Nou, dat is niet aan de orde, want ook met DAB+ gaat Radio 5 prima. Kijk, talent ontwikkelt zich op allerlei terreinen, maar het meest bij 3FM, dat is echt onze talentenzender. De nieuwe generatie makers zit bij FunX én 3FM. Kijk naar de middagshow, misschien wel de verrassing van afgelopen jaar: Barend & Benner. Dat is de kracht van 3FM, waar je in het radiolandschap toch de trend ziet naar ouder publiek. Kijk naar JOE, Radio 10, Qmusic, Sky of 538. Allemaal grote zenders, zoals bij ons Radio 2. Dat is écht anders dan twintig jaar geleden. Ik vind het onze plicht om op 3FM jonge talentvolle makers te faciliteren én nieuwe muziek te ontdekken.”

“Ik vind het onze plicht om op 3FM
jonge talentvolle makers te faciliteren
én nieuwe muziek te ontdekken”

Serious Request
“We hebben een paar jaar geen Glazen Huis bij Serious Request gedaan, maar ik was groot voorstander om dat weer op te pakken. Gaan mensen anno nu nog naar een plein om ‘radio te kijken’? Ja dus! Het helpt dat we daar dagelijks op een mooi tv-tijdstip in een update de nieuwe tussenstand bekendmaken. Dat was goed voor 3FM. Veranderingen op radio gaan nu eenmaal langzaam. Als je ergens goed wordt bediend, ga je niet snel naar een ander loketje. Dat geldt ook voor je supermarkt. Ik houd van 3FM. Onder leiding van Menno is het hart weer gaan kloppen van 3FM.”

Bosman stipt ook het gesprek aan dat 3FM-dj Timur Perlin voerde met luisteraar Mark over LHBTIQ+-rechten; door een vakjury verkozen tot Het Radiomoment van 2023 en de komst van radiomakers Tom de Graaf en Joe Stam, voorheen te horen bij Qmusic.

NPO Klassiek
“NPO Klassiek is still going strong na de naamsverandering, intussen een jaar geleden. Als we klassieke projecten naar televisie vertalen proberen we de expertise van zendermanager Simone Meijer, de presentatoren en redacties in te zetten. De Filmmuziek Top 50 doet het goed, we groeien naar een Top 100. Sorry, 200! En we hebben voor het eerst het NPO Klassiek Filmmuziek Concert in TivoliVredenburg.”

Naast het succes van de Evergreen Top 1000 is Radio 5 het FC Avondrood van de publieke omroep. Een verzameling vitale kanonnen van Daniel Dekker en Hans Schiffers tot Bert Haandrikman, Corné Klijn, Stefan Stasse en Erik de Zwart.

Leer jij nog van iconen als Felix Meurders, Frits Spits of Simone Walraven?
“Ja, sowieso. Hoe langer ik in dit vak zit, hoe nederiger ik word. Juist in deze functie zie ik hoeveel geweldige mensen hier met een schat aan ervaring rondlopen. Presentatoren die kunnen broeden op één mooie zin, zoals Frits Spits, die bij veel luisteraars het zaadje voor de liefde voor muziek én taal heeft geplant.”

Arjen Lubach
Eén van de aanbevelingen in Rapport Van Rijn is dat het wenselijk is dat topmanagers niet te lang blijven zitten. In hoeverre houdt die prikkelende suggestie jou na ruim zeven jaar bezig? Of is het avontuur pas net begonnen?
“We hebben hier ingesteld dat een zendermanager vijf jaar mag zitten en die periode één keer kan worden verlengd. Dat is voor deze functie niet expliciet afgestemd, maar ik kan me voorstellen dat ik op termijn plaats maak voor een opvolger.”

Zover is het echter nog lang niet, want Bosman brandt van ambitie. “Ik wil met NPO de meest toonaangevende audiopartij in Nederland worden. Dit drijft mij elke dag. Het blijft boeiend en in ontwikkeling. Nu met het uitbouwen van NPO Luister, de lancering van NPO Blend of hoe we ons beter positioneren op het digitale dashboard. En dan straks weer muzikale evenementen waar we met audio mensen én media verbinden.”

Welke tv-presentator zie jij ook wel radio maken?
“Arjen Lubach! Hij begon ooit op 3FM bij de NTR, toen nog NPS, onder mijn leiding, maar tv en het theater lonkten. En terecht. Arjen is een geweldige presentator geworden én een heel leuk mens gebleven. Graag morgen ook op de radio!”

Bron: BM
Foto’s: Dirk-Jan van Dijk