Vertel
Spanje is een land met een lange, rijke traditie op cultureel gebied; de kunsten op vele terreinen zijn van wereldfaam. Ook op sportief gebied draaien ze al jaren aan de top mee, of het nu gaat om voetbal, basketbal, tennis of Formule 1 racen. En elke streek in Spanje heeft een eigen, rijke eetcultuur. Kortom, vele zaken waar je als Spanjaard trots op kunt zijn
Ik begrijp als buitenstaander dan ook niets van de drang van Catalonië om zich, net als in 1977, te willen afscheiden. Dat ze dat veertig jaar geleden wilden doen begrijp ik nog, na jarenlange onderdrukking door dictator Franco. Nu is het een merkwaardig soort nationalisme, blijkbaar extra ingegeven door economische redenen.
Bij het uitroepen van een onafhankelijk Catalonië afgelopen weekend moest ik denken aan het moment waarop wij enkele jaren geleden bezoek kregen van een delegatie van een Spaanse commerciële zender. De afvaardiging was geïnteresseerd om De Reünie op de Spaanse televisie uit te zenden. Een presentator was al gekozen; een beroemdheid in Andalusië. Hij was meegekomen. De producent had Nederlandse roots en sprak onze taal perfect. Fijn voor de communicatie.
Enkele dagen hebben we de club op sleeptouw genomen: een kijkje bij de redactionele voorbereiding, mee naar een studio-opname en even een blik op de montage. Wat we konden laten zien, hebben we getoond en het hoe en waarom van de voorbereidingen erbij verteld: dat een aflevering veel research vergt; dat we soms beginnen met één verhaal dat ons nieuwsgierig maakt en waar we dan een klas omheen researchen.
Dat klassen zich soms aanbieden en dat we ook werken vanuit thema’s, zoals een deel van de Molukse gemeenschap die in 1951 werd opgevangen in kamp Westerbork, of bij de militairen die uitgezonden zijn geweest naar Srebrenica. Met altijd in het achterhoofd: hoe zit het met diversiteit, zowel als het gaat om leeftijd, vrouw-man verhouding, als intercultureel. En vergeet niet de geografische spreiding van de scholen. Na enkele dagen ging de delegatie terug naar Spanje; met een rugzak vol informatie én de benodigde getekende papieren om het format mee te mogen nemen.
Een paar maanden later kreeg ik een tape uit Spanje. Bij het zien van de eerste beelden van de Spaanse Reünie belde ik direct onze productieleider om te vragen waarom ik niet wist dat ze de opnamen in ons decor hadden opgenomen. Ze hadden een letterlijke kopie van ons programma gemaakt. Van de plantjes in de vensterbank tot de lambrisering en de line-up, alles was gekopieerd. Alsof ik in een spiegel keek, maar het was niet lip sync en daardoor de tekst niet te verstaan. Fascinerend.
Het programma scoorde naar verwachting goed. Een succes dus? Nee. Het lukte de producent niet om de klassen vol te krijgen. Spanjaarden houden er niet van om terug te kijken, te vertellen hoe het nu met ze gaat en zeker niet om stil te staan bij zaken die niet goed zijn gegaan (wat een uitzending wel zo interessant maakt). Na één seizoen is de Spaanse Reünie weer gestopt.
In Nederland gaan we nu seizoen twaalf in, met meer dan 200 afleveringen achter de rug. En de koek blijkt nog lang niet op. Mijn Italiaanse zwager, Rico, heeft de verklaring: “Jullie Nederlanders houden van praten: over vroeger, over vrienden, over van alles. Jullie zijn de praters van Europa.” Niet zo gek dus dat KRO-NCRV gebruik maakt van de slogan VERTEL.
Boudewijn Schoewert
Eindredacteur De Reünie, KRO-NCRV